in
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Wilton Fijenoord eist
honderden miljoenen
PZC
Israël geschokt door
na gesprek Arafat in
lof VS
Egypte
Kerstramen
Besluit kost Schelde jaarlijks 50 miljoen aan orders' J
EEN VERTROUWEN IN ORDERS CHINA
vandaag
Lubbers:geen
koppeling
order/werk
Ministers
paraat
mKERST
'83
226e jaargang no. 303
Zaterdag 24 december 1983
Zacht
Veel bewolking en af en toe regen
Uiddagtemperatuur ongeveer 10 gra
den Vrij krachtige zuidwestelijke
wind, kracht 5. aan de kust nu en dan
hard. kracht 7
tamse bv sinds 1881
UW ELEKTRO TECHNISCH
INSTALLATEUR
Postbus 154 4460 AD Goes Telefoon 01106-1740
Van een onzer redacteuren)
jEN HAAG Als het kabinet niet
isrugkomt op zijn beslissing geen
- aportvergunning te verlenen voor
ag eens twee duikboten aan Tai-
jan, bestaat de kans dat de Konink-
ijke Maatschappij De Schelde in
nissingcn een jaarlijks orderpakket
'n 40 tot 50 miljoen gulden zal
nislopen. KMS-groepsdirecteur ir. B.
G. Pröpper zei dat vrijdag tijdens
n hoorzitting van de leden van de
taste kamercommissie voor buiten
landse zaken, buitenlandse handel,
(conomische zaken en sociale zaken
over de omstreden Taiwan-opdracht.
Volgens De Schelde-directie liggen er
voor de KMS op Taiwan tal van
mogelijkheden om daar een aanzien
lijk aantal omvangrijke orders van
daan te halen Indien het kabinet
echter volhardt in zijn standpunt, is
het gevaar levensgroot aanwezig dat
de relaties die de KMS op Taiwan
heeft opgebouwd, ernstig verstoord
zullen worden. „Wanneer de export
vergunning wordt geweigerd, zijn al
onze inspanningen voor niets ge
weest", voorspelde Pröpper vrijdag.
Volgens Pröpper is De Schelde tot
dusver vrij succesvol geweest wat
betreft de orderverwerving op Tai
wan. De KMS heeft tot nu toe voor
bijna 130 miljoen gulden aan orders
(de ombouw van twee kolencentrales
en een opslaginstallatie voor LPG) op
Taiwan in de wacht gesleept. En De
Schelde heeft nog meer te verwach
ten, Onlangs nog is een principe
overeenkomst (Tetter of intent') gete
kend voor de ombouw van een elektri
citeitscentrale. Met die opdracht is
een bedrag van om en nabij de 60
miljoen gulden gemoeid
Daarnaast lopen er besprekingen over
opdrachten voor een tweede LPG-
opslaginstallatie, de vervanging van
grote condensors voor nucleaire cen
trales, kolengestookte industrieke
tels, onderdelen van dieselmotoren en
vuilverbrandingsinstallaties. Wan
neer het kabinet Taiwan de duikbo
ten weigert, zal het voor de KMS
uiterst moeilijk worden die opdrach
ten binnen te halen, aldus Pröpper
Zoals bekend, wil de regering Tai
wan de onderzeeërs niet leveren, on
der meer om de betrekkingen met de
Chinese Volksrepubliek niet op het
spel te zetten. Volgens De Schelde-
directeur Pröpper heeft de Chinese
Volksrepubliek in tegenstelling tot
Taiwan het Nederlandse bedrijfs
leven nauwelijks iets te bieden. De
kans dat de KMS in China een voet
aan de grond krijgt is volgens Pröp
per vrijwel te verwaarlozen.
DEN HAAG (GPD) Wilton-Fijenoord eist op zeer korte termijn honderden miljoenen van de
tverheid als niet alsnog een exportvergunning wordt verleend voor de levering van
inikboten aan Taiwan. De directie van de Schiedamse werf heeft het parlement vrijdag
revvaarschuwd voor een dergelijke claim in een hoorzitting van de commissies uit de Tweede
Kamer die bij de affaire betrokken zijn.
