...De ene zijn dood is de ander...
DONOREN
De hond wordt bedankt
Spanje pakt de WK-cup,
weeskinderen winnaars
KEES KRUL
STRIP
Computer
sorteert
organen
Verplicht?
Dan naait
hij een stuk
vel ertussen
Goede voorlichting voorkomt branden
Laat de kinderen
de wereld regeren
Zonde dat zoveel wordt weggegooid
Oor
Kies de beste krantenfoto
Codicil
Smokkelen
Organenbank
Geld
Luier
Zwembroek
Neushoorn
Opstand
Kinderen
Boosdoeners
Spannend
PFT dat ZEZo\ETs[
OP PE BIEB HEBBEN!
PTk mAG THUIS NIET EENS
DE PCNALP PUCK LEZEN
Je lijf is een prachtig 'apparaat' vol
'onderdelen': je organen.
Zoals je hart, lever, nieren. Zolang
die goed hun werk doen, weetje nau
welijks datje ze hebt. Maar er hoeft
maar dat aan te mankeren of je gaat
je beroerd voelen. Wordt ziek of nog
erger.
En er zijn nogal wat mensen die met
dat probleem zitten. Duizenden -
jong en oud - moeten elke dag medi
cijnen gebruiken, streng dieet hou
den, regelmatig naar een ziekenhuis
om niet dood te gaan.
Ze zijn eigenlijk niet ziek, maar door
dat een stukje van hun lijf niet goed
werkt, toch ziek. Erg ziek zelfs. De
medicijnen die ze moeten nemen
hebben vaak nare bijwerkingen.
Doktoren weten intussen hoe ze die
kapotte 'onderdelen' kunnen ver
vangen. Tijdens een operatie kun
nen ze zo'n ziek orgaan (bv een nier)
vervangen door een gezonde. Dat
heet een transplantatie. Voor de pa
tiënt betekent dat: eindelijk weer
normaal leven.
Die gezonde organen groeien niet
aan bomen en zijn dus ook niet te
koop. Er is maar'éen manier om er
aan te komen: van een donor, een
anders mens. Iemand die dood is en
er zelf toch niets meer aan heeft.
In Nederland kan dat alleen als die
persoon een codicil had. Dat is een
speciaal rood-wit formuliertje. Dat
kan iemand invullen als hij of zij na
zijn dood (b.v. door een ongeluk) zijn
organen af wil staan om anderen
weer een nieuw leven te geven.
Jonge mensen die een codicil heb
ben, moeten ook de handtekening
van hun ouders daarop laten zetten.
Er is een groot tekort aan donoren.
Dat is eigenlijk niet nodig. Maar he
laas: veel mensen zijn bijgelovig. Ze
denken dat ze een ongeluk of zo zul
len krijgen als ze een codicil invul
len.
Of ze zijn bang dat hun organen eruit
gehaald zullen worden als ze nog
niet echt dood zijn.
Dat is natuurlijk niet zo. Maar die
angst is wel één van de belangrijkste
redenen dat nog steeds duizenden
patiënten hun 'ziekenhuiskoffertje'
tevergeefs onder de kapstok hebben
klaar staan.
Kees Blom uit Burgh-Haamstede brommerde ruim 24.000 km heen en weer naar 'zijn' kunstnier in Goes.
Kees Blom (18) uit Burgh-Haamste
de heeft een donor-nier. Van een on
bekende, die zo'n codicil bij zich
droeg. Op 23 januari, om precies te
zijn.
„Veel mensen denken datje daarna
ineens volkomen gezond bent", zegt
Kees, „maar zo simpel is het niet. Je
lichaam probeert van alles om dat
vreemde ding kwijt te raken. Dat be
tekent pijn, koorts, je naar voelen.
En vol spanning afwachten. Dat
blijft. De medicijnen tegen het afsto
ten zijn óók levenslang.
Ik ken iemand die nu al zijn zevende
nier kreeg ingeplant. Dat kan mij
vanzelf ook gebeuren.
Je moet trouwens maar afwachten
wanneer ze weer een geschikte nier
voor je hebben. Dat kan 2 tot 5 jaar
duren. Maar zolang mijn nier goed
'loopt' is het een hele verbetering. Ik
zie wel".
Kees praat er laconiek over. Zijn nie
ren werden beschadigd toen hij nog
een baby was.
Sindsdien lag hij tien keer op de ope
ratietafel. Steeds meer nare en zwa
re medicijnen. Plus een streng dieet.
En uiteindelijk ook nog aan de
kunstnier.
