I/V 1986 BIJ KERNCENTRALE BORSSELE
alöianak
ABOP sluit de
bezetting van
scholen niet uit
Misverstand oorzaak botsing
zandzuiger en vrachtschip
Turken richten kerkgebouw
^id<tóttbut% iiï Moskee
^ru gebruikte
satellietfoto's
>ij zoekactie
vermoord tweetal
kORSSELE - De directie van het Zeeuwse energiebedrijf
|ZEM heeft in 1986 het Korps Mariniers ingeschakeld om de
Jeveiliging van de kernenergiecentrale bij Borssele te testen.
oefening is angstvallig geheim gehouden. De inzet van de
eemiliciens is eerst nu aan het licht gekomen door uitlatin-
Ifen van minister dr R. W. de Korte van Economische Zaken.
Ingreep
Bijstand
DOOR VERONTRUSTE OUDERS
Catastrofe
In de weer
VRIJDAG 2 DECEMBER 1988
5
PZEM hield actie
ariniers geheim
Die vertelde naar aanleiding van de re
cente mariniersactie bij de kernreac
tor in Petten, dat ook bij de kerncen
trales in Borssele en Dodewaard (en bij
da experimentele kernreactor van het
IfflBlftse reactorinstituut), regelmatig
de «veiliging wordt getest.
Of het daarbij regel is dat hiervoor een
beroep wordt gedaan op het Korps
Mptriniers (een elitie-eenheid van de
Nederlandse krijgsmacht) liet De Kor
te in het midden. Het toezicht op de
'veiligheid van kerncentrales - met in
begrip van afweer tegen sabotage- en
terreuracties - valt onder verantwoor
delijkheid van de minister van Econo
mische Zaken. Bij de oefening van
Ivee jaar geleden in Borssele kwamen
|e mariniers op verzoek van de PZEM
élf. Het was een initiatief van het
Poenmalige hoofd veiligheidsdienst
PZEM, A. P. Knuijt.
)ie achtte het noodzakelijk om onder
fee realistisch mogelijke omstandighe
den de paraatheid van de bewakers
personeel in dienst van het openbare
lutsbedrijf) op de proef te stellen en
[aarmee tegelijk de doelmatigheid
lan de veiligheidsmaatregelen door te
Ichten. Over de uitkomsten van de oe-
fening en eventuele wijzigingen van de
beveiliging wil de PZEM geenmedede-
Upgen doen. Dat heeft te maken met
hèc vertrouwelijke karakter van het
ijSiligheidssysteem. De reguliere inzet
van ongewapende bewakingsbeamb-
j»n. voorzien van honden en communi-
EN HAAG/LIMA (ANP) - De Pe-
uaanse justitie heeft bij de opsporing
an de twee vermoorde Nederlanders
de 25-jarige oud-Middelburger Gil
les de la Hayze en zijn 26-jarige vrien-
in Josphine Knüppe uit Amsterdam
satellietfoto's gebruikt om de zoek-
loegen indicaties te geven. Uiteinde
lijk hebben niet de foto's uit de ruim-
I e, maar bewijsstukken, getuigen-
I verklaringen en opsporingshonden
I le zoekactie doen slagen.
I (Voordvoerder M. van Bunningen van
I ie Nederlandse ambassade in Lima
I leeft dit woensdag gezegd. Van Bun-
I lingen wist overigens niet welk satel-
I iet-camerasysteem is gebruikt,
killes de la Hayze en zijn vriendin zijn
;oals gemeld het slachtoffer geworden
an een roofoverval. Uit de sectie is ge
leken dat zij met knuppels zijn dood-
:eslagen.
e stoffelijke overschotten van de
lachtoffers zijn inmiddels in de Pe-
aanse hoofdstad Lima aangekomen
:n worden vanmiddag naar Nederland
vergevlogen. De woordvoerder van
eide families bevestigde gisteravond
at de stoffelijke resten zaterdagmor
en op Schiphol worden verwacht.
U heeft het - als vaste klant
van dit hoekje - begin deze
week vast wel gelezen.
Dat stukje over het jongetje uit
één van de Walcherse dorpen
dat thuiskwam met de medede
ling, dat een bejaarde kennis
van de familie in het zieken
huis moet worden opgenomen
teneinde een operatie aan de
thermostaat te ondergaan.
Een heel vervelende ingreep.
Maar het kan nog véél erger.
Wij kennen een jongetje in
Westkapelle wiens opa is ge
opereerd aan zijn protestklier.
catieapparatuur, is in elk geval ge
woon door gegaan.
Begin 1987 heeft de PZEM wél de vei
ligheidsmaatregelen op en om het ter
rein van de kerncentrale verscherpt.
