Zeebenen op het voordek Binnen kan het regenen en waaien Spannende verkenning Maritiem attractiecentrum Barbara Kouwijzer heeft haar vader gevraagd wat er zoal in het Arsenaal te beleven zal zijn. Hij heeft er al iets over gelezen. Een bootsimulatie. Haaien. Rog gen. Veel verder komt hij niet. „Ik geloof dat wij nog wat meer aan publiciteit moe ten doen", concludeert adviseur/project leider Bram van der Weide. Hij leidt de zes leerlingen van Scheldemond rond in het maritiem attractiecentrum. Met veel en thousiasme vertelt hij zijn verhaal. Over het beeld van Paddeltje, de scheepsjon gen van Michiel de Ruyter, dat op het plein voor het Arsenaalgebouw komt. Over de Duitse eenmans-onderzeeboot in de grote entreehal. Over de langste rol trap van Zeeland. Roltrap Die roltrap zit woensdag 5 mei nog in het plastic. Vanaf die roltrap krijgen bezoe kers van het maritiem attractiecentrum een eerste, vluchtig idee van wat hen te wachten staat. Gedeeltes van de twee bo venste verdiepingen zijn opengewerkt. Van der Weide en de scholieren moeten nog over de diensttrap, die zo oud is als het Arsenaal zelf. Voor gehandicapten is er een lift. Mirjam Buisman geeft haar ogen gelijk goed de kost. Ze bekent later dat ze. kijkend over de etages, na dertig minuten weer buiten verwachtte te staan. Het gebouw kennen ze alleen van de buitenkant. Het Arsenaal, een oude schoenendoos die tot monument is geheven, oogt niet direct aantrekkelijk. Van wat er zich sinds eind januari heeft afgespeeld, hebben ze geen enkel idee. Vrijwel alle dagen, zelfs in het paasweekeinde, brandde er tot 's avonds laat het neonlicht. In het Arsenaalgebouw waren - en zijn nog steeds - de makers van het maritiem attractiecentum bezig met een race tegen de klok. Vlak voor het pinksterweekeinde moet het helemaal klaar zijn. Zes havo-4 leerlingen van de Vlissingse scholengemeenschap Scheldemond mochten op bevrijdingsdag tussen de bedrijven door alvast een kijkje nemen. Ze waren onder de indruk. kei. Zelfs de twijfelzuchtige Jeffrey Wolf begint warm te lopen. Een trap af. naar de eerste etage. Een ruime zaal is ingeruimd voor de oudheid kamer van dè fabriek van Vlissingen, de in 1875 opgerichte Koninklijke Schelde Groep. „We kunnen met de spullen uit de oudheidkamer het hele gebouw vullen", zegt Van der Weide. Eye-catchers „Wij laten alleen de eye-catchers zien, oude handgereedschappen, allerlei scheepsmodellen, brandkasten. En wij zullen uit de collectie putten om wisselen de tentoonstellingen te organiseren." De Scheldemonders luisteren geduldig. Mir jam Buisman zegt na afloop. „Dat is voor mijn opa." Het groepje loopt snel door, naar twee gro te schaalmodellen van beroemde passa giersschepen, de Willem Ruys inu de Achille Lauro) en de ongelukkige Titanic. Vijftien jaar heeft een scheepsliefhebber aan de Titanic gewerkt. De keuken. De balzalen. Hij heeft alles perfect nage maakt. Van der Weide ontsteekt de 1486 lichtjes in het schip. De zes havo-ers gaan ervoor liggen. „Hè. ik zie de broodjes op de tafels liggen." „Kijk, die kroonluchters in de balzaal." Opa is vergeten. Verderop hebben Engelse kunstenaars een ouderwetse kade op ware grootte na- Neeltje Jans op de Delta Expo zien", stelt Jeffrey Wolf nuchter vast. Even later zitten de havo-leerlingen in een theater, met zicht op een 26 meter lange waterbak. Dertig kunstig gemaakte mo- delboten liggen klaar voor een vlootshow van ruim twaalf minuten. De verlichte schepen passeren groepsgewijs de revue, van een Romeinse slavenboot uit.de tijd van Julius Caesar-, de Mississippi-rader- boot. de roemruchte Duitse oorlogsbo dem Bismarck tot en met het Greenpeace- schip Rainbow Warroir. Stuk voor stuk voor een groot publiek herkenbare sche pen. Zo'n drieduizend lampen en speciaal gecomponeerde, symfonische muziek ma ken de vlootshow tot een levendig spekta- DINSDAG 18 MEI 1993 27 De reis door het maritiem attractiecen