PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
cties en stakingen
imbtenaren op til
Lech Walesa krijgt
Nobelprijs vrede
pVERLEG ZONDER RESULTAAT
'Nederlandsche Bank
misleidde schuldeisers
in zaak Tilburgsche'
INZET VOOR MENSENRECHTEN
Perioden met zon
perioden met zon en voornamelijk in
iu ochtend nog een bui. Middagtem-
feratuur ongeveer 16 graden Matige
westelijke wind. aan de kust eerst nog
(jachtig.
,toJ6e jaargang no. 234
onderdag 6 oktober 1983
Vandaagop pagina 6
De advertentierubriek over uitgaan. Meer
informatie over adverteren 01184-15144, heer v d Bulck.
IfjN (DPA/RTR) In de bondsrepubliek Duitsland is
lag een 'vredesstaking' van vijf minuten gehou-
Tienduizenden werknemers gaven hiermee gehoor
een oproep van de Duitse vakcentrale DGB
„edewerkers van de fractie van de sociaal-democrati-
e SPD hielden, te zamen met fractieleider Hans-
Jochen Vogel, een korte manifestatie voor het parlements
gebouw. De voorzitter van de DGB, Ernst Breit, zei tijdens
een persconferentie dat het opvoeren van de conventione
le en de nucleaire bewapening geen bijdrage aan de vrede
levert. Volgens Breit hebben de tienduizenden stakers
laten zien dat zij geen kernraketten in Eruopa willen (zie
ook pagina 3)
^}EN HAAG (ANP/GPD) Stiptheidsacties achter het loket
het postkantoor, meerdaagse stakingen bij de spoorwegen
werkonderbrekingen bij de politie. Deze en nog meer door
vakbonden georganiseerde acties staan ons land te
achten. De ambtenarencentrales en het kabinet zijn woens-
4g in een gesprek niet nader tot elkaar gekomen.
ibtenaren, trendvolgers en uitke- stakingen voor bij de spoorwegen. De
igstrekkers zullen volgend jaar 3,5 politiebonden van FNV en CNV beslo-
>du ocent meer moeten inleveren dan ten woensdag hun acties op elkaar af
•955 Tknemers in het bedrijfsleven en te stemmen. Brandweerlieden in Am-
t vindt de vakbeweging onaan- sterdam hielden manifestaties op de
ardbaar. Dam.
19; jensdag. nog tijdens het overleg,
ten de vierhonderd PTT-ers van de Minister Rietkerk (binnenlandse za-
ntrale directie in Groningen het ken) kwam woensdag niet tot over-
b ts af door het werk een uur lang eenstemming met de ambtenarencen-
"^er te leggen. Hun collega's elders in trales. Vertegenwoordigers van orga-
t land zullen het maandag kalm nisaties uit de gezondheidszorg en de
doen achter hun loketten. De welzijnszorg braken zelfs een gesprek
rvoersbonden bereiden meerdaagse
.lok KOV tegen
onderhandelingen
iver plan korter
erken in onderwijs
met minister De Koning (sociale za
ken) over de arbeidsvoorwaarden af.
Minister De Koning bleef bij zijn
standpunt, dat de financiën van de
overheid alleen op orde kunnen wor
den gebracht indien het kabinet voor
1984 diep ingrijpt in alle inkomens in
de collectieve sector
Terwijl veel vakbonden woensdag al
stakingen en acties aankondigden,
maakten andere bekend dat zij acties
zullen opschorten.
Het opschorten van de acties gebeurt
omdat het plan van het kabinet om de
32.000 werknemers van omroep, zie
kenfondsen en bedrijfsverenigingen
ook tot trendvolgers te maken niet
doorgaat. Na PvdA en WD, die me
nen dat arbeidsvoorwaarden voor de
ze werknemers in cao-overleg tot
stand moeten komen, heeft nu ook
het CDA zich tegen het plan uitge
sproken. Dat bleek woensdag na een
gesprek tussen de tweede-kamerfrac
tie van het CDA en een delegatie van
de FNV. Reeds voor dit gesprek had
minister De Koning verklaard zich in
deze kwestie te zullen schikken naar
de meerderheid in de tweede kamer.
