de
kunst
Grepen uit
Pomp moet overlast beperken
Dat nest komt nooit meer uit
PZC
Neeltje Millenaar
(101) gaat nog elke
week naar de markt
Zes gewonden bij
diverse botsingen
zeeland DINSDAG 16 JULI 1996 12
Raad van State komt klagers over benzinestation Koewacht tegemoet
kunst
van onze verslaggeefster
TERNEUZEN - De hoed heeft ze
dit jaar maar thuisgelaten.
Waarom? „Je moet niet altijd
hetzelfde doen", vindt ze. De
oud-hoedenmaakster laat zich
niet de les lezen. Mejuffrouw
Neeltje Millenaar weet wat ze
wil en wat ze niet wil. En de 101-
jarige krasse Terneuzense is in
elk geval niet van plan haar wo
ning aan de Lange Kerkstraat in
Terneuzen te verlaten. Ook niet
nu ze wat slechter ziet en hoort.
Ze woont er al zo'n vijfennegen
tig jaar. Verhuizen is toch ner
gens goed voor?
Mejuffrouw Millenaar ('aan me
vrouw heeft ze een hekel', fluis
tert een familielid) vierde maan
dag in verzorgingstehuis Bach-
ten Dieke haar 101-ste verjaar
dag. Het bezoek wordt met. en
thousiasme ontvangen. Voor ie
dereen heeft ze een woordje
klaar.
Met, evenveel enthousiasme
steekt ze van wal over haar va
der, klompenmaker van beroep.
Over de verhuizing rond de
eeuwwisseling' naar een boerde
rij in Hoek, toen het bedrijf in
Middelburg failliet ging Over
zijn dagelijkse tochten te voel
met de kruiwagen naar Terneu
zen en over hun uiteindelijki
verhuizing naar een nieuwbouw
huis in de Terneuzense binnen
stad.
Hoeden
Haar drie jaar oudere zus Janni
had het vak van hoedenmaak
ster geleerd bij de 'dames Bol' t i
Hulst. Neeltje trad in haar voel
sporen en met z'n tweeën run
den ze meer dan zestig jaar eet
hoedenzaak in dezelfde Langs
Kerkstraat. „Wij zorgden voa j
het hoofd, mijn vader voor
voeten", lacht ze. Getrouwd isaj
nooit; toen ze interesse in man
nen kreeg, was haar tijd voorbij
Maar eenzaam of bang in haa
eentje is ze niet. Met, een nichtji
gaat ze nog elke week naar d<
markt. Sinds de komst van Step
nen Beer is het wel een stuk on
gezelliger geworden. Toen d(
Hema nog in de Noordstraat zal
had je tenminste alles bij elkaar
vindt ze. Veel plezier beleeft a
nog aan de verzorging van haai
tuintje en bloemen. Ook leest di
Terneuzense nog.graag de krant
Een televisie komt niet in huis
Dat gaat haar iets te snel.
door Nico Out
In de reeks tentoonstellingen over de
beeldende kunstproduktie in Zeeland is
onlangs aflevering VII gestart in de depen
dance van Watertoren CHK aan de Coosje
Buskenstraat in Vlissingen. Onduidelijk is
of de bijdrage van Martin Mc Namara en
William Verstraeten aan de expositie in
Oost-Souburg wel of niet binnen 'De Selek-
tie' vallen. Van Mc Namara was in dat ka
der eerder een presentatie te zien. Het zou
trouwens helderder zijn geweest om de to
ren ook nu volledig te wijden aan 'De Selek-
tie'.
Over het werk 'Above the clouds' van Martin
Mc Namara echter niets dan lof Mc Namara
plaatste een met bladgoud bekleed frame op
de toren, waarin een schommel hangt. Juist
de positie vlak naast de rand. maakt het
beeld spannend. Voor mij spreekt er het ver
langen uit het aardse te verlaten, de wens je
te bevrijden. Maar dat kan alleen als je het
risico neemt na een hoge zwieper je zitplaats
los te laten. De afwezigheid van iemand die
schommelt zou van die daad kunnen getui
gen...