trum begint op de bovenste, de tweede verdieping. Bij de renovatie van het Arse naal is de indrukwekkende kapconstruc tie hersteld. De donkerblauwe vloerbekle ding schept een intieme sfeer. In vitrines staan dertien, op schaal nagebouwde schepen van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC). Ze zijn met de hand ge sneden door de Joegoslavische kunste naar Ivan Trtanj, die aan de Bodensee woont. Maquette Van der Weide vertelt vol trots een grote watermaquette van de Zeeuwse delta op de kop te hebben getikt. Die stond vorig jaar op de wereldtentoonstelling in Sevil- la. Met behulp van sluisjes en allerlei an dere kunstgrepen kan het stroompatroon in het zuidwestelijk deltagebied in beeld worden gebracht. „Zoiets kun je ook op de Met een idee voor een maritiem attractiecentrum kom je niet ver. Iemand zal de plannen moeten vormgeven. Voorbeelden van spectaculaire attracties in pretparken zijn in ruime mate aanwezig. Wie verzint echter dat ene verhaal waardoor 'het maritiem attractiecentrum het Arsenaal in Vlissingen' een begrip wordt in recreatieminnend Europa? Diverse bedrijven kregen de uitnodi ging hun ideeën op papier te zetten. Vervolgens werden de plannen naast el kaar gelegd en op een goudschaaltje ge wogen, zowel wat betreft het idee en de ruimte als op financieel gebied. Een pret park als Disneyworld is immers niet voor elke stad weggelegd. „We hadden maar een paar voorwaarden vooraf waaraan we ons moesten houden", zegt Paul Janssen, een van de ontwerpers van het in Soesterberg gevestigde bedrijf Hypsos. „Het Arsenaalgebouw moest aan de buitenkant in de oorspronkelijke staat blijven. Aan de binnenkant moesten we het gebouw ook zoveel mogelijk intact la ten. Verder zou het centrum zowel attrac tief als educatief moeten worden." Janssen pakte pen en papier en maakte een eerste opzet voor het hele complex. Drie verdiepingen telt het gebouw, drie verhalen over de zee werden het. De the ma's: Onderzeeland, Schipbreuk en Reis om de Noord. De bezoekers zouden via een loopplank op de eerste verdieping terecht komen en vanaf die plaats in groepjes een vaste route afleggen door het complex. De opzet was mooi, maar het kostte een ver mogen. „Dat wisten we ook wel, maar we wilden ons geen beperkingen opleggen", ver klaart Kees Bos, die de coördinatie over het project had in de voorbereidingsfase. „We wilden laten zien wat er mogelijk was, maar hielden er rekening mee dat delen moesten vervallen." Fragmenten Dat gebeurde inderdaad. Van de drie rei zen bleven fragmenten van de zeereis Schipbreuk over. Een gehele reis, met alle geluids-, bewegings- en lichteffecten van dien, was ook nog te prijzig. De clou van het verhaal, een schipbreuk waarbij de be zoekers met voorschip en al naar de haai en gaan. bleef overeind. „Bij het ontwerp waren we ervan uitge gaan dat we zelfs bij een sobere uitvoering nog een acceptabel geheel moesten over houden", vertelt Bos. „We wilden voorko gebouwd. De stenen zijn zelfs vies ge maakt. Een Zweeds schip is afgemeerd. Koks roeren in pannen. Een bemannings lid slaapt luidruchtig Een marconist zendt een onbekende boodschap de we reld in. De tijd is aangebroken voor de schipbreuk, een nagebootste wel te ver staan. Om het gewicht van de simulator te kunnen dragen, zijn er dertien extra hei palen de grond ingedreven. De leerlingen nemen plaats op het voordek, reddings vesten worden vastgemaakt en het licht gaat uit. Het begint rustig, maar allengs gaat het harder stormen en bliksemen. „Zoiets kun je bij echt slecht weer ook op de veerboot naar Breskens meemaken merkt Vivian Ploegaert op, vergetend dat zoiets in het toeristenseizoen niet voor komt. En de benen voelen na afloop toch vreemd aan. Na de zeereis volgt de afdaling naar de on derwaterwereld Op de eerste verdieping is er al iets van te zien geweest. Het haai- enbassin is opengewerkt tot die etage. Dat doorkijkje maakt