Wachten op nieuwe aidsremmers
PZC
PZC
Nederlanders in Bosnië hebben
te kampen met koude en mijnen
t
if
Zwolse predikant
wil scheiding van
kansel afkondigen
Groei
Kort geding ontslag
lid Pinkstergemeente
door asielcentrum
opinie
Behandelende artsen en patiënten pleiten voor snellere registratie
V
DONDERDAG 4 JANUARI 1996
Voor patiënten die besmet zijn met het hiv-virus, zijn in de
westerse wereld tientallen behandelingen met nieuwe aids-
remmers beschikbaar. Maar als het aan minister Borst van
VWS ligt. zullen ten dode opgeschreven patiënten nog lang
moeten ivachten totdat de nieuwe generatie middelen offi
cieel is goedgekeurd. Een aantal aidsbehandelaars. belan
genorganisaties en de patiënten zelf zijn daar teleurgesteld
over.
door Taco Slagter
Registratie van geneesmid
delen door de overheid was
dertig jaar geleden wereldwijd
een wassen neus. Het moest wel
puur gif zijn, wilde een ministe
riële toetsingscommissie haar
goedkeuring onthouden. Totdat
begin jaren zestig de ontste
kingsremmer Softenon ieder
een wakker schudde. Het veel
vuldig als slaapmiddel voorge
schreven medicijn veroorzaak
te ernstige afwijkingen aan de
foetus van zwangere vrouwen.
De wereld was te klein voor alle
verontwaardiging over de laks
heid waarmee overheden het
middel op de markt hadden toe
gelaten.
Het schandaal leidde tot stren
ge, wettelijke maatregelen voor
registratie. Die frusteren nu on
derzoek naar en behandeling
met de nieuwe, veelbelovende
generatie aidsremmers. Met de
registratie van een nieuw medi
cijn is zeker anderhalf jaar ge
moeid. ,,En daar kunnen we niet
op wachten", zegt de wereldver
maarde aidspecialist prof. dr
Joep Lange van het Academisch
Medisch Centrum (AMC) in Am
sterdam. ..Die nieuwe middelen
zijn eigenlijk alweer van giste
ren. We hebben snel alle be
schikbare medicijnen nodig, wil
len we de strijd tegen aids op den
duur kunnen winnen".
Die mogelijkheid is sinds het uit
breken van de aids-epidemie,
tien jaar geleden, voor het eerst
reëel aanwezig. Het zijn de 'pro-
tease-remmers' waarvan het
Amerikaanse Ritonavir met een
hoopvol resultaat is uitgepro
beerd door het Academisch Zie
kenhuis Utrecht (AZU) en het
AMC. Inmiddels zijn er twintig
van dergelijke remmers in ont
wikkeling. Samen met de farma
ceutische fabrikant Roche (Sa
quinavir) en Merck (Indinavir) is
Abott als ontdekker van Ritona
vir daarin het verst gevorderd.
Ook al denkt minister Borst mis
schien dat die nieuwe middelen
nog 'speeltjes' zijn van artsen en
fabrikanten, klip en klaar is aan
getoond dat die remmers de ei
witmoleculen van het hiv-virus
in de geïnfecteerde cel verhinde
ren zich te klieven. Daardoor
kunnen intacte stukjes virus de
zieke cel niet meer verlaten en
gezonde cellen besmetten.
'Oude' middelen als AZT, ddC,
ddl. d4T en 3TC blokkeren een
eiwit dat het virus nodig heeft
aan het begin van zijn vermenig-
vuldigingsproces in het zo be
langrijke afweersysteem (T4-cel-
len). Het probleem is echter dat
ook de nieuwe middelen op den
duur resistentie ontwikkelen te
gen hiv.
Combinaties
Intussen zijn onderzoekers er
ook achter gekomen dat het
meeste succes is te behalen met
een combinatie van aidsrem
mers. AZT samen met 3TC geeft
een spectaculaire daling van de
virusdeeltjes in het bloed en een
herstel van het immuunsysteem
te zien.
