|*a
OURANT
Doden en gewonden op slecht ijs
Chloorhoudend landbouwgif
ij verhoogt kans op borstkanker
kleintjes
Vermisten uit
Srebrenica dood
Ritsma prolongeert wereldtitel
Adempauze winter fnuikt Elfstedenijs
Stemerdink bepleit
onmiddellijk ontslag
van generaal Couzy
4 WEKEN
1 Schaatsevenementen ontaarden in chaos door enorme toeloop
Eindelijk goud Van der Poel
hypotheek
VOOR 14,25
Wolkenvelden
In de ochtend plaatselijk mist, verder
wolkenvelden met af en toe zon. Ver-
j anderlijke zwakke tot matige wind.
i Temperatuur rond het vriespunt.
239e jaargang no. 29
Maandag 5 februari 1996
Losse nummers 1,60
Opgave advertenties per telefoon:
0118-4843)21
mKKHmmmmÊÊÊmtmmmmmm
LEEUWARDEN (GPD) - Hon
derden schaatsers leverden de
afgelopen dagen het bewijs
dat de elf Friese steden mo
menteel in éen ruk te berijden
zijn. Het was er met weinig
wind, af en toe 'n zonnetje en
een milde temperatuur ook
uitgelezen weer voor.
Maar komen de rijders bij dui
zenden op één dag, dan loopt
het spaak. Daarom werd er
(nog) geen datum voor de Elf
stedentocht geprikt.
Het aantal kluunplaatsen zou
bij de ijstoestand van nu gaan
deweg zo groot worden, dat
laat gestarte toerrijders geen
faire kans zouden hebben. De
1500 meter die de wedstrijd
schaatsers zouden moeten
kluunen, zouden voor de toer
rijders wel eens verviervoudigd
of misschien wel vervijfvou
digd kunnen worden.
Het bestuur van de Friesche
Elf Steden moet afwachten wat
de winter de komende dagen
en nachten in petto heeft. Het
weer van het afgelopen week
einde heeft het elfstedenijs in
elk geval geen goed gedaan. De
nachtelijke vorst, zaterdag
nacht slechts enkele uren te
gen de -10, heeft voor weinig
aangroei gezorgd. En intussen
sleet het ijs aan de bovenkant
als gevolg van het drukke
schaatstoerisme en zorgde
draaiing van de wind voor stro-
mingsschade aan de onderzij
de. Overdag dooide het onder
bruggen lichtjes.
Venema: „Wij hebben er enkele
dagen en nachten naar toe ge
werkt. Maar als er ook maar en
kele rayons zijn, waar de tocht
niet verantwoord kan passe
ren, dan houdt het op. Sneek en
Bolsward zijn niet eens de kri
tieke plaatsen. Vooral tussen
Hindeloopen en Workum zou
den grote problemen ont
staan."
Bij de rayonhoofden bestond
ook zorg over de toestand on
der vele bruggen in de Friese
Zuidwesthoek. Waar ijs is ge
transplanteerd of wakken pas
recent zijn toegevroren, ligt
nog maar zo'n 8 centimeter ijs.
zie ook pagina 11
ENKHUIZEN/STAVOREN
(ANP) - Als gevolg van slecht en
onbetrouwbaar ijs zijn het afge
lopen weekeinde in Nederland
drie mensen omgekomen. Zeker
160 mensen raakten gewond bij
schaatstochten op het IJssel-
meer en bij Giethoorn. De tocht
over het IJsselmeer ontaardde
zondag in een chaos. Een van de
deelnemers overleed. Hij kreeg
op het ijs tussen Stavoren en
Enkhuizen een hartaanval. In
de Noordoostpolder verdron
ken twee mensen. Beiden waren
door het ijs gezakt.
Bij de tocht over het IJsselmeer
liepen zeker 120 deelnemers ver
wondingen op. Daarnaast raak
ten zondag circa veertig mensen
gewond bij deelname aan de tra
ditionele Holland-Venetiëtocht
in Giethoorn.
Oorzaak van de chaos tijdens de
tocht Stavoren-Enkhuizen was
de slechte gesteldheid, van het
ijs in combinatie met een te
groot aantal schaatsenrijders
(30.000). Burgmeester De Vries
van Nijefurd, waar Stavoren on
der valt. pleitte na afloop voor
een beperking van het aantal in
schrijvingen. Ook twijfelde zij
aan de geoefendheid van som
mige deelnemers.