In dezelfde hoorzitting waarschuwde de leiding van het Holec-eoncern voor al te grote
terwachtingen van de handel met de Volksrepubliek China. Juist wegens de verhoudingen
net Peking wil de regering de exportvergunning niet aan Wilton-Fijenoord verlenen. Holec AcitlbetCllitlgen
heeft enige ervaring in handelscontacten met de Volksrepubliek. v*
Op de ln aanbouw zijnde boten heelt
Het scmeen.ebes.uur va„Schiedam aanbetalingen gedaan
deed een beroep np de pol.t.ek om de d« f
opvattingen van het kab.net motte debac,e va„
volgen en te bewerkstelligen dat de Hljn.Schetde.Ve,olme. waarvan Wtl-
vergunning er loch nog komt. ..Met
Eet concern ziet er, zeker op de korte merkt. „Binnen een paar jaar zal de
wiujn, geen winstgevende projecten scheepsbouw in de Volksrepubliek
1 komen. Holec had in het verleng- voor enorme concurrentie gaan zor-
van de duikboot-order zicht op gen",
ovangrijke niet-militaire opdrach- Contacten die Van der Giessen met
uit Taiwan, Of daar nu nog wat Peking heeft gehad voor de bouw van
terecht komt,'is uiterst onzeker, schepen, zijn op mets uitgelopen „Wij
De directie van Van der Giessen-De zouden van een serie schepen één
Koord, die Taiwan een groot aantal exemplaar hebben kunnen bouwen,
öjnenjagers zou leveren, ziet de bui Naai dat voorbeeld zouden de Chine-
hangen, als de exportvergunning zen zelf de rest zijn gaan maken. De
Ederdaad niet mocht doorgaan. Zij contacten hebben verder niets opgele-
meent bovendien dat de mijnenjagers verd".
aet ook door een exportverbod zou- I? ninilZ/lllQ
mogen worden getroffen. iVU»/l^UHg
vervullen in alle opzicht<
iredestaak: de wateren vrij maken elektronische apparatuur (zowel mili-
isn ongerechtigheden. Ook in ons talre als civiele) vreest door de weige-
verloren te beschouwen. De rest zou
moeten worden terugverdiend uit de
pgen zeegebied worden immers nog ring van ue expuri.vcMgunning aan ven „maar ue regering neen. uns vprvnlp.f,nf.raphtpn waarvoor d-m nu
herhaaldelijk mijnen gevonden, zowel Wilton-Fijenoord een strop te lijden boven de afgrond gehouden en heeft
van 150 miljoen gulden. Het Twentse ons dan nu laten vallen, zonder zich af
bedrijf zou het vuurgeleidingssysteem te vragen wat de financiële conse
van de duikboten leveren. Met inbe- quenties zouden zijn".
at de Eerste Wereldoorlog als uit de
periode '40-'45"
Concurrentie
tan Peking valt volgens Van der
Giessen-De Noord niets voor dc Ne-
inlandse scheepsbouw te verwach-
Integendeel", zo werd opge-
Wilton-Fijenoord verliest door de wei
gering van de exportvergunning niet
alleen een order voor de bouw van
mog eensi twee onderzeeboten De
werf dreigt ook het werk te moeten
staken aan de twee duikboten die ze
al in aanbouw had op grond van een
contract uit 1981 De eerste zou in
1986 moeten worden afgeleverd
een afwijzing van de exportvergun
ning hebben wij in Schiedam geen
rekening willen houden", aldus dc
delegatie van het Schiedamse be
stuur, die de gevolgen van het kabi
netsbesluit rampzalig noemde, niet w
alleen voor Schiedam maar voor het
hele Rotterdamse havengebied.
Wilton-Fijenoorddirecteur
ton-Fijenoord onderdeel uitmaakt
De werf is de laatste maatschappij die
nog uit het in surséance van betalmg
verkerende concern moet worden ge
licht om zelfstandig verder te kunnen
BRUSSEL - Om de Brusselaars zelf en de bezoekers op weg nabr het
stadscentrum in Kerstsfeer te brengen heeft een verzekeringsmaatschap
pij dit grapje bedacht De lichten in het gebouw worden zodanig
aangelaten dal de verlichte vensters een kerstboom
Stilte op
bestelling
Kerst 1983: opnieuw stil
te
De werf heeft het tekort dat door de
RSV-klap is ontstaan in de financie
ring van de lopende order, voorlopig
Sluis verweet het kabinet dat' het „in gedeeltelijk afgedekt door de winst
vervullen in alle opzichten een Hollandse Signaal, fabrikant van zijn afwijzing van de exportvergun- ïnh^nZ^o^lsnnB'aK
..I..I.. ,,„ii olol/liinnicpltn anrtciral uur Iznwpl mili- nintr uroiimoniiin hppft n-Ahrnilrt Hip VetWaCntte te na C g
mng, argumenten heeft gebruikt die
zij ook in februari had kunnen aange-
grip van vervolg (orders, ook voor Volgens de delegatie van Wilton-Fij-
toeleveremde bedrijven, zou het na
deel uitkomen op een half miljard.