Volgens aidsdeskundigen moet
Nederland het voorbeeld volgen
van de Food and Drug Admini
stration (FDA) in de VS. Deze
commissie doet al lang niet meer
moeilijk over werkzame anti-hiv-
elen die aanvaardbare bijwer
kingen hebben. „Tientallen mid
delen zijn daar na een paar
maanden ingeschreven", zegt
Aijen Broekhuizen, eindredac
teur van het aidsinformatie ma
gazine Lust for Life. „In ons land
zijn pas drie aidsremmers goed
gekeurd".
De gevolgen van de trage erken
ningsprocedure zijn groot. Art
sen zijn uitgeleverd aan de far
maceutische industrie en pa
tiënten die niet aan proeven
meedoen, moeten de experimen
ten uit eigen zak betalen.
Regelen
Ook verpleegkundig aidsconsu-
lent in het AZU Henk Vrehen
heeft ermee te maken. „Je krijgt
na zo'n publikatie in de media
over Ritonavir tal van verzoe
ken het middel te mogen gebrui-
door Janke Greving
Als iemand gaat schei
den, dan zou je dat moe
ten afkondigen van de kan
sel. Met deze opmerking in
het tijdschrift Schuilplaats
heeft dominee H. J. Selder
huis, predikant van de
christelijke gereformeerde
kerk in Zwolle, deining ver
oorzaakt. Hij werd aange
sproken door zowel uitge
sproken voorstanders als
door faliekante tegenstan
ders.
„De predikant denkt dat de
beroering is ontstaan uit
vrees dat hij gescheiden
mensen een etiket wil op
plakken.
„Dat je iets zou krijgen van:
'Kijk, daar zitten ze'. Terwijl
ik juist vind dat je een echt
scheiding uit die sfeer zou
moeten halen", aldus de do
minee.
Toename
Volgens ds Selderhuis. die
de afgelopen zomer werd be
noemd als hoogleraar aan de
Theologische Universiteit in
Apeldoorn (waar hij in 1992
promoveerde op het proef
schrift 'Huwelijk en echt-
scheding bij Martin Bucer')
neemt het aantal scheidin
gen ook in kerkelijke kring
toe.
Hij constateert dat veel ker
ken daar niet zo goed raad
mee weten. 'Vaak verschijnt
er wel een adreswijziging in
het kerkblad, soms zal een
predikant er ook nog een
stulye aan wijden, maar
daar blijft het dan bij. Want
wat kun je nog meer doen?'
„Maak het bekend tijdens de
zondagse samenkomst, net
als je doet met een geboorte,
een sterfgeval of een huwe
lijk", stelt de predikant.
„Want als je de gemeente
hebt opgeroepen om erbij te
zijn als het huwelijk wordt
bevestigd, dan vind ik dat er
ook een officiële mededeling
mag volgen bij het failliet er
van.
Let wel, alléén als de betrok
kenen daarmee instem
men".
Omzien
Graag zou Selderhuis zien
dat zo'n afkondiging de ge
meente aanspoort om om te
zien naar de betrokkenen.
„Je zou de gemeente moeten
vragen om voor die mensen
te bidden, maar je moet ze
ook oproepen tot bezinning.
Want de schuld van een
stukgelopen huwelijk hoeft
niet alleen bij de echtelieden
zelf te liggen.
Je mag de mensen ook vra
gen zich te bezinnen op de
vraag wat zij eraan gedaan
hebben om de scheiding te
voorkomen".
Oorzaken
Volgens Selderhuis zijn het
individualisme, het gericht
zijn op het eigen gezin, het
opgejaagd worden in de
maatschappij en de weinige
tijd die er voor elkaar over
blijft, belangrijke oorzaken
van het stuklopen van huwe
lijken.
„Partners die beiden
werken, 's avonds moe thuis
komen, het huishouden dan
nog moeten doen en mis
schien ook nog eens een kind
te verzorgen hebben, hebben
lang niet altijd zin om aan
het eind van de dag nog eens
te praten over de dingen
waar ze tegenaan lopen",
meent de Zwolse hoogleraar.
