GOES PAKT VERVUILING
VAN BINNENSTAD AAN
Verzekeringen tot 20 min
voor operatie-bom
PZC
Zeeland kan VOW niet
op eigen houtje bouwen
Concert Camerata had
een kerk verdiend..
WISSEL BEVELANBiN
PZC/ streek
YON ZEELAND NCB:
I
Muzikale dief
in Goes betrapt
EK
Bom-ontruiming
in Vlissingen
Postorderbedrijven opgelicht
13
ktberickten
n
Ds M. Janse de Jonge
doet intrede in Goes
Sint-Annalandse
speeltuin vergadert
Redactie PZC en
administratie
ook uitgeweken
Kerncentrale
ART)
144-1
651
800 k
971
IDAG 2 MAART 1985
erkaveling Sluis-Oostburg
nzet verbetering situatie
)IJKE Het rayon Zeeland van de Noordbrabantse Christelijke Boerenbond (NCB) beschouwt de plannen
i ruilverkaveling 'Sluis-Oostburg' als een eerste aanzet voor verbetering van de landbouwkundige situatie in
eeuwsch-Vlaanderen. Volgens het NCB-rayon, dat onlangs in IJzendijke vergaderde, is het dringend
telijk dat ook het gebied Aardenburg-Sint Kruis op korte termijn in aanmerking kan komen voor een
eling. Het effect van de landinrichting kan dan door middel van betere uitruilmogelijkheden aanzienlijk
vergroot, aldus het rayon.
lens de vergadering werd uitge-
,d lan gedachten gewisseld over
ver .avelingsplannen. Het rayon
de (fast dat er sprake zal zijn van
pr iject met een hoofdzakelijk
ing tergen op Zoom. Late aardappelen
^Rdijvie 3.20-3.90, golden delicious
6, Audreinetten 51-59, uien geschoond
1, rode uien 68-81, witlof 1.90-3.30, rode
114-r 7, witte kool 7-54, breekpeen 19-37,
ferer. ce 38, prei 2.00-4.10, knolselder p kg
1, gli ssla 76-1.05, spruiten ongeschoond
.20, schorseneren 72-1.45.
■BjSappeltermijnmarkt Rotterdam
urn -3-'85. Bintje 50 mm opw. Laten:
il 15.50, november 23,80, mei 15.40; bie-
aprl 15.30, november 23.40, mei 15.30;
april 15.30, november 23.80, mei 15.30.
^Hng: april/mei: prijshoudend. Open-
inde posities april: min 80 isd geworden
5, rabvember 310, mei plus 62 is gewor-
2591 Omzet: april 85 t.w. 75 x 15.20; 10
.30, mei 79 t.w. 10 x 15.30; 7 x 15.20, 10 x
-0;T'51 x 15.40; 1 x 15.30. Weekomzet:
19 869. november: 15, mei: 494.
nveiling Barendrecht. Aardappe-
bini es 12-21, eigenheimer 21-30, irene
tl, andijvie A 3.93-4.96, B 3.72-3.98,
mpif ions 1.20-1.40, knolselderij 10 st p
93- 71, 12 80-1.66, 15 69-94, 20 10-45,
der lof 35-76, koolrapen 33-53, witte kool
>5, rode 40-68, gele 1.17-1.45, kroten
9, Aterselie 1.86-2.87, prei 2en 5.20-5.30,
3.1B-5.10, selderij 92-2.43, spinazie 2.87-
^Bruiten 2en 4.70-6.30, 3en 2.00-4.50,
ljtonken 30-34, grof 13-27, middel 10-23,
7-17, geschoond 38-66, winterpeen
f 31-47, middel 19-36, fijn 15-29, witlof
li3.30-3.70, kort 2 2.60-3.80, lang 2
)-3.20, 3en 1.703.00.