nieuwsgierig. Zo is het maritiem attractiecentrum overigens helemaal opgebouwd. Van de buitenwe reld is van binnen vrijwel niets te merken, of het moet in het restaurant aan de jacht haven zijn. Dat maakt de tocht door het attractiecentrum tot een avontuur. Haaien De rotspartijen in het haaienbassin zijn nog in de maak. De zestien centimeter dikke ruiten die 120.000 liter water en vijf tien tot twintig Noordzee-haaien binnen moeten houden, zijn al wel aangebracht. In Engeland bestaat veel ervaring met zulke aquaria. Vandaar ook dat een En gelse bioloog dit deel van het project heeft opgezet. Evenals het aanraak-bassin. waarin roggen komen. Die kunnen wor den geaaid. De schaarse verlichting en de onderkant van een gezonken schip geven de indruk echt onder water te zijn. Op elk detail is gelet. Van der Weide kijkt op zijn horloge. Ruim anderhalf uur zijn verstreken. Contact met de buitenwereld is er niet geweest. Dat verandert vliegensvlug. De vijftig me ter hoge uitkijktoren vormt het slotstuk van het maritiem attractiecentrum. Vorig jaar was die al klaar, vanaf vrijdag 28 mei maakt die onlosmakelijk onderdeel uit van het attractiecentrum. Vivian Ploeg aert is er al op geweest. Dat hindert niet. Het uitzicht over de druk bevaren Wester- schelde, Vlissingen en wat het oog al niet kan zien blijft boeiend. Blikvanger „Jammer dat je niet apart op die toren kunt", vindt Elmar van de Velde. „We ge ven die troef, onze blikvanger, natuurlijk niet zomaar uit handen", reageert Van der Weide. „Wat vonden jullie er nu van vraagt hij vervolgens. „Ik dacht dat dit weer zo'n museum zou worden, met een paar visjes in een kommetje", antwoordt Mirjam Buisman spontaan. „Ik had niet verwacht dat er zoveel te zien zou zijn. Dat zou toch ook niet zeggen, als je dat Arse naalgebouw van buiten ziet." Jeffrey Wolf is over zijn twijfels heen. „Vlissingen heeft dit nodig. Er is hier zo weinig te doen." „Wat vinden jullie van de entreeprijzen, veertien gulden voor volwassenen en ne gen gulden voor 65-plussers en kinderen tot twaalf jaar gaat Van der Weide ver der. „Ik zou het er een eerste keer voor over hebben", reageert Michiel van Wij nen, „maar niet voor een tweede keer. En voor een gezin met een paar kinderen loopt het toch aardig op." Mirjam Buis man trekt een vergelijking. „Voor één avondje in de bioscoop ben je minstens zo veel kwijt." Harmen van der Werf klanten meer dan één keer te lokken, is moeilijk te voorspellen. In de loop van de tijd zullen in ieder geval regelmatig ver nieuwingen moeten worden aangebracht, wil de kans reëel blijven dat mensen het Arsenaal meer dan eens bezoeken. Bos: „We kunnen in de loop van de tijd wel de len van de tentoonstelling vervangen, maar of dat voldoende is om bezoekers uit Groningen naar Zeeland te laten rijden weet ik niet. Anderzijds trekken maar en kele attracties in Nederland meer dan eens hetzelfde publiek. Het houdt denk ik al op bij de Efteling, Madurodam, een paar dierentuinen en een enkel museum. In Vlissingen is de Seaworld-waterbak met haaien denk ik een trekker, en kan ook de wisselende expositie van bijvoorbeeld De Schelde regelmatig bezoekers blijven lok ken." Uithoek Een probleem voor het maritiem attrac tiecentrum is dat Vlissingen in een uit hoek van Nederland ligt. Bos is het daar mee niet helemaal eens. „Vlissingen is niet meer zo ver weg als vroeger. Boven dien is de stroom toeristen groot en het potentiële publiek dus ook. Ook buiten landse toeristen kunnen in het attractie centrum terecht, want er zijn bijna alleen visuele elementen." Voegt het Arsenaal iets toe aan wat er in Nederland al te zien is op maritiem ge bied? Bos vindt van wel. „Alle dingen die in het complex te zien zijn, kan iemand ook in het Maritiem Museum in Rotter dam. het Scheepvaartmuseum in Amster dam. de Schorpioen in Middelburg of op andere plaatsen zien. In Vlissingen is ech ter een combinatie van allerlei