In Friesland kwamen ruim hon
derd gewonden aan de kant, in
Noord-Holland 23. Het ging
vooral om botbreuken, verzwik
te enkels en wonden aan het ge
zicht. Rond vier uur 's middags
raadde de organisatie de schaat
sers aan beide kanten van het
meer aan niet meer terug over te
steken wegens de lange afstand
die hen nog wachtte en de inval
lende duisternis. Voor mensen
die nog naar de overkant terug
moesten was opvang en vervoer
geregeld. Toch ging aan het eind
van de middag nog een groep
van 150 schaatsers terug naar
Stavoren. Een helikopter hield
hen in de gaten.
Hectisch
Een aantal gewonden is met een
helikopter van het ijs gehaald en
daarna in ambulances verder
naar het ziekenhuis vervoerd.
Op de EHBO-afdelingen van
Friese ziekenhuizen speelden
zich hectische taferelen af. Velen
konden na behandeling weer
naar huis.
De organisatie van de schaat
stocht Stavoren-Enkhuizen had
gerekend op twee- tot driedui
zend deelnemers en kreeg er tien
keer zoveel. Velen startten
'wild', vaak ook op plaatsen
waar het ijs niet altijd even be
trouwbaar was.
Een politiewoordvoerder zei
zondag dat de verantwoordelijk
heid voor het verloop van de
tocht bij de organisatie ligt. Hij
stelde dat het onmogelijk is om
langs het hele traject te con
troleren of er niet teveel mensen
op het ijs staan.
Bij de Holland-Venetiëtocht in
Giethoorn liepen deelnemers
door valpartijen vooral botbreu
ken en vleeswonden op. Ook
daar moesten er velen naar het
ziekenhuis. De tocht in Giet
hoorn telde 10.000 deelnemers
en nogal wat zwartrijders.
Koudste winter
aller tijden in
Verenigde Staten
van onze correspondent
Hans de Bruijn
van onze verslaggever
INZELL - Rintje Ritsma deed gisteren in
Inzeil wat van hem werd verwacht. De
schaatser uit Lemmer prolongeerde zijn
wereldtitel door op de afsluitende tien
kilometer Ids Postma achter zich gehou
den. Postma, die na drie afstanden nog de
leiding had in het algemeen klassement,
moest genoegen nemen met het zilver.
Ritsma reageerde koeltjes op zijn titelpro-
WASHINGTON - De blizzard
van begin januari blijkt slechts
een 'opwarmertje' geweest te
zijn. Drie weken nadat de Ame
rikanen getroffen werden door
een van de ergste sneeuwstor
men uit hun geschiedenis,
kwam afgelopen dagen een kou
degolf die alle records heeft ge
broken. Temperaturen van
twintig tot vijftig graden onder
nul zijn momenteel in de ooste
lijke helft van de VS eerder re
gel dan uitzondering. De kou
heeft al 44 levens geëist.
Zo koud was het in Minneapolis
in de noordelijke staat Minne
sota dat een in de lucht gegooid
kopje kokend heet water in
sneeuw veranderde voor het de
grond raakte. Eieren explodeer
den spontaan en op de tv was te
zien hoe een man met een ba
naan spijkers in een houten
plank sloeg. In de dierentuin van
Milwaukee vroren de voeten van
I de ijsberen vast aan de sneeuw.
Het absolute record werd tot
nog toe genoteerd in het plaatsje
Embarrass waar het kwik vrij
dagnacht daalde tot 51 graden
Celsius onder nul. De 'windchill',
het koude-effect van de soms tot
windkracht acht oplopende
wind, bedroeg daar 63 graden
onder nul. In staten als South-
1 Dakota, Wisconsin, Nebraska en
Ulinois zakten de temperaturen
hier en daar tot 45 graden onder
nul.