I ijKgratieve Tuinbouwveiling 'Wache-
B.A. te Middelburg. Marktbericht van
dag maart 1985.
elen: bintjes bonken 19-24, grote
17, driel 16, pipo grote 16, koopmans
"uwe grote: 19-29, irene grote 14. Appe-
golden delicious 60/70 II 35-44, 65/70 I
70/80 92-94 II 77. Boskoop II: 65/75 65,
15 81. Groenten: glasandijvie 250-251,
i AIII 334-400, breekpeen Bil 9-25, B/C II
36, CII 37-40, DII 32-49, witte kool A
51, B 33, rode kool A 39-51, B 19-46,
line bonen kg: 227, uien bonken 31-41,
ite 12-20, driel 5, kroten kg. 54-64, kroten
djo 31, knolselderij kg. 109-142, blauwko-
ipen kg. 40-47, spruiten D III 463, witlof
343-400, Bil 282-309, III 216-310, stek 42,
ssla I 19/ 68-73, glassla 13-15 48, kom-
mrners 21/26 II 74, 26/31 I 102, 31/36
102, 36/41 126-135, 51/61 II 156.
administratief karakter. De ruilverka
veling 'Sluis-Oostburg' zoals die op
het landelijke voorbereidingsschema
is geplaatst, omvat globaal het gebied.
Oostburg, Draaibrug, Aardenburg,
Heille, Sluis en Zuidzande. De grootte
van het blok is ongeveer 3000 hectare.
Het rayon besloot zoveel mogelijk te
GOES - Mevrouw M. V. M. Janse de
Jonge, gereformeerd kandidaat in
Goes, doet morgen (zondag) haar in
trede als geestelijk verzorgster van
het Psychiatrisch Ziekenhuis Zee
land in Kloetinge.
De intrededienst in de Westerkerk in
Goes begint om 16.00 uur. Bevestiger
is drs J. N. Nammensma, geestelijk
verzorger van de Sint Josephstichting
in Apeldoorn.
Mevrouw Janse de Jonge werd 12 juli
1949 in Dordrecht geboren en studeer
de aan de VU in Amsterdam en aan de
Theologische Hogeschool in Tilburg.
GOES - De Goese gemeentepolitie
heeft een muzikale dief aangehouden.
Dat gebeurde donderdagavond om
streeks 19.30 uur, toen H. M. M. van P.
(35) uit Teteringen op heterdaad
werd betrapt. Hij kwam met een
clarinet onder de arm uit een muziek
handel aan de Korte Kerkstraat in
Goes. Van P. bekende de diefstal van
de clarinet en bij een nader onder
zoek in zijn auto bleek daar nog een
tweede clarinet te liggen.
Deze was dinsdag gestolen bij een
muziekhandel in Roosendaal. De
waarde van de clarinet die in Goes
was gestolen bedroeg 1500 gulden. Na,
verhoor is Van P. 's avonds heenge-1
zonden.
De Goese gemeentepolitie heeft ver
der een diefstal van gereedschappen
uit gebouw De Rank van Philadelphia
te Goes genoteerd. Het gaat om 4
steeksleutels, 4 ringsleutels, 2 kleine
en 1 grote schroevendraaier en 1 snij-
tang. De spullen vertegenwoordigden
een waarde van 50 gulden. Dit moet
gestolen zijn in de nacht van dinsdag
op woensdag.
ZATERDAG
ncerten
3RGEN OP ZOOM De Stoelemat,
.15 uur: One-manshow door Urba-
is van Anus.
RESKENS Du Commerce, 21.30
ir: Optreden groep 'Defense d'Affi-
ter'.
OES Prins van Oranje, 14.30 uur:
>e Sneeuwkoningin', sprookjesballet
ior leerlingen van de balletschool
e Spiegel.
B#st, 22 uur: Optreden formatie
'rinja Volta'.
IDDELBURG Minitheater, 20
ir: Drie eenakters door Tejater
aps.
he Cavern, 15.30 uur: Optreden
ard-rockgroep Gilgamesj.
LISSINGEN De Piek, 22 uur: Optre-
enpick Nolov.
UIDZANDE De Zwaan, 20 uur:
Iet minnespel der maagden', kome-
ie door de Rederijkerskamer.
ZONDAG
RESKENS Het Wapen van Bres-
ens, 11 uur: Uitvoering door West-
laams Big Band.
«OES Prins van Oranje, 14.30 uur:
3e Sneeuwkoningin', sprookjesballet
oor leerlingen van de balletschool
3e Spiegel'.
