Serviërs halen wapens niet weg
579,-
Frankrijk trekt zich niets aan
van protesten na kernproef
PZC
Chaos door staking in ziekenhuis Soweto
Geen verbond in
Peking van Vaticaan
en moslimslanden
Belgische justitie
nog niet klaar met
NAVO-topman Claes
Spanning loopt op
rond cao-conflict
bij Volkswagen
NAVO: Karadzic heeft er niets van begrepen
buitenland
Bescherming tijdens gebed
Nu
(incl. BTW)
Primafoori
idoaBRUSSEL/BELGRADO/SARA-
(AFP/RTR/DPA) - De NA
VO is woensdag onverminderd
doorgegaan met aanvallen op
Bosnisch Servische doelen. Een
NAVO-functionaris zei in Brus
sel dat de Servische leider in
20 Bosnië, Radovan Karadzic
heeft begrepen" van de
NAVO-acties. Karadzic vroeg
^de NAVO beleefd de aanvallen
■te staken.
^Op Britse en Amerikaanse tele-
ur qvisiestations verklaarde de om-
27 Jstreden leider van de Servische
46 .bevolking in Bosnië dat het be-
"leg van Sarajevo is opgeheven,
iaar dat de Bosnisch Servische
'are wapens rond de stad niet
..■erder konden worden terugge-
35 j
U is bereid
20Ppaanse vissers
trokken omdat dan de Servische
verdedigingslinies gevaar lopen.
Hij gaf aan dat de Bosnische Ser
viërs wel degelijk wapens had
den teruggetrokken. In NAVO-
kringen noemde men dat het
verschuiven van kantoormeubi
lair.
Karadzic zei ook dat de terug
trekking van zware wapens rond
Sarajevo, waarmee dinsdag
avond nog op de Bosnische
hoofdstad was geschoten, gehin
derd wordt door de aanhouden
de bombardementen. Boven
dien wil de plaatselijke bevol
king de terugtrekking dwarsbo
men, want die wil hun eigen
grond en huizen verdedigd zien.
Volgens de NAVO is juist afge
zien van aanvallen op doelen
vlak bij Sarajevo om de Bos
nisch Servische eenheden de
'te helpen
■BRUSSEL (ANP) - De Europese
.Commissie is bereid Spaanse en
Portugese vissers te compense-
ooiren voor het uitblijven van een
jvisserij-akkoord met Marokko.
23 Dat heeft de commissie woens-
50 dag in Brussel bekendgemaakt.
'Op die manier hoopt de commis
sie de gemoederen in met name
ipanje enigszins te bedaren,
roedende Spaanse vissers en
rerknemers uit de aanverwante
ïdustrie protesteren steeds he-
iger tegen de halsstarrige hou-
ing van Marokko. De afgelopen
tijd hebben ze diverse malen het
rrachtverkeer van Marokko
laar Spanje stilgelegd,
ie Europese Commissie keurt
lie protestacties weliswaar af,
naar heeft zelf inmiddels ook
log weinig goede woorden over
voor de Marokkaanse houding.
(Marokko verklaarde eind april
de eigen visgronden tot verbo
den gebied voor EU-vissers. Het
land is bereid een nieuw visak-
koord met de Unie te sluiten,
maar verbindt daar strenge
voorwaarden aan. Zo mogen de
EU-vissers voortaan nog maar
T een derde opvissen van wat ze
gewend waren.
Volgens de woordvoerder vormt
het uitblijven van een visak-
koord een bedreiging voor 40.000
arbeidsplaatsen in Spanje en
[Portugal. Brussel gaat hu onder
zoeken op welke wijze de getrof-
/"'fen gebieden moeten worden ge
compenseerd voor de geleden
schade.
Deense pantserwagens donderdag op het vliegveld van Sarajevo, gereed om een VN-oliekonvooi te begeleiden.
kans te geven zich terug te trek
ken.
