PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Ministers misleidden
de kamer stelselmatig
Minima krijgen extra-geld
Botsing politie en
burgers in Polen
VERNIETIGEND RAPPORT REKENKAMER
DE JAGER-TOLHOEK
„.Wurgen
en persen
rond de
Delta
werken...
MINISTERS
REAGEREN
Andropov
sterft in
1984 aan
verkoudheid
Drie procent
inleveren
nu geregeld
Ontslag door ziekenhuisplan
Wolkenvelden
mjUcenvelden, ook perioden met zon
vrijwel overal droog.
Uiddagternperatuur ongeveer 5 gra
^n, Wind uit zuidoost tot zuid, toene
mend tot krachtig.
226e jaargang no. 296
Vrijdag 16 december 1983
I
0' 100-21250"
zaterdag van 10 00-12 00 ui
MIDDELBURG Korte Noordstra,
tel 01180-33050-
1001 bouwmaterialen onder één dak!
pagina 4
CONGRES WAARZEGGERS:
Tussen schijn en
werkelijkheid
tü?'
i MS
-Voorzitter Peschar van de Rekenkamer en de president va
onderzoek naar de kosten van de Oosterscheldeioerken.
JERUZALEM i UPL In mende
Jeruzalem hebben veer- maand niet gunstig, zegt
tig waarzeggers uit een hij, en hij krijgt geen
zestal landen die sinds tweede ambtstermijn
woensdag in congres bij- ..Yasser Ara/at van de
een zijn een paar voor- PLO is er nog tot juli o]
spellingen over 1984 ge- augustus en dan is het
daan. met hem afgelopen. Hij
President Andropov wordt doodgeschoten
van de Sowjet-Unie Dat hangt ook president
overlijdt in 1984 aan zijn Hafez el Assad van Sy-
verkoudheid", zegt de nè boven het hoofd.
Israëlische waarzegger Wat Israel zelf betreft:
Herzl Lifshitz. het kabinet van premier
De tekenen voor Andro- Yilzak Shamir houdt
de stuurgroep König tijdens de persconferentie over het povs Amerikaanse colle- het nog tussen drie en
ga Reagan zijn de ko- hoogstens zeven maan-
anderhalve den uit en dan volgt de
socialist Sjimon Peres
op
In de lente doet Syrië
een aanval en ontketent
daarmee een nieuwe
oorlog in het Midden-
Oosten. volgens Lifshitz
Het gevaar is groot dat
Amerika en Rusland er
bij betrokken raken.
De Indiër dr. Da Da
voorspelt dal in 1984 in
het gebied van de Golf
staten een nieuwe we
reldoorlog zal uitbreken
die zal duren tot 1995.
Miljardendans om Oosterschelde
(Van onze Haagse redacteur)
BEN HAAG Achtereenvolgende ministers van verkeer en waterstaat, maar
iet name de ex-bewindslieden Westerterp (KVP) en Tuijnman (VVD) hebben
e Tweede Kamer stelselmatig onjuist voorgelicht over de financiële gang van
aken bij het Oosterscheldeproject. Daardoor heeft de Kamer haar controle-
inde taak niet naar behoren kunnen vervullen.
It concludeert de Algemene Kamer in '74 hij het opstellen van de Tweede Kamer te verwijten dal men
ikenkamer in het donder- zogenaamde 'ontbindende voorwaar- zich onvoldoende over Westerterp s
den' had geformuleerd. gegevens heeft gebogen ,,Men wilde
g verscnenen eindrapport Desondanks was toen al aantoonbaar die dam zo graag", luidt Peschar's
er de financiële gang van dat de werkelijke ramingen honder- 'verklaring
■ken bij dit duurste onder- SriTST
el van het totale Deltapro-
:t. De Rekenkamer stelt
ierigens dat de Kamer zélf
lokhet een en ander te verwij-
Is, maar sluit niet uit dat
volksvertegenwoordiging
Ciog op haar besluit om een
uitbare stormvloedkering
bouwen was teruggekomen
idien zij alle informatie had
ntvangen die de betrokken
ewindslieden tot hun be-
thikking hadden.
