jPlan voor schoolgeld
vanaf twaalf jaar
Justitie Utrecht treedt op
tegen 'Golden Ten'-spel
Garcia Marquez mag VS niet in
Nkomo houdt zetel
Libanese premier dreigt
met aftreden na bezoek
Arens aan Falangisten
OOR STEL BIJ DEETMAN OP TAFEL
Sowjet-ruimtevrachtschip
DDR verlicht
beperkingen
reizen Polen
Vandaag.... op pagina 8
BOGOTA (AFP) - De Colombiaanse schrijver en Nobel- se president Belisario Betancur. een vriend en bewonde-
prijsimnnaar voor de literatuur 1982 Gabriel Garcia raar van de schrijver, in een brief aan de Universiteit van
Marquez mag de Verenigde Staten niet binnen. De Kansas.
Amerikaanse ambassade in zijn land weigerde een visum Deze had Marquez uitgenodigd voor het bijwonen van een
aan de schrijver, zo staat in een brief van de Colombiaan- conferentie, die van 4 lot en met 9 september wordt
gehouden ter gelegenheid van de 200ste verjaardag van
Simon Bolivar, aldus meldde het Colombiaanse persbu-
Garcia Marquez reau Colprensa.
(EN HAAG (GPD) Het gaat er steeds meer naar uitzien dat ouders vanaf september 1984
ok schoolgeld zullen moeten gaan betalen voor hun kinderen van 12 tot 16 jaar. Tot nu toe
oeft voor deze groep leerlingen geen schoolgeld betaald te worden, omdat ze nog
serplichtig zijn. Minister Deetman van onderwijs denkt met deze maatregel op den duur 140
liljoen gulden te ontvangen.
et is een van de vele voorstellen die
minister Deetman op het bureau
ggen als onderdeel van de onderwijs-
egroting 1984. Het voorstel om
ioolgeld te heffen voor leerlingen in
et voortgezet onderwijs is voor Deet-
aantrekkelijk omdat er door een
«rgeiyke maatregel geld op tafel
zonder dat er ontslagen vallen,
oe de maatregel er precies uit zal
in, is nog niet bekend. Vast staat
ri dat als er een dergelijk voorstel
«nt, de heffing afhankelijk zal zijn
tl het Inkomen van de ouders. Ge-
chten willen dat de hoogte van het
loolgeld zal variëren van „zeer ge-
voor de echte minima tot enkele
len guldens per jaar voor hen
ie wat ruimer bij kas zitten.
ministerie was geen commen-
banakrijgen op de mogelijke school-
kllling Het werd ontkend noch
,Het is een van de maatre
gelen die overwogen worden, maar er
moeten nog beslissingen over geno
men worden", aldus de woordvoerder
van het ministerie. Minister Deetman
liet voorts weten met belangstelling
alle geruchten in de pers te volgen.
De Tweede Kamer ging recent ak
koord met een voorstel van Deetman
om voor alle met-leerplichtige leerlim
gen schoolgeld te heffen. Tijdens het
debat over deze maatregel liet Deet
man al doorschemeren de nodige
vraagtekens te zetten bij het principe
'verplicht onderwijs moet gratis zijn'.
Deetman stond toen op het stand
punt dat het slechts van belang is dat
alle leerlingen gelijke kansen hebben
om onderwijs te volgen.
Salariskorting
Het staat verder vast dat ook volgend
jaar de onderwijsgevenden geconfron
teerd zullen worden met een salaris-
korting van 1.85 procent. Het wetje
waarin die korting geregeld is. legt
immers een duidelijk verband tussen
die korting en de herziening van de
salarisstructuur in het onderwijs. De
onderhandelingen daarover zijn nog
niet afgerond en Deetman kan met
een beroep op dat wetje de onderwijs
gevenden opnieuw vragen om een
Kolen
Ten zuidoosten van Sittard is
op 500 meter diepte een kolen
waag aangeboord. Deze borin
gen moeten uitsluitsel geven
om de hoeveelheid en kwali
teit van de kolen.
