>ok Nederlandse bossen
loor zure regen bedreigd
VELOTYPE
nieuwe manier van
machineschrijven
Arbeidstijdverkorting van 10 pet
levert ruwweg 1500 banen op
mm
'Vertrouwelijk beraad' over zaak Lockefeer
BIOLOOG VAN DER VEEN IN GOES:
Boetes van ƒ250
wegens illegaal
Gisella Bergman benoemd
in Concertgebouworkest
ONDERDAG 8 DECEMBER 1983
vn
ar^iW,
15
tfDENBURG De commissaris van de koningin in Zeeland, dr C'.
heelt woensdagavond in allerijl een 'vertrouwelijk beraad' gehad
let'enkele gesprekspartners' over de affaire-Lockefeer. Zijn woordvoerder,
de Ru, wilde niet meedelen wie er aan het gesprek hebben
Bijgenomen. Evenmin werd iets over de inhoud van de beraadslagingen
end gemaakt.
jet beraad werd pas woensdag tegen het einde van de middag aangekondigd.
van bespreking was ongetwijfeld het rapport van de rijksrecherche
_r de gedragingen van de Aardenburgse burgemeester in een bistro in
jsterland kerkje. Binnen enkele dagen heeft de commissaris daarover een
_rrek met minister K Rietkerk van Binnenlandse Zaken
in woordvoerder van het ministerie verklaarde woensdag dat er nog geen
n voor die ontmoeting is vastgesteld.
Het is niet duidelijk of de Aardenburgse burgemeester woensdagavond bij het
'vertrouwelijk beraad' in de werkkamer van commissaris Boertien in Middel
burg was betrokken. ,,Ik weet niets", zei hij woensdagmiddag in een reactie op
de samenkomst van 'gesprekspartners' bij de commissaris Verder wilde hij
zich niet over de zaak uitlaten, maar liet wel duidelijk doorschemeren dat hij
nog niet officieel op de hoogte is gebracht van de inhoud van het rapport „Ik
heb niets gezien", zei hij daarover. Lockefeer zei te verwachten dat hij op korte
termijn een gesprek zal hebben met commissans Boertien over zijn omstreden
'uitstapje' in Waterlandkerkje
Het is overigens nog maar de vraag of het rapport van de rijksrecherche
eventueel gedeeltelijk openbaar gemaakt zal worden. Volgens kabinetschef
De Ru berust die uitlating op een misverstand. Wél zullen de concrete
standpunten van de minister en de commissaris van de koningin over de
zaak na overleg openbaar worden gemaakt.
lES Het gaat zeer slecht met het Nederlandse bos. De situatie is te vergelijken met
ievan een zinkend schip. Alle dappere en dure pogingen om het bosareaal te vergroten en te
[erbeteren zijn op voorhand tot mislukken gedoemd, wanneer het probleem van de
igenaamde zure regen niet snel en drastisch (nationaal zowel als internationaal) wordt
igepakt. Daarbij gaat het er vooral om de uitworp van zwaveldioxyde (S02) en andere
ichtverontreinigende stoffen ingrijpend te verminderen. Dit bleek uit het betoog dat dr H.
ander Veen, bioloog en medewerker van het instituut voor milieuvraagstukken van de vrije
Diversiteit te Amsterdam, woensdag hield tijdens een vergadering van de vereniging tot
fcehoud van natuurmonumenten, district Zeeland, te Goes.
der Veen beklemtoonde dat de njkste noemde houtproduktie. open- „Het beheer zal er wel op moeten
derlandse bossen er met name op luchtrecreatie. natuurbehoud en kwa- worden afgestemd en daarbij moet
armere gronden verkommerd bij- liteit van het landschap Feenstra gestreefd worden naar een bosareaal
ian. Hij stelde dat daarvoor diverse maakte duidelijk, dat het overgrote met zo ruim mogelijke gebruiksmoge-
zaken worden gegeven. Hijzelf zag deel van de bossen in Nederland jong lijkheden. Het bos moet niet afge-
dezure regen dé grote boosdoener, is. Zeker in Zeeland is dat het geval:
■en aanzien van de bedreiging van de oudste delen in de houtvesterij
re regen in West-Europa is het de Westerschouwen zijn net zestig jaar
erhoogste tijd dat de regeringen en dat is voor bos niet oud, zo betoog-
ar wat aan doen", aldus Van der de Feenstra. T_. -
Al? lint niet frehenrt rtsn trnnt HU ,en 00k Van der Veen deed dat|
ten „Als dat niet gebeurt dan gaat De houtvester achtte het gewenst dat wees erop dat de eigen houtproduktie
lbos er onherroepelijk aan en hou- de huldige bossen zich kunnen ont- P B P
n wp «leent? Irnle upnienen mier
tot oudere boslevensge-
van de houtproduktie in eigen land
zinvol perspectief. Voor wat betreft de
houtvesterij Zeeland gaf hij als voor
beeld: „De verwezenlijking van fraaie
bossen is een kwestie van vele, vele
jaren. We proberen het bos te laten
groeien en het gezond en stabiel te
houden. In Westerschouwen zijn we
voorzichtig begonnen met de omvor
ming van naald-in loofhout en met
natuurlijke verjonging".