n rapport is met name vernieti-
'voor de ministers Westerterp en
lijnman. Westerterp heeft in '75 en
Kmet „wurgen en persen", zoals dr
Peschar, de voorzitter van de
tkenkamer dal gisteren zei, een
idanige voorstelling van zaken ge-
tven dat de geschatte kosten voor
tl hele project nog net voldeden aan
financiële grenzen die de Tweede
tig vanuit met name de Deltadienst
een steeds sterker worden, „indruk
wekkende reeks signalen" -de woor
den zijn van Peschar- verzonden
waarin steeds grotere kostenover-
schrijdingen werden gemeld, signa
len die door de departementsleiding
volstrekt werden genegeerd. De Re
kenkamer verwijt de Deltadienst dan
ook niets op dit punt.
Pas in december '81 -toen Tuijnman
inmiddels was vervangen door ex-
minister Zeevalking (D'66i- werden
die overschrijdingen aan de Tweede
Kamer kenbaar gemaakt en werd er
een min of meer reeel voortgangsrap
port gepresenteerd, twee jaar-nadat
objectief gezien de eerste overschrij
dingen konden worden gerappor
teerd.
De Rekenkamer sluit niet uit dat de
Oosterschelde alsnog met een pot-
dichte dam zou zijn afgesloten, in
dien de Kamer alles geweten had w at
op de ministeries bekend was. „De
Rekenkamer acht het denkbaar dat
een juiste en tijdige informatie
bij kritiek op het opnemen van een name de jaren tussen '7'J en '81 de
uiterst geringe post 'onvoorzien', en Tweede Kamer in de achtereenvol-
meldt bovendien dat op dat moment gende Voortgangsrapportages slcl-
al door de Deltadienst is gewaar- selmatig onjuist voorgelicht over de
schuwd voor overschrijdingen met financiële gang van zaken bij het
tenminste een half miljard gulden project. Onder Tuijnman's politieke tweede Kamer .ïsehrijft I eschar.
Volgens dr Peschar is echter ook de verantwoordelijkheid werd rcgelma- tSlot zie pagina 12 kol. 4)
MOSKOU iAPi Zelfs in een snerpende kou blijven de Russen
liefhebbers van een ijsje Warm ingepakt gaan ze er zelfs voor in de rij
staan zoals voor dit kraampje in een Moskouse straat.
Een
DEN HAAG (ANP) - oe/t
Meerderheid van de tweede
kamer heeft donderdagavond
aan het eind van een twee
daags debat zijn goedkeuring
gegeven aan de wetsontwer
pen, waarin de verlaging met
ine procent, wordt geregeld
'in de salarissen van ambte
naren en trendvolgers en van
ie sociale uitkeringen en het
«mamum-loon. Naast de twee
mingspartyen CDA en
HO kreeg het kabinet ook de
van SGP. RPF en GPV
De hele linkse oppositie stem-
detegen Het kabinet heeft het
deeaimgmgspakket vrijwel
ongeschonden door de kamer
5ekregen
WARSCHAU (RTRi
De Poolse politie is don
derdag in Wroclaw met
traangas en wapenstok
opgetreden tegen een
menigte van naar schat
ting 2.000 mensen, die in
de buurt van de Grote
Markt hadden geluis-
terd naar een via luid-
sprekers uitgezonden
boodschap ten gunste
i van de verboden vrije
i vakcentrale Solidari-
I teit.
Nadat de agenten het
plein tussen vier en vijf
uur 's middags hadden
schoongeveegd, intensi
veerden zij hun controle
van voetgangers en bus-
en tramreizigers, die al
enkele dagen gaande is
Ondergrondse leiders
van Solidariteit hebben
opgeroepen om vandaag
vreedzame demonstra
ties te houden om de
verjaardag te herdenken
van de voedselonlusten
in 1970, waarbij dc poli
tie arbeiders dood
schoot. Lech Walesa, lei
der van Solidariteit,
heeft donderdag laten
weten dat hij officieel
toestemming had gekre
gen om vandaag een
krans te leggen bij het
monument in de buurt
van de Lenmwerf in
Gdansk ter herdenking
van de onlusten.