ERGEN OP ZOOM Roxy I, zat. 19
n 21.30, zon. 14, 16.30, 19 en 21.30 uur:
liSBing in action, 12 jr.
Hipr II, zat. 19 en 21.30, zon. 14, 16.30,
9: iëïi 21.30 uur: The never ending
ram a.l.
linem'Actueel I, zat. 19 en 21.30, zon.
'4, lf .30, 19 en 21.30 uur: 1984, 12 jr.
jlinen'Actueel II, zat. 19 en 21.30, zon.
i4, jl( .30, 19 en 21.30 uur: The karate
'id.fc.l.
yinei Actueel III, zat. 19 en 21.30,
■on. 14, 16.30, 19 en 21.30 uur: Grem-
JOBS Grand, zat. 19 en 21.30, zon.
.4, 1 en 21.30 uur: Purple rain, a.l.
4EH4KENSZAND De Stenge, zat.
J5 sur: Donald Duck in 't Wilde
Vest n, a.l.; 20 uur: Diamonds are
brefer, 12 jr.
ttULs
ST De Koning van Engeland,
iat, 19 en 21.30, zon. 18.45 en 21.15 uur:
rhelbachelor party, 12 jr.; zat. 19 en
21.34, zon. 13.45, 16.15 en 21.15 uur: Te
Hom te sterven, 12 jr.; zat. 19, zon.
23.46 en 16.15 uur: Ghostbusters, a.l.;
9@19, zon. 14.30, 16.15 en 18.45 uur:
|lden schatjes, 18 jr.; zat. 21.30, zon.
6.15, 18.45 en 21.15 uur: Nero en zijn
ontuchtige vrouwen, 16 jr.; zat. 21.30,
^on. 18.45 en 21.15 uur: The naked
12 jr.; zon. 13.45 uur: Sneeuw
witje en de zeven dwergen, a.l.
■•DELBURG Meccano, zat. 15
ö|p Sneeuwwitje en rozenrood, a.l.;
Zat. en zon. 20.30 uur: Where the green
ants dream; zon. 15 uur: Allemaal
OOSTBURG Ledel, zat. 19.15, zon.
14 en 20 uur: 1984,12 jr.; zat. 21.30, zon.
16.3 0 uur: Beauty, 18 jr.
TERNEUZEN Luxor, zat. 14, 19.30
en 21.45, zon. 13.45, 16, 19 en 21.15 uur:
Karate kid, a.l.; zat. 14, zon. 13.45 en
16 uur: De onvoorstelbare tocht, a.l.;
zat. 19.30 en 21.45 uur, zon. 19 en 21.15
uur: De ijssalon, 12 jr.
VLISSINGEN Alhambra I, zat. 19
en 21.30, zon. 14, 19 en 21.30 uur:
Bachelor party, 12 jr.
Alhambra II, zat. en zon. 20 uur: Once
upon a time in America, 16 jr.; zon. 14
uur: Peppi en Kokki bij de marine, a.l.
ZIERIKZEE Concertzaal, zat. en
zon. 20 uur: Bachelor party, 12 jr.
Ten toons tellingen
AXEL Galerie Slijkdreef, 10-18 uur:
Illustraties van Koen Fossey (t/m 16/
3).
BERGEN OP ZOOM Markiezenhof,
za. 14-17 uur: Porselein van Josiah
Wedgwood (t/m 3/3).
BRESKENS V.m. wit-gelekruisge-
bouw, zat. 10-12 uur: Collectie fossie
len, mineralen en curiosa van Jan
Goethals.
DOMBURG Zeeuws Biologisch Mu
seum, 10-17 uur: 'Fossiele schelpen
zoeken en vinden in Zeeland'.
HEILLE Landbouwmuseum, 10-12
en 13-17 uur en zon. 13-17 uur: Oude
landbouwwerktuigen.
HULST Galerie Van Geyt, 9-12 en
14-18, zon. 14-18 uur: 'Natuur en land
schap', werken van Marleen Verstrae-
ten en Reinder Homan.
KATTENDIJKE Galerie Ilona
Schmit, 14-18 uur: 'Langs wegen der
geleidelijkheid'.