Tijdens de themabijeenkomst in Goes
gaf tenslotte ook ir L. Kop. stafmede
werker van de vereniging tot behoud
van natuurmonumenten, een visie op
het toekomstige bosbeheer
stemd worden op één bepaalde fuhe-
tie", zei Feenstra.
Perspectief
we slechts kale gebieden over" wikkelen
erop dat de eigen houtproduktie
van Nederland laag is. in vergelijking
tot de grote hoeveelheid die moet
KANTONRECHTER
mrnwicii wi uuutic LUI Ut KI O Mi IlUCVeCUlClU U1C II1UCL
I^hfvp^rfnimeenschappen Hij beklemtoonde dat worden ingevoerd Als zodanig zag de nnl!MfT iJiccntl
^luchtverontreinigende stoffen de zoiels wel een zaak van lange adem is. Zeeuwse houtvester in uitbreiding pSllïl^ VlSSGIl
bosdeskundige. die zijn inleiding
Bid vanuit de visie van de stichting
bosbeheer, hield een pleidooi
i grotere natuurlijke ontwik-
ling van het bos. Aan de hand van
irbeelden uit onder meer Duitsland
Polen gaf hij aan dat de waarden
het bos daardoor in diverse op-
iten groter worden Van der Veen
ld het vanzelfsprekend dat dan ook
de terugkeer van dieren (zoals
f en lynx) de nodige aandacht
dt besteed, omdat zulks onderdeel
an een natuurlijke ontwikkeling.
mg
der Veens betoog spoorde op
■se onderdelen niet met dat van
H. Feenstra. houtvester van
ltsbosbeheer in Zeeland. Die
k zich meer uit voor een bosont-
celing waarbij aan verschillende
icties zoveel mogelijk tegelijk recht
rdt gedaan, waarbij hij als belang-
lm 'Gehandicapten
verkeer' in Goes
S - De Zeeuwse Stichting voor
validatie, het Goese Activiteiten-
itrum en de werkgroep Toeganke-
iieidsbevordering in Goes laten
jd.:.' december de film 'Samen
weg; gehandicapte mensen in het
keer' zien. De voorstelling begint
niddags om half drie in het Activi-
tencentrum aan de Valckeslotlaan
in Goes. Na de voorstelling kan
rden gediscussieerd.
L onze samenleving wordt niet al-
voldoende rekening gehouden
t de problemen, die gehandicapte
nsen in het verkeer dagelijks on-
vinden. Oplossing van deze proble-
- hoeft niet. zoals velen denken,
ur te zijn. Een betere organisatie
1 het leven van gehandicapte ver-
irsdeelnemers sterk vergemakke-
schrijven de organisatoren in de
nodiging.
Gisella Bergman.
MIDDELBURG - Na een vergelij
kend proefspel is de altvioliste
Gisella Bergman (28) benoemd tot
lid van het Concertgebouworkest
te Amsterdam. Giselle Bergman,
thans lid van het Residentie-Or
kest in Den Haag. is sinds 1975
docente aan de Zeeuwse muziek
school.
Aan deze instelling kreeg zij haar
eerste muziekopleiding bij de altis-
te Erika Marx-Szigeti. Haar vakop
leiding volgde zij aan het Brabants
Conservatorium bij Erwin Schiffer.
In juni jl behaalde zij aan het
Koninklijk Conservatorium te
Brussel als eerste Nederlandse alt
violiste met hoge onderscheiding
het Diplome Sypéneur
MIDDELBURG - Tijdens de zitting
van de kantonrechter in Middelburg
moesten J. P. B. uit Kruiningen en A.
