Puzzelen en peinzen achter de computer
Verslingerd
aan het oude
mechanische
geluid
Jukebox Heaven
beschrijft een passie
Stunten
Schaatsen
Caravanreizen
Skiën
vrije tijd ZATERDAG 5 OKTOBER 1991 35
Eerste
kampioenschap
programmeren
studenten
Ad Latjes was twintig jaar geleden een van de meest besproken
mensen in de Nederlandse reiswereld. Hij stuntte met super-
goedkope vliegtickets, wat hem door zowel de luchtvaartmaat
schappijen als de touroperators niet in dank werd afgenomen. Na
een met veel rumoer omgeven faillissement maakte Latjes enige
jaren terug een come-back op het Damrak in Amsterdam. Daar
verkoopt hij opnieuw discount-tickets, maar sinds kort ook de zo
genaamde European Travel Network Travel Card. Met de card,
die in samenwerking met zo'n 230. over 95 landen verspreide 'prijs
brekers' is ontwikkeld, krijgt iedere bezitter minimaal 20 procent
korting in honderden hotels over de hele wereld. De ETN Travel
Card kost 60 gulden en is verkrijgbaar bij de winkel van Latjes.
Damrak 30 in Amsterdam.
Wie de fijne kneepjes van het schaatsenrijden wil leren en
zoiets wil combineren met een vakantie in Oostenrijk zou
tussen 15 januari en 15 februari eens kunnen gaan kijken op de
Weissensee in Karinthië. Daar namelijk geeft Hans van Helden, in
een niet eens zo grijs verleden behorend tot de beste schaatsers ter
wereld (hij was onder meer wereldrecordhouder op de 1500 meter),
les in wat misschien wel de populairste sport is van Nederland.
Van deelnemers en deelneemsters wordt geen bepaald prestatie
niveau verwacht. De cursus duurt een week en kost f 1200,-. Naast
schaatstraining worden er ook lessen gegeven in langlaufen.
Caravanreizen worden steeds populairder, Vooral bij 50-plus-
sers is de belangstelling zo groot, dat een reisorganisatie als
ACSI voor 1992 het aanbod aan caravanreizen heeft uitgebreid
met een tocht door Portugal en een door Engeland/Wales. Het to
tale aanbod is daarmee gekomen op vijftien. De trips worden voor
al georganiseerd voor caravanners die buiten het hoogseizoen wil
len reizen, maar die in het buitenland niet willen worden gecon
fronteerd met campings waarop de voorzieningen voor de helft of
zelfs geheel zijn gesloten. Ook rijdt er tijdens de reis - waaraan
hoogstens vijfentwintig caravancombinaties mogen deelnemen
- een reparatiewagen mee en staat het geheel onder leiding van
een zogenaamde captain, die alle deelnemers met raad en daad ter
zijde kan staan. Overigens is iedereen vrij de colonne te verlaten
en een eigen route te kiezen. De ACSI-reizen staan vermeld en
beschreven in een honderd pagina's tellend magazine dat kan
worden aangevraagd bij ACSI in Zetten.
In een café is een rechthoekige muur
bestemd voor het opplakken van affiches.
Nieuwe affiches worden naast, maar soms ook
geheel of gedeeltelijk over oude heen geplakt.
Na enige tijd zijn sommige oudere affiches
deels of totaal onzichtbaar. Ontwerp een
programma dat antwoord geeft op de volgende
vraag: hoeveel affiches zijn er nog volledig of
gedeeltelijk zichtbaar en hoeveel geheel
onzichtbaar nadat er een bepaald aantal
affiches is geplakt?
Negentig studenten uit het hele land
buigen zich vandaag (zaterdag) over
dergelijke nijpende problemen in het Cen
traal Rekeninstituut van de Rijksuniver
siteit Leiden. Daar wordt voor de eerste
keer het Nederlands kampioenschap pro
grammeren voor studenten gehouden.