Het overleg tussen Rietkerk en de vier
centrales voor overheidspersoneel
(ACOP, CCOOP. CMHA en Ambtena-
rencentrum) over de arbeidsvoor
waarden in 1984 werd na vier uur
afgebroken. De besprekingen worden
op 2 november voortgezet, maar de
Slot zie pag. 3 kol. 5)
KHAAG (GPD) Er komen geen
dtrhandelingen met minister
Klman over het plan tot arbeids-
Iverkorting dat opgesteld werd
or dc drie grote onderwijsvakorga-
aties. Het hoofdbestuur van de
iholieke Onderwijs Vakorganisa-
(KOV) nam woensdag unaniem de
slissing het plan in te trekken.
de FNV-onderwijsbond ABOP
I.OOO leden), die vorige week besloot
et met minister Deetman op basis
n het plan te gaan onderhandelen,
de KOV met haar 46.000 leden de
eede grote onderwijsbond die zich
;en onderhandelingen keert. Alleen
PCO, evenals de KOV bij het CNV
ngesloten, heeft zich, overigens met
zeer krappe meerderheid, voor
derhandelingen op basis van het
m uitgesproken.
PCO heeft laten weten er geen
hoefte aan te hebben om het plan
ader steun van ABOP en KOV aan
letman aan te bieden. Vooral de
twikkelingen op politiek niveau,
fen volgens KOV-voorzitter Niko
el de aanleiding voor het hoofdbe-
ïur om het plan in te trekken,
enals de ABOP. blijft de KOV
arstander van arbeidstijdverkor-
als middel om de bestaande
ppe werkgelegenheid in het onder-
opnieuw te verdelen,
een eigen bijdrage van de onder
wenden, een wezenlijk onder-
I van het plan van de drie grote
lerwijsbonden, is echter geen spra-
meer.
Schulden
Een groeiend aantal huishou
dens in Nederland kampt met
financiële moeilijkheden. De
regeling van particuliere
schulden moet worden verbe
terd.
(PAGINA 5)
Winst PZEM
De PZEM venvacht over 1983
5H miljoen gulden winst. De
tarieven gaan niet omhoog.
(PAGINA 15)
Kabel-tv
Temeuzen duldt geen dwang
achter kabeltelevisie. Anten
neverbod of aansluitplicht zijn
int den boze. zo blijkt uit een
enquête.
(PAGINA 19)
Radio en televisie: 2
Binnen- en buitenl.: 3 en 5
Financiën, economie: 7
Kunst en cultuur: 9
Provincie: 15, 17, 18, 19 en
21
Sport: 23
WASSENAAR iANPi De echtgenote van de president van Mozambique,
mevrouw Machel tlinksi trekt een fraaie sjaal uit bij haar aankomst in
Wassenaar waar zij en president Samora Moises Machel rechts)
aanzaten aan een diner van de Nederlandse regering. In het midden
premier Lubbers.
AMSTERDAM iANPi Demonstrerende brandweerlieden lieten gisteren op de Dam weinig onduidelijkheid
bestaan over de vraag hoe zij over de voorgenomen korting op hun salarissen denken. Zij slingerden een
brandweerpop de lucht in op een vangzeil met toepasselijke tekst en verbrandden twee huizen, dat van
'belastingconsulent Lubbers' en dat van uitbeenderij Rietkerk'.
iVan onze correspondent)
OSLO, WENEN Lech Walesa, de leider van de Poolse
verboden vakbeweging Solidariteit, heeft de Nobelprijs voor
de vrede gekregen. Het Noorse Nobelcomité heeft dit gister
morgen in Oslo bekendgemaakt. Walesa was kandidaat
gesteld door de Westduitse Bondsdag en parlementariërs uit
verschillende Westeuropese landen.
DEN HAAG (GPD) De
Nederlandsche Bank
zou volledig op de hoog
te geweest van de ramp
zalige financiële situa
tie van de inmiddels
failliet verklaarde Til
burgsche Hypotheek
bank. Bovendien zou de
Nederlandsche Bank.
die toezicht moet hou
den op het Nederlands
bankwezen, actief heb
ben meegewerkt aan
misleiding van de
schuldeisers van de hy
potheekbank. Dat
schrijft het weekblad
Vrij Nederland van deze
week aan de hand van
vertrouwelijke docu
menten.