Tijdens een vergadering
van de kamercommissie
voor defensie en buiten
landse zaken over een
reeks NAVO-bijeenkom-
sten bleek dat een meer
derheid van de tweede
kamer vindt dat het
westen gevolg moet ge
ven aan de oproep van
Walesa om de economi
sche strafmaatregelen
tegen het Poolse militai
re regime te staken.
Minister Van den Broek
vond echter dat de sanc
ties vooral een Ameri
kaanse aangelegenheid
zijn en dat Nederland
daarbij nauwelijks is
betrokken.
De herdeling van het ziekenhuisbeslel in Zeeland heejt zeer ingrijpende
gevolgen. De sluiting van het Stnt-Liduinaziekenhuis in Hulst zal
minstens tweehonderd arbeidsplaatsen kosten.
(PAGINA 11: ontslagen) (PAGINA 14. reacties)
Harde lijn
De wapenonderhandelingen
tussen Oost en West zitten vol
ledig vast Gisteren werd in
Geneve ook het. gesprek over
wederzijdse troepenverminde
ring voor onbepaalde tijd af
gebroken. De Amerikaanse
onderhandelaar in strategi
sche kernwapens. Edward
Rowny, kiest voor de harde
lijn. Concessies worden uitge
legd als zwakte, aldus Rowny
(PAGINA 8)
Lech Walesa
™d<*clie!kind,te verstrekken. Het gaat hierbij gen. Het kabinet denkt aan een be- debat over de kortingswetten Hij
DEN IIAAGHet kabinet is bereid om de groep mensen die voor min- drag van f150 voor elk kind. becijferde dat de aanvullende uitke-
eind volgend jaar de ongeveer oOO.OOO stens de tweede achtereenvolgende Staatssecretaris De Graal i.sociale za ring voor deze groep van echte echte
i met afhankelijke kin- keer een eenmalige uitkering ontvan- kern deed deze toezegging in het minima in totaal zo'n f40 mihoen zal
kosten
i extra uitkering voor elk
ADVERTENTIE i
VANAF heden naast Albert Heyn Goes
VISHANDEL
K0 v/d KREEKE en ZN.
Wolphaartsdijk
01198-1327 Burg._Hackstr. 28
Het juiste adres voor verse en gerookte Veerse Meerpalingi
AANBIEDING
Vers gerookte paling Nu 12,50 per pond
geldig tot 31-12 '83
Tevens wensen wij u prettige feestdagen,
MUIDEN 'ANP, - Dc
gemeenteraad van Mui
den heeft donderdag
avond ingestemd mei
een voorstel om de een
malige uitkeringen aan
de minima van het rijk
PvdA) voor en vier stem
men (VVD> tegen.
daal ziet de exlra een
malige uitkering van de
De VVD-rracUe In S mee"'e a,s ,oc,aa'
den is. evenals de Twee- bC2ig
de Kamerfractie van
mening dat de eenmali
ge uitkeringen een zaak
eenmalige uitkerm-
gen in Muiden kosten de
te verdubbelen met geld 1^^0717riiksover- gemeen^ 27 500 gulden
van de aemeenlr Hel N't voor ae njKsover n
de gemeente. Hel
voorstel van b en w werd
aangenomen met. negen
heid ën niet voor de ge
meente.