In gesprekken met gemeen
teleden constateert Selder
huis ook een afnemende of
ferbereidheid onder echte
lieden. Of hij merkt dat men
sen lijdzaam lijken toe te
zien hoe hun relatie stuk
loopt.
„Echt, ik vind de redenen
waarom mensen uit elkaar
gaan soms vrij onbenullig. Ik
ben niet in alle gevallen te
gen een scheiding, want
soms is die onvermijdelijk.
Maar als je hoort welke rede
nen mensen soms aange
ven... 'Het gaat gewoon niet
meer', hoor je dan.
Dan denk ik: Wat heb je er
dan aan gedaan om het te
voorkomen?"
„Het zijn echt kwalen van
deze tijd. een gebrek aan
trouw en offerbereidheid",
stelt de dominee.
„Je ziet het ook terug in heel
andere dingen. Een prof
voetballer die zijn hele car
rière trouw blijft aan zijn
club is vandaag de dag een
zeldzaamheid.
Want als hij bij een andere
club duizend gulden in de
maand meer kan verdienen,
keert hij de eerste club zó de
rug toe.
ken", zegt hij. „Zou het al geregi
streerd zijn, dan kan een arts het
voorschrijven en krijgt de pa
tiënt het vergoed".
Niettemin proberen aidsspecia-
listen en hun consulenten altijd
naar een oplossing te zoeken.
Ook al moeten ze er 'iets even
voor regelen'. Ze hebben hun
contacten binnen de farmaceu-
tiche industrie, kennen de litera
tuur op hun duimpje en weten
soms waar het middel wel te ha
len valt. „Wij verstrekken niets
waar een specialist en de ethisch-
medische commissie van het zie
kenhuis niet achter staan", zegt
Vrehen. „Maar we kunnen pa
tiënten wel verwijzen naar in
stellingen die er buiten de offi
ciële kanalen om wel aan kun
nen komen. We snappen maar al
te goed dat aidspatiënten niets
te verliezen hebben".
Ook AZU-internist Borleffs stelt
zich op dat standpunt. „Ik zou
ook liever gewoon een recept uit
schrijven dan tijdrovende tele
foongesprekken te voeren met
een fabrikant van een bepaald
middel". De internist herinnert
zich nog de strijd rond het mid
del ddC dat pas sinds een jaar of
ficieel bij de apotheek is te krij
gen. „Toen we wisten dat dit me
dicijn samen met AZT een ver
betering bij de patiënt te zien
gaf, moesten we de patiënten
doorverwijzen naar de Stichting
Fight For Life in Amsterdam die
er al lange tijd mee experimen
teerde".
Experimenteel
Onverkwikkelijke situaties
waar oprichter van Fight For Li
fe (FFL) Walter Kamp cynisch
om moet lachen. „Legaal of ille
gaal, daar hebben wij geen bood
schap aan. Het gaat om een op
lossing voor het aidsprobleem".
Kamp heeft dan ook geen goed
In het kader van
de aidsbestrijding
kreeg Manneke
Pis in België een
kostuum gemaakt
van condooms.
Waar hiv-
geïnfecteerden
echt op zitten te
wachten, is de
officiële
goedkeuring voor
nieuwe
aidsremmende
medicijnen,
foto GPD
Voorlopig
door Gerard van Gils
Talloze mijnen en extreme
kou zijn op dit moment con
crete bedreigingen die de Ne
derlandse militairen van de Na-
vo-troepenmacht in Bosnië te
duchten hebben. De vijandige
partijen houden zich volgens
hoge Nederlandse officieren tot
dusver bijna voorbeeldig aan
de vredesafspraken.
De inwoners van het voormalige
Joegoslavië lijken geïmponeerd
door de snelheid waarmee de
Navo haar operatie uitvoert en
door het militaire overwicht van
het bondgenootschap. De Ne
derlandse krijgsmacht wapent
zich daarom op weg naar het
oorlogsgebied de eerstkomende
tijd vooral tegen onderkoeling
en verborgen explosieven.