(PAGINA 3)
Spoorloos
De spoorlijnen van Zeeu wsch-
Vlaanderen naar Belgié wor
den niet heropend. De ver
voersvraag is te laag, vindt
minister Smit-Kroes van ver
keer en waterstaat
(PAGINA 9)
Vervuiling
Volgens milieu-onderzoekers
benadert de vervuilingsgraad
tan de Westerschelde die van
de Rijn. Milieu-organisaties
oillen de rivier op een sympo
sium eens nader onder de lou
pe nemen.
(PAGINA 11)
RTV, kunst: 2.
Binnen- .'buiten!.: 3 en 5.
Financiën, economie: 4.
Varia: 6 en 7.
Provincie: 9, 11, 13 en 15.
Sport: 17.
voorschot te geven op die nieuwe
salarisstructuur.
Het ministerie van onderwijs heeft
de extra kindertoelage voor beurs
studenten afgeschaft. Tot nu toe kre
gen studenten die gebruik maakten
van een studiebeurs en kinderen had
den. van het ministerie van onder
wijs een extra toelage van maximaal
1440 gulden per kind per jaar.
Een woordvoerder van het ministerie
verklaarde dat de extra toelage is
afgeschaft omdat deze studenten ook
nog eens de gewone kinderbijslag van
het ministerie van sociale zaken krij
gen. Overigens is er voor studenten
die in problemen komen door het
wegvallen van de extra bijlage een
overgangsregeling ontworpen.
De overgangsregeling, die overigens
voor elke student verschillend zal zijn,
geldt voor studenten die vorig studie
jaar nog de beschikking hadden over
de extra bijlage. Studenten die daar
voor in aanmerking willen komen,
moeten dat schriftelijk aanvragen bij
de afdeling studietoelagen van het
ministerie van onderwijs.
HARARE (UPI, RTRi De Zim-
babweaanse oppositieleider Jos
hua Nkomo behoudt zijn zetel in
het parlement. De regering trok
woensdag een verzoek aan het par
lement in Nkomo te schorsen.
De oppositieleider keerde dinsdag
na een vrijwillige afwezigheid van
vijf maanden in Engeland naar
Zimbabwe terug om het parle-
mentsdebat bij tc wonen over een
motie hem zijn zetel af te nemen op
grond van het feit dat hij zonder
officiële toestemming 21 zittingen
van het parlement niet had bijge
woond
Ondanks zijn aankondigingen ont
hulde Nkomo niets over zijn plan
om de problemen in zijn land te
overkomen. Hij zei alleen dat hij ze
schriftelijk aan de premier zou toe
zenden en dat het parlement er te
zijner tijd kopieën van zou krijgen.
De minister voor parlementszaken,
Eddison Zvobgo zei over de plan
nen dat ze 'oude koek' zijn.
UTRECHT (ANP) De Utrechtse
politie heeft woensdagavond een in
val gedaan in een gokclub in Utrecht
waar het roulette-achtige 'Golden
Ten'-spel werd gespeeld. Hoewel dit
spel ook wel vierentwintigen of
derby-roulette genaamd in ver
schillende steden in Nederland door
justitie wordt toegestaan, heeft het
Utrechtse parket besloten tegen dit
kansspel op te treden. Bij de inval
zijn vijf medewerkers van de club en
een speler aangehouden. De speelta
fel is in beslag genomen.
Het Golden Ten-spel werd sinds twee
weken gespeeld in een zaal aan de
Amsterdamsestraatweg Hoewel de
Belgische exploitanten herhaaldelijk
zijn gewaarschuwd dat de politie zou
ingrijpen als zij met hun spel doorgin
gen, hebben zij hun club tot de inval
open gehouden. Volgens de zaaleige
naar willen de exploitanten hiermee
een proces uitlokken over het al dan
niet strafbaar zijn van 'Golden Ten'
de Utrechtse club hepen de inzetten
van 2,50 tot 500 gulden. Inzetten is
toegestaan tot de bal de onderste ring
van de bak heeft bereikt. Vervolgens
rolt het balletje in een van de 24
vakjes.