Binnen in de toren, en wel in de kelder instal
leerde Daniel Dewaele een werk dat op twee
gedachten hinkt Door een opening in een
grote portretfoto loop ik de ruimte binnen
die aan het eind wordt 'voortgezet' door een
muurbrede foto van een cellencomplex. Een
peertje in de kelder draagt bij tot overgang
van realiteit naar illusie, Dewaele draagt het
werk op aan Helmuth Szprycer, geboren op
17 augustus 1935. Een verwijzing naar lotge
vallen van een jongen in WO II? Het werk
voert mij binnen in een beklemmend be
staan, in de historie van een individu
Open deur
De titel 'From art you can escape' bena
drukt het onderscheid tussen kunst en
werkelijkheid, dat in het oeuvre van De
waele centraal staat. Is dat niet een open
deur0 Iedereen weet toch dat kunst bestaat
bij de gratie van de meewerkende beschou
wer? Kunst is nooit de realiteit zelf. altijd
kiest een kunstenaar er iets uit en richt via
een of ander procédé de aandacht van kij
ker. lezer of luisteraar. Ik verkies dus het
werk van Dewaele op zijn evocatieve waarde
te bekijken.
Vanuit die houding kom ik niet ver als ik de
16 gipsen langsloop die Jan Merx tegen de
wand van de toren hing. Elk ervan is in vie
ren verdeeld en door de kleine openingen is
steeds een stukje van de wand te zien. Steen
en voeg vormen binnen de uitsnedes steeds
andere composities. De ruimte zelf is dus in
gelijst en onderwerp van het werk. In een
toelichting meldt Merx echter dat de muur
het uitzicht belemmert, dat de kunst orna
ment is en 'het kijken is gedefinieerd als het
ik'. Tja. hak er dan een gat in, zou ik zeggen.
Visueel
William Verstraeten houdt het bij een vi
suele presentatie zonder toelichting. Hij
toont net als eerder in Molenwater 23 achter
kanten van schilderijen. De verf is vanaf de
voorkant gedeeltelijk door de mazen van het
textiel gesijpeld en opgedroogd. Elk doek
heeft maar één kleur: er hangt een oranje
'schilderij', een donker- en een lichtgroen en
twee blauwe. Driemaal vult een liggend for
maat, de hele breedte van een travee van de
toren. Voor elk exemplaar lopen aluminium
stroken langs, soms horizontaal, soms verti
caal vanaf de vloer. Eén van de verticale doe
ken is in een hoek geplaatst: de stroken
overspannen zowel de travee als het 'schil
derij'. Een vijfde doek is op een bredere
wand tussen twee pilaren bevestigd. Naar
mijn idee gaat Verstraeten in op de ruimte
zelf; de combinatie doek, stroken en travee
veroorzaakt steeds een ander beeld. Het
schilderij maakt deel uit van de ruimte en
bepaalt mede de visuele beleving ervan.
Toshihiro Komatsu is verantwoordelijk
voor een bijdrage in de serie van kunste
naarsinitiatief 'Explosive'. Hij plaatste een
bak met spiegels voor een deel van de ramen
van de toren. Vloer en bodem van de bak
sluiten aan bij de hoek die de twee rijen rui
ten maken. Naar links en naar rechts, naar
boven en beneden verbreedt en verdiept
zich het uitzicht oneindig. Landschap en
lucht komen als lagen in beeld, soms 'ge
woon'. soms omgekeerd. Een beeld dat mij
lang boeide Ook de twee lichtbakken met
een dia volgens hetzelfde procédé zijn intri
gerend.
Fré Ilgen werkt met de interactie tussen vor
men: balken, bollen en stalen cirkelsegmen
ten lijken in de ruimte te zweven of als mag
neten met elkaar te zijn verbonden. Het zijn
mooie verbeeldingen van abstracte verhou
dingen en krachten, die alles kenmerken
wat er bestaat. Je zou de werken van Ilgen
kunnen vergelijken met mobiele Mon-
driaans. Ik vind het afbreuk doen aan het
concept dat de schroeven waarmee het staal
aan het hout is bevestigd te zien zijn.
