LIBANON
Een jaar
na Bashir
Gemayel
Fransen willen vertrek immigranten
-t02
PZC/°P'nie en achtergrond 4
Nieuwe
Prinsjesdag
met een
oud gezicht
DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1983
Bashir Gemayel.
de westelijke rand van de bergen
moest komen redden. Tachtig pro
cent van de Chouf is nu in handen van
de druzen en over het algemeen zijn
het legereenheden die in de resteren
de dorpen in de bergen boven Beiroet
de druzen weerhouden van algehele
controle over het gebied.
Martelaar
In de grote gebouwen van de oude
internationale school van het plaatsje
Mishrif, dichtbij de stad Damour. lig
gen tientallen falangisten uit te rus-
•ten na de gevechten van de afgelopen
tien dagen. Ook hier is overal het
portret van de ..martelaar Bashir" te
herkennen, maar de sfeer in deze
nieuwe barak van de falangisten is
nauwelijks opgewekt te noemen.
Op het eerste gezicht lijkt het alsof de
Israeli's nooit vertrokken zijn de
zelfde helmen en uniformen, dezelfde
Amerikaanse geweren en gepantserde
voertuigen, de materiele hulp die door
Israël aan de falangisten gegeven is,
moet niet onderschat worden.
Terwijl op slechts enkele kilometers
het voortdurende gedreun van artil
leriebeschietingen te horen is, vertelt
een grimmige woordvoerder dat het
niet goed gaat met de strijd. „De hele
nacht en ook vanochtend hebben
onze troepen onder vuur gelegen. Ze
houden maar niet op", zegt hij als een
klagend, doodvermoeid kind. „Maar
wij geven het niet op", voegde hij er
aan toe, even nieuwe hoop puttend
uit de foto's van de vergane leider.
Een twintig minuten later wordt een
klein groepje journalisten naar een
verlaten huis gebracht, „De druzen
zeggen dat het gevangenen zijn, maar
wij noemen hen gasten". Even later
wordt ons een tiental druzen acht
vrouwen, een kind en een oude man
getoond die aan de buitenwereld zou
den moeten bewijzen, althans zo ver
klaart de falangistische woordvoer
der. dat er geen bloedbaden door de
falangisten zijn begaan.
Het is een trieste vertoning van een
stel bange mensen. Het bewijst ook
niets, want honderden anderen wor
den nog steeds vermist. En de hele
vertoning wordt nog triester als de
woordvoerder er stilletjes aan toe
voegt, „Bloedbaden? Dat doen zij, dé
druzen, dat is nooit de weg van sjeik
Bashir geweest".
Legende
Een jaar na de dood van Bashir
Gemayel spreken de falangistische
strijders nog steeds over hem alsof hij
een soort messias was, een heilige die
hen het rechte, juiste pad had laten
zien, een uniek figuur wiens kracht en
leiding niet te evenaren zijn.
Het is een legende die weinig'met de
werkelijkheid te maken heeft. Bashir
Gemayel was een meedogenloos lei
der van een van de feodale groeperin
gen binnen de maronitische christe
lijke gemeenschap van Libanon. Ui
terst ambitieus en in de wetenschap
dat hij gesteund werd door een beter
georganiseerde en bewapende militie
dan de andere leiders onder de chris
tenen, heeft Gemayel binnen enkele
jaren kans gezien alle andere milities
uit te schakelen om zodoende een
verenigd christelijk (falangisten-)Ie-
ger onder zijn commando te forme
ren.
Met dit leger en met de steun van een
Karantina, Tel el Zaatar en alle ande
re kleinere, minder bekende bloedba
den waarbij duizenden moslims en
Palestijnen tijdens de burgeroorlog
van 1975 en 1976 gedood werden op
bevel van Bashir Gemayel, zijn al
weer vergeten. De man is een mythe
geworden die niets met de werkelijk
heid te maken heeft. Een mythe die
evenwel de falangistische droom
doet voortleven in de harten van
duizenden christenen in Libanon, een
droom die echter nooit verwezenlijkt
zal worden want Bashir is dood en
de werkelijkheid is anders gebleken
dan hij een jaar geleden had voor»
zien.