De Hoge Raad der Nederlanden, he
hoogste rechtscollege, heeft in 1965 in
het zogeheten Saturne-arrest vastge
steld dat de resultaten van de grote
meerderheid van de spelers in de
praktijk beslissend zijn.
Kansspel
Monastir De zieke president Habib Bourguiba van Tunesiè ontving
woensdag in het presidentiële paleis in Monastir de Libische leider Gaddafi.
161 erez de Cuellar
aar Zuid-Afrika
M YORK'KAAPSTAD (RTR AFP
I)- De secretaris-generaal van de
1(1 hnigde Naties, Perez de Cuellar,
agl volgende week op uitnodiging
Pretoria een bezoek aan Zuid-
'ka om met de Zuidafrikaanse
fring besprekingen te voeren over
ftankelijkheid van Namibië.
'Is van de zijde van de VN bekend-
t. De Zuidafrikaanse minister
buitenlandse zaken. Roelof Bo-
het bezoek bevestigde, sprak
een 'kort bezoek'. Perez de Cuel-
van 22 tot 25 augustus in
Afrika is, gaat daarna naar Na-
en Angola Het is voor het eerst
een bezoek van Kurt Waldheim,
geleden, dat een secretaris-
al van de VN naar Zuid-Afrika
BEIROET/JERUZALEM (AFP/RTR/
AFP) De Libanese premier Chafic
Wazzan denkt aan aftreden uit pro
test tegen het bezoek dat de Israëli
sche minister van defensie, Moshe
Arens, dinsdag bracht aan Beiroet.
Wazzan zegde woensdag al zijn af
spraken af en een kabinetsvergade
ring kon niet doorgaan omdat de
premier weigerde zijn huis te verla
ten.
Met zijn bezoek heeft Arens olie op
het vuur gegooid van Libanons inter
ne conflicten, zö stellen waarnemers.
Wazzans aftreden zou een regerings
crisis toevoegen aan de groeiende
sektarische strijd in Libanon. De mi
nisters drongen er dan ook bij de
premier op aan zijn functie niet op te
geven.
Arens hield dinsdag een persconferen
tie in Baabda, dicht bij Beiroet, en
werd in Oost-Beiroet ontvangen door
de christelijke militieleider Fadi Frem
en inspecteerde diens troepen.
Vooral Arens bezoek aan het privé-
leger van de Falangisten wordt door
waarnemers gezien als een uitdaging
aan het adres van Wazzan Syrië ver
oordeelde het bezoek van Arens fel en
de Libanese pers het zich over het
algemeen kritisch uit
De Israëlische minister van buiten
landse zaken, Yitzhak Shamir, heeft
de Roemeense leider, Nicolae Ceau-
sescu, gevraagd bij te dragen tot de
verbetering van de betrekkingen van
Israël met de Sowjet-Unie en de ande
re socialistische landen Dit is uit
Israëlische kringen in Boekarest waar
Shamir op bezoek is vernomen. De
minister verhaalde de weigering van
Israël deel te nemen aan een interna
tionale conferentie over het Midden-
Oosten met de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie, PLO, de Sowjet-
Unie en de Verenigde Staten zoals
Ceausescu had voorgesteld.
Het openbaar ministerie in het arron
dissement Utrecht is van mening dat
het Golden Ten-spel een 'keihard
kansspel' is. Hoofdofficier van justi
tie mr A. Herstel vindt dat hij „het
risico niet kan lopen dat door een
afwachtende houding het ene speel
hol na het andere in Utrecht van de
grond komt". Het OM in Utrecht
heeft besloten om een consequent en
duidelijk beleid ten aanzien van het
spel te voeren.
