tuf#
Snelle ontwikkeling
elektronica in auto's
Debuut van de Montego
in turbo-diesel versie
ONTWERPER UWE BAHNSEN:
NAVIGATIE EN ABS-SYSTEMEN
MINI BEIJFT OP DE WEG
WOENSDAG 1 FEBRUARI 1989
'Witkar
ABS-systeem
Face-lift
Sleutels
Landkaart
Met de toekomst-auto
alleen red je het niet
f Door Siem Leeuwenkamp)
Je kunt op deze tentoonstellin
gen een heel stel fraaie con-
pt-cars als prototypen neerzetten
i daarmee laten zien wat je als ont-
erper allemaal in huis hebt. Maar ik
nd dat je meer moet kijken hoe je
adsplanning in relatie tot openbaar
particulier vervoer aanpakt."
at is de mening van Uwe Bahnsen,
e bijna dertig jaar werkzaam was bij
ard, ondermeer de Sierra, Scorpio,
ranada, Escort, Taunus, Fiesta en de
M ontwierp en nu 'education direc-
r' is van het Art Center College of
esign in Zwitserland. Kort voor de
>ening van de Personenauto-RAI
idden we een gesprek met Uwe
ahnsen over de ontwikkelingen in de
itobranche.
ahnsen schat dat er overdag tussen
50 en 70 procent nodeloos parkeer-
Limte wordt gebruikt. „Daar moet je
ts aan doen, probeer bijvoorbeeld
■ns een relatie te leggen tussen ste-
mbouw en kleine auto's. Nu is alles
:ënt op maximale maten, het moet
;reikbaar zijn voor een Mini en een
■achtwagen. Dat is dus verspilling,
a je komt er ook niet door het verkeer
t de binnensteden te bannen,
ijk naar Milaan, daar vormt een gro-
ring rond het centrum de grens voor
at verkeer. Toch wonen en werken
lar heel veel mensen. Dus het enige
^t je bereikt is het verleggen van de
mgestie."
ij noemt het ook niet verwonderlijk
Ut we nu in een relatief korte tijd te-
;n een groot probleem aankijken,
fee stadsontwikkeling van een eeuw
•leden hield geen rekening met de
hst te stuiten opmars van de auto."
e geweldige groei van het autopark
t ons land zette niet eens zo heel lang
sleden in. In 1960 waren er op een in-
jtonertal van 11 miljoen inwoners
U maar 522.000 auto's. Die auto-
ichtheid van 1:22 steeg in 25 jaar
SF 1:3' Met dat getal van 5 miljoen
uto's blijven we volgens de RAI nog
rel een poos zitten.
Set lijkt een uitstekende zaak in de
iékomst niet alleen naar beperkende
liddelen te zoeken wanneer het gaat
m het leefbaarder maken van het we-
'ijdens de RAI wordt dit 'andersom-
itje' getoond
kleinste
passagiers
Oe veiligheid is een van de belang
rijkste punten in de ontwikke-
ing van de auto. Kreukelzones, ABS,
chokabsorberende bumpers, kooi-
onstructies, enzovoort, moeten de in-
ittenden behoeden voor groot onheil,
laar van die inzittenden zelf mag ook
en bijdrage aan de veiligheid wor-
en verwacht, al dan niet afgedwon-
en door de wetgever. Een voorbeeld
5 de autogordel.
)p dit moment zijn wetsvoorstellen in
ewerking met het doel de veiligheid
an de jonge passagier te verhogen,
len van die maatregelen betreft de
wettelijke verplichting om kinderen
ot 12 jaar in een ECE-goedgekeurd
utozitje te laten meereizen. ECE-
öedgekeurde zitjes zijn herkenbaar
an een oranje label.
'ooral de laatste jaren zijn de inzich-
en met betrekking tot de veiligheid
an kinderen jaren drastisch gewij-
igd. Mocht een kind vroeger voorin
itten, al dan niet bij moeder op
choot, tegenwoordig moet het op de
chterbank. En dachten we de baby
roeger veilig te vervoeren in een reis-
wieg op de achterbank, wetenschap-
elijk onderzoek heeft uitgewezen, dat
en reiswieg gevaarlijk kan zijn, zelfs
ls deze met gordels in de auto is be-
estigd.
Ir zijn speciale kinderzitjes in de han-
lel, die een maximum aan veiligheid
lieden.