Een jeep van het Libanese leger rijdt
over de kustweg in de buurt van het
plaatsje Khalde, terwijl in de naaste
omgeving artilleriegranaten ontplof
fen. Het 'officiële' leger ligt vrijwel
voortdurend onder vuur van artille
riestellingen van druzen in de nabij
gelegen bergen.
opportunistisch en niet altijd even
realistisch bondgenootschap met Is
raël dacht Gemayel de wederopbouw
van Libanon te kunnen garanderen.
In augustus vorig jaar leken zijn dro
men werkelijkheid te zijn geworden.
De door Gemayel zo gehate PLO was
door de Israëlische invasie van Liba
non uit Beiroet verdreven en wat eens
onmogelijk werd geacht, was toen
gebeurd een Gemayel was met
beperkte moslimsteun tot president
gekozen.
Verdeeld land
Veel verder zijn de Gemayels en hun
falangisten nooit gekomen. Een jaar
later staat Libanon wederom te wan
kelen aan de rand van een nieuwe,
algehele burgeroorlog. Al mag de ou
dere broer van Bashir. Amin Ge
mayel, nu president zijn, hebben de
falangisten gedurende het afgelopen
jaar gevoelige klappen moeten incas
seren. Amin Gemayel heeft slechts
het recht van spreken in de hoofdstad
en wordt dan ook betiteld als „de
burgemeester van Beiroet" de rest
van het land is verdeeld: het noorden
en oosten staan onder controle van
Syrië en de zo door de christenen
gehate PLO. waarvan zeker de helft
van de guerrillastrijders naar Libanon
zijn teruggekeerd; het zuiden is in
handen van de Israëli's.
Maar de zwaarste klap hebben de
falangisten gedurende de afgelopen
twee weken moeten opvangen. In
eerste instantie bleek dat de macht
van de regcring-Gemayel zelfs in Bei
roet beperkt was en dat de verschil
lende moslim-milities nog steeds in
staat waren zwaarbewapend in de
straten van West-Beiroet te verschij
nen.
Druzen
Erger nog was het oilensief van de
druzen nadat de Israëlische troepen
zich teruggetrokken hadden uit de
Chouf-bergen ten zuidoosten van Bei
roet. Binnen enkele dagen hadden de
falangisten in de bergen de ene gevoe
lige nederlaag na de andere geleden.
Terwijl zij uit een veertigtal plaatsen
gekomen waren, onder andere uit de
belangrijke stad Bhamdoun op de
hoofdweg tussen Beiroet en Damas
cus. moesten zij ervaren hoe het leger
dat zo lang door de falangisten is
veracht hen in diverse plaatsjes aan
IDoor Aernout van Lyndem
■pvrie weken geleden reden lange, toeterende kolonnes van auto's door de oostelijke,
-"-^christelijke wijken van de Libanese hoofdstad Beiroet. De auto's en de muren van de
straten waar zij doorheen reden, waren volgeplakt met foto's en geschilderde portretten van
een nog tamelijk jonge man met pikzwart haar en donkere, brandende ogen.
Dat was op 23 augustus de eerste
herdenking van een voor de christe
nen van Oost-Beiroet onvergetelijke
gebeurtenis. De dag waarop al hun
dromen werkelijkheid leken te zijn
geworden, de dag dat de slechts 34
jaar oude Bashir Gemayel gekozen
was tot president van de republiek
Libanon.
De portretten hangen nog steeds op
de muren, maar de geforceerde feest
stemming van drie weken geleden zal
zeker niet nu tot Oost-Beiroet terug
keren. Want herdenkt Libanon het
feit dat Bashir Gemayel. de gevrees
de, charismatische leider van de
christelijke militie, de zogenaamde
falangisten, het slachtoffer werd van
een gigantische bomexplosie in het
hoofdkwartier van de falangisten.
Bashir Gemayel mag dan wel tot
president gekozen zijn. hij is het nooit
geworden. Slechts negen dagen voor
dat hij de leiding over het verdeelde
land zou overnemen, overleed hij en
met hem veel van de hoop die de
christenen gekoesterd hadden na zijn
verkiezing.
lDoor Rudolph Bakken
naarmate de sociaal-economische
toestand in het land verslechtert. En
De Fransen leven in voorbijgaande bij iedere verkiezing is er wel een
aanvallen van razernij met hun partij die denkt stemmen te kunnen
immigrantenprobleem. Af en toe winnen door op de zere teen van het
laait het op, en dat des te heviger gastarbeidersvraagstuk te gaan
staan. Het afgelopen weekend leidde
het altijd onder de oppervlakte
smeulende onbehagen tot een opval
lende knal.