KATS Galerie Zwaluwenhof, 14-18
uur en zon. 14-17 uur: Werken van Piet
van 't Hageland.
MIDDELBURG 'Balans 17', zat.
10-16 uur: Werken van Leendert van
der Pool.
'Dam 43', zon. 14-17 uur: Werken Ra-
oul de Keyser.
Galerie Montparnasse, za. 14-18 uur:
Collectie grafische werken diverse
kunstenaars.
De Vleeshal, 13-17 en zon. 14-17 uur:
Werken Panamarenko.
TERNEUZEN Museum, za. 10-12 en
14-17 uur: 'Werk, stad, chemie'.
VLISSINGEN Stedelijk Museum,
zat. 13-17 uur: 'De bevrijding van
Walcheren'.
Reptielenzoo 'Iguana', 14-17.30 uur:
Expositie levende reptielen, amfi
bieën en insekten.
IJZENDIJKE Museum, 14-17 uur:
'Buitenmensen' (foto's van Peter Ver
dunnen) en metaalsculpturen van Ar
nold van Hijften.
Hulpcentra
Noord- en Midden-Zeeland Goes, tel.
01100-14444 (ook voor milieuklachten).
Zeeuwsch-Vlaanderen Alarmnummer
01150-12200 (brandweer en ambulance).
SOS Telefonische Hulpdienst Zeeland, tel.
01180-15551, dag en nacht bereikbaar.
Chr. hulpdienst Zeeland voor mensen in
nood, tel. 01180-36251, van 10.00-24.00 uur
weekends van 20.00-24.00 uur.
Stichting 'Blijf van m'n lijf Zeeland, tel.
01184-14645, dag en nacht bereikbaar.
Stichting 'Vrouwen bellen vrouwen', tel.
01100-32233.
Homoseksualiteit - COC regio Walcheren,
ook voor huwelijk en homofilie, tel. 01184-
71854.
Kinder- en Jeugdtelefoon Zeeland, tel.
01180-38080, dag. van 16-20 uur.
bevorderen dat de huidige te lange
voorbereidinsprocedure voor ruilver
kavelingen wordt bekort. „Ook voor
een kleine ruilverkaveling duurt de
voorbereidingsperiode al gauw zo'n
vier tot vijfjaar. Dat moet veel korter
kunnen", meenden de NCB-bestuur-
ders.
Het rayon besteedde aandacht aan de
onlangs verschenen discussienota
over de Zeeuwse agrarische produc
tiestromen. Daarin staat aangegeven
dat teveel land- en tuinbouwproduc
ten buiten de provincie worden ver
handeld en verwerkt. Er worden sug-
SINT-ANNALAND - De speeltuinver
eniging 'Vrij en Blij' in Sint-Annaland
houdt maandag (4 maart) de jaarver
gadering. Deze wordt gehouden in de
zaal van L. van Dijke aan de Hoender-
weg en begint om 19.30 uur. De agen
da vermeldt onder meer een bestuurs
verkiezing.
gesties gedaan voor nieuwe en aan
vullende activiteiten in Zeeland zélf.
Binnen de Zeeuwse NCB-kringen zal
de nota in aparte bijeenkomsten be
sproken worden. Er wordt aan ge
dacht de agrarische handel en indus
trie daar bij te betrekken.
Aan de orde kwam het agrarische
cursusonderwijs. Vastgesteld werd
dat de NCB in Zeeland binnenkort
een net van contacten hiervoor zal
hebben. Op kringniveau zal er uitwis
seling komen tussen de plaatselijke
afdelingen en de sociaal-economische
voorlichting en de onderwijsafdeling
van de NCB. Ook op Zeeuws provin
ciaal niveau zal het cursusaanbod
beter gecoördineerd worden. Bedoe
ling is het cursusjaar 1985/1986 in het
teken te zetten van de automatisering
in de landbouw. Op tenminste vijf
plaatsen zullen computercursussen
worden gegeven.
Het bestaande kringblad voor de NCB
in Zeeland zal als zelfstandige uitgave
blijven verschijnen. Besprekingen tot
samenwerking met West-Brabant zijn
op niets uitgelopen. Aan het slot van
de vergadering nam het rayon af
scheid van G. Bonte. Hij werd door
hoofdbestuurder F. de Waal uitge
wuifd. Als opvolger komt in aanmer
king T. Wijffels uit Waterlandkerkje,
voorzitter van de NCB-afdeling IJzen
dijke.