Op dit moment wordt het Golden
Ten-spel in verschillende arrondisse
menten, onderfneer Amsterdam, Rot
terdam en Almelo gespeeld en door
justitie getolereerd De rechtbank in
Amsterdam veroordeelde onlangs een
clubexploitant omdat het spel een
kansspel zou zijn. De overweging
daarbij was dat de deelnemers „in het
algemeen geen overwegende invloed"
op het spel kunnen uitoefenen.
De rechtbank in Almelo oordeelde in
een soortgelijke zaak echter dat Gol
den Ten geen kansspel is. Bovendien
hebben twee Brabantse exploitanten
in Den Haag een kort geding tegen de
staat aangespannen om uit te maken
of Golden Ten strafbaar is of met
Volgens mr Herstel wordt daarom in
een aantal arrondissementen voorlo
pig niet tegen het spel opgetreden. De
president van de rechtbank in Den
Haag doet op 23 augustus uitspraak
in het geding
Kernpunt bij het al dan met strafbaar
zijn van het Golden Ten-spel is de
mate waarin spelers door ervaring en
behendigheid invloed kunnen uitoefe
nen op de resultaten. In het spel
brengt een zogeheten balleur een bal
letje aan het rollen in een stilstaande
metalen bak. Als de bal een ring in de
bak is gepasseerd, mogen de spelers
op een van de 24 getallen inzetten. In
UTRECHT De Utrechtse politie heeft woensdagavond een inval gedaan in
een gokclub in Utrecht waar het roulette-achtige 'Golden Ten' spel werd
gespeeld Bij de inval zijn vijf medewerkers en een speler aangehouden De
speeltafel is in beslag genomen.
MOSKOU iRTRi De Sowjet-Unie heeft woensdag een ruimtevracht
schip gelanceerd dat het qI 51 dagen in een baan om de aarde
draaiende ruimtestation Saljoet-7 moet bevoorraden. Het Sowjetrussi-
sche persbureau TASS meldde dat hel automatisch bestuurde onbe
mande vrachtschip. Progress-17 genaamd, voedsel en andere voorra
den aan boord heeft voor Wladimv Lyakhov en Alexander Alexandrov,
de tweekoppige bemanning van de Saljoet.
Vluchtweg van
het schoolgeld
"v-y-^s/ ryiot de bezuinigingsvoor-
wj -i- stellen van het kabinet-
I Lubbers die hun schaduwen
- H vooruitwerpen behoort het
- - al eerder in ambtelijke krin
gen geopperde idee om schoolgeld in
te voeren voor kinderen in een leef
tijdscategorie, die binnen de leer
plicht valt (12- tot 16-jarigen). Wan
neer minister Deetman van onderwijs
inderdaad op Prinsjesdag met een
dergelijk plan komt zou hij een duide
lijke grens overschrijden. Immers:
leerplicht en vrijdom van schoolgeld
zijn in het Nederlandse onderwijsstel
sel twee elementen die heel nauw met
elkaar in verbinding staan. Bij wet
van 7 juli 1900 is de leerplicht inge
voerd. Dat gebeurde in een tijd, toen
algemeen de noodzaak van lager on
derwijs voor iedereen werd ingezien.
Nadien is deze leerplichtwet diverse
malen aangepast, waarbij steeds leef
tijd en de verplichting om een aantal
jaren onderwijs te volgen werden ver
schoven. Dat verplicht onderwijs in
ieder geval geheel uit de rijksmidde
len behoorde te worden betaald werd
daarnaast in de loop van de jaren een
vrij algemeen aanvaard beginsel, van
belang ook vooral om de werking van
de leerplichtwet zonder veel moeilijk
heden te laten verlopen. Vanuit die
redenering is de financiering van het
voortgezet onderwijs in Nederland
lang een zaak geweest die eveneens zo
goed als voor honderd procent zonder
schoolgeldheffingen is verlopen. In
feite is in die vrij egale ontwikkeling
pas kort geleden een ombuiging geko
men. toen minister Deetman in het
parlement een voorstel kreeg aan
vaard om voortaan voor niet leer
plichtige leerlingen schoolgeld te la
ten betalen.