Dertig teams met elk drie studenten krij
gen acht problemen voorgelegd, waarvoor
ze een computerprogramma moeten
schrijven. In zes uur tijd moeten de deel
nemers zo veel mogelijk opdrachten tot
een goed einde brengen.
In Leiden verzamelen zich vandaag niet
louter de zogenoemde „hackers", de com
puterfanatici die alles uit een computer
halen wat er in zit, zo denkt Hendrik-Jan
Hoogeboom. docent informatica aan de
Leidse universiteit en een van de organi
satoren van het kampioenschap. „Deelne
mers moeten natuurlijk goed kunnen pro
grammeren. maar creativiteit is zeker zo
belangrijk. Dat heb je nodig als je de be
langrijke stap van het informele probleem
naar het concrete programma neemt. Het
is een soort puzzelen, vergelijk het met het
oplossen van een cryptogram."
De dertig teams die vandaag meedoen
zijn afkomstig van universiteiten uit het
hele land. Alleen de Rijksuniversiteit
Limburg en de Landbouwuniversiteit Wa-
geningen zijn niet vertegenwoordigd,
maar dat zijn dan ook de enige twee uni
versiteiten die geen aparte studierichting
informatica hebben.
Zoals veel in de wereld van de informatica
is ook het Nederlands kampioenschap op
Amerikaanse leest geschoeid. In de Ver
enigde Staten wordt sinds enkele jaren
het wereldkampioenschap programme
ren voor studenten gehoudèn, al heeft het
door de oververtegenwoordiging van
Amerikaanse teams meer weg van een
open Amerikaans kampioenschap. Om te
bepalen wie daar Europa mag vertegen
woordigen, wordt jaarlijks een Europees
kampioenschap gehouden, waarvoor uni
versiteitsteams zich kunnen inschrijven.
Voorronden
Vorig jaar kregen enkele leden van de
Leidse studievereniging De Leidsche
Flesch het idee om de Nederlandse voor
ronden voor het Europees kampioen
schap wat gestructureerder te laten verlo
pen en het Nederlands kampioenschap
programmeren voor studenten was een
feit. Op verschillende universiteiten in
ons land werden de afgelopen weken voor
ronden gehouden, waaruit nu dertig
teams tevoorschijn zijn gekomen.
Er wordt vandaag volgens internationale
regels gespeeld. Dat betekent dat een
team ook echt als team moet opereren.
„Het is niet zo dat elk teamlid een van de
opgaven pakt. achter de computer gaat
zitten en aan de slag gaat. Er is maar één
computer per team beschikbaar, dus de
deelnemers moeten goed overleggen hoe
ze een opgave gaan aanpakken", aldus Ri
chard Nigten (21). derdejaars student in
formatica in Leiden en een van de organi
satoren.
De deelnemers mogen wel wat naslagwer
ken meenemen, maar geen eigen pro
gramma's. Ze krijgen een „schone" com
puter ter beschikking. Als de teamleden
denken een opgave tot een goed einde te
hebben gebracht, dan leveren ze een zoge
noemde floppy met hun programma in bij
de jury, die bestaat uit docenten. De jury
laat het programma draaien met vooraf
verzamelde gegevens, en stelt vast of het
programma werkt en of de uitkomsten - de
zogenoemde output - naar behoren zijn.
Het inleveren van een fout programma
kost twintig strafminuten.
Aan het programma wordt ook de eis ge
steld dat de verlangde gegevens binnen
drie minuten moeten worden uitge
spuugd. „Kijk, een programma is in staat
om ontzettend veel mogelijkheden te be
kijken. Maar voor je het weet staat de
computer uren te rekenen", aldus Hooge
boom. „Dat is natuurlijk niet de bedoe
ling. Bij het ontwerpen van een program
ma moet je zorgen dat je niet tot in het
oneindige alle mogelijkheden laat bekij
ken. Je moet als het ware zo veel mogelijk
dood hout afkappen."