Ir is nu een nieuw stoeltje op de
larkt van de firma Maxi Milliaan, de
laxi Cosi 2000. Maxi Milliaan toont
iet zitje op de RAI. Het wordt anders-
m op de voorstoel geplaatst. Dat
ieeft het voordeel, dat het zitje bij een
iotsing de schok absorbeert en bo-
endien een redelijk veilige cocon om
Ie baby vormt. Een ander voordeel is,
lat de bestuurder de baby met een
lalf oog in de gaten kan houden.
)e Maxi Cosi 2000 heeft een verstelba-
e draagbeugel en extra handgrepen
an boven- en onderzijde van het kuip-
e. Aan achterkant van de rugleuning
levindt zich een opbergvakje voor bij
oorbeeld luiers en een flessehouder.
Poor een verschuifbare standaard kan
Ie Maxi Cosi 2000 ook als een schom-
nelstoeltje gebruikt worden.
)e ergonomisch gevormde kuip is van
lolypropyleen en de bekleding is van
:atoen in diverse dessins.
gennet, maar ook te streven naar crea
tieve oplossingen die mogelijk worden
door de snel voortschrijdende tech
niek. Techniek die niet enkel in auto's
hoeft te zitten, maar ook kan worden
toegepast om het verkeer beter te ge
leiden zodat er minder obstakels over
blijven."
„Ik zie wel lichtpunten in de samen
werking tussen de grote autoprodu
centen, het heeft immers toch geen zin
om vast te houden aan je eigen tech
niek. Want wat zou het als er in een
Volkswagen een Nissan of Toyota mo
tor zit. Ook het idee van de 'global-
car-design' is relevant, want het is de
enige manier om kostenbesparend te
werken. Maar die dingen staan naar
mijn smaak nog teveel op zichzelf. Je
zou bijvoorbeeld veel meer een relatie
moeten leggen met het openbaar ver
voer."
We lanceren het idee van de 'witkar'
dat het niet volhield. „Prima initia
tief, maar als de infrastructuur niet
deugt dan kun je het vergeten. Er is
een onlosmakelijke wisselwerking.
Zo zou jein sommige gebieden aan ge
leiding van het verkeer kunnen den
ken. Of kleine intercity-auto's met een
speciale credit-card die door iedereen
zijn te gebruiken. Maar ook dan moet
het stadsplan deugen. Anders krijg je
situaties zoals ik die vaak in Frank
rijk meemaak. Ellenlange rijen ach
ter een vervelende electro-car of een
125 cc dieseltje in een pick-upje met
een te licht 125 cc dieseltje dat de heu
vel nauwelijks opkomt."
Het is dus pas zinvol om te juichen bij
toekomstauto's als ze duidelijk passen
in een geïntegreerd verkeerssysteem.
Een auto, die nu met draaiende motor
1 minuut voor een verkeerslicht moet
wachten, veroorzaakt net zoveel lucht
verontreiniging als vijftig auto's die
voorbij rijden met een gangetje van 50
km/u. Alleen daarom al, is het zaak dat
de doorstroming in het verkeer wordt
bevorderd. Iets waarvoor in de naaste
toekomst de elektronica meer en meer
zal worden ingeschakeld.
De elektronica gaat in de auto een
steeds belangrijker rol spelen.
Toch zijn we er nog lang niet. Neem
bijvoorbeeld de BMW 750i. Tien pro
cent van alle onderdelen daarin is
nu elektronisch, maar als deze auto
over pakweg vijf jaar nog zou wor
den gebouwd zou dat percentage al
zijn opgelopen tot twintig.
Een voorbeeld van de snelle ontwik
keling is de combinatie van elektro
nische ontsteking en inspuiting.
Door de bedrijfsomstandigheden op
een bepaald moment, zoals de stand
van het gaspedaal, het toerental, de
belastingsgraad, de snelheid, vindt
de elektronica in een onderdeel van
een seconde de best bij de situatie
passende combinatie en brengt deze
ook tot functioneren.
Dat aftasten geschiedt onophoude
lijk, vele tientallen malen per secon
de. Hierdoor ontstaat optimaal mo
torgedrag. Bovendien hebben derge
lijke installaties vaak ook een auto
matische repareerfunctie. Bij een
storing, waardoor een van de combi
naties onbereikbaar- wordt, kiest het
systeem de naast-betere en noteert
de storing in het geheugen zodat het
bij de volgende onderhoudsbeurt
kan worden verholpen.