Met name de buitenomheining werd
op een aantal plaatsen versterkt, on
der meer met behulp van prikkel
draad. Dat gebeurde volgens de
PZEM na een algemene controle van
de veiligheidsmaatregelen. Aanlei
ding was onder meer een eind 1986
uitgevoerde actie, waarbij actievoer
ders op het terrein van de inlaatwer-
ken voor de centrale binnendrongen.
Hoewel niet rechtstreeks bedreigend
voor het produktieproces, wilde het
nutsbedrijf toch herhaling voorko
men.
De woordvoerder van de PZEM, G. Vil-
lerius, liet weten dat deze werkzaam
heden geen uitvloeisel waren van de
oefening door het Korps Mariniers. Hij
zei ook dat het optreden van de zeesol
daten in 1986 niet bedoeld was als
voorbereiding op de voor april 1987
aangekondigde blokkade van de kern
centrale (aanleiding: de eenjarige her
denking van de ramp in de Russische
kerncentrale bij Tsjernobyl). Bij die
blokkade bewezen de veiligheids
maatregelen overigens wel goede dien
sten.
Woordvoerder Villerius wees erop dat
de bewakingsdienst van de PZEM zeer
regelmatig interne oefeningen houdt,
teneinde de paraatheid op peil te hou
den. Hij herinnerde voorts aan de jaar
lijkse commando-oefeningen, die erop
gericht zijn de gevolgen van een tech
nisch ongeval aan te pakken. In mei
1987 hield de PZEM op initiatief van de
Borselse burgemeester drs G. C. G.
van den Heuvel een grootscheepse
alarmoefening, waarbij voor het eerst
ook 'Den Haag' betrokken werd. De
oefening toonde overigens aan dat het
een en ander schort aan de communi
catie tussen de vele overheidsfunctio
narissen en hulpverleners die bij de be
strijding van een grote ramp in actie
komen.
Volgens een woordvoerder van het
ministerie van Defensie past de inzet
van mariniers om de veiligheid van
een kerncentralecomplex te testen, in
de spelregels voor militaire bijstand
buiten de krijgsmacht. Het komt een
aantal keren per jaar voor dat de
krijgsmacht bijstand verleent voor
burgerdoeleinden.
De spelregels kennen verschillende ca
tegorieën. Een oefening bij de kern
centrale valt in categorie drie, bijstand
bij rampen ernstige vrees voor het ont
staan daarvan. Andere categorieën
waarbinnen militairen bijstand verle
nen zijn onder meer het opsporen van
strafbare feiten en moeilijke agrari
sche omstandigheden. Militairen hel
pen ook wel bij concoursen hippique
en een Elfstedentocht.
VLISSINGEN - De ABOP-Zeeland
acht het niet uitgesloten, dat veront
waardigde ouders uit protest tegen de
bezuinigingsplannen van onderwijs
minister Deetman de komende dagen
over zullen gaan tot de bezetting van
enkele Zeeuwse basisscholen. Bij de
ABOP-Zeeland zijn signalen in die
richting binnen gekomen. De Zeeuws
ABOP-vertegenwoordiger F. Reijerse
heeft dat donderdag gezegd.
De onderwijsbonden hebben eventue
le stakingsacties en werkonderbrekin
gen tegen de plannen van Deetman
voorlopig opgeschort. De bonden zul
len eerst de uitspraak van de arbitra
gecommissie Albeda afwachten. In
dien die uitspraak in het nadeel van de
onderwijsbonden uitvalt, is hét niet
onwaarschijnlijk dat de bonden be
sluiten tot stakingen en werkonder
brekingen.
Volgens ABOP-woordvoerder Reijer
se is de actiebereidheid onder het
Zeeuwse onderwijzend personeel 'dui
delijk aanwezig'. De actiebereidheid in
Zeeland is, aldus Reijerse zo groot, dat
het de ABOP moeite kost sommige le
den ervan te weerhouden nu al tot sta
kingen of werkonderbrekingen over te
gaan.
De onderwijsbonden zullen intussen
wel doorgaan met het uitoefenen van
druk op de Tweede Kamer. Onder
meer via handtekeningenacties wordt
geprobeerd het parlement te doordrin
gen van de kwalijke gevolgen van
Deetmans plannen. De bezuinigingen
betekenen, dat driekwart van de
Zeeuwse basisscholen het met minder
leerkrachten zal moeten doen. Er
wordt gevreesd, dat scholen met min
der dan 23 leerlingen worden opgehe
ven en dat in Zeeland vijftig arbeids
plaatsen in het basisonderwijs verlo
ren gaan. De handtekeningen worden
dinsdag 6 december in Heinkenszand,
waar die dag een provinciale protest
manifestatie wordt gehouden, verza
meld.
Voorzitter A. Dijkwel van de D66-
fractie in provinciale staten van Zee-
Bergingsbedrijven waren gisteren de hele dag in de weer om de zandzuiger Schelde 11 boven water te houden.