De regionale NAVO-bevelheb-
ber. admiraal Leighton Smith,
zei woensdag in Napels dat niets
erop wijst dat de Bosnische Ser
viërs bereid zijn de eisen van de
Verenigde Naties tot ontzetting
van Sarajevo en andere veilig
verklaarde plaatsen in te willi
gen. De NAVO-bombardemen-
ten gaan derhalve door. Er zijn
nog genoeg doelwitten over om
de luchtaanvallen onbepaalde
tijd voort te zetten. Er zijn sinds
vorige week meer dan 1500
vluchten gericht op doelen te
gen de Bosnische Serviërs uitge
voerd. De vluchten werden na
een pauze van vier dagen dins
dag hervat. De VN en de NAVO
hoopten dat de Bosnische Ser
viërs de aanvalspauze zouden
aangrijpen om alsnog de gestel
de eisen in te willigen.
Mladic
De Bosnische Serviërs bespre
ken vandaag in Pale de militaire
en politieke situatie van hun re
publiek. Karadzic zit dan zijn re
gering voor. Hij beklemtoonde
woensdag de president van de
Bosnisch Servische republiek te
zijn en erkende dat bevelhebber
Ratko Mladic „soms onhandel
baar lijkt" maar dat in werke
lijkheid niet is. „Al mijn bevelen
zijn uitgevoerd", aldus Karad
zic, die geruchten wilde ontzenu
wen als zou generaal Mladic de
enige leider van betekenis in
Bosnisch Servië zijn geworden.
door Runa Hellinga
KAAPSTAD - Een al drie dagen durende staking van
het verplegend personeel in het Baragwanath-zie-
kenhuis in Soweto heeft tot totale chaos geleid en een
volledige evacuatie van patiënten wordt niet uitge
sloten. De intensive care-afdeling van het grootste
ziekenhuis van Zuid-Afrika is inmiddels gesloten en
de ernstigste gevallen zijn per legerhelikopter of am
bulance naar andere ziekenhuizen overgebracht.
Verpleegsters hebben het verzoek van de ziekenhuis
directie om op zijn minst een eerste-hulp dienst in
stand te houden, naast zich neergelegd. In het totaal
zijn zo'n 43 volwassen patiënten en 111 ernstig zieke
babys inmiddels naar andere ziekenhuizen overge
bracht. Alle zieken voor wie dat enigszins verant
woord was, zijn naar huis gestuurd. Dinsdag stierven
in het ziekenhuis zeven mensen, maar onduidelijk is in
hoeverre hun dood het directe gevolg is van de sta
kingsactie.
Het leger heeft 58 hospiks ter beschikking gesteld,
maar het grootste deel van de verpleging wordt ge
daan door artsen, familieleden en medepatiënten. Ei
genlijk zouden meer patiënten naar andere ziekenhui
zen moeten worden doorgestuurd, maar in de buurt
van Johannesburg zijn alle bedden inmiddels bezet.
De 1700 verpleegsters staken voor een loonsverhoging
van 25 procent, gelijke betaling voor gelijke functies
en een nieuwe belastingregime. Ook andere zieken
huizen in Soweto hebben zich inmiddels bij de staking
aangesloten of hebben aangekondigd dat ze actie
overwegen. Verpleegsters in een ziekenhuis in de Jo-
hannesburgse wijk Hillbrow gingen in staking uit pro
test tegen het overbrengen van enkele patiënten uit
het Baragwanath-ziekenhuis naar hun hospitaal.
De belangrijkste vakbond voor verplegend personeel.
NEHAWU, heeft zich van de acties gedistantieerd, om
dat die volgens de bond de officiële onderhandelingen
doorkruisen. Een woordvoerder van de bond zegt dat
de staking is georganiseerd door kleine extremisti
sche groepen die tot doel hebben de provincie Gau-
teng te destabiliseren.
Bij artsen bestaat op zich begrip voor de actie, al
wordt deze staking onaanvaardbaar genoemd. De ar
beidsomstandigheden van verplegend personeel in
Zuidafrikaanse staatsziekenhuizen is berucht slecht,
met zeer lange werkdagen en een zeer laag salaris. De
ziekenhuisdirectie zegt echter niets te kunnen doen,
omdat salarisonderhandelingen voor verplegend per
soneel centraal plaatsvinden.
