>zc Binnenkort stikt het hier van de kuikens Uitbankieren Troost ^Kraamkamer in i Kr ammer-V olker ak reportage ZATERDAG 21 MEI 1994 35 Een heel klein beetje lijkt het alsof je met Tom Sawyer of Huckleberry Finn op stap bent. Varen langs eilandjes met namen als Slaakeiland, Beukelenberg, Middelkreekeiland en de eilanden van de Vliet. Op de achtergrond, op de Slikken van de Heen, grazen runderen en J przewalskipaarden. In het zwerk gaan, eiland voor eiland, vogels op de wieken. Groot alarm! In hun anders zo rustige Nieuwbouwwijk, de gloednieuwe eilandjes in het Krammer- Volkerak, varen mensen rond. De vogels kunnen ook niet Nveten dat het mensen zijn van het Zeeuwse Landschap, ftel Jacobusse en Ron Brouwer hebben met het tellen van nesten alleen het belang van de vogels op het oog. De verslaggever en de fotograaf mogen mee op voorwaarde dat ze goed uitkijken waar ze hun voeten neerzetten. Een nest van een kluut in de schaduw van een struikje moerasandijvie. Inzet: Gealarmeerde kluten verlaten hun nesten. De eilandjes in het Krammer- Volkerak, een zoetwaterbek ken dat is ontstaan door de aanleg van de Philipsdam tussen Sint Philipsland en de Grevelingen- dam, liggen er nog maar net. Rijks waterstaat legde ze aan om afkal ving van de oevers, met name die van de Slikken van de Heen, te voorkomen. Bovendien vormen de ondiepten tussen de eilandjes en de stortstenen riffen eromheen, een ideale paaiplaats voor snoe ken. Die snoeken zijn weer nodig aan het einde van een voedselke ten die moet voorkomen dat het verzoetende water in het Kram mer-Volkerak in een groene soep verandert. Omdat eilandjes en rif fen een ideale broedplaats kunnen vormen voor plevieren, sternen, kluten en visdiefjes, is bij de aanleg ook met hun, uiterst bescheiden, wensen rekening gehouden. Het Zeeuwse Landschap heeft inmid dels het beheer van de eilandjes van Rijkswaterstaat overgeno men. Zo kan voor de Slikken van de Heen en de de eilandjes een in tegraal beleid worden gevoerd. De verschillende onderdelen in het dynamisch ontwikkelende land schap moeten elkaar versterken. Nog niet alle twaalf eilandjes heb ben een naam. ,,Die moeten ze in het gebruik maai- krijgen", vindt Ron Brouwer. „Sommige eiland jes, zoals Slaakeiland, hadden al een naam. Dat waren platen in het getijdegebied, die nu het verst on- wikkeld zijn. Op Slaakeiland staan al bomen." Voor andere eilandjes lagen de namen voor de hand. „Oude heemnamen als Beukelen berg, of de ligging, bijvoorbeeld bij Middelkreekeiland, zijn bruikbare naamgevers. Maar de rest komt vanzelf als die eilandjes typische kenmerken gaan ontwikkelen." Kluteneiland Als we uit de boot stappen om op een nog naamloos eiland nesten te inventariseren, stijgt er een wolk van gealarmeerde kluten op. Chiel Jacobusse schat dat er over de veertig nesten zullen liggen. Op de stortstenen broedt alvast een kleine mantelmeeuw. Het is de enige vogel die op het nest blijft. Op ruim 2.000 meter zandplaat lo pen we haast letterlijk op eieren. Met stijgende verbazing tellen de vogelaars van het Zeeuwse Land schap ieder voor zich de aangetrof fen nesten. De optelsom is boven ieders verwachting: 150 klutennes- ten met groen-bruine gevlekte eie ren en nog eens 50 nesten in voor bereiding. Enkele nesten van bont- bekplevieren, strandplevieren en één van een meerkoet. Chiel Jaco busse hapt naar adem: „Dit zou weieens de grootste klutenpopula- tie van heel Europa kunnen zijn. Dat eiland heeft nu tenminste ook een naam: Kluteneiland." Later zal hij nog een keer naar adem happen. Als op een ander ei landje van nog geen 200 vierkante meter schelpenzand, bijna 50 nes ten blijken te liggen. Maai- dat ei land heeft al een naam. Het eiland van de Vogelhut, heet het, al is er in de verste verte een vogelobserva tiehut te bekennen. „Dat komt doordat we daar het geld nog niet voor hebben. Maar het is de bedoe ling dat er op die plek een mooie, luxe observatiehut komt. Een hele hoge, vanwaaruit je een goed over zicht hebt op de eilanjes en over de slikken. Met vaste telescoopkij kers en zo. We moeten dit gebied ook ontsluiten voor het publiek. Met zo'n vogelhut geef je een opti male kijk met zo weinig mogelijk verstoring." Al is het Zeeuwse Landschap erg gelukkig met het beheer van de ei landjes, een paar wensen zijn er nog wel. Zo zou een differentiatie van het waterpeil bijzonder wel kom zijn. „We zouden het liefst zien dat het peil in de winter om hoog ging, zoals dat langs rivieren normaal is", legt Ron Brouwer uit. Het is de bedoeling dat de hogere delen van sommige