O
MILJARD PORTIES
FRITES PER JAAR
vrijdagkrant
k
2 denksport
3 energie
4 auto
5 uit
de vrij(e)dagkrant
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
huzo
assortiment
patent
handel
hersenwerk met schaken, dam
men, bridgen en puzzelen en een
nieuw recept, ditmaal voor vege
tariërs.
de eindafrekening kan ieder mo
ment in de bus vallen, voor velen
een onaangename verassing.
signalement
gelukkig
wegenwacht viert 40-jarig jubi
leum, van motor met zijspan tot
snelle volkswagens
een nieuw nederlands produkt: de
volvo 480 es.
de nieuwe culturele agenda voor
uitgaan in zeeland en het b pro
gramma van de zeeuwse biosco
pen met een selectie uit het nieu
we filmaanbod
vrijdagkra
Het gebeurt plotseling. Op
zaterdagmiddag, tijdens
I het winkelen. Of net na school,
I als het nog wel even duurt voor
I het avondeten klaar is. Of vlak
Ivoor een late film op de televi-
Isie. Ineens heb je een onweer
staanbare trek in een bakje
I warme, goudgele, krokant ge-
I bakken frites. Een met witte
I plastic bakjes bezaaid plein
laan het eind van een week-
I markt spreekt boekdelen. De
[met diezelfde bakjes of zakjes
I uitpuilende vuilnisbakken
I langs het hoofdveld van een
I béétje voetbalclub eveneens.
lOp bijna elke straathoek staat
leen 'frituur', 'friteskraam',
['snackbar', 'patathal' of 'hap-
I huisje'. Nergens ter wereld
I worden - procentueel - zoveel
[elektrische frituurpannen ver-
kocht als in Nederland. En on
danks alle melige Belgenmop-
[pen over de fritesconsumptie
[van onze zuiderburen, zijn Ne-
[derlanders 's werelds grootste
patateters.
Patates frites; gefrituurde aard-
appelstaafjes. Veel van dat lek-
jkers komt uit Lewedorp. Daar
J staat één van de vele aardappel-
J verwerkende fabrieken van het
(wereldwijd opererende concern
McCain. Dagelijks wordt daar
een half miljoen kilo aardappe
len aangevoerd: 170 miljoen kilo
{per jaar. En als er zeven bakjes
'frites uit een kilo gaan, is
jMcCain in Lewedorp dus goed
[voor 1.200.000.000. (dat is 1,2
{miljard) porties patates per
■jaar!
[Er is geen Zeeuw, die het pro-
duktiecomplex van McCain nog
nooit heeft gezien. Het fabrieks
terrein ligt pal aan de rijksweg
|a-58; aan de noordkant razen de
treinen tussen Roosendaal en
|viissingen voorbij. Aan die zijde
|ligt ook de loshal, waar dage
lijks veertien zware vrachtwa
gens de merendeels Zeeuwse
aardappelen aanvoeren. Voor
I die 'piepers' worden gelost,
vindt de eerste - van vele -
kwaliteitscontroles plaats. Ze
[worden niet alleen optisch
beoordeeld, maar ook onder-
zocht op de hoeveelheid droge
stoffen, op het suikergehalte en
|op het voorkomen van 'glas'.
|De aardappelen worden direct
Jna de eerste controle gelost op
|een volautomatische sorteerin-
htallatie. Een netwerk van
transportbanden voert de in vijf
[grootten geselecteerde aardap
pelen af. Het formaat van een
[aardappel bepaalt zijn uiteinde-
I lijke bestemming. De grootste
[worden verwerkt tot frites. Klei-
[nere aardappelen zijn voorbe-
|stemd om uiteindelijk als pom-
J mes parisiennes, als aardappel-
schijfjes, als, aardappelkroket,
[als aardappelpuree of als rösti
|op tafel te komen.
|Na het schil- en snijproces wor
pen de frites - opnieuw automa
tisch - via een meters brede
[transportband verder de fabriek
[ingevoerd. Miljoenen frietjes
[zijn dan op weg naar het 'blan-
|cheren'. Daarbij worden ze in
[grote ketels gekookt. De enige
[personeelsleden die daarbij een
rol spelen, zijn monteurs en con
troleurs. Alweer een transport
fotografie ruben oreel
blijven zoeken naar
perfecte aardappel
band brengt de frites naar de
bakovens, waarna ze direct wor
den ingevroren. Pas bij de laat
ste fase - het inpakken en op
slaan - is weer een redelijk
aantal personeelsleden betrok
ken. En ook hier weer waken
laboranten over de kwaliteit
van het eindprodukt. Van de 125
mensen die bij McCain in Lewe
dorp werken, zijn er 40 op de een
of andere manier bij de kwali
teitsbeheersing en - controle
betrokken.