énoirsShSK het'k 'bine '.S «f»
ministerie van Economische Zaken 15 kw,jt SCTaakt-
Het wegvallen van de orders zou een bijvoorbeeld ook het CDA voortdu-
verlies betekenen van 640 manjaren rend de indruk gegeven dat de export-
werk. vergunning er zou komen.
DEN HAAG (ANP) Premier
Lubbers wijst de koppeling
tussen het kabinetsbesluit om
geen nieuwe exportvergun
ning voor de levering van
onderzeeërs aan Taiwan te
verlenen en de werkgelegen
heid bij Wilton Fijenoord van
de hand. Tijdens zijn weke
lijkse persconferentie wilde
de premier beslist niet de op
vatting van VYD-fract ie voor
zitter Nijpels overnemen als
zou dit besluit „dus geld kos
ten."
Een prijs er tegenover steïlen
zou de positie van de overheid
benadelen, meent de bewinds
man. Gevraagd wat het kabi
net doet indien de tweede ka
mer volgende week woensdag,
tijdens het debat over het ka
binetsbesluit. zou zeggen dat
de exportvergunning wel moet
worden verleend zei Lubbers:
„Ik zeg niét bij voorbaat mij
niets aan te trekken van de
argumenten die de kamer naar
voren brengt. In zo'n geval zou
het kabinet zich moeten bera
den."
DEN HAAG (ANP) Minis
ter-president Lubbers houdt
de meest betrokken ministers
bij het wetsontwerp inzake de
tweeverdieners achter de
hand om eventueel woensdag,
als dit wetsontwerp in de eer
ste kamer wordt behandeld,
een extra kabinetsvergade
ring te houden.
Dit voor het geval het verloop
van het debat in de over dit
onderwerp verdeelde senaat
daartoe aanleiding zou geven.
Het debat in de senaat begint
woensdag. Donderdag ant
woordt de regering.
Om in ieder geval het onder-handen
rk te kunnen afmaken, heeft Wil
ton-Fijenoord op korte termijn het
"'-debacle
ijt geraakt. Bovendien ontstaat
dringende behoefte aan vervangend
werk. Ir. Sluis ziet wat dat betreft
vooralsnog geen andere mogelijk
heid dan dat de Nederlandse marine
een order voor nog twee onderzeebo
ten in de Walrus-klasse vervroegt.
Reagan: interesse
in ontmoeting
met Andropov
BONN (RTRDPA) - De Westduitse
bondskanselier. Helmut Kohl, heeft
vrijdag voor de Westduitse televisie
verklaard een boodschap van de
Amerikaanse president. Ronald Rea-
gen. te hebben ontvangen waarin
deze zegt „geïnteresseerd" te zijn in
een ontmoeting met de Sowjet-leider.
Joeri Andropov.
Kohl verklaarde „zij kennen elkaar
met. maar beiden, en dat weet ik uit
persoonlijke gesprekken met hen. zijn
zich van hun grote verantwoordelijk
heid bewust. Wij moeten er alles aan
doen om een ontmoeting tussen beide
regeringsleiders tot stand te bren
gen". aldus Helmut Kohl.
Korter werken Superheld
Korter werken voor minder geld.
de meeste FNV-leden slaan er ach
ter als het ook banen oplevert
(PAGINA 2)
Ziek
Pakketverkleining in de zieken
fondsverzekering stuit op fel verzet
van ziekenfondsen en artsen
(PAGINA 3)
Keerpunt
De Nederlandse economie staat op
een keerpunt alleen de bouwnij
verheid vormt een negatieve uit
zondering.
(PAGINA 51
Fandi Ahmad: een held in Gronin
gen. maar een superheld in Zuid-
Oost-Azië
(PAGINA 15)
Bin.- en buitenl.: 2 en 3.
Financiën, economie: 5.
Provincie: 7, 9, II en 13.
Sport: 15.
Tolvrij
De weg over de pijlerdam in de
Oosterschelde zal tolvrij zijn
(PAGINA 7)
Vismijn
De vismijn van Vlissingen floreert
gisteren werd een record-omzet
tan veertig miljoen gulden over dit
jaar bereikt
(PAGINA 11)
Scharrelen in Tanzania dokter
Abraham Ndobigo kweekt varkens
pagina 181 Verzuipt Nederland0
Een gevecht tegen de bierkaai pa
gina 19). De Nederlandse schip
pers worden één familie aan de
Ruhr I pagina 201 Je bent een
prooi als je alleen aan de bar zit
pagina 21 Pop en geloof: T-Bone
Bumett zoekt een alternatief (pa
gina 22). Stille nacht, heilige
nacht, de wortels van een ever
green pagina 23 Kerstpuzzel
pagina 24 Henk Wijngaard
haakt af het is ondanks het suc
ces. een grote desillusie geworden
(pagina 25).
