ik kan heel schurkerig door mijn huis lopen H PQ m oc rv 00 OC O NJ Ph Ze droomde, zo'n jaar of acht, negen gele den, met enige regel maat dat ze trouwde - tegen haar zin. Ze zegt: ,Die droom, daar werd ik nooit vrolijk uit wak ker. Het had er, denk ik, mee te maken dat ik in die tijd toch het gevoel had, dat ik aan bepaalde maatschappelijke ver wachtingen moest vol doen. Je persoonlijkheid is nog niet zo gevormd. Je wilt aardig gevonden worden en op de een of andere manier aan een algemeen aanvaard beeld voldoen. Daar zal het mee te maken gehad hebben. Die droom heb ik niet meer nee". Ze is nu midden in de dertig en zo men dat noemt alleen staand. Daarover praten we. We hebben het over hoe ze haar leven inricht en hoe de samenleving reageert op het verschijnsel alleenstaande'. Of hoe individuen soms rea geren. Daar was, enkele ja ren geleden, een onbekende man, die haar hardnekkig opbelde met de mededeling, dat hij een afspraak met haar wenste te maken. „Ik wist niet wie het was, weet dat nog niet. Maar hij wist blijkbaar wel iets van mij af. Toen ik niet op zijn voorstel len inging, dreigde hij me eens op straat te pakken. Dat was wel beangstigend hoor. Je wordt bang om 's avonds over straat te gaan. Ik ben me in die tijd 's avonds eens doodgeschrokken, toen ie mand me gewoon de weg vroeg". De opbeller werd opgespoord en de politie gaf hem te verstaan dat hij er verstandig aan deed zijn activiteiten testaken. Dat deed hij. Maar tegen de achtergrond van die ervaring be sluiten we al pratend dat ze in dit verhaal anoniem zal blijven. Omdat o'e samenleving nu eenmaal hard nekkige individuen herbergt, die fcaar zouden kunnen benaderen als daar naam genoemd wordt. En ze tou het met de feestdagen een wetje gezellig houden. Het beeld over de alleenstaande, dat is, meent ze. vertekend. Het gezin TCrdt door velen gezien als de hoek steen van de samenleving en wie op 2'n eentje door het leven gaat wordt nogal eens beschouwd als iemand met wie men te doen moet hebben - een persoon, behorend tot een min derheid voor wie men zo rond de feestdagen eens iets aardigs moet arrangeren. Die minderheid, daar '•alt het nogal mee mee. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek, verzameld in 1981. blijkt dat er meer dan een miljoen huishou dens in Nederland zijn. bestaande uit a persoon. Het aantal huishoudens met n gezin loopt tegen de 3,7 mil joen. Alleenstaanden maken meer dan een vijfde deel van de Neder landse samenleving uit. Ze zegt: ,,Er wordt vaak niet bij stilgestaan, dat heel wat mensen bewust kiezen voor alleen zijn en blijven". keus fte gaan terug in de tijd - naar ver •oor het moment, waarop ze bewust die keus maakte en ze stelt vast. dat óet ging om 'een beslissing achteraf- -Je moet", zegt ze, „wgt ouder zijn om dat te ontdekken. Tot een be paalde leeftijd denk je. dat je zult 21 ÉtÊUKBÊ Bij het houden van vakanties er vaart ze het niet als een nadeel alleen te zijn. „Het legt wel beperkingen op Je kunt niet overal naartoe. In grote steden kun je 's avonds beter niet alleen de straat op en dan zit je in een hotel. Het hangt dan van het toeval af of je met iemand meekunt de stad in. Ik ben eens in Wenen verdwaald, zo tegen de avond op m'n eentje. Ik durfde niet op de platte grond te kijken, omdat dan duidelijk is. dat je vreemd bent. Maar tegen over die beperkingen staan grote voordelen. Je kunt je eigen vakantie- doel kiezen op momenten, die jou het best uitkomen Je maakt je eigen dagindeling. Ik ben op vakanties nogal actief. Ik vind het prettig om allerlei dingen te kunnen onderne men en alleen kun je doen wat je wilt". Het gezin de hoeksteen van de sa menleving. Ze loopt wel tegen din gen aan, die die stelling lijken te bevestigen. „Je hebt gezmskortingen bij de spoorwegen h. En