CYNDI
LAUPER
Ster met zwaar
bevochten vrijheid
HUGO CLAUS
Zelfoverschatting
vraagt een pantser
Schrijversavond
bij het ZKC
PZC/ kunst/cultuur
ie Angel
Vertalingen
Onbenul
Vergissingen
Massa
NDÈRDAG 13 NOVEMBER 1986
IDoor John Oomkes)
>p Schiphol herken je Cyndi Lauper niet als ze arriveert. Schouderlang blond haar, zwarte,
onopvallende kleding. „Ik moet me wel onopvallend kleden als ik reis. Hoe kan ik zó over
aat gaan als ik er nu uit zie? Hier in Amsterdam misschien wel, maar als ik het vliegtuig
tap probeer ik geen aandacht te trekken. Dan zie ik er dus doorsnee uit. Ik houd niet van de
tiilie Doorsnee".
atten aan een koffietafeltje in een
hroom. Ze heeft me laten wachten
at ze na een fotosessie weer een
:re outfit heeft aangetrokken. Dit-
1 een jeansjasje met juwelen be-
d en een keurige kokerrok met
mende gympen. „Iedereen ver-
dtzich. Ik doe het, Madonna, Tina
ïer, Boy George, Bruce Springs-
Billy Joel, iedereen. Jij verkleedt
ik", zegt ze als ik vraag of die om-
dpartijen behoren tot de profes-
ele verplichting.
ntspannen als ze was tijdens de fo-
ssie. zo fel is ze nu. Cyndi: „Ik ver-
dde me al voordat ik een vak had.
en een prof, en dus zie ik er goed
Ik houd ervan om er goed uit te
net zoals jij dat vermoedelijk
tig vind". Lauper gaat het gevecht
uit de weg. Niet met de camera,
met mijn microfoon,
di Lauper is opgegroeid in Queens
ew York. Een moeilijk milieu, een
ilang verblijf in een weeshuis. Ze
eert als 18-jarige op eigen benen
;aan, neemt baantjes aan als ser-
ster in een Japans restaurant en
nopster in een boetiek, waar ze al
bonter gekleed gaat als de etala-
ippen. Ze vormt samen met een
:r ambitieus meisje een folkduo,
nt zanglessen, en rangeert zichzelf
het ene cover-bandje in het ande-
n 1977 als in New York punk- en
wavebandjes (Blondie, Ramones,
:ing Heads) de stad onveilig ma-
ontmoet ze een begaafde musicus
)hn Turi.
180 debuteert Blue Angel, de band
net Turi vormt, met een slecht ge-
luceerde elpee. De groep Wordt
arketed onder een volkomen ver-
d etiket, retrorock, omdat de mu-
verwantschap vertoont met de
abilly van de jaren vijftig en zes-
n Cyndi's hoge stem doet denken
de meidengroepen van de vroege
zestig (The Ronettes, The
ystals).
het debuut staat één fantastisch
ingen cover van Gene Pitney, 'I'm
ia be strong' van het songschrij-
duo Mann/Weil.
di: „Ik had in 1980 geen cent con-
Ik had een slecht functionerend
ïagement, en daar breek je je nek
De opnamen van de debuutplaat
en afschuwelijk, en dat had zijn
aak in het management. Je kreeg
i schijn van kans. Je werd op een
:eerd etiket verkocht. Dat heb je
dadelijk in de gaten - ik was pas
jaar of drie, vier professioneel be-
Aanvankelijk maak je jezelf wijs
het misschien nog wel in orde zou
len. Dat heeft me twee jaar extra
)st. Plus dat Blue Angel bankroet
Plus dat we een proces aan onze
dt kregen waarbij de eis van de te-
martij was dat we nooit meer een
tmochten opnemen. Ook niet indi-
ïeel".