Lewedorp was al dertien jaar
een fritesfabriek rijk, toen de
Canadese familie McCain in
1974 het oog liet vallen op de
onderneming Huzo BV. Huzo
was een afkorting van Huige en
Zoon. De familie Huige richtte
aan het begin van de jaren
zestig de eerste fabriek van
diepvriesfrites in Nederland
op. Op het moment van de
overname telde Huzo BV onge
veer zestig personeelsleden.
McCain had al produktie-een-
heden in Canada, de Verenigde
Staten en Groot-Brittannië en
waagde met de overname van
Huzo BV voor het eerst de stap
naar het vasteland van Europa.
Daarna volgde expansie in
Frankrijk, de Bondsrepubliek,
Spanje en Australië.
In dertien McCainfabrieken
over de gehele wereld wordt nu
jaarlijks meer dan een miljoen
ton aardappelprodukten gepro
duceerd. Ongeveer een kwart
daarvan komt uit Nederland,
waar McCain naast de vestiging
in Lewedorp beschikt over fa
brieken in Werkendam en
Hoofddorp. Diepvriesfrites wa
ren en blijven de hoeksteen van
het McCain-assortiment. Maar
het aandeel van de frites op de
totale omzet wordt steeds klei
ner. De Canadese aandeelhou
ders hebben namelijk besloten
om minstens vier nieuwe pro-
dukten per jaar te introduceren.
Een aantal daarvan is afgeleid
van de aardappel, zoals de pom-
mes frites, pommes frites julien
ne, de crinkles (geribbelde aard
appelwafeltjes), wedges (aard
appelschijfjes in de vorm van
sinaasappelpartjes), de dollar
chips (aardappelschijfjes), pom-
aardappel, maar wel alles met
het feit dat alle produkten de
McCain-fabriek in diepgevroren
toestand verlaten. Zo komt
McCain binnenkort ook op de
Nederlandse markt met diepge
vroren jus d'orange-concen-
traat, pizza's en een groot aan
tal eenpersoonsmaaltijden.
„We blijven de concurrentie
voor door enerzijds dit grote
assortiment en aan de andere
kant door de hoge kwaliteit
van onze produkten", zegt ma
naging-director Huige. „De con
sument wil immers steeds weer
mes parisiennes (kleine aardap
peltjes), pommes carrées (aard
appelblokjes), 3-kant (gepaneer
de aardappelhapjes), de MacDo-
nald-frites (een speciaal recept
voor deze keten van hamburger
restaurants) en de 1-2-3-frites
(frites die zonder toevoeging
van vet in de oven kunnen wor
den gebakken). In Lewedorp
worden daarvan alleen de frites,
de schijfjes en de blokjes ge
maakt. Aardappelen die alleen
tot andere produkten uit het
brede assortiment kunnen wor
den verwerkt, gaan van Lewe
dorp naar de fabrieken in
Werkendam en Hoofddorp. An
dere nieuwe produkten van het
McCain-concern hebben minder
te maken met de grondstof
iets nieuws. Door flexibel te
zijn kan je op die veranderin
gen inspelen en het assortiment
vergroten. Dat is nodig om
winstgevend te zijn en te blij
ven". McCains concurrenten
daarentegen zijn sterk gespe
cialiseerd in één produkt,
meestal frites, en worden door
de consument niet altijd in één
adem genoemd met kwaliteit;
soms wel echter met een lagere
prijs.
De heer Huige wil niet ingaan
op het geheim van McCains
meest succesvolle nieuwe pro
dukt: de ovenfrites. '1-2-3-frites'
heet dit produkt, dat zonder vet
in een oven kan worden gebak
ken. In Nederland is dit produkt
geen tophit geworden. Dat had
ook niemand verwacht, omdat
ons land zoveel frituurpannen
telt.
In landen waar frituurpannen
wat schaarser zijn, zoals in
Frankrijk en in West-Duitsland,
is de '1-2-3-frites' een 'eclatant
succes', zoals de heer Huige het
uitdrukt. Een bijkomend voor
deel noemt hij het gezondheids
aspect, dat aan deze minder
vette frites wordt toebedacht.
„En als je naam maakt met een
kwaliteitsprodukt, moet je die
naam uitbouwen met produk
ten van dezelfde hoge kwaliteit,
die daardoor best wat meer mo
gen kosten. Wij hoeven ons er
echt niet voor te schamen, dat
we niet de goedkoopste zijn".
Maar waardoor die '1-2-3-frites'
zomaar in een oven kunnen wor
den gebakken, onthult Huige
niet „Dat recept is ons geheim,
gepatenteerd en wel".