eilandjes be groeid raken. Lagere delen, rots achtige stukken en gedeelten met schelpen, kunnen kaal blijven. Op die manier kunnen verschillendce soorten vogels er broeden en fou- rageren." Nog geen jaar na de aanleg doet de moerasandijvie, een pionier die bij voorkeur op pas-opgespoten zand groeit en daarom bijna uitsluitend in Nederland voorkomt, goed zijn best om bezit te nemen van de ei landjes. Samen met enkele plant jes zeebies en nog wat volhardende ziltminners, benadrukt de moera sandijvie de kaalheid van het land schap. Dat is precies zoals de scholekster het hebben wil. Overal hebben zwart-witte vogels kleine kuiltjes gemaakt met duidelijke watervogelprentjes erin. Voor eie ren is het de scholekster nog wat te vroeg maar de kans dat één van de eilanden Scholekstereiland zal worden gedoopt, is groot. Rijkswaterstaat heeft niet voor de leegstand gebouwd. Als de indrin gers met hun bootje uit het zicht verdwijnen, strijken de nieuwe be woners weer luidroepend neer. De vogelkenners van het Zeeuwse Landschap horen in de kakafonie nog kleine en grote karekieten, bontbekplevieren en visdiefjes te keer gaan. „Over een week of zes stikt het hier van de kuikens", zegt Chiel Jacobusse. Over enkele jaren hoopt hij in de ondiepten lepelaars aan te treffen. „We zijn eigenlijk pas tevreden als hier iedereen is in getrokken, die in zo'n gebied thuis hoort." Mieke van de Jagt Meeuwen broeden graag op de stenen. Een nest van een meerkoet. ÏSSfcte-S De Eilandjes van De Vliet zijn voorlopig nog kaal. fotografie PieterHonhoff Met een vriendelijke lach geeft mevrouw Ding me een bruine enveloppe. „De huur", zegt ze. Een diepe zucht ontsnapt me. Niet dat ik iets heb tegen mevrouw Ding. Ze is een van de drie vrouwelijke congierges van dit flatgebouw. Tot hun voornaamste taken be horen schoonmaken en aanwe zig zijn van 's morgens acht tot 's avonds tien. De waarneembare bezigheden bestaan uit thee drinken, klet sen en de krant lezen m het kleine kamertje links in de hal waar naar goed Chinees ge bruik ook een bed staat. Maar het moet gezegd, in het trap portaal is het over het alge meen geen beestenboel, on danks de tientallen kinderen die er naar internationaal ge bruik een speelplaats van ma ken. Het is de eerste keer dat de re kening voor de huur op deze manier ivordt gepresenteerd. Soms belandt de envelope be neden in de brievenbus; an dere keren wordt deze op de vierde etage onder de deur van de flat doorgeschoven. Dit soort inconsequenties zijn hier aa?i de orde van de dag. Een mens iveet nooit waar hij aan toe is in China en om te overle ven, moetje er mee leren leven. Gewoon over je heen laten ko men en hooguit luchtig de schouders ophalen. „Het is niet anders", reageren Chinezen op zoiets. De zucht was dan ook meer een vooruitlopen op een aanstaande inspanning, xoant het betalen van de huur domi neert eens in de drie maanden een hele week. China kent nog geen modern betalingsverkeer en 'thuisban kieren' komt in liet Chinese woordenboek niet voor. Dus niets van thuis fluitend een gi rootje uitschrijven met een kopje koffie onder handbereik en meneer PTT zorgt ivel dat het goed komt. Hier dienen alle rekeningen - ook voor zaken als elektriciteit en abonnement op de krant - nog 'ten kantore' te worden voldaan. Wat dat betreft lijkt de situatie op Nederland in de jaren vijftig toen iedereen geduldig bij de gasfabriek in de rij stond om de maandelijkse nota contant te betalen. Zelfs nu de 21e eeuw met rasse schreden nadert en Peking contracten sluit met computerreuzen als IBM om een 'informatie-supersnelweg' aan te leggen, gaan er veel uren verloren met simpel de fi nanciële gezinshuishouding op orde houden. De knoop zit hem bij de banken waar nog steeds de communis tische geest rondwaart en com puters een zeldzaamheid zijn. Bij het filiaal op de hoek han gen achter de balie zeker twin tig jonge employés mlvrond, terwijl volgens westerse maat staven vijf genoeg zou zijn. Ze hebben ieder een zeer beperk te, vastomlijnde taak en zullen hun collega die het druk heeft geen werk uit handen nemen. De actiefste bedienden lezen een boek of oefenen hun vinger vlugheid door steeds over- nieuw hetzelfde stapeltje bank biljetten te tellen. Sommigen zitten altijd achter een leeg bu reau te dommelen en het is de vraag of zij ooit een opdracht uit te voere n krijgen of behoren tot de miljoenen in China die wel een baan hebben maar geen iverk. Voor de balie groeien uiteraard de rijen met klanten gestaag. Het bedrag voor de huur, ruim tweeduizend dollar, moet van de