afzonderlij ke zaken uit die attracties te zien. Boven dien is de expositie in het Arsenaal mak kelijker verteerbaar dan een expositie in een museum." Of het Arsenaal aanslaat bij de bezoekers is nauwelijks te voorspellen. Volgens Bos zijn er echter wel een paar zekerheden waardoor het project een behoorlijke kans van slagen heeft. „Had Vlissingen dit vijf tienjaar geleden met het Arsenaal gepro beerd, dan was het een faliekante misluk king geworden. Nu, met de vemiewde bin nenstad, is de hele entourage er geschikt voor om mensen in de stemming te bren gen voor een dergelijke expositie. Aan be zoekersaantallen en uitstraling als het Eurodisney-park bij Parijs kan Vlissingen natuurlijk niet tippen. Dat is ook nooit de bedoeling geweest van het Arsenaal. Bij de plannen voor het project is van zeer reële bezoekersaantallen uitgegaan. Ge zien de uitgangspunten is het Arsenaal absoluut mooi genoeg geworden." Ynte Hoekstra men dat we een attractie overhielden waarbij we later smachtend zouden den ken aan 'hoe het had kunnen worden', mij merend over het oorspronkelijke scena rio." Voor het definitieve ontwerp bleef de eer ste verdieping van het Arsenaal over. Bos: „Wel borduurden de opdrachtgevers op ons idee voort door op de begane grond een onderwaterwereld met een haaienbak te laten bouwen." Bij het tekenen werden de ontwerpers niet gehinderd door specialistische kennis op maritiem gebied. „We hebben talloze film rolletjes in de haven van Rotterdam vol geschoten, oude boeken ingekeken en zijn uitgebreid op zoek geweest naar informa tie in maritieme musea. Verder hebben we ons laten voorlichten door Vlissingers die veel wisten over de vroegere situatie aan boord van schepen en over de sfeer in de haven." Voor Hypsos was dit maritieme project het eerste in zijn soort. Het bedrijf ont werpt en bouwt objecten voor allerlei beurzen, tentoonstellingen en attracties, waaronder het Ecodrome dat vorig jaar op de Floriade te zien was en een carnaval sattractie op de Efteling. Volgens Bos is het geen probleem dat geen van de ont werpers scheepvaartkennis bezit. „We hebben geen authentieke of documen taire presentatie willen maken, maar een sfeer uit vroeger jaren willen oproepen. Je loopt natuurlijk altijd het risico dat een oude zeeman een kijkje komt nemen en feilloos aangeeft dat dat onderdeeltje niet helemaal juist is." Voor de specialist is de attractie echter niet ontworpen. Veel meer moeten de toeristen in Zeeland afko men op het spektakel, of ze nu een dagje komen of een paar weken bivakkeren. Verwend Het. probleem waarmee elke zichzelf res pecterende uitbater van een attractie zich de laatste jaren geconfronteerd ziet, is dat de klant bijzonder verwend geraakt is. Het mooiste is lang niet meer goed ge noeg. „Het is inderdaad moeilijk om niet bij voorbaat een verloren strijd te voerener kent Janssen. „Met alleen een mooie film of een fraai vormgegeven schaalmodel ne men de bezoekers al nauwelijks meer ge noegen. Tegenwoordig moet je met zoge naamde multi-media-effecten de bezoe ker lokken. In het Arsenaal kunnen bezoe kers daarom niet alleen kijken en luiste ren naarhavenbeelden en -geluiden. Ze er varen ook de beweging van een heftig dei nend schip en voelen wind en regen." In het Arsenaal hebben de bezoekers een 'gedwongen loop'. Ze kunnen niet vrijelijk rondstruinen, maar volgen een vaste route die een verhaal vertelt. Volgens Janssen en Bos is dat geen probleem, om dat de nietvermoedende toeschouwer niet weet wat hem te wachten staat en ook niet op een vast onderdeel afstevent. Overi gens is iedereen wel vrij om zijn eigen tem po te bepalen. Wie lang wil kijken bij bi- voorbeeld de schaalmodellen van sche pen, hoeft zich niet te laten tegenhouden doordat een gids hem aanspoort toch vooral mee te lopen. Of de attractie afwisselend genoeg is om

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1993 | | pagina 27