Schilderen
In de Coosje Buskenstraat is het werk min
der conceptueel. Gewoon schilderijen en
beelden dus. En daar hoeft niets mis mee te
zijn. Reynier de Muynck verbeeldt via enor
me doeken van handen stadia van ontwik
keling: conceptie, controle en conjunctie.
Zowel de schildertrant als de gedachten die
de werken oproepen houden mijn aandacht
vast. Ook schilderijen van Johnny Beerens
met 'aarde' als onderwerp zie ik graag. Hij
voert de illusie sterk op door de structuur
van akkers ook terug te laten komen in de
textuur van zijn verf. Je hoort de klonten
klei bijna van de ploeg afschuiven. Zijn werk
voegt iets toe aan de traditie van het ezel
schilderij en is ondermeer een oefening in
subtiel waarnemen. Daar heeft Gilles van
Sparrentak niets mee: de cirkelachtige
zwarte lijnen op wit doek spiegelen innerlijk
bewegen, ritme. Elk werk ademt een dyna
misch evenwicht en heeft voor mij iets be-
vrijdends.
George Schade vervolgt met het beeld 'Wa
terfall VII' zijn Genesis-serie. Golvende stro
ken karton zijn tot een monumentale sculp
tuur samengebracht. Een adequate belich
ting zou het werk sterker maken. 'Heaven
can't wait' verwijst naar de dood - een ste
nen hoofd - als onontkoombaar gegeven,
Dat laatste wordt gesuggereerd door een
wat voorspelbaar bouwsel van waaierende
platen golfkarton. Het tweedimensiale werk
is wisselend van kwaliteit: 'Ocean' vind ik
beeldend minder interessant dan sommige
werken uit de 'Time-serie', terwijl de studies
beter in de kast hadden kunnen blijven.
In een etalage, enkele panden verder, toont
Kees Brandenburg twee werken met de titel
'Cross-linking'. Losse vellen Japans papier
zijn volgens een fotografisch procédé - de
cyanotypie - bedrukt met delen van portret
ten die samen één gezicht vormen. Belang
rijk is de herkomst van de fragmenten: deels
zijn het eigentijdse jongeren, deels zijn ze
ontleend aan oude afbeeldingen. Waarmee
Brandeburg een vraagteken plaatst bij 'het
gezicht van de tijd'!
Tentoonstellingen in Watertoren CHK, Oost-Sou
burg en Coosje Buskensstraat. Vlissingen. Tot en
met t september.
Schilderij van Johnny Beerens.
Sculpturen van Fré Ilgen, Watertoren. foto's Ruben Oreel
van onze Haagse redactrice
DEN HAAG - De Raad van Sta
te heeft enkele bezwaren van
omwonenden over tankstation
Martens in Koewacht gehono
reerd. De milieuvergunning
blijft wel grotendeels overeind
omdat de huidige situatie een
verbetering is ten opzichte van
de oude, maar de rechter heeft
normen gesteld voor de maxi
male geluidshinder die het be
drijf mag veroorzaken.
Er geldt voortaan een maximum
van 70,65 en 60 decibel voor ach
tereenvolgens de dag-, avond- en
nachtperiode. De piek van 70 de
cibel overdag geldt niet voor
vrachtwagens die Martens be
voorraden. De gemeente Axel
had nagelaten normen te stellen
voor de maximale geluidsbelas
ting.
Buurtbewoners wilden een
schorsing van de vergunning
voor wat betreft de uitbreiding
van brandstoffenopslag. Zij
vreesden een toename van het
gevaar. Volgens de Raad van
State is het gevaar door alle vei
ligheidseisen teruggebracht tot
een aanvaardbaar niveau. Zo
worden de ondergrondse tanks
op grotere afstand dan voorheen
volgepompt.
