Finse tocht gaat definitief door
ELF STEDEN?
PZC/ sport
Elfsteden-
winnaars
De laatste
Bedrijfje
werd gered
Mobilofoon
Hopman ook
geweigerd
AN KOOIMAN: IEDER RIJDT VOOR ZICH
SS Bols ward
Workum 1
Hindefopen
MET BOUWMATERIAAL
VAN JACOB BOER KUN
JE BIJNA EEN 12e
STAD BOUWEN
Dokkum
ELFSTEDENTOCHT 1986
Haiiingen
Leeuwarden
Sfarf en Finish
Franeker
Sneek 22k
rjist 27km
Sloten 4ikm
Klunklompsokken
100km
A
22^287ion m
67km
ïb «Jacob Boer b.v. ib
Industrieterrein 'De Poel', Verrijn Stuartweg 6a
Goes, tel. 01100-20510
LutNSDAG 26 FEBRUARI 1986
176km
118km
132k.c.
Schaatsroute
De Elfstedenwinnaars zijn:
1909: Minne Hoekstra, Warga,
13.50 uur; 1912: Coen de Koning,
Arnhem, 11.40 uur; 1917: Coen de
Koning, Arnhem, 9.53 uur; 1929:
Karst Leemburg, Leeuwarden,
11.09 uur; 1933: Abe de Vries,
Dronrijp en Sipke Castelein,
Wartena 9.05 uur; 1940: Auke
Adema, Franeker; Dirk van der
Duim, Warga; Cees Jongert, II-
pendam; Piet Keizer. De Lier;
Sjouke Westra, Warmenhuizen,
11.30 uur; 1941: Auke Adema,
Franeker, 9.19 uur; 1942: Sietze
de Groot, Weidum, 8.44 uur;
1947: Jan W. van der Hoorn, Ter
Aar, 10.51 uur; 1954: Jeen van
den Berg, Nijbeets 7.35 uur; 1956:
geen prijs uitgereikt wegens dis
kwalificatie; van de eerste vijf
aankomenden, die hand in hand
over de streep gingen na 8.46
uur. Het waren: Jeen Nauta, Jan
van der Hoorn. Aad de Koning,;
Maus Wijnhout en Anton Ver
hoeven; 1963: Reinier Paping,
Ommen, 10.59 uur; 1985: Evert
van Benthem, Sint-Janskloos
ter, 6.46,47 uur.
Harry van Asten uit het
Noordhollandse Schagerbrug,
de laatst aankomende Elfste-
denrijder van vorig jaar, zal dit
jaar niet aan de start verschij
nen. Van Asten is geen lid van de
vereniging De Friesche Elf Ste
den. Hoewel hij de tocht drie
keer heeft gereden, is hij geen lid
geworden.
De onverbiddellijke bestsel
ler aan de vooravond van de 14e
editie van de Elfstedentocht
waren gisteren klunklompsok
ken. Een slimme zakenman vul
de in een standje in de Fries
landhal zijn zakken met dat
nieuwe artikel.
,,Een ideale bescherming voor de
schaatsen tijdens het klunen",
prees hij zijn koopwaar, die oogt
als een simpele, wat ruim uitge
vallen pantoffel, aan. Een ver
kooppraatje dat er vooral bij de
toerrijders ingaat als koek, want
de klunklompsokken vlogen als
broodjes over de toonbank.
Veruit het slimst is echter het
Friese echtpaar dat a raison van
één piek vuilniszakken sleet aan
de deelnemers, die de zak kon
den gebruiken om hun kleding
in te bewaren tijdens de tocht. In
een mum van tijd waren er al
ruim 100 verkocht.
Voor het Friese bedrijfje Ri
sing Sun uit Ferwerd was de zon
bijna ondergegaan. Toen voor
zitter Sipkema vorige week
meedeelde dat de hoop op een
14e Elfstedentocht dit jaar voor
goed was vervlogen, stortte
voor het startende onderne
minkje de wereld in. Een paar
dagen later knalde echter de
champagneflessen toen er toch
een datum voor het schaatsfes-
tijn werd geprikt.