Verkenners en kwartiermakers
voor de in totaal 2100 Neder
landse militairen die aan de
IFOR-operatie gaan meedoen
zijn de afgelopen weken al voor
uit gereisd naar Bosnië. In hoog
tempo volgt nu ook de hoofd
macht, het gemechaniseerde ba
taljon dat met pantserwagens
en tanks in het noordwesten de
vrede moet gaan bewaken.
Een groep van 275 soldaten van
de hoofdmacht kwam woensdag
aan in de Kroatische havenstad
Split. Veel tijd om uit te rusten
hebben zij niet. Kort na aan
komst kregen zij te horen dat zij
in het holst van de nacht al
moesten doorreizen naar Bos
nië. De Navo wil gebruik maken
van het gunstige tij in het vre
desproces.
Het zijn voornamelijk infanteris
ten - Limburgse Jagers - die
woensdag zijn neergestreken in
hotel Medena in Split, door
gangshuis voor Nederlandse en
Britse Navo-eenheden. De helft
van het in verval geraakte hotel
wordt permanent bevolkt door
Kroatische oorlogsvluchtelin
gen. De meesten van de 275 Ne
derlandse militairen slapen op
veldbedden in wat ooit de sjieke
conferentiezaal moet zijn ge
weest.
Terwijl achter hen een Duits legervliegtuig landt, lopen woensdag 270 Nederlandse militairen over de
luchthaven van Split. foto Raymond Rutting/ANP
Hij zal zijn collega's zonodig ook
korte lessen gaan geven in 'win-
tersurvival' bij temperaturen
die tot 20 graden onder nul kun
nen zakken.
Craane: „Door onze regelmatige
training in Noorwegen weten we
hoe je moet omgaan met koud-
weerblessures. Ook in Bosnië is
het belangrijk datje weet watje
moet doen als je met je voertuig
op een afgelegen plek in de
sneeuw komt vast te zitten en je
dreigt te onderkoelen of te be
vriezen. Wij hebben in Noorwe
gen ook geleerd hoe je eventueel
onder dat soort extreme om
standigheden moet vechten."
Laplanders
Specialisten
Klem in aantal, maar belangrijk
qua taak zijn de specialisten die
met de infanteristen meereizen:
vier experts van het Explosie
ven Opruimingscommando van
de landmacht en twee mariniers
die zich hebben bekwaamd in
overlevingstechnieken onder
barre weersomstandigheden.
Mariniers-sergeant Craane is
toegevoegd aan het landmacht
bataljon om commandanten te
adviseren hoe de militairen zich
in het ijskoude Bosnische hoog
gebergte kunnen handhaven.
Ter voorbereiding voor wat in
Bosnië zou wachten gaven de
koud-weerspecialisten van de
mariniers tips voor de aanvul
ling op de uitrusting van hun
landmacht-collega's. De mari
niers leverden vervolgens uit
hun magazijn de benodigde
spullen.
Sergeant Craane: „Je moet al
tijd het rijtje in acht nemen: le
ven, bewegen en opereren. Zorg
datje altijd een thermosfles met
een liter warme drank bij je hebt
en een aluminium deken die be
schermt tegen de kou. Als je pa
trouilles loopt in 40 centimeter
sneeuw moet je laplanders heb
ben: een soort tennisrackets die
je onder je laarzen bindt. Wacht
lopen onder normale temperatu
ren kun je makkelijk vier uur
volhouden; bij extreme vrieskou
moetje elkaar na een half uur af
lossen. Verder heb je speciale
handschoenen nodig, want je
blijft als het zo koud is aan me
taal vastkleven. Vervelend voor
een monteur, levensgevaarlijk
als je onverhoopt een handgra
naat moet gooien."
De krijgsmacht stuurt tien ex
perts op de IFOR-operatie mee
die verborgen explosieven kun
nen opsporen en onschadelijk
maken. Vier EOD'ers van de
landmacht vallen rechtstreeks
onder het Nederlandse bataljon,
zes deskundigen van de lucht
macht komen in een groep van
32 experts terecht die werkt voor
de Britse divisie.