GOES - De binnenstad van Goes heeft sinds kort weer
een schoner aanzicht. Drie nieuwe straatvegers zijn
aangesteld om het straatbeeld van de gemeente Goes
vrij te houden van allerhande afval. Het gemeentebe
stuur komt hiermee in de eerste plaats tegemoet aan
de wens van de Goese middenstand die meende dat
vervuilde promenades de nering geen dienst zouden
bewijzen.
Niet alle aangestelde straatvegers hebben hun werk
terrein in de binnenstad. De derde, die nog een
medische keuring moet ondergaan, gaat werken in de
omliggende wijken zoals Goes-West en Goes-Oost.
Vanuit die buurten waren na het smelten van de
sneeuw nogal wat klachten gekomen over het zwerfvuil
in de straten.
In verband met de demontage van
de vliegtuigbom in de Vlissingse
Vlamingstraat, maandagochtend,
is een aanvullende verzekering af
gesloten voor twintig miljoen gul
den, voor het geval de bom van 250
pond toch zou ontploffen. Die kans
wordt overigens vrijwel uitgeslo
ten geacht. De gemeente Vlissingen
heeft echter gemeend toch een ver
zekering voor 17,5 miljoen gulden
te moeten afsluiten, terwijl het
grondbedrijf Monshouwer uit
Heerjansdam zich heeft verzekerd
voor 2,5 miljoen gulden.
Dit betekent dat bij een eventuele
ontploffing maximaal twintig mil
joen gulden wordt uitbetaald aan
schadevergoeding, boven het be
drag waarvoor de mensen in de
Vlissingse binnenstad zelf zijn ver
zekerd. De verzekering is afgesloten
bij assuradeur Asconed in Amster
dam en kost de gemeente een pre
mie van 20.000 gulden. De firma
Monshouwer heeft een vaste verze
kering voor de gehele duur van het
project, met name omdat het bedrijf
ook verantwoordelijk is voor de
mensen die de demontage uitvoe
ren, in dit geval personeel van de
duik- en demonteergroep van dc
koninklijke marine in Vlissingen,
onder leiding van luitenant-ter-zee
eerste klasse E. C. A. Tekke, hoofd
van deze dienst in Den Helder.
Inmiddels hebben ongeveer zestig
personen uit de binnenstad die hun
woning moeten ontruimen in ver
band met de demontage laten we
ten hun toevlucht te willen zoeken
in het opvangcentrum in wijkge-
bouw Open Hof aan de Alexander
Gogelweg. Het open jongerencen
trum De Piek aan de Hellebardier-
BULLETIN
BULLETIN
Sommige middenstanders menen
hun vaste klanten voortijdig te moe
ten waarschuwen voor de winkel
sluiting aanstaande maandag, als
gevolg van de ontruiming voor de
demontage van de bom. Dit menu
bord van een lunchroom aan de
Walstraat laat in ieder geval aan
duidelijkheid niets te wensen over.
Tijdens de demontage van de
vliegtuigbom is de PZC niet op
de normale wijze bereikbaar, om
dat het gebouw aan de Walstraat
maandag ook vanaf 8.00 uur is
ontruimd. De redactie is uitgewe
ken naar het hotel Westduin in
Koudekerke en daar telefonisch be
reikbaar (01185-2510), met als toe
stellen 309 en 310.
De administratie van de PZC is
voor bezorging en advertenties be
reikbaar bij de drukkerij aan de
Oostsouburgseweg (01184-64500).
Voor abonnementen of advertenties
kan men pverigens ook terecht bij
de PZC in Middelburg (01180-27651).
Gedurende de ontruimingsactie en
demontage zal de PZC de Zeeuwse
bevolking voortdurend op de hoog
te houden van alle ontwikkelingen
door middel van bulletins met korte
berichten. Deze worden opgehan
gen bij de kiosk op het NS-station in
Vlissingen, bij de Amro-bank aan
het Stadhuisplein in Vlissingen, bij
drukkerij Vink in Axel en bij de
PZC-kantoren in Hulst, Terneuzen,
Goes en Middelburg.
straat opent maandagochtend om
half negen zijn deuren als alterna
tief opvangcentrum. Men kan er
tafelvoetballen, kaarten, dammen
en schaken. Ook worden er video
films vertoond.