TERNEUZEN - Een communicaties
toornis is de oorzaak geweest van de
aanvaring, woensdagavond laat, op
de Westerschelde tussen de Belgische
zandzuiger Schelde II uit Antwerpen
en de fruitjager Scamper Universal
uit Sri Lanka. Twee stuurlieden van
de zandzuiger raakten daarbij ge
wond. De 30-jarige scheepskok werd
donderdagavond nog vermist. Het
vermoeden bestaat dat de man is ver
dronken in zijn kombuis.
„Het vrachtschip ramde de zandzuiger
met volle snelheid links aan de voorzij
de", aldus een woordvoerder van de
rijkspolitie te water in Vlissingen. Ber
gingsbedrijven waren gisteren de hele
dag in de weer om de zandzuiger boven
water te houden.
De Schelde II (98 meter lang) kwam
woensdagavond omstreeks 23.30 uur
door een communicatiestoornis ter
hoogte van de rug van Baarland in
aanvaring met de Scamper Universal
(156 meter lang). De zandzuiger, ko
mend van Antwerpen, had via de radio
te kennen gegeven dat hij wilde over
steken om aan de Zeeuws-Vlaamse
kant van de Westerschelde een lading
zand en slik te storten. De Scamper
Universal, op weg naar Antwerpen om
fruit te laden, was met de manoeuvre
akkoord gegaan en stuurde al sterk
naar bakboord om de zandzuiger te
passeren. De Schelde II zwenkte ech
ter naar rechts, omdat het vaartuig
niet op tijd contact had kunnen krij
gen met twee andere schepen die ook
op weg naar Antwerpen waren.
„De bemanning van de zandzuiger be
sloot toen om even te wachten tot alle
schepen gepasseerd waren, maar daar
rekende het vrachtschip uit Sri Lanka
niet op. Dat schip kon niet zo snel te
rugkomen op koers", aldus de woord
voerder van de rijkspolitie te water. In
korte tijd waren sleepboten van de
drie Terneuzense bergingsbedrijven
ter plaatse. „De twee schepen zaten als
een harmonica in elkaar", verklaarde
een woordvoerder van Multraship.
„We wilden de twee schepen eerst te
gelijkertijd verslepen, omdat direct
duidelijk was dat de Schelde II op zin
ken stond. Toen de schepen toch uitel-
kaar dreven, hebben we de zandzuiger
met vereende krachten op de plaat in
het 'Straatje van Willem' gedrukt."
Intussen waren er berichten dat er drie
gewonden aan boord van de Schelde II
waren. Twee gewonden, de eerste en
de tweede stuurman, werden van
boord gehaald en met de Spurter - het
communicatievaartuig van Multras
hip - naar de wal gebracht. Zij werden
door ambulances overgebracht naar
het Elisabethziekenhuis in Sluiskil.
Hun verwondingen bleken mee te val
len. De één had een gebroken arm, de
ander blauwe plekken over heel zijn li
chaam. De laatste mocht donderdag al
weer naar huis. De derde gewonde
bleef vermist. Ook duikers konden de
scheepskok niet vinden.
De Scamper Universal werd naar de
Put van Terneuzen versleept. Het
schip had enige averij (enkele gaten
ter grootte van een vuist) aan de voor
kant opgelopen en raakte wat verf
aan stuurboord kwijt. Na een proviso
rische noodreparatie kreeg de fruitja
ger 's middags toestemming van de
scheepvaartinspectie om naar Ant
werpen te varen. De drie Terneuzense
bergingsbedrijven (Union, Multras
hip en Willem Muller) zijn donderdag
constant in de weer geweest om de
Schelde II boven water te houden. De
hele dag hielden zes, zeven sleepboten
het schip overeind.
Ook het bergingsvaartuig Deurloo van
het Vlissingse bergingsbedrijf Van den
Akker was ter plaatse en in de loop van
de middag arriveerde de drijvende bok
Norma uit Zeebrugge.
In het begin van de avond is het schip
even aan het driften geweest, maar
even later zat het toch weer op de plaat
vast. De Norma zou afgelopen nacht
bij opkomend tij proberen de zandzui
ger te lichten, was het plan donderdag
avond. Vervolgens moet het schip van
daag, vrijdag, naar Scheldepoort in
Vlissingen worden gesleept.
land heeft inmiddels schriftelijk een
beroep op de kamerfractie van zijn
partij gedaan alles in het werk te stel
len de bezuinigingsplannen ongedaan
te maken. Volgens Dijkwel leiden de
plannen voor Zeeland tot een 'cata
strofe'.
In een brief aan het D66-Tweede-Ka-
merlid A. Nuis wijst Dijkwel er nog
eens op, dat 226 van de 290 basisscho
len in Zeeland door de voorgenomen
maatregelen getroffen worden. „Wat
nu staat te gebeuren kan gewoon niet.
