BCIEKIEN WISISK waar blijft de nieuwe claus. letters letteren befje woljf PZC/ week-uit 21 Bij ons: J.M.A. Biesheuvel 10 dagen lang gratis. VERTAALD beweging wthousiast weggevallen koeterwaals gerlof leistra 'Een overtollig mens' cadeau bij aankoop van ten minste f 19,50 aan boeken, zolang de voorraad strekt. BOEKHANDEL bloem van het reve ZATERDAG 12 MAART 1988 intwerpen is het Mekka van de Vlaamse literatuur. De belangrijkste Uitgeverijen zijn er gevestigd en er wonen lertiit de meeste schrijvers. Toch is er geen Sprake van een bruisend literair leven. Daarvoor ligt de recente crisis nog te vers in het geheugen. En het zal ook nog een hele [ijdduren voor de Vlaamse literatuur in Nederland weer voor vol wordt aangezien. Volgens sceptici blijft dat een utopie. En dat terwijl je vroeger eenvoudigweg niet pde Vlaamse literatuur heen kon. Willem llsschot en Louis Paul Boon waren onbetwiste Meesters en Hugo Claus is Uitgegroeid tot de Keizer van Vlaanderen, Kpaar ook nog steeds actieve schrijvers als Ward Ruyslinck, Jos Vandeloo en Hubert fLampo zijn in Nederland geen onbekenden. In de jaren zestig telde de Vlaamse literatuur ll§ volop mee, daarna werd het stil. Tot Hügo Claus in 1983 Het verdriet van België publiceerde. Plotseling wisten ook iclrijvers als Walter van den Broeck en llpnika van Paemel eindelijk de weg naar Biet; grote re publiek te vinden. Betekende de verschijning van Het verdriet Iran België een belangrijke impuls voor het ptebire leven, de split van uitgeverij iahteau drie j aar later zorgde volgens pficus Jos Borré voor een kleine gardverschuiving. Er was weer concurrentie bntstaan, ineens werd jacht gemaakt op Mutanten, schreef hij in 1987 in het laaroverzicht van de Vlaamse literatuur, wè was er gebeurd? Na een slepend conflict werd Julien Weverbergh begin '86 door plevier ontslagen als directeur van het respectabele Vlaamse uitgevershuis fdanteau. Weverbergh liet een uitgekleed foids achter en begon prompt een nieuwe pgeverijHadewych-Houtekiet. Onder de Bugels van de Nederlandse uitgeefgroep lombo bracht hij in een record-tempo een Ipntigtal titels op de markt en werd zo een Keuze concurrent voor zijn voormalige werkgever. De ichter-criticus en hoofdredacteur van |1 Nieuw Wereld Tijdschrift Herman de fconinck (44) bewoont een imposant beo-klassiek pand in Berchem, een hroorstad van Antwerpen. Ook hij bespeurt iihids kort weer enige beweging in het boekenbedrijf. Naast Manteau en Houtekiet beginnen immers ook kleinere uitgeverijen als Dedalus en Kritak aan de weg te timmeren. 'En met talenten als Dirk wan Bastelaere, Charles Ducal, Eric Spinoy en B ard De wulf is een nieuwe dichtersgeneratie opgestaan waar ik wel [wat van verwacht'. Coninck vraagt zich echter af of in anderen wel voldoende talent rondloopt, t komt er nu op neer dat die uitgeverijen it zijn vieren in een vijver zitten te vissen [waar nauwelijks vis in zit. Julien Weverbergh heeft me wel eens in vertrouwen i: Ja jongen, ik heb personeel inleven te houden! Ik moet omzet maken.' Jst is tegenwoordig heel moeilijk niet Bijgegeven te worden. Maar wij zijn maar Kén klein landje. Als erin een jaar twee goeie peken verschijnen, is dat al veel. Toch is |efi half gelukte Vlaamse roman voor mij altijd nog geslaagder dan een geslaagde [Nederlandse roman. Het is immers je eigen merkelijkheid'. Uitgeverij Houtekiet heeft een Erufmbemeten etage betrokken vlak bij het centrum van Antwerpen. Volgens [directeur-uitgever Julien Weverbergh (58) ishet gemiddelde peil van de opgestuurde manuscripten veel hoger dan tien jaar geleden. 'Het is alsof iedereen tien jaar peft zitten wachten en nu barst het aan alle kanten los. Een soort ontploffing van piteraire creativiteit waar ik nooit van had Burven dromen'. In de jaren zeventig was alleen het werk van ld dichter Jotie 't Hooft die in '77 op 21-jarige peftijd zelfmoord pleegde door middel van |eti overdosis cocaïnê, een literaire sensatie. Pan zijn bundels Schreeuwlandschap en Ju kieverdriet zijn een kleine ffntigduizend exemplaren verkocht, jftverbergh over zijn overleden schoonzoon: Iptie had het talent van een Claus. Hij was pijd aan het schrijven, altijd! Nuhebje pfenten als Kristien Hemmerechts, Tom lanoye, Carlos Backers. Het kan niet op. Jotie stond toen alleen', pjs ik vraag of hij Herman Brusselmans niet ||rgeet, reageert Weverbergh korzelig. 