Een onderneming die zo afhan
kelijk is van één grondstof -
aardappelen - moet ervoor zor
gen, dat ze nooit met een stok
kende aanvoer wordt gecon
fronteerd. McCain verwerkt
daarom niet alleen aardappe
len, maar handelt er ook in.
Overal ter wereld koopt en ver
koopt het concern exportaard
appelen en pootgoed. De heer
Huige vindt die handel in aard
appelen minstens zo belangrijk
als de verwerking ervan, want
'elke cent prijsverschil per kilo
I
redactie
PZC-bijlagen
Walstraatpromenade 56-60
4381 EG Vlissingen
tel. 01184-15144 toestellen 217 en 218)
advertentie en administratie:
Middelburg:
Markt 51
4331 LK Middelburg
tel. 01180-27651
Vlissingen:
4381 EG Vlissingen
Walstraat 56-60
tel. 01184-15144
Goes:
Grote Markt 2
4461 AJ Goes
tel. 01100-31800
Terneuzen:
Nieuwstraat 22
4351 CW Terneuzen
tel. 01150-94457
Hulst:
Steenstraat 6
4561 AS Hulst
tel. 01140-14058
opening kantoren:
Van maandag t/m vrijdag
van 08.00 tot 17.00 uur.
Naam:
McCain BV
Adres:
Oranjeplaatweg 4
Plaats:
Lewedorp
Branche:
Verwerking van aardap
pelen tot diepgevroren
patates frites en andere
aardappelprodukten
Jaar van oprichting:
1962 als Huzo BV; in 1974
overgenomen door het
Canadese multi-interna-
tionaal concern McCain
Aantal personeelsleden:
125
Afzetgebied:
Binnen- en buitenland
aardappelen betekent voor ons
een mee- of tegenvaller van
drie miljoen gulden.
In vogelvlucht legt hij uit, dat
de aardappel voor de teler jaren
lang een gunstig produkt is ge
weest, maar dat de laatste twee
jaar de aardappelprijzen be
hoorlijk zijn gedaald. Als oor
zaak noemt de directeur van
McCain Lewedorp de verbete
ring en uitbreiding van de aard
appelteelt in de voor ons tradi
tionele afzetmarkten en de da
ling van de export. Veel akker-
bouwprodukten zijn onderwor
pen aan de prijsbepalingen van
de Europese Gemeenschap,
waardoor ze niet of nauwelijks
kostendekkend zijn. De teelt
van en handel in aardappelen is
echter vrij, waardoor steeds
meer telers op het verbouwen
van juist dit produkt zullen
overstappen, vreest Huige. On
vermijdelijk brengt dat een ver
groting van het aanbod met zich
mee, waar geen grotere vraag
tegenover staat. Het gevolg
daarvan is, dat de aardappel in
de toekomst nog minder zal
opbrengen. Voor de aardappel-
verwerkende industrie lijkt dit
gunstig; voor de aardappelte
lers en - handelaars verre van
dat. Omdat McCain op beide
terreinen actief is, hoopt Huige
dat de telers een behoorlijke
zelfdiscipline kunnen opbren
gen en zichzelf een produktiebe-
heersing kunnen opleggen.
Helemaal gelukkig is McCains
directeur Huige nog niet. Dat is
hij pas als er een nieuw soort
aardappel wordt uitgevonden.
„We werken hier met twee ras
sen, het bintje en de Marijke.
Het bintje heeft verschillende
goede eigenschappen, maar is
voor ons vaak te klein om ze te
kunnen verwerken tot frites.
Nu zijn er meer dan honderd
aardappelrassen, die allemaal
groter zijn dan het bintje, maar
die hebben altijd wat. Er man
keert iets aan de smaak, de
samenstelling is niet goed, de
kleur bevalt niet of ze kunnen
niet worden bewaard. Bij
McCain doen we ontzettend
veel aan research. Wij hebben
zelf de Marijke gekweekt. Een
prachtige aardappel, alles erop
en eraan, groot, goede smaak,
mooie kleur. Helaas heeft de
Marijke één groot nadeel. Hij
moet meteen van het veld wor
den verwerkt, want opslag is
voor deze aardappel funest. On
ze researchstations in Neder
land, Frankrijk, Groot-Brittan-
nië en Canada proberen nu een
aardappel te kweken zoals de
Marijke, maar dan wél houd
baar, of zoals het bintje, maar
dan altijd groot genoeg.."
Desondanks noemt de heer Hui
ge zijn bedrijf een gezonde on
derneming „Fijn orri in te
werken, met een fascinerend
produkt en met een goede rela
tie met telers en afnemers".
McCain Lewedorp; ruim één
miljard porties frites per jaar.
Hoeveel van de 125 werknemers
van McCain zou 's avonds zelf
nog even om een frietje gaan....?
KOEN VAN DIJEN
VRIJDAG 7 MAART 1986