Uit de gepubliceerde
stukken blijkt, dat de
Nederlandsche Bank al
in juni 1981 wist van de
financiële positie van de
hypotheekbank.
Bij de handelsbanken,
die geld in de Tilburg
sche hadden gestopt,
begon in die tijd al enige
achterdocht te ont
staan. Slavenburg's
Bank vertolkte die vrees
door f2,5 miljoen van
zijn tegoed van f5 mil
joen bij de hypotheek
bank terug te halen.
Toch verlangde de Ne
derlandsche Bank van
de handelsbanken, dat
zij nog eens 18 miljoen
gulden aan de Tilburg
sche zouden lenen.
De Nederlandsche Bank
stelde de Tilburgsche
voor de handelsbanken
in te lichten over de kri
tieke s tuatie Maar om
toch verzekerd te zijn
van de medewerking
van de handelsbanken
stelde de Tilburgsche
aan de Nederlandsche
Bank voor de externe
accountant een bericht
te laten opstellen waar
in de „gegevens" over de
bank moesten worden
gerelativeerd en waarin
teve seen „verbeterde
prognose-methodiek"
werd aangekondigd. De
Nederlandsche Bank
stemde daarmee in en
noemde dat zelfs een
„correcte handelwijze"
Hoewel de Nederland
sche Bank toen al kon
weten dat het verlies
van de Tilburgsche tien
tallen miljoenen gul
dens hoger was (later
zou blijken dat het ver-
lieshet bedrag van f 100
miljoen al was gepas
seerd). stemde zij ermee
in dat de hypotheek
bank pandbrieven in de
handel bracht
President Duisenberg
van de Nederlandsche
Bank heeft tot nu toe
ontkend vooraf gewe
ten te hebben van de
slechte financiële posi
tie van de Tilburgsche.
Als argument voerde
hij aan, dat de Neder
landsche Bank pas
achteraf kennis neemt
van de jaarverslagen
van de bankinstellin
gen. Vrij Nederland
toont echter aan, dat
het jaarverslag over
1981 van de Tilburgsche
vooraf ter inzage is ge
zonden aan dc Neder
landsche Bank.
De prijs, waaraan een goude medaille
en een geldbedrag van ruim f 570 000,-
is verbonden, wordt 10 december in
Oslo uitgereikt Walesa, die het
nieuws van zijn verkiezing via de
autoradio hoorde tijdens een uitstap
je. reageerde verheugend en zei het
geldbedrag te zullen overdragen aan
het fonds van de r -k. kerk voor ont
wikkeling van de landbouw Hij zei
niet zelf naar Oslo te proberen te gaan
om de prijs in ontvangst te nemen
maar de poolse atoriteiten te vragen
of zijn vrouw Danuta mag gaar.. Te
gen Walesa wordt momenteel een felle
campagne gevoerd door de Poolse
overheid en pers. De regering wil
Walesa voor de rechtbank brengen op
beschuldiging van overtreding van de
deviezenwet.
Voorzitter Egil Aarvik van het vijf
leden tellende Nobelcomité motiveer
de de keuze van Walesa met een
verwijzing naar diens „grote inspan
ningen" om de Poolse arbeiders vak
bondsrechten te bezorgen, een van de
fundamentele mensenrechten uit het
Handvest van de Verenigde Naties.