Opslag
De rechter verbiedt Martens
echter om in een loods twee
van onze verslaggeefster
OOSTBURG - Bij een ongeval
op het fietspad naast de rijks
weg N58 bij Oostburg raakten
zondagmiddag drie mensen ge
wond. Een twintigjarige fietser
uit Peruwele (Belgie), een 46-ja-
rige bromfietser uit Goes en een
46-jarige duopassagicr uit Goes
moesten worden overgebracht
naar ziekenhuis De Honte in
Terneuzen.
De Belg reed rond vijf uur vanuit
de richting Oostburg over het
fietspad. De bromfiets met de
twee Goesenaren kwam hem te
gemoet. Omdat de fietser onvol
doende rechts hield, kwam hij in
botsing met de bromfietser.
Daarbij brak hij zijn voet. De 46-
jarige bestuurder van de brom
fiets had last van zijn rug, zijn
passagier liep een gebroken
schouder en schaafwonden op.
Ook een 62-jarige fietster uit
Gent moest na een aanrijding in
Nieuwvliet met een hoofdwond
worden opgenomen in het Anto-
nius-ziekenhuis in Oostburg. De
vrouw fietste maandag om
kwart voor elf over het fietspad
van de Zeedijk Toen zij plotse
ling linksaf sloeg, kwam ze in
botsing met een zeventienjarige
fietser uit Breskens. Deze reed
op dat moment links naast haar.
Hij verklaarde dat de vrouw
geen richting had aangegeven.
Op de Ridderstraat in Sluis
kwam het zondagmiddag even
eens tot een aanrijding. De oor
zaak was dezelfde als bij de bot
sing in Nieuwvliet. Een 64-jarige
fietster uit Sluis wilde rond zes
uur vanaf de Hoogstraat de Rid
derstraat oversteken. Daarna
boog zij onaangekondigd af naar
een woning. Zij verleende geen
voorrang aan een 48-jarige mo
torrijder uit Axel die achter haar
reed en op de kruising rechtdoor
wilde. De fietster kwam er met
een schaafwond aan het been
vanaf. De bestuurder van de mo
tor klaagde over een pijnlijke
schouder. De schade aan de
voertuigen bleef beperkt.
Motorrijder had
te veel drank op
KAPELLEBRUG - Een 36-ja-
rige motorrijder uit Sint Jan
steen kreeg maandag op de
rijksweg N60 in Kapellebrug
een rijverbod omdat hij teveel
alcohol op had. De man had
ruim drie keer de toegestane
hoeveelheid alcohol genuttigd.
Hij moest zijn rijbewijs inleve
ren en kreeg een dagvaarding
mee naar huis.
Ook een 21-jarige automobilist
uit Sluis bleek bij controle op de
Plompe Toren in Sluis met een
glaasje op achter het stuur ge
kropen.
tanks van elk 50 kubieke meter
te gebruiken voor de opslag van
rode dieselolie en gasolie. Die
hoeveelheid moet terug naar 15
kubieke meter per product. In
de loods mogen geen kolen of pe
troleum worden opgeslagen zo
als het bedrijf van plan was. Dat
moet buiten het gebouw gebeu
ren.
In de voorlopige voorziening
had de rechter al bepaald dat
Martens na 19.00 uur niet meer
bevoorraad mag worden. Ook
mag het bedrijf alleen bij hoge
uitzondering gebruik maken
van de achteruitgang. Die ligt
aan de Wouterij, op korte af
stand van de huizen van klagen
de buurtbewoners. Als uitzonde
ringen gelden calamiteiten en de
kennismarkt in mei, wanneer de
in- en uitgang aan de Nieuw-
straat onbereikbaar is.
van onze verslaggever
OOSTBURG - Het koppeltje
Voor-Indische spreeuwen flad
dert onrustig heen en weer in de
volière. De pop (vrouwtje)
maakt geen aanstalten opnieuw
te gaan broeden op het nest met
de vier eieren. Onbekenden heb
ben in de nacht van zaterdag op
zondag de planten vernield in
de tuin van Wilfried Willems in
Oostburg en tegelijkertijd de
broedarbeid van de zeldzame
spreeuwen verstoord. De Oost-
burgse vogelliefhebber rekent
er zelf niet meer op dat hij deze
week als eerste Nederlander
een zelfgekweekt nest met Voor-
Indische Spreeuwen kan pre
senteren aan de buitenwereld.