Bij tussentijdse gemeenteraadsver
kiezingen in het stadje Dreux zag een
IADVERTENTIEl
tot nog toe onbeduidend gebleven
ultra-rechtse groep als het „Nationale
Front" kans de stem van de gram
schap op zich te verenigen en daar
mee voor het eerst in de geschiedenis
van het na-oorlogse Frankrijk enige
prominente bestuursleden voor de
stad te leveren.
Nu is Dreux toevallig een voorbeeld
van een gemeenschap waarin de ver
houding tussen immigranten en oor
spronkelijke bevolking verkeerd ligt.
Dreux telt 35.000 inwoners. Niet min
der dan 22 procent daarvan bestaat
uit „buitenlanders". De sfeer is daar
zo door verziekt, dat de vorige burge
meester. een aantrekkelijke socialiste
met een grote dadenkracht. besloot af
te treden toen ze bij de gemeente
raadsverkiezingen van afgelopen
maart maar met acht stemmen meer
derheid gewonnen had en ze bedolven
was geraakt onder de ruzies.
Uitbarsting
die de toekomstige lopende-band-
werkers nog in eigen land een spoed
cursus lieten doorlopen. In 1970 had
den echter nog steeds acht op de tien
immigranten geen papieren en geen
contract. Vreemd, maar begrijpelijk
was deze groep het meest welkom. Ze
eisten niets cn waren tot ieder baan
tje tegen ieder hongerloon bereid.
Toen de werkloosheid om zich heen
greep, raakte deze groep echter ook
het eerst in het nauw.
Toen president Giscard d'Estaing zijn
ambt in '74 aanvaardde, werd het
aantal „gastarbeiders" in het land op
rond vier miljoen geschat. Gek ge
noeg is dit getal nooit wezenlijk over
schreden en het Parijse dagblad „Li
beration" heeft zojuist uitgerekend
dat er in feite „maar" 3.600.000 gastar
beiders zijn Dat komt volgens het
blad omdat de regeringscijfers uit
gaan van de officiële documenten en
de enquete van „Libération" van de
documentloze werkelijkheid.
Die gemeenteraadsverkiezingen van
maart hadden ook elders in Frankrijk
al tot een periodieke uitbarsting van
het gastarbeidersprobleem geleid, on
der andere in Marseille, waar van de
900.000 inwoners er op het ogenblik
180.000 uit Noord-Afrika afkomstig
zijn. De socialisten kwamen toen met
een affiche voor de dag waarop hun
leuze te lezen stond Kies de juiste
weg" Daaraan was met spuitbussen
toegevoegd: „Naar Algerije". Uit een
opinie-onderzoek in „Le Parisien Li-
béré" bleek dezer dagen, dat 51 pro
cent van de ondervraagden in zijn
hart wilde dat de immigranten zo
gauw mogelijk het land zouden verla
ten. Zo dramatisch is de stemming in
feite nog niet. Ze is echter wel rijp om
te worden uitgebuit. En daarin heeft
het „Nationale Front" de grote partij
en. die ook grotere verantwoordelijk
heden hebben, een vlieg afgevangen
De grote immigratie begon rond '56.
In de daaropvolgende tien jaar kwa
men er ieder jaar zo'n 135.000 buiten
landers Frankrijk binnen. Een aantal
van hen was daartoe daadwerkelijk
uitgenodigd, zoals door ronselaars
van de grote automobielfabrieken.
Gelukzoeker
President Giscard sloot de grenzen
tegen de toevloed van nieuwe geluks
zoekers; een maatregel die er op
papier eenvoudiger uitzag dan in de
praktijk. Hoewel het totale cijfer niet
steeg, bleef er een opvallende ver
keersstroom heen en weer gaan tus
sen Frankrijk en de „Magreb", de
kustlanden van Noord-Afrika, tot
zo'n anderhalf miljoen personen per
jaar, allemaal op „familiebezoek".