Langs de Golf van Mexico vroor
het voor het eerst sinds lang. In
Huntsville in de staat Alabama
werd het 15 graden onder nul. In
het noorden van Florida bevro
ren de citrusvruchten aan de bo
men. In Miami, waai- het vorige
week woensdag nog 27 graden
Sh? ^i,WaS' T,rd z?terdag- speciaal VN-rapporteur Eliaa-
nacht lichte nachtvorst geme- betb Reh„ bij hag'r aa„komst af.
gelopen zaterdag in Sarajevo.
foto Wade Goddard/Reuters
SARAJEVO (DPA/AFP) - De rond achtduizend vermiste mannen
u,t de door de Bosnische Serviërs veroverde moslim-enclave Sre
brenica zijn dood. Dit zei speciaal VN-rapporleur mensenrechten in
ex-Joegoslavië, Elizabeth Rehn, zondag volgens de Kroatische ra
dio na een gesprek met vertegenwoordigers van de Servische auto
riteiten in Oost-Bosnië.
I De Bosnische Serviers liepen de door Nederlandse blauwhelmen be
waakte enclave vorig jaar juli onder de voet. Sindsdien worden naar
i schatting van het Rode Kruis ongeveer achtduizend moslims ver-
I mist.
zie verder pagina 4
Rintje Ritsma en Gunda Niemann vieren hun feestje met de Nederlandse schaatsfans.
foto Jürgen Schwartz/Reuters
longatie. „Ik word niet zo snel emotioneel.
Deze titel was een opluchting, meer moe
ten we er niet achter gaan zoeken. Ik ben
geen koning. Ids is geen kroonprins. Geen
gedoe allemaal, wij zijn schaatsers, geen
andere benamingen graag."
Bij de vrouwen was Gunda Niemann op
nieuw te sterk. Het was de vijfde wereldti
tel voor de 29-jarige Duitse. Niemann
evenaarde daarmee het record van Karin
Kania, die onder de namen Busch (1982).
Enke (1984) en driemaal Kania (1986. '87
en '88) eveneens vijfmaal wereldkam
pioene werd. De Nederlandse rijdsters An-
namarie Thomas (vierde) en Tonny de
Jong (vijfde) eindigden in de subtop, Carla
Zijlstra was vrijdag na een val op de 500
meter en een zwakke 3000 meter al uitge
schakeld.
zie ook pagina 11 en 13
Naar schatting van woordvoer
der K Kollen van de IJsvereni
ging Giethoorn trok het evene
ment - inclusief het publiek -
60.000 belangstellenden. Gezien
het grote aantal deelnemers
vindt hij veertig gewonden niet
uitzonderlijk hoog. Daar komt
nog bij dat aan de toertocht nog
al wat ongeoefende mensen
meededen.
In Emmeloord zakte een 8-jarig
jongetje dat met zijn vriendje
aan het spelen was, door het ijs
van de Urker Vaart. Zijn vriend
je trachtte hem tevergeefs te
redden en kwam volgens de poli
tie zelf ook in het wak terecht.
Het vriendje wist zich tijdig in
veiligheid te brengen. Brand
weerduikers vonden drie kwar
tier later het lichaam van het
jongetje onder het ijs. Hij over
leed in het ziekenhuis in Em
meloord aan onderkoeling
Een 51-jarige inwoonster van
Emmeloord zakte op de Espeier
Vaart in haar woonplaats door
het ijs toen ze daar met haar
hond liep. Hoewel voorbijgan
gers erin slaagden haar uit het
wak te halen, is het slachtoffer
zaterdagavond in een zieken
huis in Zwolle overleden. -
China vraagt
wereld hulp
na aardbeving
PEKING (RTR/DPA) - Het Chi
nese Rode Kruis heeft gisteren
de wereld om hulp gevraagd
wegens de grote aantallen ge
wonden en daklozen door de
zwaarste aardschok in het land
in acht jaar. De beving had za
terdagavond plaats in het dis
trict Lijiang in de zuidwestelij
ke provincie Yunnan met een
kracht van zeven op de schaal
van Richter. Er vielen volgens
de jongste cijfers zeker 240 do
den. bijna vierduizend zwaar-
en zestienduizend lichtgewon
den.
Driehonderdduizend mensen
raakten dakloos, doordat bijna
190.000 huizen instortten. Het
vriest in het rampgebied. Water,
stroom en de meeste telefoonlij
nen vielen uit. Helikopters vlo
gen af en aan om de zwaarst ge
wonden in ziekenhuizen te krij
gen en voedsel en tenten aan te
voeren.
Het epicentrum van de aard
schok lag bij Lijiang, op onge
veer 300 kilometer van Kun
ming. hoofdstad van de provin
cie Yunnan. In het zwaarst ge
troffen gebied wonen circa 1.5
miljoen mensen, voor het leeu-
wedeel behorend tot de Naxi-
minderheid.