Gevaarlijk
Luitenant Bentvelzen en ser
geant-majoor Soeters van de
landmacht zien het als hun be
langrijkste taak de NAVO-een-
heden te beschermen tegen mij
nen en andere explosieve val
strikken die hun collega's tegen
komen op patrouille-routes.
„Als je praat over mijnen in Bos
nië dan moetje denken aan aan
tallen met zes cijfers. Er liggen er
miljoenen. Allemaal van kunst
stof. Die moet je met een prik
kertje zien te vinden. Dat is erg
gevaarlijk en intensief werk; je
kunt het niet langer dan twintig
minuten achter elkaar doen,
want anders verslapt je aan
dacht. Als er sneeuw en ijs ligt
kunnen we ons werk al helemaal
niet optimaal doen. Als je alles
zou moeten opruimen heb je
tientallen jaren nodig. Het is ver
velend voor de plaatselijke be
volking, maar wij gaan geen hele
mijnenvelden ruimen."
Ook kapitein Vingerhoets, com
mandant van de luchtmacht-ex
perts in explosieven. zegt dat
het ondoenlijk is de burgerbe
volking van Bosnië adequaat te
helpen bij het snel mijnenvrij
maken van het land. „Ik heb vijf
maanden in Cambodja gezeten
en toen hadden we nog maar een
gebied van tien hectare in het
vierkant te pakken." Vinger
hoets' eenheid reist woensdag
naar Bosnië. De avond voor het
vertrek uit Split maken hij en
zijn collega's nog een granaat
onschadelijk die is gevonden op
het terrein vanwaar de Nede-
landse konvooien vertrekken.
Als Vingerhoets woensdag het
portier van zijn EOD-vrachtwa-
gen dichttrekt om naar het oor
logsgebied te vertrekken ver
schijnt op de buitenkant de
tekst: „Don't reach out your
hand further than you can with
draw it." ANP
woord over voor het beleid van
Borst die er naar zijn zeggen
'geen bal van begrijpt'. Tegen de
zin van haar ministerie helpt de
stichting al jaren tal van aidspa
tiënten aan alternatieve en ex
perimentele middelen. Samen
met twee artsen van FFL dok
tert Kamp uit welk middel voor
produktie in aanmerking komt.
Op een 'Nederlandse universi
teit' laat Kamp dan zo'n middel
fabriceren. Aan octrooirechten
stoort hij zich niet.
Zo ver wil aidspecialist prof.
Joep Lange niet gaan. Zijn kruis
tocht tegen het 'softenon-com-
plex' van de minister wil hij
langs legale weg bevechten. Hij
bestrijdt op congressen en in het
lobbycircuit de 'denkfout' die de
overheid maakt. Behalve dat
een middel moet werken en vei
lig moet zijn, verbindt de be
windsvrouw ook een verbetering
van de 'levensverwachting' aan
registratie van een medicijn.
„Als destijds aan de goedkeu
ring van een geneesmiddel tegen
tbc de eis van een langer leven
was verbonden", zegt Lange,
„dan zou dat medicijn er nog
niet geweest zijn."
iiug
/oa-w
met
50
rwil
i ee
Aids is een immuunziekte. In
dien als gevolg van een nieuw,
veilig middel de virusdeeltjes in
het bloed afnemen, dan moet
dat volgens Lange voldoende
zijn het medicijn voorlopig te re
gisteren. „Zelfs het perfecte mid
del hoeft niet tot een langer le
ven te leiden". Wat minister
Borst wil. is in de visie van Lange
ondoenlijk. Zó lang middelen
uitproberen totdat je iets meer
te weten komt over de levens-
wachting het klinisch eind
punt genoemd - betekent voor
de huidige ernstig zieke aidspa
tiënten dat hun immuunsys
teem voor altijd kapot is. „Ook
al vinden we het wondermid
del", licht hij toe, „dan is die ca
tegorie niet meer te helpen"
Het pleidooi van Lange voor
snellere registratie van midde
len klinkt geëmotioneerd. „Het
is toch van de zotte dat tiendui
zenden patiënten in de wereld
een beproefd middel slikken,
maar dat onze minister dat niet
wil erkennen omdat het ooit met
softenon is misgegaan. We heb
ben het hier niet over simpele in
fectie of een slaapprobleem,
maar over een dodelijke ziekte.