'Nee, lip wordt volledig overschat. Die man kan fetschrijven. Altijd dezelfde grappen. In Ijn nieuwste boek gaat hij weer elke literaire moeilijkheid uit de weg. Lanoye is pel beter. Die zou ik wel willen uitgeven'. i?® criticus-essayist Lionel Deflo (48) zwaait gihds het ontslag van Weverbergh met veel pthousiasme de scepter bij Manteau. Zijn Wrkkamer biedt uitzicht op de zijkant van pt Museum voor Schone Kunsten. Tijdens ffis gesprek houdt Deflo zijn jas aan: de prwarming is uitgevallen en het is steenkoud. Deflo is het roerend eens met Herman de Coninck: 'Goeie vis is schaars. Bis wel een lichte opleving, maar we jjtogen nog geen victorie kraaien. De (euwe Claus is nog niet geboren!' jverigens beschouwt Deflo 'zijn' Pol Hoste - pteur van onder meer de roman Vrouwelijk Pkelvoud - als de coming man van de [naamse literatuur. Idlo wijst op de relatief geringe omvang pn de Vlaamse markt. 'Erwonenvijf l"l°en Vlamingen in België, de rest bestaat P-Walen. Driekwart van onze markt zit dus Nederland. Met mijn collega Julien Weverbergh wil ik dan ook de vredespijp Jken. We hebben het al moeilij k genoeg om F Nederlandse markt te veroveren. Dan B°?tje niet onderling gaan zitten ruzie ■aken', lussen neus en lippen door meldt Deflo dat F v'jfde boek van Herman Portocarero - Bn ^an de succesnummers van concurrent Riutekiet - weer bij Manteau verschijnt. I^at weet Weverbergh nog niet, maar dan ■est "ij het maar in de krant'. Lange tijd was het droevig gesteld met de Vlaamse letteren. Werd er in de jaren zestig nog op straat geschreven, de Stille Generatie van de jaren zeventig zat het liefst binnen, met de rolluiken dicht. Hun academische boeken bleven vrijwel onopgemerkt. Vriend en vijand spraken van een impasse. In 1983 beëindigde Hugo Claus met zijn meesterwerk Het verdriet van België in één klap de heersende crisis. We maakten kennis met de na palm-humor van schrijvers als Herman Brusselmans en Tom Lanoye en de Ietteren begonnen weer te knetteren. De gecompliceerde relatie tussen Vlaanderen en Nederland is het thema van de komende Boekenweek. 'De impasse is doorbroken, maar we mo gen nog geen victorie kraaien. De nieuwe Claus is nog niet geboren.' Vreemd genoeg wordt de onmiskenbare literaire bloei van de laatste jaren in Vlaanderen nauwelijks gesteund door een serieuze kritiek in de dag- en weekbladen. Weverbergh: 'Door gebrek aan kritiek zit je in een soort vacuüm'. En Lionel Deflo: 'Kritiek in Vlaanderen bestaat niet, behalve in de literaire tijdschriften. De recensies in de dagbladen zijn beneden peil'. Alleen de zaterdagse boekenpagina's van het socialistische dagblad De Morgen - gecoördineerd door Pausje Herman de Coninck - zijn de moeite waard. De rest is volgens ingewijden nietszeggend gepruttel. En ook De Morgen vertoont kuren. Criticus Jos Borré bijvoorbeeld schreef het debuut van Herman Portocarero de hemel in ('Opzij opzij, hier komt de nieuwe Claus'), maar weigerde diens meest recente roman De eeuw die Beiroet heet te recenseren: hij snapte het boek niet! Van de literaire tijdschriften is naast het Nieuw Wereld Tijschrift, de Poëzie Krant en Kreatief vooral het jonge tijdschrift De Brakke Hond de moeite waard. Het is een beetje de luis in de pels van de Vlaamse literatuur en publiceert vooral debutanten. Vandaar dat de uitgevers elk nieuw nummer uitvlooien op nieuw talent. Manteau-baas Deflo meldt dat hij binnenkort met een auteur komt die afkomstig is uit de stal van De Brakke Hond en Julien Weverbergh zou het tijdschrift wel graag over willen nemen. 