Duizenden buttons, pennen en
sleutelhangers lagen vorige
week in de Friese winkels op het
groene licht van ijsmeester
Kroes te wachten. Het sein bleef
echter rood en het had maar een
haartje gescheeld of Rising Sun
had de hele handel weer terugge
kregen. Dat had waarschijnlijk
het einde betekend van een twee
jaar geleden ambitieus gestart
ondememingsavontuur.
Koning Winter bracht uiteinde
lijk redding. De Friese harten
ontdooiden en de portemonnee
werd getrokken om, getooid met
souvenirs, de schaatshelden bin
nen te halen. „We draaien op
volle toeren. De bestellingen
stromen binnen en we hebben
drie nieuwe mensen moeten aan
trekken om aan de vraag te
kunnen voldoen", legt Veronica
Horstman uit.
Niet alleen Rising Sun plukt de
vruchten van Sipkema's positie
ve beslissing. In de Frieslandhal
werden de laatste dagen goede
zaken gedaan.
LEEUWARDEN (ANP) - De 13e
Elfstedentocht gaf vorig jaar in
heel Nederland alleen maar
blije gezichten te zien. De 14e
kende gisteren al een behoorlij
ke rel. Verscheidene winnaars
van marathons op natuurijs de
ze winter mochten niet in de
wedstrijdtocht starten. Emiel
en Jan Hopman, Richard van
Kempen, Edward Hagen, Dries
Klein en Ingrid Paul kregen een
gedecideerd „nee" te horen bij
de inschrijving in de Friesland
hal. Ze werden afgescheept met
de mededeling dat het bestuur
van de Elfstedenvereniging hen
misschien als 'speciaal geval' in
de toertocht zou toelaten.
,.Dat kan ik ook nog doen als ik
45 ben", jammerde Emiel Hop
man. De reus uit 't Zandt was
zeer teleurgesteld. „Vorig jaar
november heb ik twintig gulden
lidmaatschapsgeld gestort. Dat
geld is niet terug gekomen, dus
ik nam aan dat ik lid van de
vereniging was. Nu blijkt dat ik
alleen maar op de wachtlijst sta
en moet wachten tot er iemand
doodgaat of zo".
Dringende verzoeken van Hop
mans ploegleider Kees Poel bij
wedstrijdleider Gerrit van der
Ham leidden tot niets. „Ze zijn
geen lid, dus kunnen ze niet
meedoen", stelde Van der Ham
gedecideerd.
Hilbert van der Duim heeft het
grootste geluk van de wereld
gehad. De Fries werd vorig jaar
direct na de 13e Elfstedentocht
als lid ingeschreven door Radio
Fryslan. Op dat moment was er
nog geen ledenstop. In novem
ber, toen de Hopmannen in
schreven, wel.
Een mobilofoon-circuit staat
Jan Kooiman ten dienste om
vandaag de veertiende Elfste
dentocht te winnen. De begelei
dingsgroep van de Labello-
ploeg, waarvan Kooiman kop
man is, bestaat uit dertig man.
Om de 25 kilometer staat een
vertegenwoordiger van de ploeg,
waarvan Kooiman vorig jaar als
vierde eindigde. Verzoeken be
treffende eten en drinken wor
den een verzorgingsplaats ver
derop gehonoreerd.
lEEUWARDEN (ANP) - In de route over 200 kilometer van de 14e
llfstedentocht zijn 'slechts' zeventien kluunplaatsen opgenomen.
Ie niet te schaatsen stukken in het parkoers zijn:
InEEK (21 km) bij de laatste Stuiverbrug, bij de Noorderpoort en bij de
loningsbrug;
IaLK (42 km) bij brug over kistwerk in Slotermeer;
IALAMADAMMEN (58 km) aan het eind van de Morra bij een kistwerk;
BOLSWARD (98 km) bij het tunneltje en bij de Blauwpoortsbrug;
WITMARSUM (113 km) eerst 200 meter in het dorp en 250 meter bij Kimswerd;
HARLINGEN (117 km) bij de Bolswardervaart (200 meter), de jachthaven (50
meter), de tunnel (70 meter), de Haulewei (60 m) en de Fiskersbuorren (15 m);
FRANEKER (127 km) bij Getswerderzijl, de tunnel onder de rijksweg en de
Werkhovenstraat;
WIER (139 km) bij de dam.
