Geraffineerde bamboemuziek j 1
door bewegen van instrument
Kinderbraderie
ook in teken VOC
Activiteiten grote tent in
teken van Japan en Indonesië
Echtpaar Hoegee toont techniek
en kant-en-klare werkstukken
m
...na hartaanval kon
ik niet stilzitten...
N ee. Profs zijn het niet. „Maar we zijn wel bezig om
iets goeds van onze hobby te maken". De groepsleden
zeggen het met overtuiging. Onder de naam Suara Ang-
klung treden ze op waar dat maar mogelijk is. De leden
variëren in leeftijd van vijftien tot zeventig jaar. Tijdens
de braderie in Middelburg is de Zeeuwse hoofdstad even
hun domein.
H,
E,
Dr
Sinar Mata Hari met
authentieke indische
en hawaiaanse dansen
ZANGGROEP MAE UKU
BRENGT REPERTOIRE VAN
MOLUKSE LIEDEREN
i
Pencak Silat, gevechts
kunst uit Indonesië
1)
Oude ambachten achter
Oud-Hollandse geveltjes
Origami:
kunstig
vouwwerk
nHHHHHRnBHH
MET DE PET ROND GAAN MAG
Folkloristische
kleding
Technieken
Op de braderie
Geen rupsen
ANGPOPP
2,5 UUR OM TE
VERKLEDEN
Spectaculaire
theeceremonie
op z'n Japans
'TT
Kr is in Nederland veel geschre
ven over de volksmuziek uil In
donesië. Zeker gamelan-orkesten
kregen aandacht en het schim
menspel wayang-kulit bleef niet
onbekend. I)e muziek van Suara
Angklung bleef evenwel op de
achtergrond; er bestaat niet zo
veel informatie over.
ofwel: 'klung-klung'. Het instru
ment brengt maar één toon voort.
En daardoor zijn er meerdere Ang-
klungs nodig om een melodie te
spelen.
De naam Angklung heeft geen enke
le betekenis. Vermoed wordt dat de
naam is ontleend aan het geluid of
de klank die de Angklung produ
ceert en die door de bewoners van
Indonesië is opgevangen als klank,
Let verhaal over de Angklung is
er een zoals zo vele uit deze voorma
lige Nederlandse kolonie. Het luidt
als volgt. Lang geleden werden de
Indonesiërs op het eiland Java ge
troffen door melodieuze klanken die
de bamboestoelen voortbrachten als
er wind doorheen blies. Men vond
hel een mooie klank en al snel kwani
iemand op het idee om bamboepij-
pen in de bomen te hangen. En als er
dan wind was, kwam er een melodie.
Later maakten de bewoners een
De groep Suara Angklung
ten kinderbraderie is zater
dag 20 juni -de laatste dag Van
de driedaagse manifestatie
"Middelburg Kolklorcstad"-
een belangrijk onderdeel van
het programma. Gezien de
jaarlijks grote belangstelling
heelt de Middelburgse bradc-
riecommissic op de Markt,
tussen globaal de VVV en de
hoek van de Gravenstraat,
weer de nodige ruimte gere
serveerd voor jonge braderie
deelnemers.
Tussen 10.00 en 15.00 uur kun
nen de kinderen tot en met 12
jaar op dat deel van het Markt
terrein van alles te koop aanbie
den. Van tweedehands artikelen
tot /elfgemaakte lekkernijen en
spulletjes. De verkoopprijs mag
daarbij tie rijksdaalder niet over
schrijden. In principe kan iedere
deelnemer vamTf negen uur 's-
morgens zijn eigen plaatsje zoe
ken en het rei kooppont intichten
na,ii eigen inzicht. Hiëfbij kantte
jeugd gebruik maken van zcff
mee te nemen kleden, veiling-
kisten, campingtafels en para
sols. Ook jeugdige muzikale ta
lenten zijn op de kinderbraderie
van harte welkom en mogen
"met de pet rondgaan".
