VEGIN-VOORZITTER
KALAND: ZUINIG
ZIJN GOEDE ZAAK
vrijdagkrant
2 wonen
3 energie
de vrij(e)dagkrant
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
eindig
absurd
kernenergie
voorlichting
wie weet de weg nog in het
oerwoud van regelgeving op het
gebied van huursubsidie, een
nieuwe wet moet duidelijkheid
verschaffen.
zuinig stoken: de laatste loodjes,
de stichting 'bewust wonen'
bouwt energiezuinige woningen
hersenwerk met schaken, dam
men, bridgen en puzzelen en
een nieuw wekelijks recept: dit
maal kleurige paassalades
fietsvakanties winnen steeds
meer terrein, niet alleen in ons
land maar ook bijvoorbeeld in
marokko
de honda-jazz verdwijnt: gevolg
van de 'kwaliteitsautopolitiek'
de nieuwe culturele agenda
voor uitgaan in zeeland en het
programma van de zeeuwse
bioscopen met een selectie uit
het aanbod nieuwe films.
I\\\
mi m
Voor A. J. Kaland uit Zoute-
lande - alweer zo'n vijftien
Ijaar voorzitter van de Vereni-
Iging van Exploitanten van Gas-
ibedrijven in Nederland/Vegin -
lis het heel vanzelfsprekend.
iNiet omdat hij als de stereotype
l'zuinige Zeeuw' door het leven
(gaat. Maar gewoon omdat ver-
Ispilling volgens hem nergens
[toe leidt. „Zorgvuldig omgaan
[met produkten waar je voor
Imoet betalen is mij uit het hart
I gegrepen. Of het nu aardappe
len zijn bijvoorbeeld, of gas".
ITegen die achtergrond ziet Ve-
I gin-voorzitter Kaland een actie
1 als Zuinig Stoken zonder meer
Izitten. „Zuinig zijn is te allen
I tijde een goede zaak. We moe
iten voorzichtig zijn met alle
I consumptieve bestedingen, die
I liggen nog altijd te hoog. Het
I financieringstekort van de
i overheid bedraagt nog altijd 25
[miljard gulden".
Het inzakken van de oliemarkt
[en navenant de prijzen, zorgt
lvandaag-de-dag voor een nieu-
Iwe situatie. Het jaarlijkse ge-
vecht van de Vegin tegen de
minister van economische za-
i ken over de verhoging van de
I aardgasprijzen, wordt omgezet
in een strijd over de verlaging
van de tarieven. Want dat het
vechten blijft, staat voor Ka
land als een paal boven water
(Vegin laag, regering hoog). „Wij
worden als Vegin onterecht be
handeld. Daar blijf ik bezwaar
tegen maken, of het nu op een
niveau van 60 of 50 cent per
kubieke meter gas gebeurt. Ik
blijf tegen het systeem als zoda-
nig". Halverwege '86 is er voor
het eerst een verlaging van de
prijzen te verwachten. Kaland
voorspelt dat het slechts een
begin is. „Ik verwacht dat de
verlaging per 1 januari 1987 nog
hoger zal zijn dan die per 1 juni
1986".
Toen Kaland aan zijn Vegin-
periode begon (als eerste neu
trale voorzitter van de gefuseer
de Samenwerkende Regionale
Organen voor Gasvoorziening/
SROG en Vereniging voor Ex
ploitanten van Gasbedrijven/
VEG), besteedden consument
en politiek nauwelijks aandacht
aan aardgas. Het was er volop
en het werd probleemloos tegen
een redelijk betaalbare prijs ge
leverd. „Energievraagstukken?
Geen hond had er belangstel
ling voor", herinnert Kaland
zich. De oliecrisis van 1973 ver
anderde dat drastisch. De om
vang van de aardgasvoorraden
en de prijs zijn vaste 'items'
geworden. „Het is werkelijk -
literatuur, congressen, sympo
sia - enorm wat er gebeurt. Het
leeft overal". Het betekent dat
ook het beleid van de Vegin
ingrijpend gewijzigd is. Ver
koopbevordering is vervangen
door besparing. „Samen met de
Gasunie hebben we er miljoe
nen guldens voor uitgegeven",
Vegin-voorzitter A. J. Kaland
zegt Kaland. „Op zich is dat
typisch: een verkooporganisatie
geeft veel geld uit om minder te
verkopen. Maar dat is nu juist
de openbare nutsfunctie".
De eerste besparingsacties na
dat de oliecrisis had toegesla
gen, appelleerden vooral aan
het eindig zijn van de wereld
voorraden gas, olie en kolen.
Dat kwam, met de crisis vers in
het geheugen, goed over. Ka
land: „Veel is eindig. Ik denk
ook fossiele brandstoffen. Of
daarmee ook energie eindig is,
is nog de vraag. Maar goed, we
moesten zuinig doen. Er zijn
vele reklame-acties geweest.