I
onze correspondente
[Yvonne van der Heijden
- Het Vaticaan zal op
de Wereldvrouwenconferentie
monsterverbond sluiten
Qrjmet de islamitische landen om
1 zijn conservatieve opvattingen
over onder meer abortus en het
gebruik van voorbehoedmidde
len door te drukken.
,De verschillen tussen christen
dom en islam als het over de po
sitie van vrouwen gaat, zijn zo
groot dat een alliantie onmoge
lijk is"; verklaarde de woord
voerder van de Heilige Stoel,
Joaquin Navarro-Valls, woens
dag op een persbijeenkomst in
Peking.
ra( Eerder deze week zei een inter-
inationale groep van liberale ka-
n£ tholieken een informeel verbond
es tussen de conservatieve verte
genwoordigers van de twee
godsdiensten te verwachten,
laarmee zouden zij het proces
rillen vertragen vrouwen meer
eljrechten te geven. Het Vaticaan
wordt er sinds de VN-Bevol-
idngsconferentie die vorig jaar
i Cairo werd gehouden van be-
:huldigd met fundamentalisti-
iche moslimlanden samen te
verken in de strijd tegen abor-
us.
Ie Amerikaanse rechtsgeleerde
Hary Ann Glendon zette in haar
rede tot de voltallige vergade
ring in Peking de toon voor een
waarschijnlijk opnieuw fel debat
over abortus. „Een ieder die
vrouwen een goed hart toe
draagt, moet een zwangere
vrouw of zwanger meisje een be
ter alternatief bieden dan het
doden van haar ongeboren
kind", aldus professor Glendon.
Zij is de eerste vrouw die een de
legatie van het Vaticaan leidt op
een internationale conferentie.
Enkele vrouwenorganisaties
zijn afgelopen maandag een we
reldwijde handtekeningenactie
begonnen die ertoe moet leiden
dat het Vaticaan een andere sta
tus krijgt binnen de Verenigde
Naties. Zij zijn vooral ontstemd
over 'de voortdurende pogingen
van het Vaticaan om de gelijkbe
rechtiging van vrouwen te on
dermijnen'. Bij het initiatief van
de Amerikaanse organisatie 'Ca
tholics for a free Choice' en de
Stichting Onderzoek en Voor
lichting Bevolkingspolitiek
(SOVB) hebben zich internatio
nale netwerken aangesloten. De
initiatiefnemers zouden graag
zien dat het Vaticaan bij de VN
niet langer als staat, maar als
niet-overheidsorganisatie be
schouwd wordt, zoals bijvoor
beeld de Raad van Kerken.
zie ook pagina 19
HEBRON - Een Israëlische militair beschermt in Hebron
enkele joodse vrouwen tijdens hun gebed. De controle over
de stad op de westelijke Jordaanoever, waar zich vierhon
derd joden te midden van 120.000 Palestijnen hebben geves
tigd, is het grote struikelblok voor een overeenkomst tussen
Israël en de PLO over de verdeling van de autonomie.
foto EPA
BRUSSEL (ANP) - De Belgische
justitie is nog niet van plan NA
VO-topman Willy Claes met
rust te laten. Het hof wil Claes
en oud-minister van defensie
Guy Coëme nogmaals aan de
tand voelen over de Agusta-
smeergeldaffaire, de mogelijke
betaling van steekpenningen
bij de modernisering van de F16
door de Franse vliegtuigfabriek
Dassault en andere financiële
onregelmatigheden in de boek
houding van de socialistische
partijen.
Justitie sloot het onderzoek te
gen de voorzitter van de SP,
Louis Tobback, vóór de zomer
af. De oud-minister van binnen-
PARIJS/DEN HAAG (RTR/AFP
/ANP) - De eerste van een reeks
nieuwe Franse kernproeven in
de Stille Oceaan heeft gisteren
een schokgolf van verontwaar
digde protesten veroorzaakt.
Nog voor het zee-oppervlak in
het gebied tot rust was geko
men, barstte de internationale
kritiek los. Frankrijk liet weten
zich daar niets van te zullen
aantrekken.