AMSTERDAM (ANP) - Chloor
houdend landbouwgif blijkt het
vrouwelijke geslachtshormoon
oestrogeen zodanig te beïnvloe
den dat er een verhoogde kans
op borstkanker ontstaat. Rea-
geerbuisonderzoek wijst uit dat
het chloor in landbouwgif de oe-
strogenen in een cel als het ware
de verkeerde kant opstuurt. De
hormonen bereiken niet de nor
male stofwisselingsplaats,
maar een alternatieve plek.
Eerder onderzoek had al uitge
wezen dat omzetten van oestro-
genen op die '16-alfaplaats' de
kans op borstkanker verhoogt.
Vijftien wetenschappers uit de
Verenigde Staten. Zweden.
Groot-Brittannië en Nederland
stelden dit zondag vast in het
Academisch Medisch Centrum
in Amsterdam. De deskundigen
waren op uitnodiging van
milieuorganisatie Greenpeace
bijeen voor de uitwisseling van
resultaten van onderzoek naar
de invloed van chloor op het
menselijk lichaam.
Voor Greenpeace zijn de resulta
ten van belang, omdat de orga
nisatie het gebruik van chloor-
houdende stoffen verder aan
banden wil laten leggen. Minis
ter De Boer van milieu vindt een
Stokoude diaken
doodt echtgenote
JASPER (AP) - Een 99-jarige
diaken fietste vrijdag in het
plaatsje Jasper in de Ameri
kaanse staat Florida naar het
huis van de sheriff om te vertel
len dat hij zijn vrouw had ver
moord. Hij verdacht haar van
ontrouw. De sheriff geloofde er
niets van en stuurde Patton
weer naar huis.
Kort daarna werd Patton toch
aangehouden en aangeklaagd
wegens moord. Sheriff Harrel
Reid was toch maar even met
een collega bij Pattons huis
langsgereden. Daar vonden zij
de 67-jarige Lillie Bell Patton.
door het hoofd geschoten met
een jachtgeweer.
specifiek beleid voor chloor of al
le chloorverbindingen niet no
dig, omdat de risico's volgens
haar beheersbaar zijn.
Volgens prof. dr. J. Koppe. neo
natoloog in het Academisch Me
disch Centrum in Amsterdam, is
het onderzoek baanbrekend,
omdat het een reageerbuison-
derzoek betreft. „Tot nu toe was
er alleen epidemiologisch onder
zoek. dat bepaalde verschijnse
len signaleerde. Leon Bradlow.
werkzaam aan een kankerinsti
tuut in New York. heeft nu in een
laboratorium achterhaald waar
om die verschijnselen zijn opge
treden. Hij heeft, ons precies la
ten zien wat er in een cel ge
beurt."
Elke cel heeft twee plaatsen
waar het hormoon oestrogeen
kan worden omgezet. Normali
ter gebeurt dat op de '2-plaat.s'.
waar de omzetting zonder nade
lige gevolgen blijft. Maar de stof
kan ook gewisseld worden op de
16-alfaplaats. En dat heeft wel
gevolgen, want meerdere onder
zoeken hebben aangetoond dat
Adrie van der Poel heeft er tien jaar op moeten wachten. De 'vete
raan'. die vier keer zilver won op het WK veldrijden en één keer twee
de werd op het WK op de weg. verloste zichzelf van het vervelende
imago, dat hij kreeg na die vijf tweede plaatsen. Van 'eeuwige twee
de'tot wereldkampioen. Op een dag dat hij, zoals hij hetzelf
omschreef, super was. schitterde het goud op zijn gloed-
nieuive regenboogtrui.
Feyenoord wint
Gaston Taument is, mits hij in
vorm is. van onschatbare waar
de voor Feyenoord. De rechts
buiten eiste gisteren een hoofd
rol op tegen Roda JC.
dat in De Kuip met 2-0 1 O
verloor. I
Arrestaties top
extreem-rechts
De politie heeft afgelopen zater
dag in Rotterdam hvintig leiders
van CP'86, Centrumdemocraten
en de Nederlandse Volksunie
opgepakt. Het groepje deelde
folders uit en overtrad
daarmee volgens de
politie het demonstra- O
tieverbod. O
Binnenland: 3; Buitenland: 4; Zeeland 5, 7, en 9;
Sport 11, 12, 13, 14, 15, 16. 17 en 18.
in die situaties borstkanker veel
vaker voorkomt. Het chloor in
landbouwgif blijkt nu het oe
strogeen juist naar die verkeer
de plaats te loodsen.
