SOUND MACHINE
iedereen een ster
Nieuwe transatlantische
kabel in gebruik genomen
Folie tegen bevroren ruit
OPMERKELIJK STIL
EN ZEER ZUINIG
PZC/ varia
HOE TE RIJDEM OP GLADDE WEGEN??
autovaria
filJDAG 30 DECEMBER 1983
(Door Stem Leeuwenkamp)
Zoals te verwachten,
komt Mercedes met een
hele serie motoren in de 190.
Als eerste de normale-benzi-
neversies, toen de 24-klep-
per en nu dan de diesel.
Volgend jaar kunnen we
nog een 5-cilinder verwach
ten die zoveel 'lucht' heeft,
dat een turbo vooralsnog bij
de Mercedes 190 niet nodig
is.
De degelijk ingekapselde motor van
de diesel maakt hem opmerkelijk
stil. Bij de top van 160 km per uur is
dat wel iets minder, maar over het
brede gebied tot 120 km is het
allemaal acceptabel- De auto is van
binnen en van buiten niet te onder
scheiden van de benzineversie, of
het moest het typeplaatje zijn dat
iemand opvalt. De motor heeft bij
na 20 procent meer vermogen (72
pk) dan de huidige 200 D en een
koppel gelijk aan de 300 D.
Mercedes heeft gekozen voor de
voorkamer bij het verbrandingspro
ces. Gebleken is dat dit conventio
nele systeem nog steeds beter werkt
dan wervelkamer of directe inspui
ting. Met name de rustige loop
omdat toename van druk in het
overgrote deel de oorzaak van la
waai is. Het koppel van de 190 D is
tamelijk hoog met 123 Nm-2800 tr
en bovendien al bijna geheel be
schikbaar vanaf zo'n 1250 tr.
De nieuwe diesel is bij een zuinig-
heidsrit (zoveel mogelijk 100 km-u)
over een afstand van 1400 km voor
zichtig omgesprongen met de
brandstof: gemiddeld 1:25. In de
dagelijkse praktijk zal dat cijfer
gauw een derde lager liggen. De 190
D kost standaard f 43.500 en per
maand betekent dat aan leasekos-
ten f995.
Mercedes ziet de toekomst voor de
diesels in de duurdere klasse met
vertrouwen tegemoet In september
bleek de afzet in die klasse met 17
procent te zijn gegroeid In Neder
land zullen er volgend jaar 4700
beschikbaar zijn voor de verkoop,
dit jaar zijn er al 200 méér genoteerd
dan de 1800 die er verkocht zijn.
Met het introduceren van de 190-
serie zit dit merk in Nederland goed
in het zadel. In de totale concurren-
tieklasse van het totale programma
is het nu zonder meer marktleider
met een aandeel van ruim 15 pro
cent
i Door Siem Leeuwenkamp)
Mocht u nog op de wintersport gaan. of als het nog
echt koud wordt in ons land. dan is het niet nodig
om de ruiten van de auto te bespuiten of schoon te
krabben wanneer die dichtgevroren zijn.
Een vinding uit eigen land die Celsius-pack heet, wordt
op de voorruit gelegd en 's morgens is het doorzichtige
folie er simpel af te halen. Daarna oprollen en 's avonds
is het weer gebruiksklaar Celsius-pack bestaat uit drie
vellen (voorruit, achterruit en twee zijruiten) en kost
f 14,95. Dat lijkt veel in vergelijking met het enkele vel
dat Shell aanbiedt voor f 2.95. Bij onderzoek is evenwel
gebleken dat je 's morgens nog moet krabben omdat
dit vel niet vanzelf vasthecht maar met zuignapjes
strakgetrokken moet worden Verder is het lang niet zo
weerbestendig
Celsius-pack gaat op z'n minst een jaar lang mee.
Wordt er voorzichtig mee omgesprongen en af en toe
pekel en andere rommel met schoon water afgespoeld
dan kan de gebruiksduur verdrievoudigd worden. Een
zonwerende functie heeft Celsius-pack in de zomer
Dan worden de folievellen aan de binnenzijde geplakt.