artikelen, die voordelig in gezinsverpakking worden aangeboden. Overheidsin stanties hebben hun kantoren open op werkuren en bij winkels is dat ook zo. De belasting pakt alleenstaanden meer dan mensen, die een gezin onderhouden Als de schoorsteenve ger komt moet je vrij nemen of iets regelen. Dat zijn allemaal van die dingen - mensen, die e'r moeite mee hebben zullen zich erdoor gediscri mineerd voelen. Ik heb dat niet zo. Wat de belasting betreft: tweeverdie ners worden ook extra gepakt en ik verdien genoeg om rond te komen. En getrouwde mensen, die allebei een baan hebben, stuiten op dezelfde problemen met winkels en als ze hun paspoort willen laten verlengen. De samenleving is een beetje ingericht op thuisblijvers, althans op een thuisblijver, die voor een aantal din gen zorgt Maar dat feit levert niet uitsluitend voor alleenstaanden een probleem op. Daar hebben zoveel mensen mee te maken. Je kunt niet speciaal alleenstaanden om die rede nen als beklagenswaardig beschou- trouwen. Omdat dat het patroon is. Je zegt :'Als ik 23 ben. dan trouw ik'. Maar toen ik dat was, heb ik niet gedacht;'Nu is het zover - hoe nu'? Het kwam er niet van en toen ik 26. 27 jaar was en nog steeds alleen, dacht ik 'Dat bevalt met eigenlijk best zo'. Dat komt ook. ik heb een redelijke opleiding gehad en ik vond leuk werk. Je hebt het dan niet nodig, dat een ander je status be paalt. Ik had een baan en om me heen zag ik vriendinnen, die trouw den en kinderen kregen. Ze zaten ergens op een dorp en er gebeurde verder niets. Dat vond ik niet aan trekkelijk. Mijn leven zag er naar mijn gevoel spectaculairder uit. En nog iets. Ik had werk, nogal een eindje uit de buurt van het ouderlijk huis en dat had tot gevolg, dat ik op m'n eenentwintigste mijn eigen huis je had met eigen spullen. Na een paar jaar dacht ik: 'Ik zit hier wel lekker'. Daar wordt je je steeds bewuster van". De omgeving reageerde niet overma tig origineel. „Je komt op verjaarda gen dan ooms tegen, die te pas en te onpas vragen, wanneer jij nu eens je toekomstige man komt voorstellen. Strontvervelend. Maar dat gaat van zelf over. Een aantal mensen zal denken, dat ik lesbisch ben omdat ze dat van iedere vrouw denken, die door de dertig is en alleen. Maar er wordt niet meer naar gevraagd. Als je ouder wordt en je niet kwestbaar opstelt, durven mensen wat minder te vragen in dit opzicht". Ze ziet in het alleen zijn met onbe langrijke voordelen en spreekt daar op opgewekte toon over. „Het aan trekkelijke is, dat je buiten je werk om je tijd helemaal zelf kunt inrich ten. Je kunt in de stad gaan eten als je daar zin in hebt. Je belt iemand, die ook alleen is en je hoeft dan thuis mets af te zeggen, mensen te bellen over wat je gaat doen. Wat ik ook prettig vind. is dat je kunt aanrot- zooien in je huishouden Als dat zo uitkomt eet je drie keer per dag brood. Ik heb periodes, dat ik iedere week een keertje langs de fritesboer ga, hoewel ik graag kook. Maar met meer mensen heb je je naar regels te richten. Alleen heb je ook wel regels, maar daar kun je makkelijker de hand mee lichten. Daarom zie ik ook helemaal niets in van die centraal- wonen-projecten. Al die mensen. onderdeel Of je er egocentrisch van wordt Ik heb het idee. dat ik dal aardig in de hand heb. In je werk ben je toch een onderdeel van het geheel. Daar is hoe je priv bent niet zo manifest. Maar als je wilt functioneren, zul je ook buiten dat werk water in de wijn moeten doen. Je moet je er, vind ik, ook van bewust zijn, dat er maatschappelijk allerlei dingen zijn, die jou niet per se hoeven aan te gaan, maar waar je toch maar kennis van moet nemen. Om op de hoogte te zijn. Ik luister op de radio naar allerlei dingen, ook naar kin derprogramma's om te weten wat er op dat gebied wordt uitgezonden. Maar om