Luidkeels protest
'z warte schaatsers9
LEEUWARDEN (ANP) - Cor Zeeman
uit Goutum, onder de rook van Leeu
warden, heeft geen startbewijs voor
de Elfstedentocht. Toch ging hij van
ochtend om zes uur met zijn doorlo
pers van start voor de toertocht. De
38-jarige Fries was dinsdagavond
'e'en van de ongeveer duizend schaat
sers, die met spandoeken en borden
luidkeels voorzitter Sipkema van het
Elfstedenbestuur ter verantwoor
ding riepen. „Niet zwart maar wit",
„Sipkema, wat zijn we waard" en
Hoeveel zijn er nog", klonk het
achteraan de lange rij inschrijvers.
Vier politiemannen en tien leden van
de ordedienst hielden de menigte
tegen.
Uit alle delen van het land waren ze
gekomen. Geen van allen lid van de
Vereeniging De Friesche Elf Steden,
dus geen van allen startgerechtigd.
Zeeman, terwijl hem naast vele ande
ren de tranen in de ogen sprongen.
Met zeker duize?id waren ze gisteren
naar Leeuwarden gekomen. Schaats
fanaten die nog geen startbewijs had
den voor de tocht van vandaag. Ook
voor deze man was de reis tevergeefs.
Hij zal de toertocht 'zwart' moeten
rijden en krijgt na afloop geen elfste-
denkruisje.
vond zichzelf extra hard aangepakt:
„Waarom ik geen lid ben? Drie weken
na de vorige Elfstedentocht ben ik
begonnen met brieven schrijven.
Nooit heb ik een duidelijke reactie
gehad. Daarvoor ben je nou 38 jaar
Fries. Een kennis van me is Engels
man en woont twee jaar in Nederland.
Hij schaatst zelden, maar kreeg van
morgen met zijn paspoort en een mooi
verhaaltje wel een startbewijs". Zee
man had hooguit 75 gulden over voor
een kaart. Anderen boden vijfhonderd
tot duizend gulden, een groot krente-
brood of twee weken de beschikking
over een bungalow in Limburg. Sipke
ma gaf geen gehoor aan hun oproep te
verschijnen. „Ik rijd 'm uit", verzeker
de Zeeman. „Dat ik geen elfsteden-
kruisje krijg, interesseert me niets.
De protesterende schaatsenrijders,
van wie sommigen de Elfstedentocht
vorig jaar hadden uitgereden en in de
veronderstelling verkeerden dat de
acceptgirokaart vanzelf in de brieven
bus zou belanden, maakten er een
lange werkdag van. Velen stonden er
van de begin van de inschrijving om
negen uur 's ochtends tot laat in de
avond. Zelfs de mededeling door de
microfoon „Niet afgehaalde startkaar
ten worden niet verdeeld" dreef hen
niet de Frieslandhal uit.
Enkele honderden kwamen terecht
bij het bureau bijzondere gevallen.
Een aan suikerziekte lijdende schaat
ser, die om de twee uur moest worden
gespoten, stond naast een Brabander
die een halve dag te laat had betaald.
Voor die laatste was de organisatie
onverbiddelijk. Degenen die wel kon
den bewijzen op tijd te hebben be
taald, maar die om de een of andere
reden nooit een startkaart hadden
ontvangen, werden ingedeeld in de
eerst vertrekkende groep.
De ongeveer vijftig buitenlanders,
geen lid van de vereniging, mochten
om half zes starten. Ten overstaan
van het bestuur moesten zij aantonen
in staat te zijn de wedstrijd uit te
rijden. De list van een Belg die zich
met een rolschaatskaart toegang ver
schafte tot de Elfstedentocht wekte
grote animositeit onder de honderden
minder gelukkigen. Een groot aantal
donateurs, dat zich na de ledenstop
van 6 maart hadden opgegeven, werd
afgewezen. „De meeste mensen waren
weliswaar teleurgesteld, maar hadden
begrip voor ons standpunt", vertelde
een woordvoerder van het bureau. De
startgerechtigden zijn woensdag te
herkennen aan de blauw-gele kaart op
hun muts.