Het materiaal wordt gemaakt door Holman-Van der
Neer in Doetmchem.
iilR®
Eén versnelling lager dan normaal
Stuur gas. koppeling en rem bijzonder
langzaam hameren
sfeêö
Indien mogelijk liever het gaspedaal
loslaten dan op de rem trappen
Moet men toch remmen, dan licht
herhaaldelijk op het rempedaal trap-
pen(pnmpen)enweerlnslaten
Everybody is in showbizz, everybody's a star", zongen de Kinks jaren geleden al. Deze
satirisch bedoelde songtekst blijkt nu bewaarheid te worden. Je kunt zelf voor Sting,
lówie, Michael Jackson of Olivia Newton John spelen met een 'meezingversterker'. Een
envoudige uitvoering is de onlangs geïntroduceerde 'Sound Mixer Booster' van Philips. Het
pparaat kan ook uitkomst bieden voor marktlui met een schorre stem, want het werkt ook
p de auto-accu.
Ie eenvoudigste 'meezingversterker' paar Andre van Duin's meedoen, met ziek, die geen Westerse aanpak gedo-
estaat uit een twee-weg kofferver- bijbehorende scheve bekken. De hele gen, alhoewel er langzamerhand ook
lerker met ingebouwd cassettedeck meezingrage komt echter uit Japan. Frank Sinatra en Perry Como klas-
aansluiting voor microfoon, elek- 'Karaoke' noemt men het daar en er siekers' bijkomen. Een bijkomend
ische gitaar, electronisch orgel ol is een keur van Japanse muziek op probleem is dat veel van die banden
Ijvoorbeeld een tweede cassette- band ZONDEK de primaire stem. met zo'n korte speelduur zijn opgeno-
•corder. Dat laatste is belangrijk bij Men krijgt daar muziekboekjes bij en men op het in Amerika en Japan nog
;t zogenaamde 'dubben', het inspe- de tekst. Het is dan erg dankbaar om wel gebruikte eight-track-cassette.
:i van meer stemmen of instrumen- tegen een volledig orkest aan eens Echter: de veelheid van Japanse Ka-
Op die manier is het leuk om zelf lekker uit te pakken, als de vocale raoke-apparaten laat meer mogelijk-
:tief muziek te beoefenen. mogelijkheden tenminste meezitten, heden open, al is daar meer geld mee
[et meest gebruikelijk en verreweg Helaas staat er op de Japanse tapes gemoeid.
iet eenvoudigst is het om mee te vrijwel uitsluitend Oosterse volksmu- Sony maakt ook 'Soundmachines'
Ingen met de favoriete groep. Het
sluid daarvan komt van het casset-
fbandje. Via de microfoon kan men
'lead-zanger' fungeren. Op die ma-
ler is het ook mogelijk om discjockey
spelen. Tussen de nummers die
:en draait van cassette kunnen de
in- en afkondigingen worden ge-
iatst. Het is ook mogelijk om zelf
L oor een kale begeleiding te zorgen.
L eeen een achtergrond van een ritme-
forkestband kan men 'live' zingen en
lixen.
ro kan de 'Sound Mixer' ook worden
ebruikt op scholen, clubs, verenigin-
en en uiteraard thuis op de eigen
imer of tussen-de-schuifdeuren. Het
lomeen 'play-backen', al dan niet
;t uiterlijke imitaties is in Neder-
xind altijd al populair geweest en
rijgt steeds nieuwe impulsen door
2 Y'-programma's. Mick Jagger. Grace
n ones. Boy George. 10 CC, Status Quo
i misschien zelfs Andre Hazes kun-
ou eenmaal niet samen in de
ii, rovinciedisco van Emmercompas-
mm staan. Maar de play-back versie
overal te maken.