De rozen van de struiken bij de
volière zijn kapot. Van de plan
ten bij de schutting zijn de sten
gels geknakt. Tien dagen gele
den werden de waslijnen doorge
sneden en was de tuin voor de
eerste keer het doelwit van ver-
nielzuchtigen. Het afgelopen
weekend kreeg de familie Wil
lems opnieuw ongewenst be
zoek. „Ik weet niet wie de daders
zijn, maar zij beseffen waar
schijnlijk niet wat ze me hebben
aangedaan", verzucht Willems.
„Ik ben al enkele jaren bezig met
de Voor-Indische spreeuwen en
al dat. werk is door een zo'n actie
voor niets geweest.
Willems is al 25 jaar volièrehou
der. Het gordijn bij het achter
raam van het huis is van beperk
te lengte, zodat de heer des hui
zes ook 's avonds vanuit de huis
kamer naar zijn vogels kan kij
ken. Willems heeft momenteel
circa 45 vruchten- en insectene
ters in zijn volière zitten. De
spreeuwachtigen hebben in de
grote kooi gezelschap van Ja
panse nachtegalen, de zwartkop
buulbuul, de Chinese buulbuul
en diverse andere vogelsoorten.
De oorkonden in de huiskamer
maken duidelijk dat Willems
met zijn vogels opvallende pres
taties heeft geleverd. In 1984
kweekte hij als eerste Nederlan
der een nestje Aziatische glans
spreeuwen. in 1987 herhaalde hij
die prestatie met een koppeltje
witkopspreeuwen en in 1992 vol
tooide hij de trilogie met de silky
spreeuwen. Het houden van vo
gels gaat voor Willems verdei
dan het verstrekken van de da
gelijkse portie voeding en het
schoonhouden van de kooi. „Ei
komt zoveel bij kijken. Je moet
de dieren voortdurend controle
ren en ook veel aandacht beste
den aan het eten." Willems on
derstreept zijn aandacht voor
goed voedsel door een grote
plastic bak met door elkaar
krioelende meelwormen te to
nen.
Dit jaar hoopte hij als eerste vo
gelkweker van de Benelux een
nestje met jonge Voor-Indische
spreeuwen te kunnen tonen. De
Voor-Indische spreeuw komt in
het wild voor in Nepal. Assam en
aangrenzende gebieden en heeft
een spitse snavel, zwarte veren
en een crème-achtig/witte buik.
„De vogels zingen prachtig. Ze
kunnen iedere andere vogel na
bootsen", zegt Willems. „Ik had
vroeger een koppeltje dat niet
wilde broeden, maar tussen de
twee vogels die ik nu heb, klikte
het meteen."
Vier eieren
Het koppeltje Voor-Indische
Spreeuwen maakte eind juni een
nest van hooi en mos en bracht
er een overkapping op aan. Be
gin juli constateerde de Oost-
burgse vogelliefhebber dat de
spreeuwen vier eieren hadden
gelegd. „Het vrouwtje was sinds
dien vrijwel voortdurend op het
nest te vinden", zegt Willems.
„En omdat de broedtijd tussen
de twaalf en vijftien dagen
duurt, verwachtten we dat de
eieren deze week zouden uitko
men. De vernielers van de tuin
hebben echter roet in het eten
gegooid. De vogels zijn volledig
van slag geraakt."
Willems heeft weinig hoop dat
de pop nog op het nest gaat zit
ten. „En als ze dat toch nog gaat
doen, is ze waarschijnlijk al te
lang van het nest geweest om ge
zinsuitbreiding mogelijk te ma
ken."
I)e Oostburgse vogelliefhebber Wilfried Willenis toont het verlaten nest van de Voor-Indische spreeu
wen. foto Charles Strijd
Mejuffrouw Millenaar is nog lang niet van
Lange Kerkstraat in Terneuzen te verlaten.
in haar woning aani I
fotoCharlesStri I