Dit kan betaald worden
uil de post 'onvoorzien'
uit de begroting van de
stemmen (CDA. D'GG en CDA-welhouder Rozen- gemeente over 1983
Dat bedrag houdt het kabinet over
van de 450 miljoen die voor volgend
jaar voorde 'eenmalige uitkering aan
de echte minima is uitgetrokken Om
dat de korting op de salarissen bij de
overheid en de uitkeringen is verlaagd
van 3.5 tot 3 procent komen namelijk
minder uitkermgsgerdchtigden m
aanmerking voor de eenmalig' uitke
ring aan het eind van het jaar
Met zijn toezegging kwam de be
windsman tegemoet aan de eis van de
drie grote fractie in de Kamer Zowel
de PvdA'er Buurmeijer als de liberaal
(Slot zie pag. 3 kol. 2)
Britten boos
Het Europees Parlement heeft
de begroting voor 1984 aan
vaard. De Britten zijn woe
dend. omdat de gelden die zij
uit de Europol terug zullen
ontvangen, voorlopig zijn ge
blokkeerd.
(PAGINA 5)
Industriebeleid
De commissie Wagner wil de
ingeslagen weg van het indus
triebeleid voortzetten In het
laatste en vierd» rapport be
nadrukt de commissie het be
lang van goed overleg tussen
de sociale partners.
(PAGINA 7)
Ke te/bouw
De bouw van een ketelinstalla-
tte voor de PZEM door De
Schelde is weer een stapje
dichterbij De beide partijen
legden gisteren hun voorne
men tot een definitieve rege
ling schriftelijk vast
(PAGINA U)
Mi-Lock
Bij- de textielfabriek Mi-Lock
in Hulst zullen 30 van de 95
werknemers worden ontsla
gen Zelfs na een ingrijpende
afslanking blijft de toekomst
van het bedrijf onzeker
(PAGINA 11)
Radio, tv en kunst: 2
Binnen- en buitenland: 3, 5
Opinie en achtergrond: 4
Financiën, economie: (i
Provincie: 11, 13, 14, 15 en
'idden-november 1974
.stond het kabinet-Den
I Uyl PvdA. CDA. D'66, PPR»
op omvallen Aan de orde
was de vraag of het plan tot
afsluiting van de Oosterschelde moest
worden veranderd door in de monding
van deze zeearm een doorlaatbare
dam te bouwen, waarmee de werking
van eb en vloed gedeeltelijk in stand
zou kunnen blijven De oplossing was
een compromis uit een tussen de
regeringspartijen hoog opgespeeld
politiek conflict Een technisch en
financieel riskant compromis. Dat
wist iedereen, bij deze kwestie betrok
ken Maar het kabinet-Den Uyl had
het Oosterscheldeproject tot toets
steen van zijn milieubeleid verheven.
En daarom werd de beslissing om die
doorlaatbare dam i nu de pijlerdami te
bouwen er in de tweede kamer door
geramd. De toenmalige CDA-minister
van verkeer en waterstaat, Wester
terp, trad op als de vurige verdediger
van het nieuwe project. Het kabinet
bleef overeind. Nadien werd de reke
ning gepresenteerd. En die blijkt nu.
bij de nadering van de afronding van
de pijlerdam, veel en veel duurder uit
te vallen dan ooit goed duidelijk is
gemaakt. Bij de definitieve opdracht
tot de bouw. in 1976, is de tweede
kamer ontoereikende informatie over
de kostenramingen verstrekt. Toen
later de grote tegenvallers zich aan
dienden (tussen eind 1979 en eind
1981en er van onderop uit het ambte
lijk waterstaatsapparaat ernstig werd
gewaarschuwd voor grootscheepse
kostenoverschrijdingen sloeg de
toenmalige WD-miruster van verkeer
en waterstaat Tuynman geen alarm.
Hij bestempelde krantenpublikaties
over deze kwestie als 'Indianenverha
len' Aan de tweede kamer werd te
laat over de voortgang van het project
gerapporteerd en werd niet verteld
wat er financieel precies aan de hand
was De Algemene Rekenkamer heeft
sinds vong jaar zomer, op verzoek van
het parlement, een grondig onderzoek
verricht naar het verschil tussen de
financiële schijn en de financiële
werkelijkheid van de besluitvorming
en de verdere gang van zaken rond de
Oosterschelde. Gisteren kwam het
resultaat van dat onderzoek op tafel.