)e Sound Mixer Booster kost onge-
ter f475. Je kunt als je niet zo
vertuigd bent van eigen stemgeluid
het oorspronkelijke bandje laten
rerheersen. Als de toonhoogte niet
schikt is kan met een snelheidsre-
ilaar de toonhoogte van de muziek,
Enen zekere grenzen, worden bijge-
ad. Dat geschiedt door de motor
o c het cassettedeck bij te stellen met
i Iservoregelaar. Het apparaat kan
simpelweg worden gebruikt als
paar- en zangvesterker. Om vrijwel
ruisloos te kunnen oefenen met
iktrische gitaar kan ook een kopte-
foonaansluiting worden gebruikt,
fet gitaar, elektronisch keyboard of
itme-box en zang kan een soort 'een-
W lansband' worden gevormd.
(araoke
:t 'pl^y-backen' is een typisch Ame-
laanse en Europese vrijetijdbeste-
og. Wie menige talentenjacht heeft Plezier bij het zelf musiceren met de draagbare geluidsinstallatie, die tevens
ijgewoond weet dat er altijd een als opname-apparaat kan dienen
met meer cassettes bijvoorbeeld
eight-track en compact cassette.
Voordeel daarvan is dat men in fasen
de eight-tracks kan overnemen met
zang imeerstemmig eventueel) naar
de musicassette. In sommige Sound
machines is dan ook een compleet
mixerpaneel ingebouwd, om verschil
lende muziekbronnen te kunnen men
gen. Met ingebrip van zang, gitaar en
ritmes en het nog andere (meerdere)
microfoons.
Het meest ingewikkeld zijn de Karao-
ke's van JVC en Panasonic. Die heb
ben liefst drie of vier ingebouwde
decks, twee voor de musicassette en
een of zelfs twee voor de eight-tracks.
Al het opgenomen materiaal laat zich
op deze manier mixen, en het opne
men van een heel koortje, terwijl men
maar in zijn eentje werkt, behoort
zeker tot de mogelijkheden. Bij enkele
apparaten worden meer microfoons
bijgeleverd. Er zijn ook Karaoke-uit-
voenngen met extra echo- en nagalm-
mogelijkheden, langzamerhand to
taal verplaatsbare studio's. De prijzen
lopen geleidelijk op tot ruim f2000.
Computer
Tenslotte nog Yamaha. De Japanse
fabrikant die ook bekendheid geniet
om zijn motorfietsen, zeilschepen en
concertpiano's heeft zich meer op de
professionele muziekmarkt gecon
centreerd. Yamaha heeft enkele van
de mooie keyboards (de term elektro-
„nische orgels zou volstrekt misstaan)
gekoppeld aan een huiscomputer.
Elk zichzelf respecterend bedrijf in
Japan (en gezien de mentaliteit zijn
ze dat dus allemaal) brengt namelijk
een huiscoraputer uit.
De Yamaha-computers, van het type
YIS 503 en 303 gecombineerd met een
keyboard geven de mogelijkheid c
via de computer muziek te compone
ren. Met een speciaal programma kan
men ook noten leren lezen (de compu
ter geeft op het scherm notenbalken
weer en de toets die men aanslaat
wordt keurig afgebeeld). Het geheel
gaat gepaard met een cursus. Sla noot
'a' aan Op het scherm bij de compu
ter verschijnt de weergave van de
aangeslagen toets met nog de waarde
ring of dat goed en fout is. Bovendien
kent de computer zelf melodieén en
kan de opbouw daarvan ook laten
Dit alles uiteraard in kleur. Want geen
enkele Japanse computer doet het
zonder. Het publiek kan de Yamaha
computer namelijk ook gebruiken
voor spelletjes en voor educatieve
onderwerpen. De 'huiscomputer' be
rekent het huishoudelijk energiever
bruik, start de koffie-automaat 's och
tends. de micro-oven 's avonds en
houdt verder de verwarming en tem
peratuur in de gaten. Sharp gaat
zover om zijn computer (gecombi
neerd met video en TV) ook de TV-
programma's te laten inschakelen.
e:
(Door Hugo van der Heem
Dezer dagen is een nieuwe transat
lantische kabel tussen Engeland
Amerika in gebruik genomen. De
trbinding voor telefoon, telex en
ii imputercommunicatie heet TAT-7.
j Ie kosten bedragen zo'n 400 miljoen
lilden.