Dan is er, ondanks de grotere ri
sico's, veel geoorloofd".
Het aantal inwoners van Zeeland blijft, conform del—
1990 ingezette trend, stijgen. Met het oog op zowi
het economisch als het maatschappelijk draagvls
moet dat gegeven met gepast gejuich worden begroesyv
Nederland is immers een natie waar de macht van hifj
getal normatief is. Zeker als het gaat om het roven uit d
staatsruif, oftewel om het binnenhalen van geld en voa-«
zieningen. Meer mensen betekent meer gehoor en met
armslag in Den Haag Brussel. De winst van 1.530 ii
woners is als zodanig meegenomen. Heel leuk, maar v
vreugde van korte duur. Er is namelijk sprake van e
afnemende groei. Zeeland op de terugweg naar de jare
tachtig? Toen werd in de provincie jaar op jaar een forszoi
leegloop geregistreerd. De cijfers over 1995 zijn mindikeli
gunstig dan die over 1994 (toename 2.050) en 1993 (totfel
name bijna 2.675). De regio Zeeuws-Vlaanderen kamf an
opnieuw met een daling aan ingezetenen. Op Walchere£vet
zit de helft van de acht gemeenten in de min en ka;^
maar nét een plusje worden geboekt. Het is vooral avet
regio Bevelanden/Tholen die zorgt voor het positievaan
resultaat. Ook Schouwen-Duiveland is in trek als vesfoen
gingsgebied. iond
De cijfers bieden geen klip en klare verklaringen. WfHor
zijn enkele ontwikkelingen te duiden. In het algemeqen
beschikbare bouwgrond en situatie werkgelegenheid^
samen te vatten als: vestigingsklimaat. Er zijn specified
gemeentelijke bepaalde factoren. Zo is de daling va'une
Terneuzen met 298 inwoners zeker beïnvloed door h4pro<
negatieve drugsimago van de gemeente. Het verdwfde e
nen van arbeidsplaatsen in de chemiesector speelt metis a
Maar ook beeldvorming is wel degelijk een factor va'
belang. Zowel groeier Hulst (plus 208) als groeier Ax(
(plus 46) doen het in dat opzicht beduidend beter dan T
andere vijf Zeeuws-Vlaamse gemeenten. Zie ook Wa1"'
cheren, waar het stadsgewest Middelburg/Vlissinge|(l(
het aflegt tegen de plattelandsgemeenten. Dat Don
burg in de min zit is, gelet op de bestuurlijke onmachjuxi
niet verwonderlijk. Het stug doorgroeien van Goes o((AN
de Bevelanden geeft aan dat centraal wonen in de prcFN1
vincie voor menigeen van belang is. Het verklaart oo pen
mede de toename van het aantal inwoners op Tholecmi®
dat een uitstraling richting West-Brabant heeft. VoeHet
voor onderzoekers is de groei op Schouwen-Duivelandled'
Meer werk in de recreatiesector of strijken meer senicpe
res er neer voor een laatste levensfase? Opvallend, doei 199,
verklaarbaar (gaat heen en vermenigvuldigt u) is d)stai
groei van gemeenten met een stevige reformatoriscn35l
bevolkingskern, als Arnemuiden, Bruinisse, Marieketren
ke en Tholen. Vei
De geringe groei toont weer eens duidelijk aan dat velg0
groting van het Zeeuwse draagvlak móet. De komst va) 01
Goeree-Overflakkee, waar de vier gemeenten ondanWoe
verlies in Middelharnis een winst van 232 inwonenblij:
boekten, is een belangrijke bijdrage. Met ruim 45.0(jled<
inwoners erbij komt Zeeland dan ruim boven de 400.00 Tht
Landelijk gezien stelt dat nog niet veel voor, maar in hacen
land van Getallen is het mooi meegenomen.