Ze laten je bloed dan verplicht een
omweg maken. Door een goed bevei
ligd apparaat met speciale filters.
Net zolang tot de afvalstoffen eruit
zijn.
Bij Kees duurde dat 'spoelen' op den
duur vijf uur. Hij moest er twee keer
in de week voor naar het ziekenhuis
in Goes. Meteen na de laatste Les op
de LTS in Zierikzee erheen. En 's
avonds weer op het brommertje
naar Burgh-Haamstede.
Smokkelen kan niet, dan ga je dood.
Kees Blom: „In al je plannen moet
altijd weer die kunstnier passen. Je
zit ontzettend vast. Op den duur zat
ik daar in Goes echt op een nieuwe
nier te hopen.
Van mij mag iedereen dan ook best
automatisch donor worden. Behalve
als iemand belangrijke bezwaren
heeft vanzelf. Na je dood zijn er im
mers wel 48 verschillende dingen
van je te gebruiken.
Ik vind het zonde als dat zomaar
wordt weggegooid".
Als jij een flinke splinter laat zit
ten gaat het zweren. Je lichaam
wil dat ding niet en laat dat mer
ken ook. Dat doet je lijf met alles
wat 'vreemd' is. En dat is maar
goed ook.
Als je nu door ziekte of een onge
luk nieuw bloed of een ander or
gaan moet krijgen, gebeurt het
zelfde. Je lichaam wil dat ding
niet: stoot het af. En dat is niet
zo best...
Nu zijn alle mensen van binnen
verschillend. Maar toch zijn er
een hoop die wel veel op elkaar
lijken.
Als die mensen iets van elkaar
krijgen, gaat het minder vaak
mis. Is de kans dat een operatie
lukt zelfs erg groot.
Bij bloed heet de soort: bloed
groep. O komt veel voor, maar is
bv ook A, B en AB.
Als het gaat om organen is het
wat ingewikkelder. Er zijn veel
meer soorten. De kans dat het
mis gaat is dan ook veel groter.
Om te zorgen dat een transplan
tatie zo goed mogelijk verloopt,
staat in Leiden de 'organen-
bank' van Eurotransplant. Met
een grote computer. Daarin zit
ten alle gegevens van de duizen
den patiënten uit Nederland,
W.-Duitsland en Oostenrijk die
bv op een lever of hoornvlies
(oog) wachten.
Zodra er iets beschikbaar komt,
bijv. doordat iemand met een
codicil een dodelijk ongeluk
heeft gehad, zoekt die computer
heel snel op voor wie dat orgaan
het meest geschikt is.
Die persoon wordt dan onmid
dellijk opgeroepen en naar het
ziekenhuis gebracht en geope
reerd. Met b.v. de nier die nét
keurig in ijs gekoeld per vlieg
tuig is bezorgd.
Als je wil datje na je dood ande
ren geholpen worden met jouw
organen, dan moet je in Neder
land een codicil invullen. Dat is
een soort minitestament. Je
kunt zelf bepalen wat er dan
met je lijf gebeurt.
In België is het sinds kort pre
cies andersom.
Ook daar is een enorm tekort
aan donoren. Om dat probleem
op te lossen, heeft de regering
deze zomer een wet aangeno
men. Daarin staat dat iedereen
na zijn dood automatisch donor
is.
Wie toch 'geheel compleet' be
graven wil worden kan dat dui
delijk maken door een papier
waar dat op staat altijd bij zich
te dragen.
Ook houdt een centrale compu
ter de namen bij van mensen die
hun organen willen geven. Zo
kunnen ziekenhuizen snel en ze
ker weten wie donor wil zijn en
wie niet.
Want, een ongeluk zit in een
klein hoekje...
Wat zijn doktoren toch knap tegen
woordig!
Heb je een slechte heup? Hup, een
nieuwe erin. Heb je een slecht hart?
Ook dan kan er soms een nieuw hart
ingezet worden.
Maar hoe zit dat nu met onze hond.
Wat gebeurt er met een hond met
een hartkwaal? Niets. Hij krijgt een
prikje om 'in te slapen'.
Wist je dat harttransplantaties eerst
bij dieren zijn uitgeprobeerd? En als
dat dan goed lukte deden ze het bij
mensen. Het is zelfs zo dat dieren
eerst onze pillen kregen voor wij ze
ging slikken.
Door de dieren zijn doktoren dus zo
knap geworden. Je zou dus zeggen
dat ze zieke dieren beter beter kun
nen maken. Want met dieren heb
ben ze de meeste ervaring.