ivid (Wolfe - Cyndi's manager en le-
sgezel - J.O.) heeft me daar uitge-
)en. Ik heb geluk gehad. Dan te be
ken dat ik zijn hulp eerst niet wilde
de denk je datje bent: de sproook-
irins op het witte paard die de jonk-
Jw uit de toren bevrijdt?" Hij lacht-
ie midden in mijn smoel uit: Ik ge-
het niet, zei hij. Je hebthulp nodig
e accepteert het niet",
kzij David bereikt Cyndi Lauper
iet opnemen van haar solodebuut
I's so unusual' de zo noodzakelijke
[enschap over het creatieve pro-
De plaat verkoopt het eerste jaar
'eer dan tien miljoen exemplaren,
di: „Het werd een succes omdat ik
s voor mekaar kreeg zoals ik het
he. De platenhoes, de arrangemen-
de selektie van songs, ik hoefde
a vervelende covers te doen."
het debuutalbum prijken een paar
■astische songs. 'Time after Time'
dt later gecovered door niemand
'der als Miles Davis. 'She Bop'
sit uit tot het lijflied van zelfbewus-
neiden en 'Girls just wanna have
verandert het beeld dat de Ameri-
nse reclamemakers hebben van de
'e vrouw definitief. En dan is er nog
ley changes Everything'.
'di: „Ik ben gevormd door de punk-
eratievan 1977. Dus toen ik zes jaar
'rdat lied hoorde, dacht ik: ja. Dat
en fantastisch nummer over de cor-
Ue waartoe geld leidt. Laten we dat
I- Girls just wanna have Fun' was
lVankelijk lang niet zo geschikt,
had een heel andere lading. Ik
eg aan mijn producer Rick Cher-
wat wil je? Moet ik in van die
lnse lingerie rondlopen, eruit zien
een halve idioot en dan maar zo'n
'an uitslaan dat meisjes ook wel
s lol willen beleven?"
'en ik opgroeide merkte ik dat alles
1 'k deed tegen me werd gebruikt.
wat tegendraads aan mij was,
fegen me gebruikt. Je kon als
JSJeJe seksualiteit niet publiekelijk
nzien. En toen de tijden verander-
en dat opeens wél kon, was je als
sJe al wéér niet beter af, want toen
wreven de mannen zich óók in de han
den. Een meisje met een ontwaakte
seksualiteit, tjeetje, dat leverde de
mannen noóg meer op. Het was heel
moeilijk om je eigen vrijheid te verove
ren. Dus toen ik die song hoorde, ver
starde ik. Dat ging ik niet zingen. Tot
dat Rick me overtuigde en me duide
lijk maakte dat ik er een andere lading
aan kon geven. Ik heb dus alle macho
franje eruit gehaald en de tekst zo ver
anderd dat ze vanuit de vrouw werd
gesteld".
In 1984/1985 houdt Lauper zich bezig
met het worstelcircus dat in de Ver
enigde Staten een stormachtige popu
lariteit doormaakt; ze laat vrouwelijke
worstelaars de strijd aanbinden met
het soort macho-schreeuwlelijken dat
via Sky Channel ook regelmatig de Ne
derlandse beeldbuis bevolkt. Het
avontuur betreurt ze achteraf enigs
zins.
Meer genoegen schept ze in haar rol in
het Live Aid-projekt van Bob Geldof.
„Nadat ik mee had gedaan aan 'We are
the World' kreeg ik opvallend veel
brieven van kinderen.
En ze schreven dat ze blij waren dat er
eindelijk mensen op tv te zien waren
die wat positiefs deden. Als je leest hoe
bang ze zijn voor de dreiging van een
kernoorlog, schrik je je te pletter. Ik
had 'What's going on' (dat op Cyndi's
elpee 'True Colors' staat - J.O.) al in
1983 willen opnemen, omdat dat lied
over diezelfde angst gaat. Je kunt zeg
gen dat 'What's going on' alleen maar
negatief is, en dat Marvin Gaye voor
hetzelfde geld een nummer als 'Imagi
ne' had kunnen schrijven, maar Mar
vin had dan ook geen vrouw die zoveel
voor hem over had als Yoko Ono voor
John Lennon".
„Door die brieven van de kinderen
ging ik zelf met kinderen praten en
kwam ik erachter dat ze bang waren
voor het beeld dat er geen toekomst
zou zijn. Dan ga je denken over die
langzamerhand krankzinniger wor
dende wereld. Vandaar dat op de
plaat' What's going on' zonder over
gang doorloopt in 'Iko Iko', een lied
dat je misschien alleen van het carna
val van New Orleans kent, maar dat in
wezen een indiaanse oorlogsdans is. Is
het niet ironisch dat dat een carna
valslied geworden is?"