'Wij hebben al een bloemlezing van de beste verhalen gepubliceerd'. Schrijver-criticus Paul de Wispelaere (59) is in het dagelijks leven hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de universiteit van Antwerpen. Even dreigen we elkaar mis te lopen, maar na één telefoontje en een snelle autorit dwars door Antwerpen treffen we elkaar op het kantoor van uitgeverij Houtekiet. De Wispelaere is blij met de groeiende belangstelling voor Vlaamse literatuur. Maar ook hij mist een gedegen kritiek in Vlaanderen. 'In de jaren zestig hadden de meeste Vlaamse kranten een criticus van aanzien, met een eigen gezicht. Dat is allemaal weggevallen'. Zelf verzorgde De Wispelaere van 1965 tot 1970 een tweewekelijkse literaire kroniek op de Belgische televisie onder de wervende titel Vergeet niet te lezen. 'Zo'n programma duurde drie kwartier en daar kwamen ook de Nederlandse schrijvers graag op af. Dat is nu volstrekt ondenkbaar. Maar als literatuur niet goed wordt begeleid, kom je vanzelf in een stilte terecht'. Ook De Wispelaere gelooft dat de huidige concurrentie voor Manteau geen kwaad kan. 'Het werkt niet stimulerend als één uitgever een monopoliepositie inneemt. Nu gaat men inderdaad weer op zoek naar debutanten. Nadeel is dat er teveel wordt gepubliceerd. Niemand wil de boot missen. Daar moetje ook weer mee uitkijken. Dat is schadelijk voor de goede auteurs en heeft een devaluerende werking'. Een veelgehoord bezwaar van Nederlandse critici tegen Vlaamse auteurs is, dat ze hun Nederlands niet beheersen en een soort koeterwaals schrijven. De Wispelaere vindt dat verwijt niet helemaal terecht. 'Bij iemand als Louis Paul Boon vindt iedereen het prachtig. En Het verdriet van België is van begin tot eind in het Westvlaams geschreven. Maar bij Claus is het een literaire techniek. Is dat niet het geval, dan moet je gewoon foutloos Nederlands schrijven. Anders raak je verzeild in een chaotische toestand waar je nooit meer wijs uit wordt. Er moet een soort norm zijn. Dat geldt in elk taalgebied'. Julien Weverbergh vermoedt dat Vlamingen altijd moeilijkheden zullen blijven houden met hun taal. 'Wij gebruiken veel woorden die men in Nederland niet kent'. Om het bestaan van vooroordelen bij de Nederlanders te illustreren, dist Weverbergh een smakelijke anecdote op. 'Een paar jaar geleden verscheen hier een kookboek. Een recensent van de Nederlandse bibliotheken vermeldde abuis dat het over de Belgische keuken ging en door een Vlaming in het Nederlands was vertaald. Er werd geen enkel exemplaar besteld. Toen bleek dat het over de Franse keuken ging en door een Nederlander was vertaald, werden er plotseling 600 exemplaren besteld Claus in Antwerpen foto wim riemens Van het Reve IAdvertentie Boekenweek 1988:16t/m 26 maart Nieuwe Burg 3 4331 AG Middelburg lel (01180) 13253 redactie andré oosthoek Een belangrijk deel van de Vlissingse zomeractiviteiten staat dit jaar in het teken van de schrijfsterBetje Wolff. Op 24 april zal het 250jaar geleden zijn dat Betje in Vlissingen werd geboren. Bij het geboortehuis zal een gedenkteken onthuld worden, in het stedelijk museum vlakbij de Betje Wolff-fontein) en in de bibliotheek worden tentoonstellingen gehouden. De BW-werkgroep onder voorzitterschap van de schrijver Wim Hofman organiseert een (nationale) briefschrijfwedstrijd en vraagt de aandacht voor literatuurprojekten bij het voortgezet onderwijs. In hotel B ritannia wordt een bijeenkomst gehouden met medewerking van de literatuur-historicus profP. J. Buynsters en de letterkundigen Hella S. Haasse en Hans Warren. Voorts staan enkele uitgaven op het programma: een vouwblad bij een literaire wandeling door Vlissingen en een deeltje in de Slib-reeks (Zeeuws Kunstenaarscentrum). De Brusselse kunstenaarsgroep Mass and Individual Moving laat ook voor Betje de Pionier-pers draaien en zal grote vellen en banieren bedrukken met teksten van tien dichters. Zij, Remco Campert, JanG. Elburg, Jacques Hamelink, Freek de Jonge, Johanna Kruit, EdLeeflang, Andreas Oosthoek, Hans Verhagen, Hans van de Waarsenburg en Hans Warren, zijn uitgenodigd speciaal voor deze gelegenheid enkele regels te schrijven. organisatie Culturele Raad Vlissingen). Marguerite Duras: De vervoering vanLol V. Stein (Van Gennep, 