De poging van president Giscard de
immigranten naar hun haardsteden
te doen terugkeren met een forse
afkoopsom in de hand mislukte. Zelfs
de hen toegewezen gleuf in de grauw
ste woningwetwoning was de mee3we
gastarbeiders nog liever dan hun ge
boorteplaats. waar ze wisten in werk
loosheid zonder sociale steun te ver
zinken
Aan de vooravond van de parlements
verkiezingen in '81 zorgden de com
munisten voor een opzienbarend ini
tiatief ter oplossing van het immi
grantenprobleem In de Parijse voor
stad Vitry dirigeerde de besjerpte
communistische burgemeester een
bulldozer, die de ingang van het mi
nenverblijf van fabrieksarbeiders uit
Mali met een aarden wal versperde.
En in Montigny-les-Cormeilles begon
de communistische burgemeester een
hetze tegen een Marokkaanse familie
door het gerucht te verspreiden dat
een zoon in de drugshandel zat. Toen
dezelfde communisten na hun neder
laag van toen met vier man aan de
socialistische regering mochten mee
doen, hielden deze verbluffende acties
op.
Communistenleider Marchais verkon
digt nu een bezadigd standpunt. Hij
vindt dat er geen nieuwe immigranten
mogen binnenkomen en dat wie er al
is mag blijven Dat vond ook presi
dent Giscard al en het is ook het
standpunt van de huidige gaullisten-
leider en burgemeester van Parijs,
Chirac.
Het ultra-rechtse „Nationale Front"
bulldozert louter oraal. Zijn leider, Le
Pen, noemt de immigratie „niet alleen
een culturele schok, maar ook een
fysieke schok voor de Fransen die
ermee worden bedreigd in hun eigen
heid en erdoor worden beroofd van
hun toekomst".
Boom
Een belangrijk deel van de gastarbei
ders beeft wezenlijk bijgedragen tot
de industriële „boom" van Frankrijk.
Ook nu nog zou het werk dat zij doen
niet graag door de Fransen worden
overgenomen. De immigeptie is dan
ook een duurzaam probleem, zoals
„Libération" opmerkte, „en de Fran
sen zijn bezig dat tot zich te laten
doordringen". Gemakkelijke succes
sen als die van het „Nationale. Front"
brengen de verantwoordelijke partij
en dan ook in grote verlegenheid.
De regering van president Mitterrand
wil het vertrek van een flink aantal
immigranten best bevorderen. Onder
voorwaarde dat ze zelf willen en dat er
overeenstemming met de regeringen
van hun moederland wordt bereikt.
Wal dus betekent, als de kalveren op
het ijs dansen.
iDoor Gijs Korevaar)
Ook volgende week dinsdagk
vert Prinsjedag in Den Haaj
het vertrouwde beeld op. De gw
den koets met (een deel vand-
Koninklijke Familie, veel publiti
langs de route van de rijtoer,
plechtige lezing van de Troonrei.
door de koningin en het koffertj
van de minister van financiènnK
de Miljoenennota. Dit alles raeU;
de achtergrond het gedruis vaat
Haagse kermis.
Onder het uiterlijke vertoon is»
echter wel degelijk een nieuw
heid. De koningin opent dinsca
niet meer de jaarlijkse zittingvi;
de Staten-Generaal. Voor het es
sedert 135 jaar zal het zmr.e?
„hiermee verklaar ik de zittingvs
de Staten-Generaal voor geopend'
in de Troonrede ontbreken. Kofe
gin Beatrix leest slechts „een ui
eenzetting van het door de rea
ring te voeren beleid" voor. Oö
blijft de sluiting van de zittingri
het parlement door de minis'*
van binnenlandse zaken naran
de koningin dit jaar achterweg-
Dit alles is het gevolg van
nieuwe Grondwet, waarmee
parlement vorig jaar akkoord;
gegaan. Daarin is opgenomen fc
de „zitting" van het parlementi
periode omvat tussen twee Tv~
de-Kamerverkiezingen, onder rn
male omstandigheden dus re
jaar. Tot nu toe stond in de Groai
wet dat de zitting van de beis
Kamers der Staten-Generaal led»-
jaar wordt gesloten en geopei
door of namens de Koninglini.