Ik snap niet datje "What's going on'
zo nadrukkelijk hebt gekopieerd. Op
dat kinderstemmetje na dan. Marvin
drukt er een heel andere bezorgheid
mee uit.
Cyndi: „Nee, het is dezelfde bezorg
heid en ik zing het ook niet hetzelfde;
we zijn alleen andere mensen. Hij zong
dat lied toen hij een brief kreeg van zijn
broer die in Vietnam vocht. Ik zing het
lied toen ik brieven van kinderen
kreeg. Het gevoel is hetzelfde, maar
het is een ander decennium. Ik kan al
leen maar dat doen waarvan ik voel
dat ik juist handel". (Ze wordt kwaad)
„Ik wil alleen maar mijn echte gevoe
lens tonen, geen namaakgevoelens.
Op je nieuwe elpee zingt Ellie Green
wich mee. Zij was in het begin van de
jaren zestig de vrouwelijke tegenhan
ger van Phil Spector. Zij presenteerde
en creëerde meidengroepen, je hebt
ongetwijfeld met haar van gedachten
gewisseld.
Cyndi: „Ja. Er gebeurden toen dingen
waar ik het nooit mee eens zou kunnen
zijn, en die ik ook niet zou pikken.
Nooit, nooit, nooit! Die meidengroe
pen werden verschrikkelijk slecht be
handeld, hadden niks in te brengen. Ze
kregen geen schijntje vrijheid om zelf
creatief te kunnen zijn. Ze moesten er
zijn, maar mochten hun hoofd niet ge
bruiken. Ik heb mijn hele loopbaan ge
vochten over de zeggenschap van mijn
kop".
„Ik ben een artiest. Ik houd van dit
vak! Ik koester het vak! Ik spring heel
zorgvuldig om met de vrijheid die ik
veroverd heb zodat ik zelf creatief kan
zijn. Ik kan op elk vlak creatief zijn -
dus bemoei ik me overal mee. De foto
graaf die mij voor zijn lens krijgt hoeft
de camera alleen maar scherp te stel
len, want ik bén er. Ik maak de video's
met mijn 'volle verstand, bedenk de
platenhoezen, het geluid, de arrange
menten, de kwaliteit van de geluidver
sterking, de bezetting van de band, het
schrijven, de live optredens - er is geen
facet van dit vak waarvan ik niet
houd".
Toch kom je onschuldig over.
Cyndi: „Ik wil me voelen zoals ik ben.
Ik ben impulsief, ik weet niet of dat
kinderlijk is. Ik laat me leiden door
mijn instinctief'.
De verleidelijke Cyndi heb ik nog
niet gezien.
Cyndi: „Ik ben geen Marilyn Monroe,
maar ik dacht dat ik wel verleidelijk
overkom. Ik laat de gewaagde vrouw
niet achterwege. Ik heb heel wat com
mentaar gekregen op 'She Bop' omdat
het daarin over zelfbevrediging gaat.
Ik heb nooit gedacht dat ik niet sexy
was. Ik ben misschien geen vamp,
maar wel een vrouw, een zelfstandige,
zelfbewuste vrouw".
Jakkes begon ruim tien jaar gele
den in Enschede. Aanvankelijk liet de
formatie zich inspireren door de folk,
maar gaandeweg werd ook de invloed
van zangers als Wannes van der Velde
en componist Jaap van der Merve
merkbaar. Allerlei 'zaken van vandaag
de dag' worden in de teksten behan
deld en die vaak niet gespeend zijn van
het nodige gevoel voor humor. Jakkes
heeft een brede muzikale belangstel
ling en de leden van de groep beheer
sen meerdere instrumenten. De bezet
ting is: Karei Bosman (zang, gitaar,
Groep 'Jakkes'
harmonica), Hans Notermans (zang,
cello, mandola, bas, quiro, accordeon,
gitaar) en Wouter Muller (zang, gitaar,
mandoline, harmonica). De groep
maakte twee LP's: 'Hartverscheurend'
('82) en 'Hard gelag' ('85). Zaterdag
speelt Jakkes in Razzmatzz te Oost-
Souburg. Het optreden begint om
20.30 uur.