op de hoogte te blijven, luister ik ook naar uitzendingen van a. j. snel politieke partijen, waar ik me niet mee verwant voel. Ik weet niet precies waar het ene begint en het andere ophoudt in hoeverre ik din gen volg omdat ik alleen ben of dat ik dat zoals iedereen doe om geïnfor meerd te zijn". We hebben het over het feit, dat opleiding en in het verlengde daar van een redelijke financiële positie van betekenis zijn om alleen een tevreden bestaan in te richten. Ze relativeert onmiddellijk „Ik verdien inderdaad hetzelfde als waar heel wat gezinnen van rondkomen en bovendien woon ik met duur. Dat betekent, dat ik eens m de stad kan gaan eten als ik daar zin in heb en boeken en andere dmgen kan kopen, die het bestaan veraangenamen. Maar dat geldt voor mensen, die een gezin vormen ook. Ik geloof niet, dat alleen het pure bestaan van elkaar gelukkig maakt. Hoe je leven ook is ingericht, het geldt voor iedereen, dat er geld nodig is om het leven een beetje behaaglijk te maken. Wat wel zo is, werk is voor mij heel belangrijk. Een niet onbelangrijk deel van mijn sociale contacten loopt via het werk of is in ieder geval op die manier tot stand gekomen. Als mijn werk zou wegvallen, denk ik dat ik niet zoveel mensen meer zou spreken. Maar ook op dat punt denk ik. dat het voor iedereen tegenvalt om werkloos te raken". Nadelen van alleen zijn. Ze zegt met zonder ironie: „Je bent wel eens alleen hè". En: „A ls het 's winters slecht weer is in het weekend, dan heb ik wel eens een zondag, dat ik helemaal niemand spreek. Ik kleed me dan ook de hele dag niet aan. Meestal breng ik zo'n dag tevreden door. Maar een enkele keer heb ik. dat ik me realiseer, dat ik niemand gesproken heb en op zo'n moment heb ik het niet naar mijn zin. Niet naar mijn zin', dat is eufemistisch uitgedrukt ja. Het aantal keren, dat ik dat heb neemt trouwens niet toe. En als ik eens een griepje heb. dan vind ik het lekkerder om alleen te zijn Steeds iemand om je heen - ik heb dat al zo lang niet. dat ik het niet als een gemis voel". Andere reacties getuigen van jaloe zie of hang naar competitie, signa leert ze. „Een schoonzusje van me heeft dat nogal eens. Ze ziet. dat ik me een aantal dingen materieel ge zien kan veroorloven en ze vindt het dan nodig om vast te stellen: .'Jij gaat dan wel ieder jaar op winter sport. maar daar staat tegenover, dat ik kindertjes heb'. Ik wordt daar nogal knarrig van. Je zet kindertjes niet tegenover materiele dingen Dat soort competitie vind ik irntant. Ik heb voor mijn manier van leven gekozen. Ik heb nooit gehad, dat ik het hebben van kinderen zag als een vervulling van mijn leven. Voor an deren is dat wel van belang. Maar dat afwegen, .dat, stoort" Zoals het stoorde, toen ze eens ver huisde en door de omstanders werd vastgesteld: 'Je hebt het allemaal hardstikke leuk ingericht, maar je komt er wél alleen in'. „Dat vond men dus zielig en dat is het niet. Toen ik 21 jaar was en voor het eerst zelfstandig ging wonen, zei mijn moeder:'Koop de dingen nou niet te duur. Dat komt later wel" Ik was het daar toen wel min of meer mee eens. Ik dacht toen. dat ik wel over een aantal jaren zou trouwen. Maar nu heb ik een keus gemaakt voor de manier, waarop ik nu leef'. Die keus. er bestaat niet steeds alle begrip voor. De samenleving is ln belangrijke mate ingericht op gezin nen of daarmee vergelijkbare vor men. Dat is, onder meer, te merken aan 'instanties'. Ze zegt. „Ik heb kort geleden de PTT eens te verstaan gegeven, dat ik met als 'mejuffrouw' wil worden aangeduid. Dat wéten ze lang vol te houden. Bij de adresse ring van giro-afschrijvingen en bij vermelding in de telefoongids. Die aanduiding 'mejuffrouw' maakt, dat je bekend staat als alleenstaand. Dat is bij mannen nooit duidelijk. Ik heb er ook de pest