Op dit moment heeft Bosch (de
grootste leverancier) drie miljoen
ABS-systemen afgeleverd. In het be
gin van de praktische toepassing
van dit systeem was het als extra ac
cessoire duur, volumineus en be
stond het uit een massa afzonderlij
ke onderdelen. De introductie werd
begin jaren '70 zelfs uitgesteld, om
dat een installatie toen nog uit circa
1000 onderdelen bestond er. dat oor
deelde men van het goede wat te
veel. Thans zijn dat er een dikke
veertig. Dit alles heeft invloed op de
afzet en dientengevolge op de ver
koopprijs.
Het is dus geen heksenwerk te voor
spellen dat in de toekomst meer en
meer auto's met ABS (of een soortge
lijk systeem) zullen worden toege
rust. En dat het op den duur een soort
standaardonderdeel zal gaan woiden
op alle auto's, behalve wellicht op de
allergoedkoopste. Het is zeker niet
onwaarschijnlijk dat in een verdere
toekomst het met ASC (Automatic
Skid Control) en ATC (Automatic
Traction Control) net zo zal gaan lo
pen.
Het is in Amerika mogelijk een GM-
auto te kopen, waar het normale
dashboard gedeeltelijk is vervangen
door een projectie op de voorruit, net
zoals in een straaljager. Hierdoor is
het niet nodig om de ogen "van de
Austin Rover neemt de RAI te
baat om de Montego turbo die
sel te laten debuteren, een auto die
in Saloon en Estate uitvoering
wordt gebracht. De twee liter vierci-
linder direct ingespoten motor le
vert volgens Austin Rover 30 pro
cent meer vermogen en 25 procent
meer koppel dank zij de Garrett T2
turbolader. Prijs f33.995 voor de Sa
loon en f 37.695 voor de Estate (incu-
sief btw)
De motor was al te vinden in de Mae
stro Van. Het koppel is zeer gunstig:
158 Nm bij 2500 toeren en het vermo
gen bedraagt 81 pk bij 4500 toeren.
Austin heeft wat aan de motorophan
ging gedaan, waardoor trillingen
nauwelijks meer in het interieur
merkbaar zijn. Ook is aandacht gege
ven aan de geluidsisolatie. Laborato
riumproeven hebben aangetoond,
dat het geluidsniveau van de Monte
go turbo diesel globaal vergelijkbaar
is met dat van een gelijkwaardige
twee liter benzinemotor, zo meldt
Austin Rover.
De motor zelf heeft gewijzigde zui
gers gekregen en oliestraalkoelers.
Het brandstofverbruik is ongeveer 1
op 18,2 bij 120 kilometer per uur. In
het instrumentarium is bij de contro
lelampjes ook een waarschuwings
lampje voor de aanhangerverlichting
opgenomen.
De hele Montego-lijn heeft een face
lift ondergaan. De grille is ver
nieuwd en er zitten andere achter
weg te nemen", ze te laten scherpstel-
len op het dashboard voor het waar
nemen van de noodzakelijke infor
matie om daarna weer naar de weg te
kijken, hetgeen ook weer een periode
van accommodatie vraagt. Een 'ge
beurtenis' gedurende welke de auto
tientallen meters voortraast.
Iets anders op hetzelfde gebied, dat
daar op korte termijn ook op de
markt zal kunnen komen, is een op-
tisch-elektronische truc die de me
ters, die gewoon in het dashboard zit
ten, ergens ter hoogte van de neus
van de auto lijkt te laten zweven,
waardoor alweer het tijd kostende en
dientengevolge verkeersgevaarlijke
scherpstellen wordt vermeden.
Er is nog meer op komst. Elektroni
sche sleutels, waarmee men op af
stand de autoportieren kan ontgren
delen. Afstandinstelling of ontgren
deling van de alarminstallatie. Er
rijdt in ons land zelfs al een Rolls-
Royce Corniche rond die als hij open
geparkeerd staat en het gaat rege
nen (of er komt een onbevöegde arm
in het interieur) automatisch het
dak opklapt. Ook de motor kan op af
stand worden gestart.
Door de ontwikkelingen in de elek
tronica, met name op het gebied van
de halfgeleiders, zoals transistors,
hebben we in zo korte tijd zovele om
wentelingen gezien (computers, re-
lichten op de Saloons en nieuwe
wieldoppen. De 1600-modellen heb
ben een Honda vijfversnellingsbak
en de versies met carburateur zijn
geschikt voor loodvrije benzine. Er
is ook een nieuw snel exemplaar in
de vorm van een GTi-uitvoering.
Van de bekende Metro is er ook een
nieuwe versie, de pittige GTa met
1275 cc motor. Het is een sportief mo
del met wielkastverbreders, brede la
ge banden, lichtmetalen velgen, een
versterkte wielophanging en een
dwarsstabilisator achter. Binnen zijn
er sportstoelen, een zwart driespaaks
stuurwiel en natuurlijk een toerentel-
ler.