Toch krijgt een hond met een hart
kwaal geen nieuw hart. Erg jammer
voor de 6 miljoen honden van Neder
land. Ze kunnen het wel maar doen
het niet.
Hoe komt dat?
Het antwoord is: geld.
Een eenvoudige transplantatie kost
al 50.000,-. Je kunt veel van je hond
houden. Maar dit is wel een beetje
veel van het goede.
Stel datje het wel kan betalen. Moe
ten ze dan een gezonde hond uit het
asiel afmaken. Hart eruit halen. En
dat hart in jouw zieke hond plaat
sen.
Of kan jouw hond maar beter 'insla
pen'. En die asielhond mee naar huis
nemen.
Honds moeilijk.
Hij was twee jaar toen het onge
luk gebeurde. Bij z'n oma in
Duitsland. Hij viel over de rand
van het bad. Het water was 70
graden. Hij lag er misschien 1
minuut in. Die minuut heeft z'n
leven veranderd.
Nu, negen jaar later, zijn de ge
volgen nog duidelijk zichbaar.
Pepijn Stutterheim (11) uit Me-
liskerke werd het slachtoffer
van ernstige brandwonden.
Het begin weet hij niet meer. Hij
was nog maar twee.
Z'n vader weet het nog precies:
„Z'n moeder viste hem uit het
hete bad en zette hem onder de
koude douche", vertelt pa Stut
terheim, zelf arts.
„Daarna naar het ziekenhuis.
Toen met een helicopter naar
een brandwondencentrum. Ook
in Duitsland. Pepijn verkeerde
in levensgevaar. Hij was net een
rauwe biefstuk. Vreselijk. Be
wusteloos van de pijn.
Toen weer met een helicopter
naar Nederland. Naar het
brandwondencentrum van Be
verwijk. Ik zou donor zijn voor
huidtransplantaties. Maar het
was te laat. De huid van Pepijn
was te ernstig verbrand.
Om een lang en vreselijk ver
haal kort te houden. Pepijn
moest zelf genezen. Met veel
pijn en moeite.
Pepijn: „M'n gezicht is gelukkig
niet verbrand geweest. Toen het
gebeurde had ik een luier aan.
Onder die luier is ook niets ver
brand. De rest van m'n lichaam
zit vol met littekens. M'n vel is
onregelmatig en strak. Daar
door kan ik soms niet goed be
wegen.
Dokter Vaandrager uit Vlissin-
gen heeft me een paar keer ge
opereerd. Hij snijdt dan bijvoor
beeld in m'n pols. Die wond
trekt hij open.
Uit m'n lies haalt hij een goed
stuk huid. Dat naait hij ertus
sen. Zo komt er wat ruimte in
m'n vel.
Daarna moet ik dan zeker een
maand in het verband liggen.
Verder doe ik elke dag oefenin
gen om m'n vel te rekken. Ik
speel gitaar voor m'n vingers.
Anders kunnen ze krom trekken
als een klauw. Zwemmen is ook
goed voor me".
Hoe ziet je toekomst eruit?
„Ik ben nu nog klein", vertelt
Pepijn. „Als ik straks flink ga
groeien krijg ik nog wel proble
men. Er zullen nog wel wat ope
raties komen. Als ik uitgegroeid
ben kunnen ze m'n huid nog wat
opknappen.
Ik schaam me nergens voor. De
kinderen van school vinden het
niet meer eng. Ik lig lekker in
m'n zwembroek op het strand".
Vader Stutterheim moet nog
iets kwijt. „Bij verbrandingen
steeds denken aan deze regel.
Eerst koelen met water. De rest
komt later".
gedicht
't Was eigenlijk mijn eigen schuld.
Ik tartte Hector zijn geduld.
Zei: 'Brave hond zeg en wat zóekt-ie?'
Steeds: „Spring dan Hector, hier is 't koekie!"
tot... HAP!
mis koek! Zó in mijn oor.
Een ongelukje, dat komt voor.
Maar voor ik tijd had om te kniezen
had-ie 't ding al achter zijn kiezen...
Paniek en ook: 't was geen gezicht.
Dus naar het ziekenhuis als de weerlicht.
Die knappe artsen daar, kun je wel raaien
besloten meteen me een oor aan te naaien.
En onderwijl een van hen mij alvast waste
zochten de anderen een oortje dat paste.
Dezelfde kleur, dezelfde maat
Je staat versteld hoe snel dat gaat...