24,50).Roman uitl964in de vertaling vanAnnechien Vink; PaulBowles: Hoogbovende wereld (Contact, f 24,90). Na 'Het huis van de spin' en 'Het dak van de hemel' de derde roman van Paul Bowles. Het verhaal speelt zich afin Zuid-Amerika. Antonio Tabucchi: De lijn van de horizon (Contact, f 19,50). Vertaling van de in 1986 verschenen roman van de Italiaanse schrijver Tabucchi over een lange zoektocht naar het verleden vaneen onbelangrijke dode. Jim Cr ace: Het zevende werelddeel Contact, 24,90). Caroline van Ling en vertaalde het debuut van Jim Cr ace uit het Engels: zeven vertellingen waarin heden en verleden door elkaar lopen. Edmund White: De lege kamer (Veen, f 26,90). Vervolg op 'Verhaal van een jongen', waarin de ontwikkeling van een homoseksuele jongen in het Amerika van de jaren vijftig en zestig wordt geschetst. Vladimir Vojnovitsj: De merkwaardige lotgevallen van een soldaat Ivan Tsjonkin (Meulenhoff Pocket Editie, f 16,50). Vierde druk van de bekende roman van Vojnovitsj over de mysterieuze soldaat met afgezakte laarzen. De vertaling is van Gerard Cruys. CarsonMcCullers: Debruiloft Querido, f 32,50). Derde, geheel herziene druk van de roman 'De bruiloft' van McCullers uit 1946. De eerste twee drukken verschenen onder de titel 'Die wonderlijke zomer'. Kenzaburo Oë: Voetballen in 1960 (Meulenhoff, f 45,-).Norikode Vroomen en Frans Montens vertaalden de in 1967 verschenen roman van de Japanse schrijver Oë. Het verhaal speelt in 1960 tijdens de protesten tegen het Japans- Amerikaanse vredesverdrag Louis-Ferdinand Céline: Van het ene slot naar het andere (Meulenhoff Pocket Editie, f 19,90) Tweede druk van Célines roman over de laatste jar en van de Tweede Wereldoorlog in een vertaling van Frans van Woerden. Van Woerden ontving voor zijn Céline-vertalingen de Martinus Nijhoffprijs 1988. Gary Glickman: Jar en later (Veen,f 26,90). Debuutroman van de Amerikaanse schrijver Glickman over een generatieconflict in een Joodse familie. De vertaling is van Mieke Lindenburg. John David Morley: In het labyrint (Contact,} 29,90). Na'De waterhandel' een tweede roman van John David Morley, uit het Engels vertaald doorAgnes de Wit. Het verhaal beschrijft het leven van een man die verstrikt raakt in het bureaucratische netwerk van het naoorlogse Europa. Maguerite Duras Betje Wolff De schrijfster Marion Bloem houdt maandag 21 maart in de aula van de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg een lezing over haar werk. In 1983 debuteerde ze met Geen gewoon Indisch meisje. Vorig jaar verschenen haar roman Lange reizen korte liefdes en de novelle Rio. Ook op filmgebied is de in 1952 in Arnhem geboren schrijfster actief. Haar documentaire Het land van mijn ouders (1983) - over de speurtocht naar de wortels van haar Indisch-zijn - wordt aan het begin van de literaire avond vertoond. Hans Warren schreef in zijn letterkundige kroniek over het romandebuut van Marion Bloem: „Het is een literaire gebeurtenis, zowel qua inhoud als qua vorm." En over 'Lange reizen korte liefdes': „De schrijfster laat zoveel van haar en daardoor van ieder mens zien dat ik onvoorwaardelijk durf herhalen dat Marion Bloem tot de meest belangwekkende Nederlandse auteurs van deze tijd hoort." De Zeeuwse Bibliotheek en Boekhandel Fanoy, die de lezing organiseren, willen met de literaire avond een link leggen tussen de internationale vrouwendag, die afgelopen dinsdag in het teken stond van de interculturele samenleving, en de boekenweek. De Bibliotheek geeft ter gelegenheid van de lezing de brochure Geen talent voor ondergeschiktheid uit, waarin een overzicht wordt gegeven van de sinds 1985 verschenen werken van vrouwelijke auteurs. (Kousteensedijk, Middelburg, 20 uur, SLAZ) Marion Bloem Op uitnodiging van de Stichting Literaire Aktiviteiten Zeeland (SLAZ) spreekt slavist Karei van het Reve maandag 14 maart in de Zeeuwse Bibliotheek over Poesjkin, Toergenew en hun onderlinge correspondentie. (Kousteensedijk, Middelburg, 20 uur).

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1988 | | pagina 21