aan, als mannen mij aan de telefoon aanspreken met 'juf frouw'. Dan moet ik me dwingen om niet 'jongeheer' terug te zeggen - ik kan de organisatie, waar ik voor werk niet blameren. Nee, de wereld is niet geëmancipeerd Maan aan de andere kant - dat kun je van zoveel dingen zeggen' heden We hebben het over de toekomst. Over alleen ouder worden en ze zegt: „Daar denk ik niet over. sta ik niet bij stil". Het heden dan. „Je hebt wel eens, dat je mensen ziet, aan wie je kunt zien dat ze van elkaar houden - dat doorleefde hou den van - en dan denk ik: 'die hebben het voor elkaar'. Zo'n geluk zalige status denk ik niet dat je dat in je eentje niet kunt bereiken. Maar een heleboel mensen die samenle ven, zullen dat met eenzelfde vlaag van jaloezie bezien, vrees ik. Er is geen streep met aan de ene kant gelukkig getrouwde mensen en aan de andere zielige alleenstaanden". Ze las ooit met enige regelmaat contactadvertenties in couranten. Ze zegt „Die dingen heb ik een hele tijd bekeken. Nee. ik heb nooit op iets geschreven Ik las ze selectief naar mij toe en stelde me daar dan iets bij voor". Glimlachend: „Mannen met een ei gen huis, dat trok me nooit zo aan. Ik heb namelijk een huis". En dan: „Ik lees ze niet meer. Het is jaren geleden. Als ik erover nadenk, zal het te maken hebben gehad met het accepteren van alleen zijn. Achteraf denk ik, dat het iets met zoeken te maken heeft. Dat is over. Ik kan me mezelf niet anders voor stellen dan zo te zijn als nu" „Weetje, ik kan heel schurkerig door mijn huis lopen en denken 'Goh, wat heb ik het lekker clubs Ze volgt zo nu en dan eens een cursus in iets waar ze belang in stelt of waar ze iets aan kan hebben voor haar werk, dat in de sfeer van public relations ligt. Clubs en sociëteiten Daar heeft ze geen behoefte aan. „Ik doe wat dat betreft aan niets wat. In mijn werk heb ik wel eens contact met clubs van vrouwen". Ze trekt even de neus op en zegt: „Ik organi seer dan wel eens iets voor zo'n club en zorg voor de begeleiding van een excursie of zo. Dat vind ik leuk hoor, maar ik zou me daar niet bij thuis- voelen. Als je je daarbij aansluit, moet je er geregeld naar toe. Ik vind het lekker om 's avonds thuis te zijn. Of bij vrienden. Ik heb nogal wat kennissen, die ook alleen zijn. Je kunt dan eens samen een borrel gaan drinken. Dat is alleen in cafs wel lastig. Je bent een prooi als je alleen aan de bar zit. Heel verve lend. Je kunt maar zelden een ge sprek voeren, zonder dat er op de versiertoer gegaan wordt - toespe lingen". Dat bemoeilijkt soms contacten. Ook met kennissen. „Je komt 's avonds ergens en je wordt door de man naar huis gebracht Mannen, die je 's avonds thuisbrengen, den ken datje zo nodig moet Zo van: 'Je zult sexueel wel tekort komen en daar zal ik je dan bij helpen. Dat vind ik heel min. Het gevolg is, dat je sommige mensen niet meer ontmoet of alleen langs gaat als de man niet thuis is. Maar met zulke verschijnse len leer je wel leven. Je bent eraan gewend. Als je je bewust bent van jezelf, gebruik je de mogelijkheden die je hebt Of het feminisme van betekenis is 0 Ik denk. dat de femi nistische beweging nauwelijks iets betekent voor de vrouwen, die dat juist nodig hebben' reacties We praten - nog eens - over reacties van buitenaf. Ze ervaart af cn toe hoe mensen, die in gezinsverband leven zich genoodzaakt voelen haar, bij voorbeeld tijdens feestdagen te vragen. „Dat heeft soms iets van:'Je kunt er wel bij'. Mensen denken dan, dat ze je sociaal moeten bezighou den. Omdat je alleen bent. 'Zullen we haar maar niet met kerst vra gen'. dat soort reacties. Dat is nogal overbodig. De meeste van mijn ken nissen zijn ook alleen en over en weer kun je in weekeinden naar elkaar toe".

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1983 | | pagina 21