Bovendien heeft hij voortdurend ge
poogd ccn dialoog in stand te houden
tussen de organisatie die hij vertegen
woordigde en de Poolse regering. Wa
lesa's poging om een vreedzame op
lossing voor de Poolse problemen te
bereiken waren een bijdrage tot ver
mindering van de spanningen tussen
Oost en West, aldus Aarvik
Walesa is mede-oprichter van de in
1981 buiten de wet gestelde vriie
Bankpresident Argentinië - De
president, van de Argentijnse centrale
bank. Julio Gonzalez del Solar, is
woensdag vrijgelaten zonder in staat
van beschuldiging te zijn gesteld, zo is
uit bronnen bij het Argentijnse minis
terie van economische zaken verno
men. Gonzalez werd maandag opge
pakt op last van een federale rechter
die hem verdacht van fraude bij de
onderhandelingen over uitstel van be
taling voor de buitenlandse schulden
van Argentinië
vakbeweging Solidariteit. Hij werkt
als elektromonteur op de Lenin-
scheepswerven in Gdansk. Daar leid
de hij in de zomer van 1980 de sta
kingsacties. die uiteindelijk de zgn.
akkoorden van Gdansk tot resultaat
hadden De Poolse autoriteiten erken
den daarbij Solidariteit als een vnje
vakbeweging en stonden hervormin
gen in de bedrijven toe
Solidariteit werd daarmee de eerste
vrije vakbeweging m een communis
tisch geregeerd land Het charisma en
het eenvoudige taalgebruik van de
uiterst gelovige Walesa, vader van zes
kinderen, maakte hem onmetelijk po
pulair in Polen. Met de „coup" van het
leger en het uitroepen van de uitzon
deringstoestand kwam een einde aan
de legale activiteiten van Solidariteit.
Walesa bleef elf maanden lang gein-
terneerd, maar die tijdelijke verdwij
ning uit het openbare leven en de
intensieve roddelcampagnes konden
zijn populariteit niet aantasten.
De Poolse radio, die het nieuws van
de toekenning van de Nobelprijs aan
Walesa pas uren later meldde, be
schuldigde het comitel voor de No
belprijs ervan indirect van het doen
van een voor polen en de socialisti
sche landen vijandige politieke keus.
De polen zelf reageerden ontroerd en
verheugd.
Moskou noemde de toekenning een
'opzettelijke provocatie'.
Paus Johannes Paulus en de r.-k. kerk
in Polen uitten voldoening over de
keuze, evenals president Reagan van
de Verenigde Staten. Er kw amen vele
instemmende reacties uit het buiten
land.
tZie ook pagina 3)
Lech Walesa
Lech Walesa:
strijder voor
de vrede
e Nobelprijs voor de vre-
-Lr de is bij Lech Walesa in
I goede handen terechtgeko-
men De leider van de verbo-
- den vakbond Solidariteit in
Polen, kan 'de hoogste westelijke on
derscheiding' beschouwen als een er
kenning van zijn uitzonderlijke lei
derscapaciteiten en zijn oprecht en
vreedzaam streven naar verbetering
van het lot van de arbeidende bevol
king in zijn land. Ruim drie jaar
alweer is Walesa de meest besproken
man in zijn land. In die korte spanne
tijds heeft hij de opgang en ondergang
meegemaakt van zijn' vrfje vakbond
Zonder ooit een duimbreed te wijken
voor de heersende regimes in Polen,
heeft Walesa altijd gepleit voor de
dialoog Oók toen de militaire rege
ring-Jaruzelski aan haar systemati
sche vernietiging van de vakcentrale
begon. Het gesprek gaande houden
betekende méér voor hem dan weer
een staking te moeten organiseren om
concessies van de regering af te dwin
gen.
Vrij en onverschrokken als Walesa
is. is hij de moeilijkheden niet uit
de weg gegaan, maar hij heeft ze niet
willens en wetens opgezocht. Geweld
is hem vreemd. De tot een uitzonder
lijk leider uitgegroeide elektricien van
de Leninwerf in Gdansk, ziet meer in
overleg dan in confrontatie. Openlijk
verzet, zoals een aantal radicale lei
ders van Solidariteit wilde, wees Wa
lesa af. Bij het nemen van vaak moei
lijke beslissingen toonde hij zich een
pragmaticus, een man met oog voor
de realiteit. De realiteit bijvoorbeeld,
dat het regime van generaal Jaruzels
ki stevig m het zadel zit. 'Hij weet
wanneer hij zijn voet op het gaspedaal
en wanneer op de rem moet zetten.'
heeft één van zijn naaste medewer
kers ooit over hem gezegd. 'Hij voelt
situaties op een volmaakte manier
aan en met een enorm verantwoorde
lijkheidsgevoelVanuit die verant
woordelijkheid komt Walesa op voor
de belangen en vrijheden van het
Poolse volk, dat nog maar nauwelijks
twee jaar geleden massaal lid was van
de door hem geleide onafhankelijke
vakbond.