M. M. van G. uit Kloosterzande zich
woensdag verantwoorden voor ille
gaal palingvissen in de Sloekreek. B.
had wel een visakte, maar dat gaf
hem nog geen recht in dat water te
vissen, omdat het aan een ander was
verhuurd. Van G. had geen enkel
papier dat hem toestemming gaf om
te vissen. Op het moment dat zij
betrapt werden hadden ze met de
aalzegen al acht palingen gevangen.
Het proces verbaal stelde dal op die
manier geruisloos veel vis gestroopt
kan worden, temeer daar het op een
erg afgelegen plaats gebeurde.
De officier, mevrouw F. M le Cocq
d'Armandville-Begheyn, eiste tegen
B. verbeurd verklaring van het net en
tegen Van G. een boete van 250
gulden.
Toen mrxVerhoeven kantonrechter
mr B. Verhoeven hoorde dat een aal
zegen ongeveer 13U0 gulden kost, be
sloot hij het net toch aan B. terug te
geven Hij veroordeelde beide man
nen tot 250 gulden boete. Alleen de in
beslag genomen paling werd verbeurd
verklaard.
chuttevaer in
erneuzen houdt
larvergadering
RNEüZEN De afdeling Terneu-
i van de Koninklijke Schippers-
reniging Schuttevaer houdt don-
dag 29 december de jaarvergade-
g in café De Vriendschap,
eretaris en hoofdbestuurslid W. G
Meijer gaat in een causerie in op
iele actuele nautische zaken,
rts staat er een bestuursverkie-
op de agenda.
japvergadering begint om 19.30
dag 30 december is de jaarlijkse
stavond van Schuttevaer Terneu-
,in het Zuidlandtheater. Bezoekers
welkom vanaf 19.30 uur.
TERNEUZEN Het team van de
gemeentepolitie uit Middelburg
werd gisteren met 228 punten win
naar van de schietwedstrijden om de
beker van de commissaris der konin
gin. Deze zeventiende competitie
speelde zich af op de schietbaan van
de Terncuzense gemeentepolitie.
Acht groepen van rijks- en gemeente
politiekorpsen uit heel Zeeland de
den mee. Terneuzen zelf werk twee
de.
Burgemeester C. Ockeloen van Ter-
neuzen en korpschef C. O. Hlndriks
van de gemeentepolitie openden gis
terenmorgen om half tien met ieder
vijf schoten het vuur en daarmee de
wedstrijden. Vervolgens haalden veer
tig politiemensen de trekker over.
De kamp tussen de acht groepen
duurde, met slechts één korte onder
breking. tot half vier 's middags Men
schoot voornamelijk met het nieuwe
dienstpistool 'Walther', de vervanger
van de F N Commissaris van de
koningin in Zeeland dr C Boertien
overhandigde de wisselbeker aan de
coach van het Middelburgse team. Hij,
deelde ook de groepspnjzen uit aan de
groep Middelburg, de groep Terneu
zen en de groep Midden- en Noord-
Zeeland.
J. E. van Opdorp uit Terneuzen kwam
als beste individuele schutter uit de
strijd. Burgemeester Ockeloen had
een beker voor hem. Ockeloen sprak
de politiemannen lovend toe Schiet
wedstrijden. zoals gisteren in Terneu
zen gehouden, benadrukken volgens
hem hoe verantwoordelijk men met
wapens omgaat. De politie toonde
zich als een groep goed opgeleide
mensen, die een grote verantwoorde
lijkheid dragen en die niet zomaar
met een pistool de straat op worden
gestuurd, aldus Ockeloen.
Na afloop van de prijsuitreiking dronk
men nog wat in de kantine van het
politiebureau aan de Rosegracht. Dr
Boertien verliet Terneuzen gisteren
met twee flessen 400-jaar-stad-wijn
onder de arm.
Uitslag groepen: 1 gemeentepolitie Middel
burg, 228 pnt; 2 gemeentepolitie Terneuzen,
223 pnt. 3 rijkspolitie Midden- en Noord-
Zeeland, 223 pnt. 4 rijkspolitie te water, 220
pnt, 5 gemeentepolitie Vlisslngen, 215 pnt,
6 gemeentepolitie Goes. 209 pnt, 7 rijkspoli
tie Zeeuwsch-Vlaanderen. 207 pnt, 8 rijks
politie Verkeer 205 pnt.