Want binnen 5 uur na de HAP
had ik alweer aan twee kanten zo'n flap.
Ik zou alleen graag wel eens willen weten
aan wie dat oor vroeger heeft gezeten.
Want sinds die tijd, geloof het of niet,
versta ik Spaans, Russisch en zelfs mijn parkiet!
Marina van den Boogaart
Diederik Rarekiek, Jonathan Kip,
Petronella Bal, Stan Diepduik,
meester Maanzeep, heer Dadel van
Adel, koning Schap en koningin
Nesoep,....
Een boek waarin de mensen het
met zulke namen moeten doen kan
al bijna niet meer stuk. En zeker
niet als het ook nog geschreven is
door Guus Kuijer, want dan kun je
een gek verhaal verwachten.
Met zijn nieuwste boek De jonge
prinsen heeft hij eindelijk weer een
boek geschreven voor kinderen
vanaf tien jaar.
De jonge prinsen uit de titel zijn
Diederik Rarekiek en Jonathan
Kip.
Diederik woont bij tante Petronel
la voor wie hij doodsbang is. Ze is
groot en dik, loopt als een neus
hoorn, zingt als een haai, is kam
pioen dweilwerpen
Diederiks vriendje Jonathan
woont bij Stan Diepduik. Oom
Stan heeft een moeilijke jeugd ge
had (hij is een keer BIJNA door zijn
vader mishandeld) en is sindsdien
de treurigste mens ter wereld.
Diederik en Jonathan hebben het
niet getroffen: ze zijn allebei hun
ouders kwijt en worden opgevoed
door twee idioten. Geen wonder ei
genlijk dat ze op een dag ontdek
ken dat ze broers zijn, tweelingen
zelfs en van koninklijke bloede.
Normaal gesproken zou dat geen
problemen geven, want prinsen
worden eens vanzelf koning.
Maar in het land van Diederik en
Jonathan zijn de echte koning en
koningin met hun twee zoons op
raadselachtige wijze spoorloos
verdwenen en houden koning
Schap en koningin Nesoep sinds
dien de touwtjes strak in handen.
Niemand durft tegen het wrede
tweetal in opstand te komen. Zelfs
niet als op een gegeven ogenblik
het gerucht gaat dat twee jonge
prinsen terug in het land zijn.
Omdat Schap en Nesoep zich ge
steund weten door generaal Par
don én kardinaal Punt, maken ze
zich weinig zorgen. In het begin
dan, want na een poosje beginnen
ze hem wel degelijk te knijpen.
En terecht: Diederik en Jonathan
weten het antwoord op een heel
moeilijke vraag.
Guus Kuijer heeft zich nooit veel
aangetrokken van volwassenen
die hem willen vertellen hoe hij zijn
boeken moet schrijven.
Hij kiest ook altijd partij voor de
kinderen. Maar je moet zelf maar
beoordelen of hij gelijk heeft als hij
zegt dat de wereld beter geregeerd
kan worden door kinderen.
De jonge prinsen door Guus Kuijer met
tekeningen van Mance Post. Uitgeverij
Querido, Amsterdam. Prijs 18,90.
Groot feest bij 'Het Kompas'uit Yerseke Ze sponsorden duidend gulden startgeld bij elkaar voor weeskinderen in
Mexico-Stad. En toen werd hun team ook nog Nederlands kampioen mini-voetbal.
„Drie kinderen van 9, 11 en 12 jaar
spelen met vuur. Hooischuur bij Zie
rikzee helemaal uitgebrand. Schade
ruim een half miljoen". Zo stond het
laatst in de PZC. Dertig brandweer
mannen hadden er urenlang de han
den vol aan.
Commandant Fierens van de Zierik-
zeese brandweer praat er graag even
over na. Hij is er namelijk van over
tuigd dat het vuurtje eerst nog best
uit te krijgen was. Oók door kinde
ren. Als je maar weet hoe.
„Nu hebben ze er in paniek een lege
cementzak opgelegd", vertelt hij,
„en ook nog een stel Donald Ducks.
Helemaal fout, dat is allemaal pa
pier. Zo maak je van elke fik een gro
te brand.
Met een paardedeken of een oude
lap was het vast wel gelukt. Een em
mer water doet dan de rest. En met
één hulp halen vanzelf.
Verder nooit uit angst voor straf
weghollen. Als je 'kwijt' bent gaat
een brandweerman misschien door
het vuur om je te zoeken. Die loopt
dan voor niets gevaar".