Op een gegeven moment heb
ben we gezegd: we moeten de
bakens verzetten en de aan
dacht richten op de portemon
nee, de stijgende kosten. De
boodschap over de eindigheid
kwam niet over. Allerlei be
richten over nieuwe vondsten
maakten het ook niet makkelij
ker".
De voorzitter van de Vegin gaat
ervan uit dat door de dalende
olieprijs andermaal een nieuwe
situatie ontstaat. „Met eindig-
vrijdagkrant
verspilling
leidt tot niets
heid hoef je niet meer aan te
komen. Er is overal volop aan
bod. De prijzen gaan dalen, de
economie trekt wat aan, dus
leve de lol. Als er geld komt,
consumeert men. Eenmaal op
een bepaald niveau aangeko
men is het moeilijk terug te
gaan, vooral voor degenen die
minder niet gekend hebben. Dat
risico is ook aanwezig bij gas
verbruik; lage prijzen, meer be
steden".
Kaland merkt op dat de Vegin
zich eerlijk moet opstellen. „Als
iemand liever 4000 kub ver
stookt dan 2000 kub en niet met
vakantie naar het buitenland
gaat, dan is dat een keuzevrij
heid die ik ieder individu graag
gun. Of je het aan gas, elektra of
een buitenlandse vakantie wilt
besteden, is een persoonlijke
zaak. Als je het zo micro be
schouwt, zal iedereen het daar
mee eens zijn. Als je macro
erover denkt, dan zeg je: er
komt toch weer een andere tijd
en moeten we dus structureel
bezig zijn met maatregelen voor
zuinig omspringen met gas? Die
vraag is niet makkelijk te beant
woorden". De Vegin-voorzitter
vindt dat de besparingsactivi
teiten op een aantal terreinen
moeten doorgaan, zoals het iso
leren van nieuwe woningen.
„Aan de andere kant staan de
incidentele beslissingen die
men neemt, hetzij in het be
drijfsleven, hetzij in het huis
houden. Een aantal projecten
staat op de tocht. Het is een
rekensommetje, en terecht. Als
een investering X-guldens kost
en een besparing van X-guldens
oplevert, dan doet men het. Als
de besparing X-min is, dan doet
men het niet. In die sfeer is het
wat moeilijk om beslissingen te
nemen". Als voorbeeld noemt
Kaland de aanschaf van een
hoog-rendement ketel. Erop ge
richt 25 percent minder gas te
verbruiken, wél duurder in aan
schaf en die investering moet
natuurlijk terug te verdienen
zijn.
De rigoreuze daling van de olie
prijzen is naar de overtuiging
van menigeen een absurde toe
stand, die niet lang zo kan
blijven. De prijzen vliegen
straks weer omhoog, voorspel
len de pessimisten, van wie er
nogal wat in het ministerie van
economische zaken huizen. Zo
niet Kaland. Bij de sombere
verwachtingen zet hij een groot
vraagteken. „De paar jaar die
achter ons liggen - dat was een
absurde toestand. We moeten
niet doen of die toestand nor
maal was en nu abnormaal". De
voorzitter van de Vegin wijst
erop dat een barrel olie vóór de
oliecrisis 3 dollar kostte en in
middels is beland op circa 15
dollar, terwijl er voor de toe
komst al prijzen van 40 dollar
en meer werden voorzien. Hij
geeft aan dat bij een daling de
overheid - en dat geldt in de
hele wereld - als eerste de dupe
is en in veel mindere mate de
oliewinners zelf. „Nou is de
vraag waar je wint en wat de
kosten zijn. Ik denk dat voor 15
dollar nog een heleboel activi
teiten gewoon doorgezet zullen
worden. Dat de prijs in de ko
mende 10 jaar op 30 tot 35
dollar komt, daar is géén spra
ke van".
Voor die rotsvaste opvatting ba
seert Kaland zich op 'de markt'.
Hij gelooft dat de olieproduce
rende landen elkaar niet mak
kelijk zullen vinden. „Vergeet
het maar. De Opeclanden, de
niet-Opeclanden, Rusland, En
geland, Noorwegen -de concur
rentie gaat werken. Dat is een
goede zaak". Het mislukken van
het overleg tussen de Opeclan
den in Genève (al heet het offi
cieel een verdaging) lijkt hem
daarin te staven. „Een prijs tus
sen 15 en 20 dollar per vat vind
ik veel normaler dan een prijs
van 40 dollar waar iedereen op
gerekend had. Ik vind het niet
abnormaal dat we op 15 dollar
zitten. Ik vind het alleen abnor
maal dat de prijs zolang zo hoog
is geweest en dat de monopolie
positie van de Opec zo lang
heeft geduurd", aldus de Vegin-
voorzitter.
De prijsontwikkeling speelt
huishoudens en bedrijfsleven in
de kaart. De Nederlandse rege
ring zit ermee in de maag. En of
de kernenergielobby er zo blij
mee is? Daarover wil Kaland -
hij stond aan de wieg van de
eerste kerncentrale bij Borssele
en is voorstander van meer
kerncentrales in Nederland - wel
wat kwijt. „Ik zeg al jarenlang
dat de prijs van kernenergie niet
centraal gesteld moet worden.