Rond de Stille Zuidzee waren de
protesten het felst. Nieuw-Zee-
land en Chili riepen hun ambas
sadeur terug uit Frankrijk. Au
stralië sprak van een „daad van
minachting jegens de bevolking
van het gebied". „Het is een
stomme daad", zei premier Kea
ting. De Nieuwzeelandse pre
mier Bolger zei dat het tijd
- wordt dat Frankrijk de bezorgd
heid en woede van landen in het
'ebied begrijpt.
De Verenigde Staten. Rusland,
Japan, Nederland. België, Ar
gentinië en andere landen zei
lt oen te betreuren dat Frankrijk
oe internationale protesten
heeft genegeerd. Ze deden een
dringend beroep op de Franse
president Chirac het bij een
kernproef te laten. De milieu-or
ganisatie Greenpeace gebruikte
termen als „schandelijk" en
„een vreselijke zaak". Maar de
Franse premier Juppé deed de
internationale protesten af als
„grenzend aan hysterie".
Den Haag roept Parijs eens te
meer op af te zien van verdere
proeven. Minister Van Mierlo
van Buitenlandse Zaken is niet
van plan de Franse ambassa
deur te ontbieden. „Het is de
Fransen inmiddels genoegzaam
bekend wat Nederland er van
vindt."
Enkele duizenden mensen, on
der wie politici van de oppositie
en vakbondsvertegenwoordi
gers, namen gisteravond in Pa
rijs-deel aan een demonstratie
tegen de kernproeven. Zij gin
gen in een optocht van de Place
de la Bastille naar de Place de la
Nation.
Tweede proef
De kernbom die dinsdag op Mu-
ruroa tot ontploffing, werd ge
bracht. had een lading van onge
veer twintig kiloton. Direct na
de ondergrondse test begonnen
Franse technici met voorberei
dingen voor een tweede nu
cleaire proef. Volgens generaal
Vericel, bevelhebber van het
proefgebied op Mururoa, zei niet
te weten wanneer de tweede
proef wordt genomen, maar
functionarissen van de Franse
commissie voor atoomenergie
hebben verklaard dat zij ten
minste drie weken nodig hebben
tussen proeven.
De Franse regering kreeg wel
steun van Bonn. In weerwil van
felle kritiek van de Duitse oppo
sitie. een verontwaardigde pu
blieke opinie en talloze demon
straties verdedigde kanselier
Kohl „de Frans-Duitse vriend
schap, één van de belangrijkste
naoorlogse verdiensten". De
Duitse minister van Buitenland
se Zaken, Kinkel, waarschuwde
voor „verslechtering" van de be
trekkingen met Parijs en onder
streepte dat de Franse nucleaire
afschrikking tijdens de Koude
Oorlog ook Duitsland be
schermde. De SPD en Kinkels
FDP veroordeelden de Franse
kernproef krachtig.
Ook diverse partijen in het Euro
pese parlement spraken hun af
keuring uit. Namens de Euro
pese Commissie verklaarde
voorzitter Santer niet op de
kernproeven te kunnen reage
ren.
China, dat onlangs een kern
proef uitvoerde, zei te hopen dat
Frankrijk zich zal aansluiten bij
een verdrag over een alomvat
tend verbod op kernproeven,
waarover in Genève wordt on
derhandeld.
Hiroshima
Japan, dat juist vorige week de
nucleaire bombardementen op
Hiroshima en Nagasaki vijftig
jaar geleden herdacht, noemde
de Franse kernproeven „uiterst
betreurenswaardig". Burge
meester Hiraoka van Hiros
hima, die op bezoek is in Neder
land, zei „natuurlijk" tegen de
Franse kernproeven te zijn. „Wij
weten wat radioactieve straling
DONDERDAG 7 SEPTEMBER 1995
Russische kernreactoren voor Iran
MOSKOU (AFP) - Rusland heeft woensdag aangekondigd on
derdelen aan Iran te gaan leveren voor de bouw van twee kern
reactoren. De Russen negeren hiermee protesten van de Ver
enigde Staten die vrezen dat Iran hierdoor in staat zal zijn een
eigen atoombom te ontwikkelen.