De trash-metalband Thanatos is
zondag (15.30 uur) te zien en te horen in
de Middelburgse Cavern. De Rotter
damse formatie heeft zich bij het zoe
ken naar een nieuwe koers la&en leiden
door de muziek van onder meer Slayer,
Celtic Frost en Metallica. Na enkele
bezettingswisselingen heeft de groep
twee drummers: Robert de Bruijn en
Remo van Arnhem. Thanatos bestaat
verder uit oprichters Stephan Gebédy
(gitaar, zang) en Remco de Maaijer (gi
taar) plus bassist André Scherpen-
berg. In het voorprogramma speelt
zondag de groep Scorcerer.
Golden Earring-drummer Cesar
Zuiderwijk demonstreert dinsdag zijn
kunnen in gemeenschapscentrum De
Vroone te Kapelle. Zuiderwijk - ook
bekend van zijn Labyrinth-project - zal
daarbij ook gebruik maken van drum
elektronica. Aanvang 20.00 uur.
Het kan geen toeval zijn dat Bonnie
Raitt haar jongste 'Nine lives' heeft
gedoopt. De roodblonde zangeres
heeft al vaak het tij tegen gehad,
maar weet toch te overleven in de
muziekbiz. Na een aantal zeer goede,
sfeervolle platen in haar begintijd is
Bonnie nu al enkele jaren op zoek
naar een nieuwe richting. Net zoals
Jackson Browne dat was. Het duur
de ruim driejaar voordat 'Nine lives'
verscheen en dat komt niet doordat
het hoe dan ook een meesterwerk
moest worden, maar door proble
men bij het vinden van het 'juiste'
materiaal. 'Nine lives' is in vergelij
king tot andere de LP's commercië
ler van opzet geworden. Een goede
zangeres is Bonnie toch wel en het
onverwacht stevige 'No way to treat
a lady' (Van Brian Adams) laat ho
ren dat het allemaal nog wel goed
kan komen. Verder mag het dan wel
eigentijdser klinken, oppervlakki
ger is het ook. En juist dat past ei
genlijk niet zo goed bij iemand als
Bonnie Raitt.
H.J.K.
Bonnie Raitt - 'Nine lives' Warner
bros.)
De langspeler 'True Stories' van het
New Yorkse kwartet Talking Heads
is alweer de negende met evenveel
nieuwe, frisse nummers daarop. Net
als de voorganger 'Little Creatures'
is deze nieuwste elpee onderdeel van
een zogenaamd multimedia projekt:
'True Stories' is niet alleen muziek
maar ook een film en een boek met
krantenknipsels en tekeningen. De
negen nummers op de elpee zijn ei
genlijk een verlengstuk van de voor
gaande elpee. Simpele songs met
makkelijk in het gehoor liggende
teksten en een eenvoudige bezetting
van gitaar, basgitaar, drums en toet
sen. Op één nummer, 'People Like
Us', spelen ook een viool en pedal
steel guitar mee. Dat geeft een echt
cowboy sfeertje of moet ik zeggen
Texas sfeertje want daar is de elpee
voor een groot gedeelte opgenomen..
Gitarist David Byrne is er weer inge-
slaagd een goede elpee vol te schrij
ven maar omdat het toch veel lijkt
op 'Little Creatures' vraag ik mij af
of hij niet is opgebrand. Enfin, wij
zullen zien.