De afdeling voorlichting van de
gemeente Vlissingen werd de afge
lopen dagen herhaaldelijk gecon
fronteerd met vragen van bewoners
in de binnenstad over de ontrui
ming, die vooral van praktische
aard waren, zoals: „Wat moet ik
doen met de ramen die ik niet open
kan krijgen door de verf die er op
zit', of 'Wat moet ik doen met mijn
kanarie'. De Vlissingse politie con
stateert ook nog enkele misverstan
den over de ontruiming. Verschil
lende mensen zijn volgens de afde
ling voorlichting van de gemeente
nog van mening, dat zij 's morgens
om zeven uur wanneer zij het huis
verlaten om naar hun werk te gaan
de deur gerust kunnen dichttrek
ken en alle sleutels op de voordeur
achterlaten. Dat is echter niet de
bedoeling. De mensen moeten
wachten op de politie, wanneer zij
hun woning ontruimen, omdat an
ders alle sleutels aan het labeltje in
de voordeur zitten, terwijl de bewa
king nog niet in gang is gesteld.
Wanneer men de komst van de
politie niet kan afwachten moet
men het huis normaal afsluiten en
alle sleutels tijdig op het politiebu
reau bezorgen.
(Slot van pagina 9>
Nederland daarbij heeft gelegd met de
totstandkoming van de waterverdra
gen met België. „Behalve het Baal-
hoekkanaal zouden daar voor Zee
land geen problemen bij zijn. Een
andere plaats van aanleg achtte hij
alleen denkbaar, als het mogelijk zou
worden een tunnel van 4 a 5 kilometer
te bouwen.
Bij de toekomstkansen voor Zeeland
noemde forumlid A. J. Kaland, sena
tor en oud-gedeputeerde, "de investe
ring van een miljard", die rond de
bouw van kerncentrales boven de
markt hangt". Hij bepleitte, tegen de
achtergrond van de kennis in Zee
land, de bouw van een nieuwe kern
centrale in de provincie.
Andere forumleden waren gereser
veerder in hun opstelling: „Dat is een
zaak waarover ik pas heb te spreken
als er beroepen tegen ingediend zijn",
zei staatsraad Verburg, er wel op
wijzend dat „we er een paar dicht in
de buurt hebben". En dr. Boertien:
„Er zijn zoveel colleges waar ik leiding
aan te geven heb, dat ik daarover de
kaken stijf op elkaar houdt". Hij liet
weten, dat er echter een standpunt
van de provincie „niet te lang" op zich
zal laten wachten.
Het symposium werd bijgewoond
door honderden belangstellenden uit
de kring van het bestuur, het bedrijfs
leven, de waterstaat en allerlei instel
lingen en instituten in de provincie.
Gedeputeerde J. D. de Voogd gaf in
zijn introductie over „Dertig jaar ver
andering" aan. dat het er niet om ging
„nostalgie te bedrijven". Hij stelde
wel vast: „De tijden van toen, waarin
meer mogelijk was dan nu, keren niet
weerom. Het was zo'n dertig jaar
geleden, niet zo'n beste tijd. Wie de
volstrekte troosteloosheid van grote
delen van Zeeland heeft meegemaakt
in 1953 en geruime tijd daarna, zal in
1985 geneigd zijn toch in verwonde
ring om te zien".
Terugkijken op de voorbije dertig jaar
deden tijdens het symposium hoofd
ingenieur-directeur van de rijkswater
staat in Zeeland, ir. H. Engel, die de
contouren schetste van dertig jaar
ontwikkeling - van rijswerk tot gea
vanceerde electronica - in de water
bouw; oud-gedeputeerde A. J. Ka-
land, die de bestuurlijke en maat
schappelijke ontwikkelingen schetste
en daarbij de bouw van de Zeeland-
brug noemde als „één van de belang
rijkste besluiten uit het bestaan van
de staten van Zeeland"; en drs. Ver
burg, die in. een anacdotisch betoog
dertig jaar economische ontwikkeling
met de bezoekers doornam.