I Vrijdag werd in de Schepelzaal van
I het binnenhof complex de hoorzitting
I gehouden over de duikbootorder. De
I VVD-hoek met van links naar rechts
I Sari van Heemskerck, Pilhs-Duvekoi,
I fractievoorzitter Ecl Nijpels en Huub
I Jacobse tijdens de hoorzitting.
i Neergestoken - De 45-jarige H. Atak
I uit, Rotterdam is vrijdagmorgen vroeg
I ln de woonkamer van zijn huis aan de
I Van der Poelstraat in de Maasstad om
I het leven gebracht. Volgens de politie
I vonden een zoon en een neef de man
I met dodelijke messteken in het bo-
WASHINGTON/JERUZALEM/CAI-
venlichaam, nadat zij omstreeks zes ro (RTR. UPI, AFP) - Israël is ge-
uur wakker waren geworden door schokt door de positieve Amerikaan-
gestommel in de woonkamer.
(ADVERTENTIE i
LET OP
Grandioze kerstshow
op Dé Roompot
Kijk naar onze stuntaanbiedingen op
de pagina kleintjes.
CARAVANS DE ROOMPOT
KAMPERLAND
Tel. 01107-1555
digde aan de Amerikaansé regering, positief uitgelaten over de ontmoe-
zei dat de ontmoeting „met de leider ting.
van een terrorjstenbende" een schen- Jfn] ',nnilK PDlltillPPtlt
se reactie op de ontmoeting tussen ding is van het vredesverdrag tussen MlUUUUna LV/m/tgcru
PLO-lcider Yasser Arafat en de Egyp- Israël en Egypte. President Sandro Pertini van Italië
tische president Hosni Moebarak. heeft vrijdag in een eindejaarsont-
Wij waren verrast en geschokt door Egypte is 'verbaasd' over de Israëli- meeting met de pers aangedrongen
de reactie van de Verenigde Staten", sche reactie op de ontmoeting De op terugtrekking van het 2200 man
'zo verklaarde de Israëlische ambas- Egyptische minister van buitenlandse sterke Italiaanse contingent in de
sadeur in Washington. Meir Rossene, zaken. Kamal Hassan Ali. stelde dat internationale vredesmacht in Liba-
vrijdag in een televisie-interview. „Israël die ontmoeting positief had non
Arafat ontmoette Moebarak donder- moeten ontvangen omdat Arafat een Pertini noemde de Italiaanse aanwe-
dag onverwacht, nadat hij met zijn dialoog met, Jordanië wenst en omdat zigheid in dat lan „niet. meer echt
strijders uit de Noordlibanese haven- zijn bezoek aan Cairo een aanwijzing nodig" na het. vertrek van Arafat en
stad Tripoli was geëvacueerd. Het vormt voor het streven van de PLO- zijn mannen ..Laten we er geen doek-
Amerikaanse ministerie van buiten- leider de weg van een politieke rege- jes om winden' aldus de openhartige
landse zaken prees de ontmoeting als ling te volgen" Volgens de minister is 87-jarige president. „Amerika is in
een mogelijke stap in de richting van het bezoek van Arafat een zaak waar- Libanon ter verdediging van Israel en
onderhandelingen gebaseerd op de in Israel zich niet heeft te mengen, niet om dc vrede en het gooit tonnen
vredesvoorstellen van president Rea- Van Syrische zijde werd gesproken bommen op Libanon Waarom moe-
gan De Israëlische ambassadeur, die over het 'verraad' van Arafat Frank- ten onze soldaten sterven, zelfs al zijn
donderdag een protestbrief overhan- rijk en Groot-Brittannie hebben zich zij vrijwilliger0"
-
'Yl/o I X^te op bestelling. Een
stormachtig jaar. opzichtig
JT vermoeid van zichzelf
houdt vlak voor het eind
even nadrukkelijk de pas in. Grote
internationale conflicten en proble
men (de kemwapenwedloop voorop)
hebben dag voor dag hun stempel op
de wereldsamenleving gedrukt. Ver
nietigend oorlogsgeweld, onderdruk
kende regimes, openlijke en heimelij
ke schenders van mensenrechten en
terroristen met bomaanslagen en gij
zelingen hebben vrijwel doorlopend
grote onrust en bezorgdheid veroor
zaakt Diepe ellende in een derde
wereld, getergd door armoede, droog
te en vluchtelingenwanhoop heeft van
tijd tot tijd voor schokeffecten ge
zorgd, maar is soms even zo snel weer
vervaagd Want we hadden het steeds
zenuwachtig druk met de dreigende
afbraak van het na-oorlogse wel-
vaartsbestaan in eigen land en omge
ving: de economische malaise, werk
loosheid. gebrek aan perspectief voor
de jeugd, teruggang in inkomen en
achteruitgang van ons ideaal lijkende
sociale stelsel. Het protest in al zijn
vormen en maten heeft eigenlijk veel
van ons uithoudingsvermogen ge
vergd demonstraties, bezettingen.