Evenals het vorig jaar mag de
deelnemende jeugd in binnen- of
buitenlandse folkloristisehe kle
ding komen. I iefsl in relatie tot
de jaren van de Verenigde
Kistmdische Compagnie (V< )t i
De braderie staat iminers in dat
teken. Bestaande kledingstuk
ken, maar zeker ook eigen ont
werpen. passen daarbij. De kin
deren mogen zich wat dat betreft
onbeperkt uitleven. Als het maar
fleurig en origineel is. Eert des
kundige jury zal de leukste crea
tie met een prijs belonen. Daar
naast worden nog prijzen be
schikbaar gesteld aan jonge deel
nemers met opvallende verkoop-
talenten en of artistieke vaat
digheden.
I)e prijswinnaars worden om
1.45 uur bekend gemaakt op de
Markt. Deelname aan de kimlec-
hraderie is gratis.
bamboeraam met daarin bamboepij-
pen. Toen konden ze muziek maken
als ze wilden: ze hoefden niet te
wachten tot de wind kwam. Boven
dien: de Angklung was geen heilig
instrument. Er kon dus op worden
gespeeld als men zin had; ook als het
verboden was om op heilige instru
menten te spelen.
De groep Suara Angklung (stem van
Angklung) bespeelt met veel plezier
de bamboe-instrumenten. Maar
voordat ze geluid kunnen produce
ren, moeten de groepsleden eerst
nog wat technieken leren. Hoe?
„We houden de Angklung aan de
linkerbovenkant vast en schudden
met de rechterpols vluchtig de on
derkant", luidt de verklaring, die
simpeler is dan het bespelen van het
instrument zelf.
Het repertoire bestaat overigens uit
Indonesische, Engelse en Nederland
se liedjes. Een gitaar of synthesizer
zorgt voor de begeleiding. Suara
Angklung repeteert wekelijks. Met
de regelmaat van de klok komen de
uitnodigingen binnen.
eertien dames, in de leeftijd
van twintig tot veertig jaar, vor
men de zanggroep Mae Uku. De
groep maakt deel uit van de Mo
lukse Stichting Mae Uku te
Souburg.
Het repertoire bevat uitsluitend Mo
lukse liederen die vrijwel allemaal
gaan over de liefde voor de Moluk-
ken; de produkten waar de Molukse
eilanden zo rijk aan zijn; de wijze
waarop Molukkers met elkaar om
gaan; het verleden en de toekomst
van de Molukkers en last but not
least, de heimwee die vooral leeft bij
de oudere Molukkers. De zanggroep
Mae Uku wordt instrumentaal bege
leid door vijf gitaristen. Mae Uku
zingt driestemmig en oefent weke
lijks, op de maandagavond, in De
Zwaan in Souburg. Tijdens het op
treden -vrijdag op het marktpodium
van de braderie- zingt de groep een
vijftal liederen. De zangeressen zijn
daarbij gekleed in de traditionele sa
rong en kebaja.
n de grote tent op de Markt,
met een oppervlakte van 200
vierkante meter, valt natuurlijk
ook het een en ander te beleven
op het gebied van de 'VOC-
periode' en dan met name de
Japanse- en Indonesische
inbreng.
Zo heeft de firma Moesbosch uit
Koudekerke een siertuin aangelegd
waarin Bonzai-boompjes en -planten
worden gekweekt via hydrocultuur.
Vroeger was het kweken van zo'n
boompje een kunst waarover men ja
ren en jaren deed.
De firma Karstens geeft een presen
tatie van Oosters fruit en andere pro-
eneak Silat is een gevechtskunst uit Indonesië. Letterlijk beteke
nen de woorden "vernuftig vechten". Deze omschrijving is niet volle
dig om de volle betekenis van deze kunst over te brengen, vinden de
beoefenaars. Peneak is een trainingsmethode voor zelfverdediging die
bestaat uil een groot aantal gecontroleerde lichaamsbewegingen, ge
richt op het doel. Silat is het werkelijke gevecht.
Er zijn ongeveer 150 verschillende wordt bedreven. Zij zijn daarbij ge-
Pencak-Silat-stijlen te onderscheiden
op de eilanden waaruit Indonesië
bestaat. Oorspronkelijk waren het de
kampong(dorps)bewoners die zich
het meest tot het Peneak Silat aange
trokken voelden.