Volgens de Russische minister van energie betreft het contract
de leverantie van twee reactoren van het type VVER-440 met
een vermogen van 440 megawatt. Rusland leverde begin dit
jaar voor een bedrag van ruim 1,2 miljard gulden een reactor
met een vermogen van 1000 megawatt
Moskou laat Noord-Korea vallen
SEOUL (AP) - Moskou zal het vriendschapsverdrag tussen
Rusland en Noord-Korea binnenkort eenzijzdig opzeggen, zo
heeft het Zuidkoreaanse persbureau Yonhap woensdag be
kend gemaakt. Volgens het verdrag zou Rusland de orthodox-
communistische staat bij moeten staan in geval van een mili
taire inval door derden.Door de beslissing zullen de relaties
tussen Rusland en Noord-Korea nog verder verslechteren.
Rusland heeft in 1990 diplomatieke relaties aangeknoopt met
Zuid-Korea. de aartsvijand van het communistische Noorden
Belgen lopen malaria op in Brussel
BRUSSEL (AP)Drie Belgen hebben in hun eigen land mala
ria opgelopen, waarschijnlijk op de internationale luchthaven
van Brussel. Dat heeft de Belgische gezondheidsdienst woens
dag bekendgemaakt. Naar wordt aangenomen werden de drie
op Zaventem gestoken door uit vliegtuigen uit de tropen af
komstige malariamuggen, die na de landing door het uitzon
derlijk warme weer in leven bleven. De slachtoffers, die niet in
levensgevaar verkeren, zijn twee personeelsleden van het
vliegveld en een persoon dat het vliegveld bezocht.
HANNOVER (DPA) - Ondanks
een lichte toenadering tussen
de partijen hebben de cao-on
derhandelingen bij het Duitse
autoconcern Volkswagen nog
geen resultaat opgeleverd. De
gesprekken zijn woensdag ver
daagd tot maandag. De VW-Iei-
ding zal zich intussen buigen
over de stand van zaken in het
overleg, aldus onderhandelaar
Ulrich Dase.
Delegatieleider Jürgen Peters
van de vakbond IG Metall sprak
woensdag van een gespannen
toestand. Een akkoord lag vol
gens hem niet in het verschiet.
Daarvoor zijn de meningsver
schillen nog te groot.
De partijen zaten dinsdag veer
tien uur om de tafel voordat zij
rond middernacht uiteengin
gen. Hoewel er sprake was van
enige toenadering, werd op de
belangrijkste punten geen door
braak bereikt.
Vooral de eis van VW dat er per
week 2.4 uur meer moet worden
gewerkt zonder extra betaling,
ligt moeilijk bij de vakbond. De
autofabrikant weigert verder bij
de verlangde arbeidsplaats
garantie verder te gaan dan twee
jaar. De verlaging van de toeslag
voor werken op zaterdag is niet
geregeld. Over de door IG Metall
gestelde looneis van 6 procent is
nog niet eens gepraat.
Stakingen
landse zaken hoefde uiteindelijk
niet in de beklaagdenbank
plaats te nemen. Voor Claes en
Coëme is het einde van deze sle
pende affaire echter nog niet in
zicht. Hoewel het hof blijkbaar
onvoldoende aanwijzingen heeft
om het tweetal in beschuldiging
te stellen, gaat het onderzoek
naar de verdwenen miljoenen
rond de twee overheidsopdrach-'
ten onverminderd door.
Volgende week donderdag be
spreken de fractievoorzitters
van de Kamer of er een speciale
commissie moet komen om het
verzoek van cassatie van het hof
te beoordelen.
Bij VW, dat onderhandelt voor
de zes fabrieken in het westen
van Duitsland met bijna 100.000
werknemers, zijn sinds vorige
week waarschuwingsstakingen
gehouden. Hoewel die tot enkele
uren beperkt bleven, schat de fa
brikant de schade al op 230 mil
joen mark.