M. de N.
Talking Heads - 'True Stories' (EMI)
David Byrne
Paul Simons 'Graceland' uitroepen
tot LP van het jaar is met krap twee
maanden te gaan nauwelijks riskant
meer te noemen. Niet alleen is het
zijn beste werk sinds jaren, ook ten
opzichte van de concurrentie steekt
Simon zeer goed af. Dat de Ameri
kaanse zanger/componist samen
werkte met zwarte muzikanten uit
Zuid-Afrika mag genoegzaam be
kend zijn. Maar dat Paul Simon dit
niet op een modieuze wijze heeft ge
daan en zijn eigen identiteit wist te
behouden is een bijzondere verdien
ste. Ondanks het feit dat de invloe
den uit de delen van de wereld ko
men die duizenden kilometers van
elkaar vandaan liggen, komt toch al
les samen in de persoon van Paul Si
mon. Hij bedient zich niet van de
meest uiteenlopende stijlen, nee, hij
absorbeert ze. Zo is het ook te ver
klaren dat het Cajun-achtige That
was your mother' - met Rockin'
Dopsie in Louisiana opgenomen - en
het in Johannesburg tot stand geko
men 'Gunboots' qua sfeer veel op el
kaar lijken. Simon maakt 'wereld
muziek' in meerdere betekenissen
van het woord en is wat betreft het
integreren van stijlen een echt kind
van zijn tijd. Maar dat er op 'Grace
land' zulke prachtige harmoniën
staan en dat het allemaal integer en
overtuigend klink, dat komt op het
conto van Paul Simon zelf, en nie
mand anders.
H.J.K.
Paul Simon - 'Graceland' (Warner
bros.)
(Door Carlos Alleene
Morgen - vrijdag - ontvangt Hugo Claus in Den Haag uit handen van
koningin Beatrix de prijs der Nederlandse Letteren, Claus heeft er
nooit een geheim van gemaakt dat hij prijzen vooral omwille van de lieve
centen in ontvangst neemt. „Ik kan natuurlijk heel hautain zeggen dat ik
thuis blijf, maar als men zo vriendelijk is me die prijs te geven moet ik me als
een gentleman gedragen. Ik zal dus met een glimlach die prijs in ontvangst
nemen en zeker niet doen alsof het me allemaal te min is. Nee, dat niet".
We drinken gitzwarte koffie in zijn ha
gelwitte werkkamer in het hartje van
Gent. Hij steekt een zoveelste filtersi
garet op als ik hem vraag waarom hij
dit keer beloofd heeft een kort dank
woord uit te spreken.
„Het is de eerst keer dat ik bij de uit
reiking van een belangrijke literaire
prijs een dankwoord zal uitspreken.
Ik heb dat nooit eerder gedaan. Ik
doe het nu wel omdat het geen Belgi
sche prijs is".
Hij bevestigt dat hij literaire prijzen
als een randverschijnsel beschouwt.
„Ja, er zijn schrijvers die bijna ziek
worden als ze buiten de prijzen va"
len. Dat is mijn probleem niet. Die
scribenten moeten zelf weten hoe ze
privé hun mentale hygiëne regelen.
Ik zie die prijzen niet meteen als een
teken van erkenning, wel vind ik het
leuk dat een schrijver af en toe een
centje toegestopt krijgt in de vorm
van een prijs. Als dat laatste niet op
een gewone regelmatige manier kan
gebeuren dan zijn litaraire prijzen wel
noodzakelijk. Begrijp je? Een literai
re prijs blijft voor mij hoofdzakelijk
een toelage van de staat. Niets meer".
nissen. Het verhalende van een ro
man is inmiddels al lang door film en
televisie vervangen".
Ondanks de talloze verhalen, to
neelstukken en gedichten die je hebt
geschreven, heeft de literaire kritiek
vooral het accent op je romans ge
legd. Heb je daar een verklaring
voor?
„Vóór het verschijnen van 'De men
sen hiernaast', mijn laatste verha
lenbundel, had ik aan mijn uitgever
gezegd dat ik geen interviews of pu
bliciteit wilde. Ik wilde zonder al te
veel poeha een boek publiceren en
kijken hoe het ontvangen zou wor-
Na de Franse vertaling van 'Het
verdriet van België' is je boek inmid
dels in de Bondsrepubliek als 'Der
Kummer von Flandem' verschenen.
Waarom werd de oorspronkelijke ti
tel gewijzigd?
„Het Franse 'Le chagrin des Beiges'
is duidelijk een andere titel dan 'Het
verdriet van België'. Zo'n titel wordt
puur om commerciële redenen ge
maakt. Wellicht denkt mijn Duitse
uitgever dat Flandern meer begrip
zal wekken in zijn land. Voor mijn
part had men het boek even goed 'De
vreugde van de Eskimo's' mogen
noemen. Waarom niet?"