Het doel van Peneak Silat is steeds
zelfverdediging met of zonder wa
pens (zwaard, stok of mes). Het is
een elastische vechtstijl bedoeld om
iedere tegemoetkomende agressie te
neutraliseren. Acht jongens en twee
meisjes laten tijdens de braderieda-
gen zien hoe deze gevechtskunst
kleed in zwarte pakken, met een ge
batikte band en enkelen met
hoofddoek.
ducten en er is een collectie Oosterse
kleding met -haast vanzelfsprekend-
een modeshow om die kleding volle
dig tot zijn recht te laten komen.
De gemeente Middelburg heeft een
maquette beschikbaar gesteld van
het Japanse eiland Deshima en de
scheepswerf Amels uit Makkum is
present met een model van de 'Prins
Willem'. De 'Prins Willem' is een re
plica van een VOC-schip dat door
deze werf werd nagebouwd en mo
menteel ligt afgemeerd in het 'Hol
landse Dorp' in Japan. In de tent
wordt doorlopend een diaserie over
Japan gepresenteerd en zijn Japanse
en Indonesische prenten te be
wonderen.
Zeker de moeite waard zijn de de
monstraties Japanse kalligrafie
(schoonschrijven) op vrijdag en za
terdag en de Shiatshu demonstratie,
Japanse massage, op zaterdag. Daar
naast is er een permanente expositie
van de benodigdheden voor een Ja
panse theeceremonie.
'e groep, die deel uitmaakt van
de culturele vereniging Sinar, traint
twee keer per week onder leiding van
Willy Soplantila uit Vlissingen. Op
vrijdagavond wordt van 7 tot 9 uur
geoefend in sporthal De Kruitmolen
en 's zaterdags 's morgens wordt van
9 tot 12 uur getraind in de gymzaal
bij de Klarenbeek LTS, beide in Mid
delburg.
'rie dagen lang wordt de Markt in Middelburg omgetoverd tot een
straatbeeld uit de VOC-periode. Achter die geveltjes ruim 40 stands
met allerlei activiteiten en ambachten uit die tijd. Vanzelfsprekend
niet alleen de Hollandse ambachten maar ook de Japanse- en Indone
sische handwerken, zoals die in die tijd werden gedaan.
Het Nederlandse aandeel bestaat uit digd niet Japans borduren en schil-
ondcr meer klompen maken, het ver
vaardigen van kaarsen, het vlechten
van bijenkorven, mutsen maken, tin
gieten en kantklossen. Maar natuur
lijk is er nog veel meer te zien om het
Hollandse 'oud ambachtelijk' ge
bied, zoals de Delfts-blauw-
schilders, de mosterdmaker en de
glas in lood-bewerker.
Aan Indonesische ambachten zijn er
een antiquariaat met lectuur over in»
donesië en Maleisië en worden er de
monstraties Batikken gegeven. De
Japanners zijn ruim vertegenwoor-
deren op zijde, bloemschikken, een
parelshow en Japanse volkskunst,
Japanse en Chinese calligrafie, Ike
bana (bloemschikken) en Origami,
het vouwen van papier.
Maar ook al zijn de ambachten en de
geveltjes oud, de twintigste eeuw is
ook vertegenwoordigd door een
show van eigentijdse (Japanse) auto
mobielen, een informatiestand over
het komende VOC-festival en het
ramschip 'De Schorpioen' en een
reisbureau laat zien op welke wijze
men in de VOC landen kan komen
en wat er allemaal te doen is.
Origami is het Japanse woord
voor papier vouwen. Inmiddels is
dit woord vertaald met 'Japanse
vouw kunst', want dat is het in de
loop der tijden wel geworden.
Met een klein velletje, of velletjes
papier worden de meest fantasti
sche dingen hij elkaar gevouwen
en de resultaten zijn vaak ver
rassend.
loch is het geen kunst waarvoor
men aanleg moet hebben. Ieder
een die kan Ie/en, zijn handen
kan gebruiken en een klein beetje
geduld kan opbrengen om zich de
eerste beginselen eigen te maken
kan Origami leren. Het leuke van
Origami is, dat men helemaal
geen volleerd vouwer of vouwsier
moet zijn om mooie resultaten te
krijgen.