Zeehond in
Oosterschelde
gesignaleerd
KORTGENE - De familie Klu-
"en uit Kortgene heeft woens
dagmiddag een zeehond gesig
neerd bij de Zandkreek in de
Josterschelde. De Kortgeense
lamilie maakte een vistochtje
net haar zeilboot. Toen ze voor
jmter ging bij de Zandkreek
look de zeehond op en zwom
'ervolgens enkele malen om de
•oot van de familie Kluwen
Yvonne Polman achter de Velotype. Op de achtergrond cursisten die nog maar pas zijn begonnen met het
ontrafelen van de geheimen van de nieuwe schrijfmachine.
Istaat in dit geval voor de uitzendkracht die zonder inwerkperiode
in staat is om de tegenwoordig, vaak zeer geavanceerde, kantoorappara
tuur te bedienen. Dat wordt mogelijk gemaakt door een Nederlandse
vinding, de Velotype. Een schrijfmachine die. zo zegt Special Systems
Industry bv in Rijswijk, het traditionele QU'ERTY-toestenbord onge
twijfeld zal verdringen. De nieuwe vinding werd gepresenteerd tijdens
de Kantoorinnovatiebeurs in de RAI. Dat gebeurde door, onder anderen.
Yvonnp Polman uit Vlissingen. Sinds die tijd reist zij met enige
regelmaat door Nederland om voor SSI de mogelijkheden van de
Velotype te demonstreren.
De 20-jarige Vlissingse kwam bij ervoor dat de letters in de juiste
toeval in aanraking met de Veloty- volgorde verschijnen. Het linker-
pe. Zij klopte aan bij mevrouw J. veld is voor de beginmedeklinkers,
Rijkse die in Vlissingen een oplei- het rechterveld voor de eindme-
dingsinstituut voor machineschrij- deklinkers van een woord. Het mid-
ven leidt, De bedoeling van Yvonne denveld, voor beide handen bereik-
was om haar typvaardigheid op een baar, bevat de klinkers,
zodanig hoog peil te brengen dat zij
kon meedoen aan de jaarlijkse wed
strijden. Zover is het nooit geko
men maar snel is ze inmiddels wel
Het Velotypetoetsenbord maakt
ren ook lijkt, het blijkt een
voudig om het gebruik van de
het namelijk mogelijk drie keer zo Velotype eigen te maken. „Een op-
snel te typen als op een conventio
nele machine haalbaar is. Meer dan
900 aanslagen per minuut is de
snelheid die een ervaren Velotypis-
t(e) kan bereiken. De wereldkam
pioen machineschrijven haalde in
1981 683 aanslagen per minuut op
een conventionele machine. Dat ligt
nog onder het niveau van de spreek-
snelheid. En daarin ligt de kracht
van de Velotype. zo legt mevrouw
Puck Schotborgh van SSI uit:
deze machine is het bijvoorbeeld
mogelijk notulen direct, nog tijdens
de vergadering, uit te werken".
De Velotype is een Nederlandse
vinding. Het apparaat werd ontwik
keld door de heren M den Outer (83)
uit Nunspeet en N. Berkelmans (65)
uit Apeldoorn. Tientallen jaren van
onderzoek gingen daaraan vooraf.
Het wachten was echter op de ont
wikkeling van de elektronica, zodat
het al geruime tijd gereed zijnde
concept-apparaat teruggebracht
kon worden tot een handzame om
vang.
De werking berust op wat de ont
werpers noemen 'de kleinste een
heid van informatie in de taal', de
lettergreep. Anders dan bij de con
ventionele schrijfmachine worden
de woorden niet opgebouwd uit
afzonderlijke letters, maar verschij
nen hele lettergrepen tegelijk op het
scherm. Als met een typemachine
wordt gewerkt, moet de schrijver de
letters rangschikken De Velotype
ordent de aangeslagen lettergrepen
zelf. De toetsen, die zodanig zijn
gerang schikt op het vllndervormi-
ge bord dat alle toetsen bereikbaar
zijn zonder de handen te verplaat
sen, zijn in drie groepen verdeeld.
Het linker- en rechterveld zijn el-
kaars spiegelbeeld en bevatten de
medeklinkers- Merkwaardig daarbij
is, dat niet alle medeklinkers er op
voorkomen. Sommige worden ge
vormd door een combinatie van
toetsen. Alle toetsen Worden tege
lijkertijd ingedrukt, een voorgepro
grammeerde microprocessor zorgt
leiding duurt maar ongeveer een
maand en al na de eerste lessen is
er zichtbaar resultaat", aldus me
vrouw Schotborgh. Na ongeveer
vijftig oefenuren kan de typist een
snelheid ontwikkelen van onge
veer 200 tekens per minuut. Bij het
conventionele machineschrijven
wordt die snelheid pas gehaald na
een uur of 200 onverdroten oefenen.