Volkstribunaal of volksheld9 Voor
Walesa was en is het om het even.
Beroofd van zijn achterban, geschei
den van zijn vrienden en medestrij
ders en door het huidige regime afge
schilderd als een paria en bedrieger,
zet hij zich onverminderd m voor de
idealen van Solidariteit. In dat op
zicht is hij onverzettelijk. Aan die
karaktereigenschap hadden de Polen
het dne jaar geleden te danken dat
Solidariteit een legale status kreeg.
Tot dan toe nog nooit vertoond in een
communistisch land. Momenteel doet
de Poolse regering verwoede pogin
gen hem deviezensmokkel aan te wrij
ven. een wat al te doorzichtige smoes
om de ex-leider van Solidariteit van
zijn aanhang te isoleren. Ook nu nog
pleit Walesa voor de dialoog tussen de
inmiddels verboden vakbond en de
regering. Hij blijft een man met wie
elke Poolse regering rekening moet
houden, ook al is zijn werkelijke
macht geringer dan die van de eerste
de beste partijfunctionaris of legeroffi
cier. Aan moreel prestige heeft hij in
elk geval gewonnen. Zolang het Pool
se volk Walesa blijft zien als symbool
van de vrije vakcentrale, betekent hij
een potentieel gevaar voor de rege
ring.
De aan Walesa toegekende Nobel
prijs bekleedt hem met gezag en
prestige, is het niet bij zijn regering
dan is het by het Poolse volk en - voor
zover nog nodig - bij de internationale
gemeenschap. Het is typerend voor de
eerste reacties van achter het Ijzeren
Gordijn, dat meteen wordt gesproken
over 'politiek' en 'provocatie'. Het zijn
dezelfde woorden die werden ge
bruikt, toen in 1975 de Russische
atoomgeleerde en strijder voor maat
schappelijk recht, Andrej Sacharov,
werd onderscheiden met de Nobel
prijs voor de vrede. Ook bij die gele
genheid geen blijdschap bij de rege
ring, maar een kil afwijzen. Zowel de
Russische regering in 1975 als de
Poolse regering anno 1983 hebben
volstrekt andere ideeén over vrijheid,
democratische rechten en sociale
rechtvaardigheid dan de beide Nobel
prijswinnaars Zij brengen hun rege
ringen in verlegenheid. Het soort reac
ties, dat ons nu weer uit Warschau
bereikt, is voorspelbaar en gezien de
belangen, die er voor de Poolse rege
ring op het spel staan, niet onbegrij
pelijk. Voor de regering in Warschau
is het dan ook een tegenvaller dat
uitgerekend Walesa de Nobelprijs
voor de vrede krijgt Voor betrokkene
zelf een erkenning van zijn strijd voor
vrijheid en recht en in het verlengde
daarvan vrede.
Dim
(Van onze rtv-redactie)
BRUSSELIn België zullen binnenkort 300 radiozendver
gunningen worden afgegeven voor de zogenaamde 'vrije
omroepen', in ons land beter bekend als 'piraten'. De BRT
beschouwt deze radiozenders niet als concurrenten.
De directeur-generaal van BRT-radio Jos op de Beek vertelde gisteren
tijdens de jaarlijkse persconferentie van de BRT dat hy geen moeite heeft
met deze zenders: „Wij maken nationale en regionale programma's. We
kunnen geen plaatselijke programma's maken voor bijvoorbeeld Vilvoorde
Daarom hebben we met deze radiozenders geen moeite."
België en Nederland zullen bij de herverdeling van de frequenties op de
FM-band (conferentie in Genève moet nog plaatsvinden) er gezamenlijk
voor pleiten dat deze vrije radio's uitzenden op frequenties tussen 104 en
108 mhz op de FM-band.