Op de wereld- en Europese kampioen
schappen hebben Nederlandse deelne
mers het de afgelopen jaren zeker niet
slecht gedaan. Ze draaien steevast mee in
de top, hoewel informatica in Nederland
pas sinds tien jaar een zelfstandige studie
richting is. wat in vergelijking met andere
landen niet bijster lang is.
Bovendien pakken sommige universitei
ten in de Verenigde Staten de zaken in
vergelijking met Nederland beduidend
voortvarender aan en worden de uitverko
ren studenten in een soort trainingskamp
op de beslissende slag voorbereid. „Die
worden daar echt gedrild", aldus mede-or
ganisator Roger Reutelingspercher (20),
ook derdejaars informatica in Leiden.
Op het wereldkampioenschap dat begin
dit jaar in de Verenigde Staten werd ge
houden, eindigde het team van de Vrije
Universiteit (VU) van Amsterdam als
tweede. De VU sleepte vorig jaar ook de
Europese titel in de wacht, voor de univer
siteiten van Groningen en Gent. Als win
naar van het eerste Nederlandse kam
pioenschap programmeren voor studen
ten worden teams van de Vrije Universi
teit van Amsterdam, de Technische Uni
versiteit Eindhoven en de Rijksuniversi
teit Leiden getipt.
Het winnende team sleept behalve een
trofee een enveloppe met 750 gulden in de
wacht, voor menig student toch een wel
kome aanvulling op de studiebeurs. De
nummers twee en drie moeten het met 500
en 250 gulden doen. Amerikaanse studen
ten die bij kampioenschappen hoge ogen
gooien mogen zich in hun land vaak ver
heugen in de belangstelling van het be
drijfsleven, maar in Nederland is deze
vorm van talenten jagen nog geen ge
woonte. Het bedrijf IBM toont alleen als
sponsor van het kampioenschap enige in
teresse. „Maar het staat natuurlijk nooit
slecht op je lijst, een Nederlands kam
pioenschap programmeren", weet Reute
lingspercher.
Het voortbestaan van het Nederlands
kampioenschap lijkt de komende jaren
gewaarborgd, want er heeft zich ook een
team met middelbare scholieren aange
meld. De organisatie, enigszins verrast,
heeft er mee ingestemd dat de scholieren
zich vandaag ook op de opgaven storten,
zij het dat ze buiten mededinging mee
doen. De jeugdige talenten blijken name
lijk de voorgeschreven programmeertaal
Pascal niet geheel machtig.
Paul van der Bijl
Skiën in de Verenigde Staten van Amerika wordt ook in Neder
land stukje bij beetje populairder. Na een vergeefse poging
van Hotelplan aan het eind van de jaren zeventig, begon diezelfde
reisorganisatie drie jaar terug opnieuw met het organiseren van
wintersportreizen naar onder meer Killington (bij Boston) en As-
pen, Colorado. Dit jaar lijkt vooral de Rocky Mountains een be
langrijke bestemming te worden, te meer daar naast Hotelplan nu
ook de NBBS en Jan Doets America Tours skireizen organiseren
naar plaatsjes als Vail, Coppertown, Beckenridge en Winterpark.
Prijzen (Jan Doets doet er een skipas bij): vanaf ongeveer 2210
gulden per week (tiendaagse reis). Belangstellenden dienen overi
gens rekening te houden met een vrij omslachtige reis. Denver, de
dichtst bij de Rocky's liggende grote luchthaven, wordt vanuit
Nederland nog altijd niet rechtstreeks aangevlogen. Skiërs op weg
naar de befaamde Amerikaanse 'powdersnow' zullen minstens
twee tussenstops moeten maken.
Als je de handelswaarde van hun gezamenlijke jukebox
collecties bij elkaar optelt kom je op een bedrag met
vijf nullen. De meeste van de kasten waren een fractie van
dat bedrag waard op het moment dat Ger Rosendahl en Luc
Wildschut ze gehavend uit Amerika en België haalden.
Gemiddeld werden er twee exemplaren opgeofferd om een
derde te restaureren.