bank komen. Met een credit card kan elke dag hooguit vijf honderd dollar worden opge nomen of zeshonderd als de ba lie-assistente achter loket veer tien goede zin heeft. Zij vult dan een formuliertje in waar mee bij loket negen in de rij moet worden gestaan zodat een betvijsje kan worden afge ven dat het bedrag op de bank rekening is gestort Op vertoon van dat papiertje is de credit card terug te bekomen bij loket veertien, maar dan zijn we al gauw een half uur verder. Tot slot van vier dagen uitbankie- ren kan met een check bij het Huisvestingsbureau de huur ivorden betaald. Een gevoel van overioinning laat zich daarna niet onderdrukken - toch een gemis als je thuis kunt bankieren. De Amerikaanse eet- en drinkgewoonten blijven ons nog dagelijks verbazen. Neem nu die meest elementaire onderdelen van ons in Neder land bepaalde voedingspa troon: koffie, thee en een ge wone boterham. Je zou denken dat die behoefte in dit land, dat zich als de bakermat van de moderne westerse beschaving beschouwt, gemakkelijk te stil len is. Maar ho maar! We waren net aangekomen en bestelden ergens 'een thee'. De juffrouw kwam even later met een blikje ijsthee aanzetten. „Oh, u bedoelde HOT TEA", zei ze na onze verbouwereerde blik. Dat was kennelijk een ra re bestelling. Even later kwam ze terug met een reusachtige mok vol lauw water en een STANDPLAATS Washington Hans de Bruijr theezakje. Als een Amerikaan al thee drinkt, dan is dat ijs thee, zo bleek ons later. Maar dat verandert, vernamen we onlangs. Links en rechts schieten nu 'tea-shops' uit de grond. Zaakjes die helemaal aan theedrinken gewijd zijn en vele soorten thee verkopen. The New York Times ivijdde een hele pagina aan de rage, met adviezen over hoe goed thee te zetten. Dat het bijzonder is blijkt wel uit het feit dat de gewoonste thee hier meteen 'gourmet-tea' ivordt genoemd. Dat je thee ook gewoon thuis kunt drinken xoil er bij veel Amerikanen nog niet in. Het zelfde is aan de hand met kof fie. Wie tot voor enkele jaren in de VS een bakje koffie bestelde, kreeg steevast een grote mok voorgezet waarin uit een gla zen kan een ivaterig bruin vocht geschonken werd dat slechts vaag aan koffie deed denken. De benaming 'slootwa ter' kon je bijna letterlijk ne men. Je kon er liters van drinken voor het slapen gaan zonder dat daardoor je nachtrust ge vaar liep. Nog steeds zijn er ve le restaurants en cafés die zo een loopje nemen met de goede smaak. Hun kannen met oplos- koffie wachten soms uren prut telend op een pitje op het vol gende slachtoffer. Maar ineens- de sociologen hebben er nog geen verklaring voor - heeft Amerika echte koffie ontdekt. Op bijna elke straathoek in New York. Washington, San Francisco of Los Angeles vind je nu coffeeshops waar 'Euro pese' koffie ivordt gezet. In de meeste gevallen betekent dat Italiaanse koffie, want de Ame rikanen zijn gek op alles wat exotisch klinkt. In mijn dorp, dat slechts één hoofdstraat rijk is, zitten er al vier, waaronder een van de nationale koffie shopketen Starbucks. En zij brouwen niet alleen espresso en capuccino, maar 'caffe latte', 'café au lait', 'mo- chachino' en nog een handvol variëteiten waar ze in Italië nog nooit van gehoord hebben. En dan hebben we nog de keuze uit groot (en dat wil zeggen GROOT) of gewoon, met kaneel of chocopoeder erop. met een enkele of een dubbele portie melk. met magere of gewone melk. Wat de klant maar wil. Nu nog een echte boterham en we voelen ons hier weer wat meer thuis. Amerikaans brood lijkt nog het meest op een natte spons. Je kan het platdrukken. *maar het neemt onmiddellijk zijn oude vorm weer aan. En al laat je het drie weken onver pakt in de zon liggen, dan is het nog zacht en 'vers'. Geen ivon- der dat zo'n industriebrood hier niet meer dan anderhalve gulden kost. Maar in navolging van de thee- en koffieshops rijzen hier nu ook de warme bakkers als pad destoelen uit de grond. En net als bij de koffie en thee richten zij zich op de Europese eetcul tuur. De nieuive bakkers kun nen de vraag naar verse crois- santjes, naar Frans alpen brood, naar zwaar Duits volko renbrood en Italiaans kruiden brood nauivelijks aan. De Ame rikanen zijn er ineens gek op. Nadat de Amerikanen de we reld vergeven hebben van de hot-dogs en Big-Macs, is dat de manier waarop wij Europea nen eindelijk iets terug kunnen doen. Dat voor een eenvoudige tijdelijke immigrant als onder getekende het leven daardoor ook een beetje aangenamer wordt, is alleen maar meegeno men.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1994 | | pagina 35