Een andere nieuwe verschijning is de
Rover 216 Sprint, een exclusieve en
snelle klant met achterspoilers. De
kenmachientjes zo groot als een visi
tekaartje, camera's, satelliettelevi
sie, enz.dat het er op lijkt dat de auto
feitelijk niet voorop loopt bij deze
toepassingen, maar zelfs een klein
beetje achterop.
Schijn bedriegt evenwel. Een actueel
probleem is de in omvang en ingewik
keldheid toenemende kabelbomen in
de auto, met name in de motorruimte
en achter het dashboard. Er wordt
dan ook hard gewerkt aan enkelvou
dige kabels die per functie gecodeer
de digitale signalen vervoeren, waar
door die hele dradenboel (plus een
forse mogelijke bron van storing) op
slag achterhaald zal zijn.
Navigatiesystemen in auto's zijn bij
na te koop. Je stopt een cassette in
een gleuf, die de taak van de land
kaart overneemt en je toetst de be
stemming in. Op een "lopend"
schermpje wordt dan de optimale
route aangegeven. Een inmiddels al
experimenteel systeem werkt vol
gens het principe van 'dead recko
ning'. Het aantal wielomwentelin-
gen en dus de afstand wordt nauw
keurig geteld, waarbij rekening
wordt gehouden met het verschil in
afgelegde weg tussen linker- en rech-
terwielen in bochten.
Er zit een correctiemogelijkheid in:
als het apparaat meet dat het voer
tuig na bijvoorbeeld 1234 meter plot
seling rechts afslaat in plaats van na
1239 meter dan wordt er gezocht naar
zijwegen in de nabijheid. Is dat op
zo'n korte afstand niet het geval, dan
corrigeert het zichzelf en gaat met de
nieuwe gegevens in het bestand ver
der met de weg wijzen.
De mogelijkheden lijken onbe
grensd. Detectie van voertuigen voor
of achter ons, ook bij nacht of mist, en
doeltreffende maatregelen om hier
door dreigende botsingen te voorko
men. Een sleutel met ingebouwde co
de waardoor uiterlijk volmaakt gelij
ke valse sleutels toch de wagen niet
in beweging kunnen zetten. Stoel- en
spiegelcorrectie op het moment dat
de sleutel in het portierslot wordt ge
stoken of idem op afstand.
Elektronica die de mechanische ver
bindingen tussen gaspedaal en
smoorklep vervangt (zit al in de BMW
7-serie) of idem met koppeling en
rem, wellicht zelfs stuurinrichting en
versnellingsbak. Automatische kop
lampafstelling en -reiniging. Banden
spanningsindicatie, is onder de naam
Michelin Tire Monitor reeds opera
tioneel bij deze Franse bandenfabri
kant.
motor meet 1600 cc en is gekoppeld
aan een vijfbak.
De Mini is still going strong. Bijna
dertig jaar geleden op de markt ge
bracht en nog steeds in het program
ma. Austin Rover brengt er twee
nieuwe versies van: de Mini Racing
en de Mini Flame.
Ook is de oude klepr „British Racing
Green" weer van het schapje ge
haald, waarmee men vermoedelijk
veel bedaagde anglofielen een plezier
doet. De motoren rijden op loodvrij.
Austin levert dit RAI-primeurtje
voor f 13.995.
Voortaan zijn de Mini Magie en de Mi
ni Mayfair bovendien voorzien van
ongeregelde driewegkatalysators en
dus geschikt voor Eurosuper.
Op de speciale stand die de RAI heeft ingericht met prototypen van diverse autofabrikanten en twee firma's
werkzaam in de elektronica, kan het publiek verlekkerd kijken naar wat mogelijk is in auto-design.
Aanwezig zijn de volgende droomauto's:
Citroen Activa,
Daihatsu TA-X80,
Ford Ghia Barghetta,
Ford Vignale TSX-6,
Lancia ECV 2,
Mazda MX 04,
Mitsubishi Galant MSR,
Nissan Saurus,
Peugeot Oxia,
Renault M'gane,
Saab EV 1,
Subaru JoCar ECVT,
Toyota FXV-2,
GE Vector en
Philips Hunter.
De Nissan Saurus
De Peugeot Oxia
De stadsontwikkeling van een eeuw geleden hield geen rekening met de niet te stuiten opmars van de auto
Navigatiesystemen in auto's vinden experimenteel al hun toepassing
De Rover 216 Sprint