Het heeft ook nog een andere
leuke bijkomstigheid: er i-. bijna
ntets aan gereedschap voor nodig
en een puntje van de tafel is al
voldoende werkruimte.
Hoe het allemaal in zijn werk
gaat is allemaal te zien in een van
de stands achter de oude geveltjes
op de Markt.
Het is al weer ruim zeven jaar geleden dat Guky Hoegee ken
nismaakte met het batikken. Dat gebeurde tijdens een reis van het
echtpaar Hoegee naar Indonesië. Terug in Nederland volgde de Mid
delburgse een cursus batikken in Delft. En sinds die tijd heeft ze zich
een grote vaardigheid aangeleerd met de canting (een waspen), de
verf en het katoen. Ware kunstwerken kwamen van haar hand. Op
de braderie toont ze die.
Adri Hoegee
Uct vierlal lieftallige meisjes
dat de dansgroep Sinar Mata
Hari vormt is al zo'n tien jaar
bezig met luin hobby. In het be
gin overigens nog niet zo serieus,
maar momenteel veel professio
neler gericht.
Toch is de oudste danseres nog maar
negentien jaar. Aanvankelijk
dansten de .meisjes Hawaiaanse dan
sen en dat vonden zij in het begin
ook wel leuk. Maar ze willen meer.
Vooral de culturele Indonesische
dansen imponeren hen. En om die
reden neemt één van hen - de
19-jarige Judy, - les bij een hofdan-
seres. Daarvoor moet zij regelmatig
naar Den Haag. Het geleerde brengt
de Middelburgse weer over op haar
i
drie mededanseressen van de groep.
Inmiddels heeft de groep een respec
tabel repertoire opgebouwd. Een
deel daarvan is te zien tijdens hun
optreden op de Middelburgse brade
rie. Zowel vrijdag als zaterdag werkt
Sinar Mata Hari mee. De dansgroep
blijft zelfs beschikbaar om eventuele
'hiaten' op te vullen.
Door de authentieke Indonesische
dansen is er meer dimensie in de
groep gekomen. De dansen lenen
zich bijzonder om de diepere beteke
nis van elke dans tot uiting te bren
gen. Behalve Judy dansen ook Ken
ny, Christien en Chandra in Sinar
Mata Hari. De danseressen treden
op in de bij de dansen behorende au
thentieke kleding.
Ook haar man Adri heeft zich in de
techniek met de waspen gestort. Hij
beschildert zijde. Inmiddels is het
echtpaar Hoegee begonnen met het
geven van cursussen in batikken en
zijdeschilderen. Daarvoor hebben
zij de garage aan hun woning aan de
Frans Duwaertstraat 11 in Middel
burg als leslokaal ingericht. Acht
leerlingen kunnen er gelijktijdig les
Een opvallende gebeurtenis is de
theeceremonie, helemaal op z'n
Japans. Zaterdag - zo legen liet
afsluiten van de oosterse braderie
- kunt u zieli op z'n Japans laten
verwennen.
Het voorafje is al minstens even
spectaculair als de ceremonie
/elf. De dames en heren hebben
niet minder dan 2,5 uur nodig om
zich te verkleden, Het gezelschap
dal de thee met bijbehoren pre
senteert bestaat uit een
bruidspaar in originele kleding
en diverse dames in kimono,
Sfeerverhogend tijdens deze fina
le van de braderie werkt zonder
meer de kotomu/iek.
krijgen. In tien avonden van twee
uur wordt de cursisten de techniek
van het batikken uitgelegd. De do
centen hebben ook een video-film
over hun hobby. Guky en Adri Hoe
gee hebben zelfs een folder gemaakt
waarmee zij de belangstelling van
het publiek voor hun hobby willen
aftasten. Zij willen zelfs in de vakan
tieperiode 1988 een cursus voor toe
risten van de grond krijgen. Gedacht
wordt dan aan een lokatie 'ergens op
Walcheren'.