Ie ingebruikname kreeg een extra
zstelijk tintje omdat het precies 125
J Br geleden was dat de eerste trans-
f tlantische kabel tussen beide landen
J )t stand kwam. Zowel toen als nu
ierd de kabel geleverd door hetzelfde
3 bitse bedrijf: STC (Standard Tele-
0 hones en Cables), dat tegenwoordig
■jj Ij Greenwich in de buurt van Londen
J ivestigd is.
J ie nieuwe kabel zal heel veel gege-
's' ens tegelijk overbrengen. Misschien
J li hij ook worden ingezet voor inter-
j mtinentale. zakelijke video-confe-
ities. De TAT-7 verdubbelt de
g ansatlantische communicatieca-
acteit van Engeland, omdat er nu
200 overzeese gesprekken meer ge-
oerd kunnen worden dan eerst. De
AT-7 kabel is ongeveer 5000 kilome-
sr lang. Hij werd in 1970 bij STC
U esteld en kostte toen 120 miljoen. De
«enge kosten kwamen voor rekening
an het leggen en het plaatsen van de
Ijbchorende apparatuur. Daarna
ïrkte de zaak echter perfect. Geen
onder: STC voorziet over hele de
weid in 60 pet van de gevallen de
ii ensheid van zeekabels.
!un eerste project in 1858 was echter
rerigens niet zo n succes. Het ging
ïtijds om een telegrafiekabel over
zeebodem tussen Europa en
loord-Amerika. Hij werd aangelegd
J Mr twee schepen, een Engelse en
a Amerikaanse van Trinity Baai,
'ewfoundland naar Valentia aan de
ïse kust. Volstrekt in contrast met
•J Ie TAT-7 kon hij slechts een bood-
thap tegelijk aan, en dan nog heel
tg langzaam, letter voor letter,
bningin Victoria's gelukstelegram
J in 90 woorden in verband met de
t abel, gericht aan de president van de
erenigde Staten, vereiste ruim 16
- ur verzendtijd. Maar dat was in dit
tijd al opmerkelijk omdat het enige
alternatief een zeebrief was, die er
enige weken over deed Bij de huidige
verbinding is er geen tijdverlies, dan
onderdelen van secondes (looptijd)
zoals zich dat ook bij satelliet-verbin
dingen voordoet. Beide media zijn
tegenwoordig trouwens verregaand
storingsvrij.
Teleurstelling
De ingenieurs uit 1858 konden alleen
maar hopen dat alles goed zou gaan.
Al gauw kregen zij een enorme te
leurstelling te verwerken. Op 480
kilometer uit de kust van Ierland
sijpelde namelijk langzaam maar ze
ker water in die eerste transatlanti
sche kabel.
De telegrafiegeluiden werden daar
door eerst verstoord, en daarna, in
minder dan een maand, onbruikbaar.
Pogingen om de kabel te repareren
werden al spoedig opgegeven. De re
den daarvoor was dat de kabel niet zo
sterk was. Tijdens de werkzaamheden
voor de aanleg was hij door de zon
beschenen en ook aan winterijs bloot
gesteld. Daardoor was de koperen
kern verzwakt en verdween de omhul
lende isolatie langzamerhand
De huidige TAT-kabels zijn ontwor
pen om 25 jaar ononderbroken te
werken, met inbegrip van de in de
kabel opgenomen onderzeese elek
tronische versterkers. Voorbeelden
van zulke (telefoon(kabels met op zich
al veel meer capaciteit dan een tele
grafiekabel, zijn er te over. Dat som
migen toch voortijdig uit dienst wor
den genomen komt omdat men de
capaciteit na enige tijd onvoldoende
vindt. Ze blijven dan dienst doen in
geval van storing.
saaaKj»
De nieuwe transatlantische kabel tussen Engeland en de Verenigde Staten zal mogelijk worden ingezet voor
video-conferenties.