Jan Kooiman: ieder voor zich.
et wordt geen wedstrijd
an tactiek en combines
Evert van Benthem rijdt vandaag met het nummer 13
Emiel Hopman
GRONINGEN (GPD) - Nu de Finse luchtvaartmaatschap
pij Finnair vandaag (donderdag) een extra vlucht heeft
ingelast, staat niets het doorgaan van de Alternatieve
Elfstedentocht meer in de weg. De tocht wordt zaterdag
in Kuopio, een stad 250 kilometer boven Helsinki,
gehouden. De organiserende Stichting Alternatieve Elf
stedentocht voorzag aanvankelijk grote problemen voor
het doorgaan van de echte tocht.
„Een groot aantal wedstrijd- en toerrijders had voor
vandaag of woensdag geboekt. Gelukkig hebben we nu in
overleg met de luchtvaartschappij een oplossing gevon
den. Een grote groep vliegt vandaag, de rest vrijdag, zodat
men in Friesland kan rijden", zei een opgeluchte voorzit
ter E. Faber.
De opluchting van de voorzitter geldt ook dat tot dusverre
slechts enkele toerrijders hun reis hebben geannuleerd en
de tocht door Friesland verkiezen boven een ongetwijfeld
zeer koude rit over het Finse ijs. Vorig jaar lag dat wel
even anders toen maar liefst 70 schaatsers het lieten
afweten. Toen werd de Alternatieve Elfstedentocht negen
dagen na de glorieuze overwinning van Evert van Ben
them verreden.
Met Van Benthem is meteen de vedette genoemd die zeer
waarschijnlijk niet in Finland zal starten. „Via zijn
ploegleider hebben we begrepen dat Evert van deelname
wil afzien. We zullen echter proberen hem alsnog over te
halen", aldus Faber. Van een gedevalueerd deelnemers
veld is echter geen sprake. Marathoncracks als Jan
Kooiman, Jan Roelof Kruithof, Wim Westerveld, Lubbert Dries van Wijhe rechtsen Henri Ruitenberg bij de inschrijving in de
van der Molen en Albert Bakker zullen van de partij zijn. Frieslandhal.
vandaag niet meer om de eer alleen
en speelt geld wel degelijk een voor
name rol op weg naar de verlossende
eindstreep op de Bonkevaart. „Het
leuke bedrag dat de sponsor bij een
overwinning in het vooruitzicht
heeft gesteld", becijfert Wim Wester
veld, „heb ik waarschijnlijk niet
meer nodig als ik als eerste over de
finish ga". Getergd als hij is door het
mislukte avontuur afgelopen zater
dag in Polen, waar de ploegleiding de
rijders na 30 kilometer van de
„schandalig slechte ijsvloer" haalde,
is de krachtpatser uit Eemnes belust
op wraak.
Dat geldt evenzo voor voor Jan Kooi
man, die zich vanmorgen nog heel wat
keren de fatale vergissing van vorig
jaar voor de geest zal halen. Tot drie
keer toe verkende hij gisteren de
laatste honderden meters, waarop hij
twaalf maanden eerder de slag met
Evert van Benthem verloor doordat
hij te vroeg de eindsprint aanging.
Aan hulp onderweg zal het de rijders
van de meest professioneel ingestelde
ploegen niet ontbreken. „Maar pas in
Franker", voorspelt Jan Kooiman,
„weten we wat het allemaal heeft
opgeleverd. Dan is het kluunwerk
voorbij en dan pas heb je een goed
beeld van de kanshebbers".
LEEUWARDEN (GPD) - Egoisme is de rambo's van de ijspistes even vreemd als sterallurres.
fcaar in menige discipline sportlieden juichend zouden opveren wanneer een of meer
laashebbers worden uitgesloten van deelneming aan het belangrijkste evenement van het
leizoen, heerst in de wereld van het marathonschaatsen (nog) de geest van de ware sportman.