Vondeling
Deze procedure was het paris
ment, en vooral oud-voorzitlc
van de Tweede Kamer wijlen b
ne Vondeling, een doorn in k
oog. Terwijl de Grondwet st
voorzag in een permanente af
wezigheid van het koninklijk p
zag, moest ieder jaar weer hti
parlement een korte poos oph»
den te bestaan.
Tot 1975 was dat zelfs een te
weekend, omdat toen de zitting^
de zaterdag voor Prinsjesdagweri
gesloten. De laatste jaren wash?,
gebruikelijk op maandag de a.
ting te sluiten en de volgende da
met het voorlezen van de Troor?
de de zitting weer te openen. He
'parlementsloze-tijdperk' duura:
zo iets minder dan een volle <fc
Minister Wiegel binnenlandse z-
ken van 1977 tot 1981) maakte re
de sluiting van de zitting weer k
echt evenement. Waar zijn tog
ganger De Gaaij Fortman sr.
zijn dienstauto naar het Binnenhol
kwam, gebruikte Wiegel een koet'
je. Bovendien werd hij begelel
door ongeveer 50 man (en vroor
bereden politie. Minister Rood É-
terimkabinetje van 1982) te
voor de laatste traditionele jat'
lijkse sluiting van de Sta ten-Graf
raai weer in een dienstwagen
Beleid
Hoewel de koningin met de Trooo
rede niet meer de Staten-Genem
opent, zal het staatshoofd tod
jaarlijks in de Haagse riddena
het woord tot de parlementte
ministers en staatssecretaris:
en andere genodigden richten, Hfi
gaat dan om het bekendmake
van het algemene beleid dat d;
regering het daaropvolgende ja
wil gaan voeren. Daarna volgt er
aanbieding van de begrotingen e
de miljoennota door de ministë
van financiën aan de Tweede Ks
mer.
Hel tijdstip van Troonrede
aanbieding van miljoenennota
niet meer onlosmakelijk verba
den met de derde dinsdag in s;
tember, die al sinds 1887 Prinsje
dag heet. De nieuwe grondsk
opent de mogelijkheid voor
regering om ook een andere dap'
kiezen. „Jaarlijks op de derc
dinsdag-in september of op een bi;
de wet te bepalen tijdstip", aid#
het artikel in de Grondwet.
De herkomst van de naam PriD
jesdag is niet geheel duidelijk 1
de zeventiende eeuw werd
naam voor het eerst gebruikt voe
de verjaardag van prins Willem'
op 8 maart. Op die dag kon uitii»
worden gegeven aan de aanhark
lijkheid aan het Huis van Or&'
toen nog de stadhoudens) vas
Republiek der Zeven Veremfc'
Nederlanden. Pas na 1887 or.t
stond de-Prinsjesdag die wij tot»
jaar hebben gekend. Misschien
de naam ontstaan omdat
staatshoofden zich op de rijt#
lieten vergezellen door prinsen
prinsessen.
Er is nog een ander nieuwtje aï
gevolg van de herziene gronde-
De beide Kamers zullen zelf
voorzitters kiezen. Tot nu woe®
den de Kamers een voordracht#
de Koningin, die uiteindelijk»
voorzitters benoemde. In de pi#
tijk volgde het staatshoofd
aardi de voordracht, maar W-
leek het alsof de koningin zeSt®
schap had over deze benoeming-
Bovendien werden voorzitters?
kozen voor één zitting. Nu in
begrip uit de Grondwet is verdP
nen worden Dick Dolman en
Steenkamp als respectieve?
voorzitters van de Tweedeend
ste Kamer voor meerdere jai®
verkozen.
Met de wijzigingen in de Grot»
wet hebben vele opeenvolg®#
regeringen en Kamers zich t*#
gehouden. Het werd een r°*
wet, die is aangepast aan de ID
en praktijk van vandaag.
mee is opnieuw de (hoofdzaken
ceremoniële) 'macht des Konitf
ingeperkt.
b
Echte Boter, die laat je je neus niet
voorbijgaan. Want waar blijf je
als zelfs de echt lekkere dingen
geschrapt worden? Bovendien is
Echte Boter lichter verteerbaar.
Er zitten natüürlijke vitaminen in.
Daarom mag Echte Boter hoog op
uw boodschappenlijstje blijven staan.
Zo is het toch?
Als 't éven kan.