Was de ontvangst van 'Het verdriet
van België' in de Bondsrepubliek an
ders dan in Frankrijk?
„Het was een beetje anders, maar
toch positief."
De kans bestaat dat na 'Max Have
laar' van Multatuli werk van Louis
Paul Boon en van jou in het Chinees
zal worden vertaald. Heb je daar al
concrete informatie over ontvangen?
„Ik heb dat ook gehoord. Eerlijk, wat
er zal worden vertaald kan ik onmo
gelijk zeggen. Ik heb een en ander ge
hoord van enkele politici die in China
op bezoek zijn geweest. Voor de rest
heb ik daar echt geen kijk op. Luister,
ik heb dat alles met grote vreugde
vernomen. Ik hoop dat die vreugde
mag omslaan in gejuich als de Chine
zen auteursrechten beginnen te beta
len. Iets wat nog altijd niet het geval
is. Je hebt intussen al lang gemerkt
dat ik altijd op dat triviale, op die
kruideniersmentaliteit terugkom."
—Je grootste verdriet is nog altijd dat
de meeste mensen zich laten plat pra
ten door onbenullen. Welke onbenul
len bedoel je uiteindelijk?
„Er zijn er heel wat: politici, leraren,
priesters, recensenten, commissiele
den, enz...
Kortom, het hele zootje dat beter wil
weten en eigen normen aan de een
voudige burger wil opdringen. Ja,
dat is iets wat me heel vaak irri
teert."
den. Dat doe je in deze tijd natuurlijk
niet straffeloos. Deze tijd verdraagt
dat niet. Vandaar dat die verhalen
bundel praktisch onopgemerkt is ge
bleven. Zeer tot mijn spijt, moet ik
zeggen."
Over je voortreffelijke dichtbundel
'Alibi' is ook al weinig verschenen.
„In Vlaanderen is nauwelijks over de
bundel geschreven. Dat is helemaal
niet zo verwonderlijk. Het is zo iets
van: ja, kijk daar heb je weer een boek
van Claus. Men levert nauwelijks nog
een inspanning om er kennis van te
nemen..
Als poëzie niet opvalt door een totaal
anders zijn heeft de criticus of recen
sent niet het gevoel dat hij iets ont
dekt. Ze brengen ook niet de moed op
om nieuwe elementen in het oeuvre
van iemand te ontdekken. Ik buig me
niet over dergelijke fenomenen. Het
is niet mijn bedoeling dat alles nauw
lettend te analyseren. Ik constateer
alleen maar. Of een nieuwe bundel
echt gewaardeerd zal worden, zal de
toekomst wel uitwijzen."
Een alerte lezer die een briefje
schrijft naar aanleiding van een
nieuw boek is toch ook belangrijk
voor een schrijver?
„Het doet je plezier, maar je mag er
niet op zitten wachten. Je mag publi
ceren niet beschouwen als een recht
op aandacht van de anderen."
schreven. Je moet je altijd concen
treren op het beste wat iemand heeft
gedaan. Dat geldt toch ook in het da
gelijkse leven? Stel je voor dat je je
vrienden aan hun slechtste eigen
schappen ging afmeten. Dan had je
er toch geen?"
Betekent een succesvol boek als
'Het verdriet van België' geen extra
belasting voor je?
„Je weet dat elke nieuwe roman met
dat boek zal worden vergeleken. Zelfs
als ik een boek schrijf dat twintig keer
beter is, kan ik me best indenken dat
er iemand schrijft dat ik niet meer het
niveau van 'Het verdriet van België'
haal.
Dat hoort nu eenmaal bij het schrij
versvak. Een auteur moet niet alleen
talent hebben, hij moet ook gepant
serd zijn tegen de zelfoverschatting
die hij nogal gauw krijgt als een boek
het goed doet. Daarom zeg ik altijd
weer dat 'Het verdriet van België' op
grond van enkele misverstanden zo
goed is aangeslagen. Het kader van
het boek biedt stof tot discussie. De
oorlog speelt nog altijd mee, zelfs de
verhoudingen tijdens de tweede we
reldoorlog liggen nog altijd zeer ge
voelig. Gelukkig heb ik nog voldoen
de vijanden die me geregeld schrijven
dat alles wat ik doe stront is."