Advertentie
|Het is een schandalige zaak", haalde
|an Kooiman enkele uren voor de
tart van de veertiende Elfsteden-
jcht ongemeen fel uit, „dat jongens
ls Van Kempen, Hopman en Klein
liet mee mogen doen. Een ledenstop,
lat klinkt prachtig, maar op deze
tanier maken wij over twintig jaar,
[ls aow'ers, nog de dienst uit. „Om de
loorstroming te bevorderen", vult
[an Roelof Kruithof aan, „zullen de
sngeren daarom de kans moeten krij-
om lid te worden".
)e architect uit Havelte, met zijn
bijna 50 jaren een der oudsten in het
jeloton der wedstrijdrijders, be-
[chouwt het ook als een pure nood-
Jaak dat de alternatieve Elfsteden
tocht de komende jaren op het pro-
tramma blijft staan. „Als die er niet
[eweest was", is zijn rotsvaste over
tuiging, „zou ik al lang met schaatsen
[ijn gestopt. En dat zelfde geldt ver-
loedelijk voor Jeen van de Berg".
)e opmerkelijke eensgezindheid ver-
ïwijnt echter als sneeuw voor de zon
[odra het startschot klinkt voor de
Tocht der Tochten. Dat is het evene-
lent bij uitstek, waar de marathon-
Ichaatser elke winter naar uitziet en
lie de sponsors voor een dubbeltje op
ie eerste rang zet.
liet de opkomst van de sponsorploe-
cen blijkt dan ook ineens hoe groot de
rivaliteit is opgelopen en hoeveel
vaarde geldschieters, ploegleiders en
fijders toekennen aan de publicitair
[o rijk bemeten monstertocht langs
plf Friese steden. Dan wordt er niet
ïeer alleen gekeken naar de eigen
ïogelijkheden maar vooral naar die
ran de concurrentie. „En dan duiken
reer dezelfde namen op van vorig
[aar", diept Jan Kooiman de adembe-
lemende finale van de vorige editie
[oor de zoveelste keer op in zijn
brinnering.
inders dan in het wielerpeloton zal
er van ploegentactiek of combines
echter nauwelijks sprake zijn. „Neem
nu van mij aan", verzekert Jan Kooi
man nog maar eens ten overvloede,
„dat ieder voor zich rijdt. Maar het
spreekt natuurlijk vanzelf dat je een
ploegmaat niet in de wielen gaat
rijden". „Net zo goed als het een fabel
is", bezweert zijn ploegleider Peter
van der Meyden, „dat de winnaar van
deze Elfstedentocht over een paar
maanden als miljonair door het land
stapt. Vraag dat maar eens aan Evert
van Benthem".
Toch heeft niemand medelijden met
de marathoncracks, die op het kunst
ijs weliswaar voor een appel en een ei
rijden, maar die via hun sponsors
steeds grotere bedragen incasseren.
Luister maar naar Cor Faber, de
ploegleider van Finnair, die Evert van
Benthem vorig jaar kwijtraakte om
dat hij elders een paar centen meer
kon vangen. „De haren rijzen je te
berge, er worden enorme bedragen
betaald". En pessimistisch: „Ik vrees
dat het een verkeerde kant opgaat en
dat het professionalisme dichterbij is
dan we nu nog denken. Met alle
kwalijke gevolgen van dien".
En dat is een logisch gevolg van de
enorme publiciteit die de Elfsteden
tocht oplevert. „Het marathongebeu-
ren", erkent Jaap Ypema van een
Nijmeegse sponsor (VGZ) onomwon
den, „is een relatief goedkoop me
dium". Jaarlijks geeft de sponsor van
Hilbert van der Duim een ton uit. „En
als ik dan kijk wat ik moet betalen om
alleen maar co-sponsor van een wie
lerploeg te worden, dan scheelt dat
nogal". En wat is nou 100.000 gulden
in ruil voor een fiks aantal uren gratis
tv-reclame. Dat is, zeker voor de spon
sors, de inzet die vandaag op het spel
staat.
Maar ook voor de rijders gaat het
J