De Velotypist zit al na ongeveer
zeventig uur op het niveau van een,
zoals SSI zelf zegt, 'gemiddelde
secretaresse met jarenlange erva
ring'.
Een ander groot voordeel - en dat is
waar het uitzendbureau uit de inlei
ding op wijst - is het feit dat de
Velotype kan worden aangesloten
op elke willekeurige wordprocessor
Uitzendkrachten die weten om te
gaan met de Velotype hoeven dus
niet meer veel tijd te besteden aan
het leren kennen van de bij het
bedrijf in gebruik zijnde appara
tuur, maar kan het (meegebrachtei
toetsenbord op de aanwezige appa
ratuur aansluiten en aan de slag
gaan
De eerste zorg is volgens mevrouw
Schotborgh nu voldoende mensen
op te leiden, zodat als de Velotype
eenmaal volop in omloop is. er ook
mee gewerkt kan worden. In januari
gaat in Vlissingen een cursus van
start Mevrouw Rijkse van de oplei
ding werd twee jaar geleden al
benaderd. Zij leerde de kunst op een
namaaktoetsenbord, omdat toen
nog onvoldoende 'echte' exempla
ren beschikbaar waren. Yvonne
Polman maakte zich de bedreven
heid eigen met behulp van het
prototype, omvangrijker dan het
apparaat zoals dat er uiteindelijk
uit zou gaan zien en dat nog niet
was voorzien van lettertekens op de
toetsen
Inmiddels haalt Yvonne ruim 730
aanslagen per minuut. Elke dag
oefent zij bij het instituut van
mevrouw Rijkse aan de Verkyul
Quakkelaarstraat een uurtje om
dat aantal nog op te voeren. Mis
schien leidt de door haar verkregen
vaardigheid op de Velotype straks
tot een baan, ergens in de buurt
van Vlissingen. Ze kan nu zo aan de
slag bij SSI in Rijswijk, zo blijkt
uit de woorden van mevrouw
Schotborgh. Maar daar voelt Yvon
ne niet veel voor. „Uit Vlissingen
weggaan doe ik nooit", zegt ze,
„Misschien naar Oost-Souburg,
maar verder niet".
Hans Verbeek
De nieuwe schrijfmachine met het vlindervormige toetsenbord.
ONDERZOEK VAN EU:
VLISSINGEN - Een arbeidstijdver
korting van tien procent op de
Zeeuwse arbeidsmarkt levert ruw
weg zo'n 1500 banen op. Deze - zeer
voorzichtige - conclusie trekt het
Economisch Technologisch Instituut
(ETI) voor Zeeland op basis van een
onderzoek, dat het ETI bij 24 Zeeuw
se bedrijven heeft verricht. Volgens
het ETI mag geen absolute waarde
toegekend worden aan die conclusie.
Daarvoor is het onderzoek - uitge
voerd in opdracht van de Zeeuwse
Raad voor de Arbeidsmarkt - niet
representatief genoeg.
Hoewel het aantal banen, dat een
werktijdverkorting van tien procent
oplevert niet opzienbarend is, tekent
het ETI er onmiddellijk bij aan, dat
een vermindering van het aantal
werklozen In Zqeland met 1500 'toch
niet te verwaarlozen' is.
In vijftig procent van de bij het onder
zoek betrokken bedrijven verwacht
de bedrijfsleiding een uitbreiding van
het aantal arbeidsplaatsen na invoe
ring van arbeidstijdverkorting De
werknemers staat staan er nog scepti
scher tegenover: nog niet de helft
(tweeenveertig procent) gelooft dat
arbeldstijave: Korting tot meer banen
leidt.
Uit het onderzoek is gebleken dat de
betrokkenheid van de Zeeuwse bedrij
ven bij het verschijnsel arbeidstijd
verkorting niet zo groot is. Datzelfde
geldt voor de werknemers. „De bedrij
ven zijn er (nog) niet erg mee bezig De
discussie op de bedrijfsvloer moet nog
gevoerd worden", aldus het ETI.
Het ETI-onderzoek komt maandag 12
december aan de orde in een vergade
ring van de Zeeuwse Raad voor de
Arbeidsmarkt. Die vergadering
wordt in het Middelburgse stadhuis
gehouden en begint om half drie.