Je moet de diversificatie en ze
kerheid voor de toekomst cen
traal stellen". Kaland erkent
dat op het moment dat nieuwe
kerncentrales in gebruik geno
men worden, de prijs van con
ventionele energie wel eens la
ger kan zijn. „Toch blijf ik voor
stander van diversificatie en dat
betekent doorgaan met kern
energie. Je bouwt kerncentrales
niet voor de jaren 1995 en 1996,
maar voor 30 jaar. In die tijd kan
er een heleboel veranderen. Er
kan bijvoorbeeld inflatie ko
men. Dat is iets heel anders dan
een monopoliepositie. Inflatie
werkt bij kernenergie minder
door. Je mag de kaarten niet
alleen op stookolie en gas zet
ten". Tot zover het intermezzo
kernenergie; terug naar zuinig
stoken.
De actie Zuinig Stoken begon
in een periode van almaar stij
gende olieprijzen en derhalve
ook stijgende gasprijzen. Moet
er na de ommekeer verder ge
gaan worden? Kaland geeft op
die vraag twee antwoorden
('ook al is dat niet prettig'). Hij
is van mening dat voorlichting
over verstandig gebruik van
energie gehandhaafd moet blij
ven. „Blijf zuinig stoken, want
dat spaart de portemonnee".
Terzijde voegt Kaland eraan
toe dat dit uitgangspunt niet
alleen voor energie geldt, maar
voor meer zaken. De voorzitter
van de Vegin meent dat de
bouwvoorschriften (isolatie)
zeker niet naar beneden bijge
steld mogen worden. Hij is er
voorstander van dat technolo
gisch onderzoek doorgaat.
„Ook in de planologie moet
men met het ontwerpen van
bestemmingsplannen rekening
houden met zuinig gebruik van
energie. Al dit soort dingen,
daar moet men mee doorgaan".
Kaland is persoonlijk niet be
reid om terwille van de bespa
ring op het gebruik, de gasprijs
te verhogen. Bijvoorbeeld met
accijns, btw of zonder meer.
„Daar ben ik mordicus tegen;
géén kunstmatige prijs. En ik
ben er ook tegen dat het rijk
grote bedragen geeft om onren
dabele investeringen gericht op
energiebesparingen tóch moge
lijk te maken". Dat beschouwt
hij als dwaasheid. „Je moet
geen grote scheppen geld leggen
bij iets wat commercieel te duur
is". Een mogelijk voorbeeld is
het aanleggen van een windmo
lenpark, waarbij de kiloWatt-
uurprijs dankzij forse subsidies
betaalbaar wordt gemaakt. Ka
land beklemtoont dat omrin
gende landen, zoals België en
West-Duitsland, daar niet aan
beginnen. „Ik voel niks voor
kunstmatigheid op de interna
tionale zakenmarkt. Ik ben er
hartstikke tegen. Ik heb het niet
over onderzoek, maar wel over
iets dat alleen met scheppen
gemeenschapsgeld commer
cieel te verwezenlijken is".
De ontwikkeling van de olieprij
zen heeft voor drukke tijden
gezorgd bij de Vegin. Met de
Gasunie is onderhandeld over
de verlaging die mogelijk is. De
gasbedrijven willen verder gaan
dan de leverancier. Tussendoor
speelt de houding van de rege
ring, die vooralsnog denkt aan
een verlaging van ongeveer 5
cent per kubieke meter gas. Een
'bod' waar Kaland weinig geluk
kig mee is ('het is een en al
pogen om zoveel mogelijk de
touwtjes in handen te houden').
De Vegin staat in elk geval op
het standpunt dat de gasprijs
flink omlaag kan. Wat het zal
worden, is koffiedik kijken.
Voorzitter Kaland taxeert het
niet optimistisch. Het is geen
wet van Meden en Perzen dat de
laagste prijs uit de bus komt.
„Terwille van een schotel linzen
is er wel meer gebeurd. Een
aangeboden verlaging weigeren,
daar is een beetje karakter voor
nodig".
RINUS ANTONISSE
SüllU
mmmamm
redactie
PZC-bijlagen
Walstraatpromenade 56-60
4381 EG Vlissingen
tel. 01184-15144 (toestellen 217 en 218)
advertentie en administratie:
Middelburg:
Markt 51
4331 LK Middelburg
tel. 01180-27651
Vlissingen:
4381 EG Vlissingen
'Valstraat 56-60
tel. 01184-15144
Goes:
Grote Markt 2
4461 AJ Goes
tel. 01100-31800
Terneuzen:
Nieuwstraat 22
4351 CW Terneuzen
tel. 01150-94457
Hulst:
Steenstraat 6
4561 AS Hulst
tel. 01140-14058
opening kantoren:
Van maandag t/m vrijdag
van 08.00 tot 17.00 uur.
VRIJDAG 28 MAART 1986
V