En het is vernietigend.
Is de Tweede Kamer voldoende in
de gelegenheid gesteld haar con
trolerende taak volledig uit te oefe
nen?' Dat was de vraag, die de Alge
mene Rekenkamer kreeg voorgelegd
bij de start van dit even zeldzaam als
bijzonder onderzoek. Met andere
woorden: was de tweede kamer op
belangrijke momenten van de besluit
vorming rond de Oosterschelde van
juiste gegevens voorzien, kreeg ze
tijdig wat beschikbaar kon worden
gesteld, was de kwaliteit van de infor
matie toereikend? Het antwoord van
de Algemene Rekenkamer, onafhan
kelijk toezichthoudster op 's rijks fi
nanciën, is haarscherp, nee. Het rap
port stelt zonder veel omwegen vast
dat het hele Oosterschelde-avontuur
financieel van het begin af veel te
zonnig is voorgesteld, dat de verwach
tingen te optimistisch waren, dat er te
krap is begroot, dat er te weinig
veiligheden in de kostenramingen zijn
opgenomen, dat er aan de beslissing
an destijds voorwaarden zijn verbon
den om de zaak terug te draaien, die
In feite niets te betekenen hadden en
dat er bij de uitvoering van het pro
ject aan de top van het ministerie
dingen zijn tegengehouden die naar
buiten hadden moeten komen Was de
tweede kamer juist eft op tijd over
alles ingelicht dan was mogelijk het
hele project niet uitgevoerd, zo stelt
rekenkamer-president Peschar bij de
aanbieding van het rapport droogjes
vast.
Wat jarenlang menigeen al ver
moedde. maar opeenvolgende
ministers van verkeer en waterstaat
steeds glashard hebben ontkend en
bestreden is bij dit koele financiële
onderzoek van de Algemene Reken
kamer met deugdelijk feitenmateriaal
boven tafel gebracht. Het financiële
verhaal van het peperdure pijlerdam-
projeel in de Oosterschelde is het
verhaal van een volstrekt geforceerde
besluitvorming onder druk van een
kabinetscrisis, van geflatteerd gecij-
fer, van de politieke wil om het bin
nengehaalde resultaat niet te laten
bederven, van - zoals minister Wester
terp het destijds omschreef - „werken
met de genade mee", van flierefluiten-
de rapportages terwijl een tegenge
stelde werkelijkheid voluit bekend
was. In zo'n sfeer van 'het mag niet
misgaan werden financiële tegenval
lers eigenlijk niet geaccepteerd, in
ieder geval te lang door de vingers
gezien en ontsnapte bijgevolg te veel
aan de aandacht van de tweede ka
mer Het schnkeffect erover sloeg pas
werkelijk toe toen de gaten in de
begroting van verkeer en waterstaat
nog maar moeilijk bleken te dichten
En op het ogenblik is het al zover dal'
het Oosterscheldeproject in wezenlij
ke vorm de hele waterstaatsbegroting
beïnvloedt Zonder rechtstreeks met
vingers te wijzen heeft de Algemene
Rekenkamer onthullend duidelijk
ontleed hoe de verkeerde voorstelling
van zaken is ontstaan. Toch gaat de
tweede kamer zelf ook niet vrijuit Het
rapport zegt m beleefde termen dat ze
op bepaalde momenten met de voor
banden zijnde gegevens best een stuk
kritischer had kunnen zijn. Zo bezien
is er bij alle verbazing en verwonde
ring over wat gisteren op tafel is
gekomen voor de tweede kamer best
reden om ook nog iets aan zelfonder
zoek te doen vdM
ANKARA (REUTER) - Turkije is
akkoord gegaan mei de aankoop en
j co-produktie van 160 Amerikaanse
F 16 gevechtsvliegtuigen.