Toen kenden ze elkaar nog niet. Pas zeven jaar geleden
kwamen ze erachter dat ze de passie deelden voor monsters
uit de jaren vijftig: auto's en jukeboxen. Op 1 september ziet
hun boek 'Jukebox Heaven' het levenslicht in Brussel. „Het
meest complete jukebox-naslagwerk", juicht de uitgeverij.
Belangstelling uit het buitenland is er al. De Engelse
vertaling is af en de rest van Europa moet volgen. „En we
zijn bezig met de States."
De ontmoeting met de beide ju
kebox-liefhebbers heeft
plaats in 'Memory Street', de
schuur in Beemster waarin de Am
sterdammer Luc Wildschut (50)
zijn monstercollectie jukeboxen
en oldtimers heeft neergezet. Als
hij er niet is bewaken zes honden
de schatkamer.
Memory-street doet zijn naam eer
aan: Zodra de stroom erop gaat.
komen de bejaarde jukeboxen zoe
mend tot leven: AMI's, Rock-
Ola's, Seeburgs en natuurlijk Wur-
litzers. TL-buizen knipperen aan
en verlichte zuilen beginnen draai
end van kleur te wisselen. Onder
de glazen kappen worden ingewik
kelde mechanieken zichtbaar. „De
bubbels komen zo, hij moet eerst
warmlopen," zegt Wildschut non
chalant als hij bij zijn net gerastau-
reerde Wurlitzer 1015 gaat zitten.
De 1015 is het model waar bijna ie
dereen aan denkt als het woord ju
kebox valt. De beroemde 78-tde-
rencaroussel doet tegenwoordig
dertig mille bij verzamelaars.
In Jukebox Heaven staat de
'beurstabel' opgenomen met de
prijsontwikkelingen van de 34
meest populaire types. En die zijn
revolutionair. Deed een goed
werkende 1015 tien jaar geleden
nog vierduizend gulden, de ver
wachting is dat de kast in 1996 het
tienvoudige waard is.
In het naslagwerk met veel kleu
renfoto's worden alle 'open jukebo
xen' overzichtelijk naar merk en
type gerangschikt. De latere ma
chines, waarvan het afspeelme-
chanisme van buitenaf niet meer is
te zien, komen er niet in voor. „We
moesten ergens een scheidslijn
trekken." Het boek vertelt de ont
staansgeschiedenis van de juke
box en is gelardeerd met prakti
sche adviezen en leuke wetens
waardigheden voor verzamelaars
en restaurateurs. Voor de techni
sche details is Ger Rosendahl (48)
uit Purmerend verantwoordelijk.
Defect
Vijftien jaar geleden was hij nog de
enige jukebox-dokter in Neder
land. Zijn eerste exemplaar kocht
hij, omdat zijn singlecollectie zo
groot was dat hij zich niet langer
wilde behelpen met een platenwis-
selaartje. Toen de eerste tachtig
schijven eenmaal onder de glazen
kap waren verdwenen, begon hij
zich pas af te vragen hoe dat ding
nou in elkaar zat: „Ik ging kijken
en nog eens kijken. Ik werd er door
geraakt. Vanaf dat moment wilde
ik er nog een kopen, eentje die he
lemaal af was. Om 'm zelf op te
knappen." Het vervolg laat zich ra
den. Als een volleerd rechercheur
ging Rosendahl op zoek naar de
fecte jukeboxen. Eerst bij de hore
ca in eigen land, later ook in België
Luc Wildschut (links) en Ger Rosendahl in hun schatkamer (foto Marco Bakker)
en Amerika. „Daar kon je toen
voor een paai- honderd gulden nog
een afgedankte Ami kopen."
De voorraad groeide zijn huis uit.
Rosendahl verhuisde zijn collectie
naai- een schuur in Purmerend. Ju
kebox Heaven, noemde hij de aan
geklede opslagplaats lyrisch. Een
mengelmoes tussen een museum
en een winkel. „Aan handelaren
heb ik nooit verkocht. Alleen aan
echte liefhebbers." Tegen die tijd
kende hij iedere box van binnen en
van buiten: „Ze zijn zo gefabri
ceerd datje snel en makkelijk ka
potte onderdelen kunt vervangen.