Tijdens de Middelburgse braderie-
dagen kunnen bezoekers het echt
paar Hoegee aantreffen in één van
de kramen aan de Markt. Zij laten
Guky Hoegee
"Ik kan niet stilzitten' verontschul
digt hij zich "Ik heb een hartaanval
gehad en ik mag niet meer aan het
arbeidsproces deelnemen'. De
62-jarige uit Indonesië afkomstige
Duden maakte aanvankelijk speel
goed voor zijn kleinkinderen. Maar
'die markt' raakte ook verzadigd.
En zo'n hobby kost ook veel geld.
"Vooral het hout is erg duur", legt
Duden uit.
Hij wil door verkoop tijdens de bra-
deriedagen wat van die kosten terug
verdienen. "Het gaat meer voorna
melijk om de onkosten terug te krij
gen; ik hoef er niets of niet veel aan
te verdienen", verzekert hij. Zijn
prijzen zijn er dan ook naar.
De werkstukken variëren van wa-
dan zowel de techniek als kant-en-
klare werkstukken zien. Ook zullen
er o.a. oorbelletjes en hangertjes in
het beschilderde materiaal te koop
zijn.
In huize Hoegee houdt men ook
een populatie zijderupsen in stand.
De eitjes van de zijderupsen 'over
winteren' in de koelkast. In het
voorjaar komen de eitjes uit en ont
wikkelen zich tot rupsen. Die rupsen
verpoppen zich en vormen de zoge
naamde zijdecocons. Na verloop
van tijd komen de vlinders uit de co
cons, de vlinders paren, leggen eitjes
en de cyclus begint opnieuw.
De rupsen zijn nogal schrikachtig.
Dat is ook de reden dat ze niet tij
dens de demonstratie op de braderie
te zien zijn. Wel zullen er de verlaten
cocons worden getoond en uiteraard
willen Guky en Adri Hoegee belang
stellenden alles vertellen over de zij
decultuur. Het houden van zijderup
sen is niet eenvoudig. Zij eten uit
sluitend bladeren van de moer
beiboom.
In de siertuin aan hun woning zijn
dan ook ettelijke moerbeibomen te
vinden. "Maar dat is lang niet toe
reikend. De rupsen eten ontzettend
veel. Ik krijg dan ook vaak bladeren
van mensen die eveneens moerbeibo
men in hun tuin hebben", legt de
lieer Hoegee uil. Het is bijzonder de
moeite waard om de stand van het
echtpaar Hoegee te bezoeken.
In hun stand wordt ook aandacht
besteed aan de actie 'Polio de We
reld uit'. De Nederlandse Rotary-
clubs willen 15 miljoen gulden bijeen
brengen voor deze actie. Er wordt
een elpee met jazzmuziek aangebo
den voor 19,50. Tien gulden komt
hiervan ten goede aan de actie.
jangpoppen verwerkt in allerlei
voorwerpen als lepelrckjes, kruiden-
rekjes en brievenstandaards, maar
ook 'gewone onderwerpen' als een
hanglampje, een filterzakjeshouder,
en krantenbak ol' een verjaardagka
lender behoren tot zijn collectie.
Het figuurzagen doet de heer Duden
in een schuurtje achter zijn woon
huis aan de Roosenburglaan 185 in
Middelburg. Voor de finishing-
touch' heeft hij een hobbykamer op
de eerste verdieping ingericht.
Tijdens de braderiedagen wil Duden
behalve zijn produkten verkopen
ook laten zien hoe een en ander (ol
stand komt. "Maar ik weet niet of ik
gebruik kan maken van elektriciteit,
want dat heb ik nodig voor mijn
zaag", licht hij toe.
Theo Duden
f4 gj J Wi fHUid
|HHLhbhhAH|H|^|
De charmante dames van Mata Hari
J-Jcn uit de hand gelopen hobby' noemt Theo Duden zijn intensie
ve vrijetijdsbesteding. Ken jaar geleden begon hij met figuurzagen.
Hij bouwde een draaibankje om (ol elektrische figuurzaag, schafte
wal triplex aan en begon te zagen. Inmiddels heeft hij een grote ver
scheidenheid aan werkstukken.