modelacties, stakingen En dan is het
plotseling kerst. Het meeste rumoer
zwijgt, veel beweging valt stil. De
samenleving trekt als het ware even
heel nadrukkelijk aan haar eigen
noodrem.
Kerst 1983: een adempauze voor
een dolgedraaide wereld, dichtbij
en veraf Politieke en kerkelijke groot
heden hebben hun persoonlijke bood
schappen gereed en dragen die uit.
Komende avond en nacht stromen de
kerken weer vol met al die duizenden
die er behoefte aan hebben op dit
ongewone uur - eenmaal per jaar -
onder dekking van de stilte met elk
aar in gedachten terug te gaan naar
dat wonderlijke gebeuren, bijna 2000
jaar geleden, de geboorte van Chris
tus In Bethlehem, waar dit hoofdmo
ment uit de wereldgeschiedenis werd
opgetekend, patrouilleren massa's Is
raëlische soldaten om te verhinderen
dat de beroemdste van al deze kerst
kerkdiensten zou worden verstoord.
Op andere plaatsen, waar kerst het
zonder religie doet, trekken mensen
zich terug in een sfeer van versiering
en gedimd licht Jaren geleden ken
den zelfs de afschuwelijkste oorlogen
hun kerstbestand. Alleen in een enkel
uitzonderingsgeval snijden protest en
geweld met een kerstoffensief dwars
door dit alles heen. Er is zoiets als een
collectieve poging om. heel even. dc
dagelijkse conflicten van groot tot
klem van hun scherpste kanten te
ontdoen. Kerst staat steeds weer mo
del voor een stukje mildheid in de
tegenstellingen van alledag. We zijn
bereid om met z'n allen zomaar een
dag. twee dagen, een stap terug te
doen in het geruzie en geharrewar dat
ons internationaal, nationaal en zeer-
persoonlijk bezighoudt.
Kerst 1983 tegelijk opvallend en
heel gewoon Want eeuwenlang
zien we het al gebeuren dat Kerstmis
telkens weer fungeert als een oase in
de kale en verdorde gang der dingen
die ons een jaar aan een stuk bezig
houdt en beheerst Er kan nog zoveel
gebeurd zijn we kunnen onszelf nog
zo zijn voorbijgelopen, we mogen ons
zelf nog zo gehard hebben m het
overleven. - kerst is? en blijft steeds
opnieuw een moment om ook de
andere kant van het gelijk een kans te
geven Het moment waarop ieder voor
zich. hoe dan ook, een poging onder-1
neemt om het begrip vrede van over
wegingen te voorzien die kennelijk
elders in het jaar niet aan bod kun
nen i komen Het ijzersterke van kerst
is bovendien dat het zich in die hoeda
nigheid nooit van de kalender zal
laten verdrijven. Sterker nog de sa
menleving. internationaal breed en
persoonlijk smal. heeft dringend be
hoefte aan zoiets onvervangbaars als
een gezamenlijk rustpunt in de tijd.
Als een vanzelfsprekendheid van hoge
orde vertegenwoordigt kerst een stuk
solidariteit in bezinning op wat er
werkelijk mis is in de wereld, bezin
ning op het simpele feit van het grote
onvermogen om daarin wezenlijke
veranderingen te brengen en bezin
ning op de harde noodzaak om je
daarvoor toch m te zetten Het unieke
van kerst is dat de samenleving aan
die stilte op bestelling in de laatste
dagen van het jaar steeds hard toe is.
En dat verplicht om elkaar 'goede
kerstdagen' toe te wensen in de diep
ste betekenis van het woord.
vdM
ADVERTENTIE
KERST m
4AHOY'
W7i«