Want ieder uur dat-ie het niet
deed, kostte de cafébaas geld."
Dankzij zijn ervaringen en zijn in
drukwekkende collectie brochures
en werkschema's had Rosendahl
stof genoeg voor een boek: „Zeven
jaar geleden begon het idee al te
borrelen."
Voor Luc Wildschut is de passie
voor jukeboxen bij toeval ont
staan: „In 1960, ik was twintig, be
gon ik oude opwindautootjes te
sparen. Ik heb ze schoongemaakt,
een druppel olie gegeven en op de
schoorsteenmantel gezet. Door
vrienden en rommelmarkten kon
ik die verzameling vrij makkelijk
en goedkoop uitbreiden. In de ja
ren zeventig begonnen heel veel
mensen belangstelling te krijgen
voor oud speelgoed. De prijzen
schoten omhoog. Een autootje dat
me een dubbeltje had gekost, kon
ik voor vierhonderd piek verko
pen. Brandweerauto's leverden
nog meer op. Dat geld wilde ik
goed investeren. Nou, je ziet wat
het geworden is. Het merendeel
heb ik zelf uit Amerika gehaald. Zo
ben ik ook in contact gekomen met
Ger."
Na een tv-special met Boudewijn
Buch. waarvoor op een grote juke
boxveiling in Amerika werd ge
filmd, werd Wildschut anderhalf
jaar geleden benaderd door uitge
verij Uniepers met het verzoek een
boek te schrijven over zijn passie.
„Toen wist ik al dat Ger met dat
idee rondliep. Dat maakte het
makkelijk om ja te zeggen."
Jukebox-Heaven komt op het mo
ment dat de handel in jukeboxen
bijna is doodgebloed. „De tijd dat
je ze met kratten vol uit België of
Amerika kon halen is voorbij. De
markt is afgeroomd. Zelfs op beur
zen hoefje het niet te proberen. De
prijzen zijn gigantisch hoog en
daar komen de invoerrechten dan
nog bij. Voor een betaalbaar exem
plaar kun je alleen nog terecht in
termietenlanden zoals Mexico. Als
je zo'n ding in huis neemt heb je
kans dat je hele voorraad antiek
wordt opgevreten en dat je juke
box na verloop van tijd in elkaar
zakt."
Ook voor de aanschaf van jukebo
xen uit Griekenland, Spanje en de
Fillipijnen wordt in het boek ge
waarschuwd: „Daar staan jukebo
xen dag en nacht buiten in de zon.
soms in de regen. Gevolg is dat de
houten kasten totaal uitdrogen.
Als je die restaureert begint het
houtwerk na verloop van tijd van
zelf weer krom te trekken. Als het
helemaal tegenzit springen de rui
ten eruit."
Veel oude jukeboxen zijn tegen
woordig in gebruik als blikvangex-
bij bedrijven. De meeste worden
echter nog altijd aangeschaft door
particulieren die het oude mecha
nische geluid niet willen missen.
Rosendahl: „Een psycholoog zou
het zo uitleggen: De jongens die er
vroeger alleen maar van konden
dromen, grijpen terug naar hun
jeugd. Ze doen er nou alles voor om
er een te krijgen." Jukebox verza
melen is een elite-hobby gewor
den, geven de auteurs toe: ,.De prij
zen liggen tussen de vijf- en de
veertigduizend gulden."
En de CD-jukebox die Wurlitzer nu
weer in produktie heeft?
„Dat is geen jukebox. Dat is een
duur stuk plastic."
Gerard van Engelen
Jukebox Heaven, uitgeverij Uniepers,
Abcoude; 188 pagina's met ruim 200 il
lustraties; 59,-
Studenten uit het hele land doen vandaag (zaterdag) mee het eerste Nederlandse kampioenschap programmeren.