Toen de brandweer erbij kwam loei
den de vlammen al boven het dak
uit. Wat wil je, in die schuur lagen
vierduizend balen stro. Zelfs met vijf
brandweerwagens was er geen red
den meer aan.
Toch zijn de echte boosdoeners bij
deze brand voor commandant Fie
rens niet die kinderen. Maar onnodi
ge onwetendheid en onnadenkend
heid.
„Een hooischuur is geen veilige kin
derspeelplaats", zegt hij. „Ik vind
ook dat een kind maar het best met
vuur kan leren omgaan. Dan is er wei
goede voorlichting nodig.
We bieden geregeld aan om dat te
doen. Toch worden we maar weinig
gevraagd. Is dat de schuld van kin
deren?
Commandant Fierens hoopt dat ie
dereen nu eindelijk eens die groene
sticker op de telefoon plakt. Daar
staat het grote alarmnummer op.
Dat werkt het snelst.
Als je tenminste niet vergeet te zeg
gen op welk adres je zit.
SCHOOL. UIT YERSEKE ZAAUVOETBATKJSJVIF'IOETSr
Ook in 1986 kiezen kinderen de beste
krantefoto van het jaar. Elke krant
levert daarvoor een jury-lid. De PZC
dus ook. Meedoen gaat zo: Kies twee
krantefoto's. Eén met belangrijk
nieuws en één over een ander onder
werp. Schrijf op waarom je juist die
krantefoto's kiest. Wie wint gaat als
jury-lid op 13 december naar Rotter
dam.
Verder mag zijn/haar jaargroep
(klas) naar de drukkerij van de PZC
komen.
Krantefoto's brief tot 27 november
opsturen naar:
PZC/FOTOJURY
Postbus 466
4380 AL Vlissingen
Dat ze Nederlands kampioen mini
voetbal zouden worden hadden ze
nooit verwacht. Toch won het team
van basisschool 'Het Kompas' uit
Yerseke de in Haarlem gehouden fi
nale.
Het begon allemaal in april vorig
jaar. In het jeugd-weekjoumaal
werd aandacht besteed aan het we
reldkampioenschap voetbal in Me
xico.
Het leek de mensen van het jeugd
journaal leuk om een W.K. voor Ne
derlandse scholen te houden. De let
ters W.K. betekenden nu niet We
reldkampioenschappen maar Wees-
Kinderen.
Elke school die mee wilde moest
1.000 gulden meenemen voor de
weeskinderen in Mexico-Stad.
De kinderen van groep 7 en 8 van
'Het Kompas' waren meteen en
thousiast en meldden zich aan.
Na een lange tijd wachten, er moest
geloot worden, kwam het bericht.
'Het Kompas' uit Yerseke deed als
enige Zeeuwse ploeg mee. Iedere
school speelde voor een land.
'Het Kompas' werd de ploeg voor
Spanje. De 1.000 gulden die voor de
inschrijving nodig was, werd bij el
kaar gebracht door middel van een
sponsorgroep.
Kinderen uit alle groepen van de
school deden mee en de opbrengst
was ruim 2.000 gulden voor de wees
kinderen.
In Gorkum werd het toernooi tussen
24 verschillende 'landen' gehouden.
Tot hun grote verbazing wonnen de
jongens uit Yerseke het toernooi.
„We hadden wel wat aardige spelers,
maar speciaal getraind hadden we
niet', aldus de voetballertjes.
Omdat er zoveel aanmeldingen wa
ren, werden er twee mini-WK's ge
houden. De andere werd gewonnen
door een school uit Castricum.
Zaterdag 18 oktober vond de grote
finale plaats in Haarlem tussen
Spanje (Yerseke) en Denemarken
(Castricum). Na een zeer spannende
wedstrijd won Yerseke met 4-3.
De meeste spelers van de ploeg zijn
al van school.
Toch komen ze af en toe nog even
langs bij hun 'oude' school, om de
bekers nog eens aan te raken of de
foto's te bekijken.
Om weer heel even Nederlands kam
pioen mini-voetbal te zijn.
HE, frits WAJCOE
JU nou IN PB 8IE8
OP5CHCU LEES JE
Geen letter
DAT MOET JE NIETZEGd&i
JU LOOPT TOCH OOK NIET
MÊTJEJASAAN (N JE
BLOTE KONT OP STRAAT
PT'ISTE6ENMVPPIG MMRDRUK
OP DE JEUSDAFDB-CNfi". OOK
OUDEREN GEEN WONDER DAT DE
STR IR,
PAARZIT WCH
SEENQtayriN?