Koppe vindt dat chloorhoudend
landbouwgif niet meer gebruikt
zou moeten worden, of dat er in
ieder geval een scherpere con
trole voor moet komen. Overi
gens zijn er ook stoffen die
bevorderen dat het oestrogeen
wel naar de gunstige omzet-
plaats gaat. Die stof. indole-3-
carbinol, zit in groene groente
als broccoli en spruitjes.
Bel voor de beste
06-00 66 (gratis)
van Bruggen
Adviesgroep
Da n heeft u 't goed hekekeu
DEN HAAG (GPD) - Minister
Voorhoeve (defensie) moet ge
neraal Couzy onmiddellijk ont
slaan. Doet hij dat niet, dan
heeft hij 'een geweldig pro
bleem ten aanzien van zijn ge
loofwaardigheid'. Dat zei oud
minister van defensie Bram
Stemerdink (PvdA) gisteren in
het NOS-televisieprogramma
Buitenhof.
Eind vorige week werd bekend
dat de legertop overste Karre-
mans had bevorderd tot kolonel.
Karremans speelde als com
mandant van Dutchbat een dis
cutabele, ontactvolle rol bij de
val van Screbrenica.
Volgens D66-Kamerlid Hoe-
kema bewijst deze bevordering
dat Voorhoeve onvoldoende
greep heeft op de landmacht.
PvdA-kamerlid Zijlmans be
schouwt de bevordering van
Karremans als een provocatie.
Zijn oud-collega Stemerdink
deelt die mening. „De land
macht onderstreept hiermee de
overtuiging dat de politiek in
dertijd heeft gefaald en niet het
leger."
De bevordering van Karremans
is strikt genomen een aangele
genheid van de legertop. „Maar
in dit geval is de wijze waarop
Couzy heeft geopereerd vol
strekt onverantwoord. Hij had
zich moeten realiseren dat hij
hiermee de minister in een on
mogelijke situatie zou brengen",
aldus Stemerdink. Hij vindt dat
Voorhoeve de landmachtbevel
hebber vandaag nog bij zich
moet roepen om hem meteen
D66 oneens met
visie Van Aartsen
DEN HAAG (ANP) - D66-kamer-
lid Ter Veer is het faliekant on
eens met de visie van minister
Van Aartsen op de toekomst
van de Nederlandse melkvee
houderij. De suggestie dat af
schaffing van de zuivelquota op
termijn wellicht verstandig is,
is bij Ter Veer slecht gevallen.
„De minister kan rekenen op
een pittige discussie", zo kon
digde hij zondag aan.
Van Aartsen stuurde vrijdag een
nota naar de Tweede Kamer
over de toekomst van het ge
meenschappelijk landbouwbe
leid. Wegens de toenemende li
beralisatie door nieuwe wereld
handelsbesprekingen en de toe
treding van Midden- en Oosteu-
ropese landen tot de EU ver
wacht de minister prijsdalingen
voor graan, suiker, rundvlees en
melk.
van zijn functies te ontheffen.
„Dat moet het begin zijn van een
grote schoonmaak, die zich niet
moet beperken tot Couzy. maar
tot een cirkel om hem heen. Als
Voorhoeve daartoe besluit, ver
sterkt hij zijn positie en dat heeft
'ie wel nodig. Als er twijfels blij
ven over wie de teugels in han
den heeft, krijgt je grote proble
men". zei Stemerdink.
Advertentie
(eenmalig binnen zes maanden)
JA, ik wil:
een proefabonnement van
4 weken voor 14,25
J een abonnement. De eerste twee
weken ontvang ik de krant
gratis.
Daarna wil ik betalen:
per maand met automatische
afschrijving a 31,50
J per kwartaal met
automatische afschrijving
a 89.50
Naam;
Stuur deze bon op in een open
enveloppe, zonder postzegel, naar:
PZC. afdeling abonnementen
Antwoordnummer 123
4380 VB Vlissingen.
Bellen gaat sneller: (0118) 484216
De PZC
'n dijk van een krant
713214
000002