Ate
Een lid van de pinksterge
meente in Den Bosch heeft
woensdag in kort geding voor
de rechtbank haar baan bij het
asielzoekerscentrum in Rosma
len teruggeëist. Zij werkte bij
het AZC, maar werd ontslagen
omdat ze in haar vrije tijd asiel
zoekers naar kerkdiensten van
de pinkstergemeente bracht.
Mevrouw Hehakaja, die bij het
AZC werkte via een uitzendbu
reau, meent dat zij onrechtma
tig wegens haar geloof is ontsla
gen. Zij beroept zich op de Wet
Gelijke behandeling.
De Asielzoekerscentra in Ne
derland willen volgens direc
teur J. van der Wijst van het
centrum in Rosmalen, niet dat
medewerkers politieke of gods
dienstige bemoeienis hebben
met de asielzoekers, ook niet
buiten werktijd. Anders zouden
er spanningen kunnen ontstaa
omdat in de centra mensen va
veel verschillende godsdie)
sten en politieke achtergrondi
bijeenwonen.
De gedragscode zou landeli)
voor alle 3000 medewerkers ge
den. Ook mogen medewerkel
niet als vrijwilliger diensté
verlenen omdat dit tot verwal
ring bij de bewoners zou leidei
Het centrum stelde dat d
vrouw na enkele waarschuw»
gen is ontslagen omdat zij doo1
ging met haar vrijwilliger
werk. Zij begeleidde vlucht
lingen naar diensten van d
Pinkstergemeente in Dei
Bosch. Bovendien zou mi
vrouw Hehakaja zich niet zak
lijk genoeg opstellen in hai
contacten met de bewoners.
De rechtbankpresident doi w
uitspraak op 11 januari.
Directie:
K. Scherphuis,
W. F. de Pagter en
F. van de Velde.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
M. van Zuilen (adjunct)
Vlissingen: Oostsouburgse-
weg 10, Postbus 18,
4380 AA Vlissingen,
Tel. (0118) 484000.
Middelburg: Markt 51,
4331 LK Middelburg.
Tel. (0118) 681000.
Goes: Grote Markt 2,
4461 AJ Goes.
Tel. (0113) 231800.
Terneuzen: Axelsestraat 16,
4537 AK Terneuzen.
Tel. (0115) 694457.
Hulst: Servicepunt
Boekhandel Duerinck,
Gentsestraat 12,
Tel (0114)314058.
Axel: Nassaustraat 15.
4571 BK Axel
Tel. (0115) 568000.
Zierikzee: Oude Haven 41
4301 JK Zierikzee
Tel. (0111)415380
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur.
Openingstijd Zierikzee
8.30-17.00 uur.
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur.
Centrale redactie: Postbus 18,
4380 AA Vlissingen,
Tel (0118)484000;
Redactiefax: (0118) 470102
's avonds op zondag t/m
vrijdag, vanaf 19.00 uur;
in het weekeinde: verwijzing via
de telefonische boodschap op de
kantoren.
Bezorgklachten: maandag
t/'m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14 00 uur:
op de kantoren door de klacht
in te spreken op de band of de
verwijzing op te volgen.
Overlijdensadvertenties: tijdens
kantooruren en uitsluitend maan
dag- t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel. (0118) 484000.
Fax (0118)470100.
Abonnementsprijzen: per
kwartaal 91,00, franco per post
119,00; per maand 33,00;
per jaar 350,00; franco per post
460,00; bij automatische
afschrijving per termijn f 1,50
korting; losse nummers maandag
t/m vrijdag 1,60, zaterdag
2,50 p st. (alle bedragen inclu
sief 6 pet. btw).
Postrek.nr.: 3754316 t.n v PZC
ab.rek. Vlissingen.
Advertentietarieven: 1,76 per
mm; minimumprijs per
advertentie 26.40: ingezonden
mededelingen 2,5 x tarief.
Voor bneven bureau van dit
blad 7,00 meer. Volledige
tarieven met contractprijzen op
aanvraag (alle advertentieprijzen
exclusief 17.5 pet. btw).
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B V.
Vlissingen
PZC-ombudsman:
C. van der Maas.
Auteursrechten voorbehouden
Uitgave PZC