Heb je nog plannen voor een nieu
we roman?
„Zo makkelijk komt men niet van me
af. Ik wil best nog enkele nieuwe boe
ken produceren. Ik speel al enkele ja
ren met het idee een boek te schrijven
waarvoor 'Het verdriet van België'
een soort springplank is. Maar wil ik
daarover niet onthullen."
Denk je dat koningin Beatrix 'Het
verdriet van België' heeft gelezen?
„Dat weet ik niet. Ik zou willen ver
mijden dat ik in een situatie terecht
kom dat hare majesteit nee moet zeg
gen..."
Moet een schrijver ook slechte boe
ken schrijven in zijn carrière?
„Hij moet niet, hij zal slechte boeken
schrijven. Daar ontsnapt niemand
aan, maar het is wel een middel om
de lammeren van de bokken te schei
den. Een goed auteur schrijft elk
boek alsof het zijn allerbeste is. Dat
kan wel eens tegenvallen, je kunt je
inderdaad vergissen. Dat vind ik he
lemaal geen probleem. Er zijn schrij
vers die ik mateloos bewonder en die
enkele slechte boeken hebben ge
Twee veilingen voor het 25-jari-
ge Amnesty International: vrijdag
12 december in het museum te Ter-
neuzen werken van 115 Zeeuwse
kunstenaars en zondag 14 december
in De Beyerd te Breda werken van
29 Brabantse kunstenaars.
Voorlezen uit eigen werk is weer mo
gelijk op een proza- en poëzie-avond
van het ZKC. De 'literaire vleugel'
van het Zeeuws Kunstenaars Cen
trum te Middelburg blaast vrijdag 28
november nieuw leven in haar
schrijversavonden, die vroeger
druk bezocht werden.
Het maximum aantal deelnemers
met een spreektijd van vijf minuten
zal ditmaal 20 zijn. Plaatsing gaat
naar volgorde van aanmelding. De
genen, die deze keer niet mee kun
nen doen, hebben voorrang bij een
volgende schrijversavond. Vöör 24
november aanmelden en werk instu
ren bij Johanna Kruit, Koudekerk-
seweg 17, Biggekerke. Tel. 01185-
1507. Zij zal ook deze avond 'aan el
kaar praten'. Het is de bedoeling om
een keuze uit het voorgedragen
werk te bundelen en op de volgende
schrijversavond aan te bieden.
Plaats: de ruimte van het ZKC in de
Kloveniersdoelen (ingang toren),
Achter de Houttuinen 30, Middel
burg.
De doorsnee burger biedt nauwe
lijks weerwerk.
„Omdat hij daar niet de mentale mid
delen voor heeft. Vergeet niet dat de
burger van zijn vroegste kindsheid af
heeft geleerd om ontzag te hebben.
De mens is toch opgegroeid in een
omgeving die respect heeft voor dege
nen die zichzelf met gezag bekleden.
Een van de belangrijkste dingen die
een burger moet doen is toch uitkij
ken hoe de staat hem behandelt. Uit
gerekend dat wordt niet geleerd."
Je hebt intussen veel titels op je
naam staan. Toch ga je er vanuit dat
je niet zoveel geschreven hebt. Het
lijkt volgens jou veel omdat het alle
maal uitgegeven is. Een constatering
waar de meeste lezers het toch een
beetje moeilijk mee hebben.
„Als ik mijn oeuvre vergelijk met
dat van Victor Hugo, Dickens, Goe
the of Dostojewski is dat toch maar
een kleine rij boeken. De vroegere
kampioenen van de schriftuur draai
den er hun hand niet voor om een
boek van zeshonderd pagina's te le
veren."
De vroegere grootmeesters moes
ten niet tegen het stadium televisie
concurreren. Integendeel, hun boe
ken waren de feuilletons van die tijd.
„Klopt. De schrijver heeft nu niet
meer die binding met de massa die
boeken verslindt om de anekdote, de
geschiedenis en opvallende gebeurte- Hugo Claus