De partijen zijn wel overeenge
komen dat- zaterdag geen nor
male werkdag wordt en dat de
vierdaagde werkweek naar be
hoefte tot vijf dagen kan worden
uitgebreid, waarbij de werkdag
hooguit acht uur mag duren. IG
Metall wil de werkweek daarbij
beperken tot 35 uur terwijl VS
bij het natrekken van de vraag
de werkduur wil oprekken tot
38,5 uur.
Bij VW zijn ze er nog niet uit, bij
Opel is dat anders. Daar werden
woensdag de handtekeningen
gezet voor de flexibele inzet van
personeel. De werkuren kunnen
bij de dochteronderneming van
de Amerikaanse General Motors
worden aangepast aan de pro-
duktie. Deskundigen spreken
van een doorbraak in de volgens
hen starre arbeidsverhoudingen
in Duitsland.
De werkweken bij Opel variëren
voortaan tussen de dertig en de
38,75 uur. Per dag werkt een
Opel-werknemer niet langer dan
acht uur en regelmatig werken
op zaterdag'is uit den boze. Opel
spreekt van een goede combina
tie tussen soepele inzet en oog
voor de belangen van de werkne
mers.
Neo-nazi aan
Duitsland
uitgeleverd
HAMBURG (AP) - De Ameri
kaanse neo-nazi Gary Lauck is
door Denemarken uitgeleverd
aan Duitsland, dat hem wil ver
volgen wegens het verspreiden
van nazi-propaganda en -sym
bolen.
De 60-jarige Schmidt werd vo
rige maand tijdens zijn vakantie
in Duitsland gearresteerd om
dat exemplaren van een nieuws
brief die hij schrijft waren opge
doken waarin de Holocaust
wordt ontkend en joden „vuil"
worden genoemd, iets dat in
Duitsland strafbaar is.
Advertentie
VN-tribunaal klaagt Kroaat aan
DEN HAAG (ANP) - Het VN-tribunaal voor oorlogsmidaden in
voormalig Joegoslavië heeft woensdag de aanklacht openbaar ge
maakt tegen een commandant van Kroatische strijdkrachten in
Bosnië. De internationale rechtbank beschuldigt Ivica Rajic, ook
bekend als Viktor Andric, van een onwettige aanval op een moslim
nederzetting in Midden-Bosnié.
Het gaat om de eerste niet-Serviër die het Haagse tribunaal wil ver
volgen. Het gaat om de verovering op 23 oktober 1993 van het dorp
Stupni Do. Minstens zestien bewoners kwamen om het leven. De
Kroaten verwoestten de nederzetting vrijwel geheel. Bewoners die
de aanval overleefden, waren gedwongen te vertrekken.
Het tribunaal vaardigde ook een arrestatiebevel uit tegen Rajic, die
door het Kroatische bestuur in Bosnië al is opgesloten in verband
met andere aanklachten.
betekent. De bom die in augus
tus 1945 op Hiroshima viel. heeft
nog altijd gevolgen voor drie
honderdduizend mensen."
De door Greenpeace georgani
seerde internationale vredes
vloot in de Stille Zuidzee laat
zich volgens een woordvoerder
op Tahiti niet weerhouden van
verdere protesten. Nog steeds
sluiten zich er meer boten bij
aan.
In de Oostenrijkse hoofdstad ge
bruikte de politie traangas om te
verhinderen dat betogers de
Franse ambassade beklommen.
Deense activisten klauterden op
het dak van de Franse ambas
sade in Kopenhagen en keten
den zich aan het toegangshek.
Op de VN-vrouwenconferentie
in Peking reageerden veel af
gevaardigden en deelnemers
woedend en bedroefd.
De oppositiepartijen in Frank
rijk veroordeelden de kernproe
ven. Volgens een opiniepeiling is
59 procent van de Fransen tegen
de tests, omdat daarmee het
land zich isoleert en eventuele
boycots van Franse produkten
riskeert.
QSISES3SI
wnonm
Pocketline Da Vinei'.
Aantrekkelijk geprijsde GSM-zak-
telefoon voor grote GSM-kaart.
Geheugen voor 99 nummers
en display met taalkeuze.
Geschikt voor ontvangst
van tekstberichten.
Optie; handen-vrij
carkit.