De maatregel die nu kennelijk in
Den Haag wordt voorgebakken
om de vrijdom van schoolgeld te laten
eindigen bij (zeg maar) de overgang
van het basisonderwijs naar het
voortgezet onderwijs is heel duidelijk
een vluchtweg. Minister Deetman
moet op zijn begroting voor 1984
nieuwe bezuinigingen doorvoeren in
de orde van grootte van 350 miljoen.
Aan extra salariskortingen voor on
derwijsgevenden wil hij kennelijk niet
blijvend zijn vingers branden. Boven
dien is deze bewindsman naarstig op
zoek naar besparingen die niet nóg
meer banen in het onderwijs op de
tocht zetten Bij een ambtelijke inven
tarisatie van de mogelijkheden die
dfrn nog overblijven dook enige tijd
geleden al het denkbeeld op om de
grens voor schoolgeldheffing naar be
neden te verleggen. Nu is becijferd dat
het ruwweg om bezuiniging van 140
miljoen zou gaan wanneer in de toe
komst ouders van leerlingen boven 12
jaar gedurende vier jaar worden ver
plicht niet alleen de leerplichtwet na
te komen, maar eveneens een school
geldheffing te voldoen. En over de
bedragen waarin dan moet worden
gerekend doen inmiddels allerlei gis
singen de ronde.
Zoals dat in de komende maand
ongetwijfeld nog wel vaker het
geval zal zijn lijken aanduidingen
over dit soort bepaald 'inventieve'
bezuinigingsvoorstellen bedoeld als
proefballons. Het gaat tenslotte om
denkbeelden over vrij grof snijden.
Paardemiddelen, uitsluitend en al
leen voorzien van financiële argumen
ten En dan is het kennelijk uiterst
nuttig op voorhand te peilen hoe ze
'vallen zonder dat er sprake is van
uitgewerkte voorstellen. Als tegen
hanger van voorstellen die de uitstoot
van arbeidskrachten uit het onderwijs
nog verder zouden bevorderen heeft
zo'n plan om tot een verdergaande
heffing van schoolgeld over te gaan
zeker sympathieke trekken. Toch is
het de vraag of een bezuiniging in
deze vorm niet weer heel andere - en
misschien nog bij lange na niet te
overziene - nadelen heeft. Nadelen die
langs een andere kant ook tot een
duidelijke verarming van het onder
wijs aanleiding kunnen geven. Een
schoolgeldheffing binnen de leerplich
tige leeftijd brengen wil zoveel zeggen
als er komen twee soorten leerplicht,
een onbetaalde en een betaalde. De
druk op kortere vormen van voortge
zet onderwijs zou er door kunnen
toenemen, terwijl daartegenover de
belangstelling voor langduriger oplei
dingen bepaald wel eens zou kunnen
teruglopen Kortom, de vrijblijvend
heid waarmee een idee als dit op het
ogenblik over tafel wordt geschoven is
zeker geen waarborg dat het hier gaat
om een weloverwogen plan Minister
Deetman zelf houdt zich op dit mo
ment nog behoorlijk op de vlakte.
Toch gaat een discussie over zo'n idee
- hoe de bewindsman zich ook opstelt
- een eigen leven leiden. En in dat
soort half serieuze aangelegenheden
is het beter dat er sluitende argumen
taties bij worden geleverd Tenslotte
gaat het toch om een vrij principiële
grensverlegging in het onderwijs.
vdM
WARSCHAU (DPA) De beperkin
gen op het reizen tussen Polen en
Oost-Duitsland zullen verlicht
wordn. Dit is een van de resultaten
van het bezoek dat de Oostduitse
staats- en partijleider, Erich Honec-
ker, momenteel aan Polen brengt. De
beperkingen werden in oktober 1980
ingesteld, kort na de oprichting van
de verbonden onafhankelijke vak
bond Solidariteit.