MIDDELBURG,
Concert- en Gehoorzaal.
Camerata Amsterdam o.l.v. Chris Farr
(clavecimbel) en Jos Leussink.
Solisten: Bep Pierik, sopraan; Simon
Schouten, countertenor: Harry Geraerts.
tenor; Jelle Drayer, bariton.
Koor: 'Of sundry natures...'.
Werken van Schütz en Bach.
Voor Maarten Luther was muziek
niet slechts een mooi ornament,
dat aan feestdagen extra luister ver
leende, maar een wezenlijk - wij
zouden tegenwoordig zeggen een
existentieel - bestanddeel van het
leven. Hij beschouwde de muziek als
de voornaamste hulp van de theolo
gie, als een middelares tussen God en
de mens.
Luister maar, wat de reformator in de
'Tischreden' zegt:
- 'Ik heb altijd hartstochtelijk veel
van muziek gehouden. Zij die deze
kunst beheersen zijn uit het goede
hout gesneden, zij zijn opgewassen
tegen elke uitdaging'.
- 'Een onderwijzer moet kunnen zin
gen, anders kijk ik hem niet aap'.
- '...niets is inniger verbondenmet
het woord van God dan de muziek'.
- 'God heeft de mensen geschapen
met de uitgesproken bedoeling dat zij
Hem zouden loven en prijzen'.
- '...als de aangeboren muzikale aan
leg van de mens zó vervolmaakt en
gepolijst is dat men van kunst kan
spreken, ervaren we tot onze niet
geringe verbazing door de muziek de
volmaakte wijsheid van God'.
- 'De enige bedoeling van het harmo
nisch samengaan van stemmen is
God te verheerlijken, al het andere
gebruik dat men ervan maakt is zin
loos gegoochel van de duivel'.
Het mag geen verwondering wekken,
dat de gulle inclusieve muziekopvat
ting van Luther de inspiratiebron is
geweest van een rijke kerkmuzieklite-
ratuur. In het weelderige landschap
van de Lutherse kerkmuziek verhef
fen zich twee bergen: Heinrich Schütz
en Johann Sebastian Bach. Waarom
torent de kerkmuziek van deze twee
reuzen uit boven het laag- en middel
gebergte van de tijdgenoten?
Beide componisten hebben een unie
ke synthese weten te vinden van
orthodoxie en mystiek, objectiviteit
en subjectiviteit, 'prima' en 'seconda
pratica', muziek die 'het hoogste
woord' voert en het woord dat het
muzikale detail bepaalt.
Weet u hoeveel opera's Bach compo
neerde? Geen enkele, zegt het ge
schiedenisboekje. In bredere zin rede
nerend zou men met het volste recht
kunnen zeggen: een paar honderd! In
de Cantates toont Bach zich - zonder
dat hij 'ouderwetse' zaken als motet
en koraal aan de kant schuift - een
expert in het toepassen van de tech
nieken van de Barokke opera seria:
recitatief, aria, metriek en harmo
nisch verloop geënt op dansvormen.
De laatstgenoemde vormen represen
teren het hier-en-nu. solidariteit met
aardse dingen, de symmetrische twee
delige vormen passen de tijd af met de
meetlat van het metrum en het har
monisch schema: de mens ordent de
chaos. De uitingen van de enkeling
worden in het recitatief - wat gemo
delleerd is naar de spreek-melodie -
verklankt.
Als het individu buiten zichzelf van
vreugde, smart of haat geraakt, wordt
het recitatief verhevigd tot een arioso.
In een barok-opera is een arioso de
enige plek, waar een karakter zich
ongeremd kan uiten, waar de banden
van conventie en beschaving geslaakt
kunnen worden. In de Cantates en
Passies van Bach zijn deze Arioso's
dan ook de meest affect-geladen stuk
ken. De statische da capo-aria is een
compromis tussen genoemde genres:
de wil van de enkeling wordt aan
banden gelegd, geciviliseerd door de
eisen van de samenleving.