Dit is een directe aanslag op de kwali
teit van onze toekomstige samenle
ving. De rekening zal hiervoor gepre
senteerd worden aan toekomstige ge-
(Slot zie pagina 17 kolom 1)
Een van de twee gewonde stuurlieden, die met het vaartuig Spurter in Terneu
zen aan land werden gebracht, wordt overgebracht in een ambulance.
Het vrachtschip Scamper Universal, dat de zandzuiger met volle snelheid ram
de.
H^HHHMHHHHMHHHHIMHHMHHM
m&BSaSBBSKtÊBBBSBSB
HHBRB
De voormalige kerk aan de Vogelstraat in Middelburg.
MIDDELBURG - Middelburg krijgt
een moskee. De ruim 43.000,- voor
de aankoop van het gebouw (de
voormalige hervormde kerk aan de
Vogelstraat) werd in twee weken
bijeen gebracht door de Turken op
Walcheren. Het is de bedoeling dat
de kerk, na een interne verbouwing,
begin april volgend jaar als moskee
in gebruik wordt genomen.
M. Topal, bestuurslid van de in juni
1987 opgerichte Moskeevereniging,
hoopt dat alles net voor de ramadan
(van 6 april tot 7 mei) gereed is. Juri
disch is het gebouw nu in eigendom
bij de Islamitische Stichting Neder
land in Den Haag.
Behalve intern zal er ook op het dak
van het kerkgebouw iets veranderen.
Er staan nu twee torentjes op. „Die
wilen we wat hoger maken en ze ver
anderen in minaretten. Onze imam
(een soort priester) A. Yavouz zal
vanuit de minaretten - vijf maal per
dag - de Islamitische mensen oproe
pen tot gebed, de zogeheten ezan",
vertelt Topal. „Maar voordat de mos
kee opengaat, willen we eerst de om
wonenden uitnodigen voor een ken
nismaking en hen vragen of ze ak
koord gaan met een proefperiode van
zes maanden. Dus dat moeten we ge
woon afwachten". In de moskee zal
de imam ook les geven in de leer van
de Koran. Op woensdagmiddag aan
kinderen en in het weekeinde aan de
Turkse jongeren.
De Turkse gemeenschap heeft nu
ook een gebedsruimte, die is geves
tigd in hun 'clubhuis' Demerary.
Voor die tijd zaten ze op een kamertje
in de Eigenhaardstraat. Maar ideaal
is het niet, vandaar de aankoop van
het kerkgebouw, dat overigens al ja
ren geen dienst meer doet. Het pand
was eigendom van J. Corbijn van wie
de Turken het hebben gekocht. Er
waren de laatste jaren auto's en fiet
sen in gestald en Corbijn hield er ook
vogels. Al een jaar geleden nam de
Moskeevereniging contact op met
Corbijn, maar aan de echte koop za
ten nog heel wat voetangels en klem
men, zodat pas in november het
koopcontract kon worden getekend.
Topal: „Er zal binnenkort een inte
rieur voor de moskee worden ontwor-
(Slot zie pagina 17 kolom 1).
zeeland
Maaswater door cadmium is waarschijnlijk afkomstig
van het Belgische bedrijf Hydro Metal in Engis nabij
Luik.
Directeur ir P. Stoter van de Watermaatschappij Zee
land WMZ) wist donderdag nog niet dat de inname van
het Maaswater is gestopt, maar is wel op de hoogte van
het hoge cadmiumgehalte in het Maaswater. Hij wijst er
op dat de spaarbekkens voor een halfjaar drinkwater in
voorraad hebben, zodat er op korte termijn geen reden
is voor ongerustheid. „Wij blijven gewoon water putten
uit die spaarbekkens. Het gebeurt wel meer dat de inna
me van Maaswater wordt gestopt, na verontreiniging
door een schip of andere lozingen. Dat komt wel enkele
keren per jaar voor. Daar worden wij schriftelijk van op
de hoogte gesteld", verklaarde hij.
WEN - De inname van Maaswater
^oor het op peil houden van de spaarbekkens in de Bra-
jantse Biesbosch is sinds woensdag 16.00 uur gestaakt
)m te voorkomen dat concentraties in België illegaal
geloosd cadmium in het drinkwater terechtkomen.
[Volgens de heer J. S. Dits, chef chemisch laboratorium
van de Brabantse Biesbosch-spaarbekkens, zal voorlo
pig één week geen inname plaatsvinden. Aan de hand
van metingen die meer malen dagelijks worden ver
richt, wordt bekeken wanneer weer met inname wordt
begonnen.
Rotterdam, Dordrecht, regio Zevenbergen en West-
Zëeuwsch-Vlaanderen zijn voor hun drinkwater aange
wezen op deze spaarbekkens. De vervuiling van het