Het koor 'Of sundry natures....' -
naar ik meen een ensemble van
het Zwols muzieklyceum - deed zijn
poëtische naam gelukkig weinig eer
aan. De uiteenlopende temperamen
ten waren homogeen samengesmeed
tot een wendbaar klankapparaat. De
jongensachtig koudmetalig getrim-
breerde sopranen functioneerden
zeer adequaat in deze muziek. De
altpartij kreeg door toevoeging van
een countertenor extra glans en re
liëf. Prachtig, die puur getrokken
cantus firmus-lijn 'Mit Fried' und
Freud' fahr ich dahin' in Bach's Ac
tus tragicus.
Het solistenteam liet gemengde in
drukken achter. Sopraan Bep Pierik
beschikt over een evenwichtig getrim-
breerd apparaat, maar ze schiet vaak
tekort op het vlak van de gedetailleer
de woordexpressie waar deze muziek
mee staat of valt.
Bij countertenor Simon Schouten be
wondert men juist het gelukkige even
wicht tussen een intelligent integre
ren van woordaccenten in een fraai
gerealiseerde grote lijn. Bij tenor Har
ry Geraerts slaat de weegschaal naar
mijn smaak wat te ver door. Zijn het
Sprechgesang naderende exclamaties
ontberen een samenbindende logica.
Jelle Drayer zet zijn prachtige bariton
wat te bedeesd en lethargisch in om
volledig te kunnen boeien.
Het Schütz-gedeelte voor de pauze
maakte over het geheel genomen de
indruk nog wat in de grondverf te
staan. Dirigent Leussink had zijn
hoofd meer in de partituur dan de
partituur in zijn hoofd, zo leek het wel.
Zijn stuurmanskunst moest zich be
perken tot het verhoeden van ontspo
ringen, een inspirerende 'final touch'
miste men node. 'Siehe. meine Mahl-
zeit habe ich bereitet' was dan ook
niet onverkort van toepassing op deze
Schützvertolkingen, hoe respectabel
sommige individuele prestaties ook
waren.
Chris Farr leidde vanachter het
cembalo de cantate 'Gleichwie
der Regen". Vanuit een eensgezinde
intentie realiseerde het instrumenta
le apparaat het ritmische en dynami
sche spanningsverloop. Farr wist het
intieme slotkoraal smachtend te mo
delleren.
Bach was niet, zoals Mozart en Men
delssohn dat wél waren, als compo
nist een wonderkind. De cantate 106,
'Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit' is
één van de eerste echt geniale werken
van de 22-jarige componist. Deze 'stil
le Musik', met de voor een treurmu
ziek geëigende instrumentale bezet
ting van twee blokfluiten, twee gam
ba's en continuo deelde in de lezing
van Leussink c.s. zijn ontroerende
boodschap mede. Toch miste men
ook hier een vaste hand, die een
dwingende greep op de materie had.
Nog twee opmerkingen: in een kerk is
deze muziek echt op zijn plaats. Daar
pas beleeft men de eenheid van mu
ziek en ruimte ten volle. Waarom
toch, tenslotte, stuurt men de men
sen, die daartoe een fors bedrag neer
tellen, op reis door meer dan drie
eeuwen muziekgeschiedenis, zonder
spoorboekje? UIT in ZEELAND
moest zich (wederom) schamen voor
een zo povere begeleiding van een
evenement.
Leen de Broekert
wm
(Slot van pagina 9
op het spoor was gekomen, zijn daar
over ingeseind. Er zijn daar afdoende
maatregelen genomen: bestellingen
voor de Peter van Anrooylaan wor
den niet meer in behandeling geno
men.
De groepen, aldus Mastenbroek, ope
reren onafhankelijk van elkaar. Hij
heeft becijfert dat de postorderbedrij
ven in totaal voor vele tienduizenden
guldens zijn benadeeld. Het onder
zoek daarnaar duurt nog voort.
Voorts is de eenvoudige manier om
postorderbedrijven spullen afhandig
te maken ook in andere steden al in
daden omgezet. In Helmond bijvoor
beeld achterhaalde de postale recher
che een dergelijke oplichting tot een
bedrag van tachtig mille. Volgende
week wordt een onderzoek gestart in
Vlissingen.
