GEZONDHEID
hahh-hahh-hatsjie,
ik heb een allergie
17
ZATERDAG 25 JUNI 1983
Hahh-haahhh-hatsjie! Niezen lucht op. Maar wie het te vaak doet krijgt een rood
aangelopen gezicht én (lichte) hoofdpijn. Niezen betekent immers dat de adem zich met
orkaankracht door de luchtpijp perst. Wie daar op den duur niet licht in het hoofd van wordt,
makt op zijn minst naar een bruistablet. Hooikoortspatiënten in Nederland zijn er ruw
jeschat 100.000 worden in deze zomerse dagen dan ook flink geplaagd. Als het even kan
uisteren zij 's ochtends naar de weersverwachtingen. Droog en zonnig? Dat betekent
jke ihuisblijven; ramen en deuren gesloten houden. Wie dat namelijk niet doet krijgt
inherroepelijk last van grasstuifmeelkorrels die dan volop door de lucht zweven. De korrels
-aarvoor hooikoortslijders overgevoelig zijn. Ademen zij ze in dan snuiten ze zakdoeken vol.
wijls wacht men daar veel te lang mee
Dan is men inmiddels al te zwak om
nog goed te kunnen herstellen. Bij
astmapat iènten gebeurt dat nogal
eens Hun longen zijn dan al te veel
beschadigd om er nog helemaal bo
venop te komen'
Met allergieen word je volgens Spieks-
die gebieden ar>dere Sommige mensen hebben ook
likoorts is dan ook geen ziekte, poison'i wat de een wel bekomt is voor
-aar een allergie; een van de vele. De de ander vergifi. doelend op de veel-
leest voorkomende zijn die voor vuldige gedaanten die allergie heeft
jrasstuifmeelkorrels en huisstof, de
luismijt die overal aanwezig is. Be- Allergie komt volgens dr. Spieksma
lucht is ook de reactie op huidschil- voor bij jonge patiënten maar ook bij
fcrs van honden, katten en andere ouderen bij wie klachten in ccn ande-
lisdieren. re hoedanigheid kunnen terugkomen.
bijvoorbeeld als een eczeem, astma of
imerkelijk zeldzamer zijn de voor- bronchitis: de zogenaamde CARA
ïlden van mensen die overgevoelig (chronische a-specifieke respitaire
voor varkensvlees, scharretjes of aandoeningeni. waarvan de laatste
ider voedsel. Ook dat zijn allergieen; jaren veel sprake is En ook hier kan
leen is het effect heel anders. Stuif- de allergie weer van alles betreffen:
leelkorrels en huisstofmijten slaan huisstof, stuifmeel, geneesmiddelen,
[op de luchtwegen. Huidschilfers van schimmels, gisten, vis. vlees, eieren,
itten ook. Er ontstaan astmatische melk, noten, drop en zo gaat de lijst
vallen, neusverstoppingen en maar door.
ibuien. Maar varkensvlees en
iharretjes hebben het op de huid Om de allergie te kunnen vaststellen
irzien: veroorzaken er eczeem of is het belangrijk te weten welke ziek-
Ibulten.
ten de patient heeft gehad, met welke
potentiele lichaamsvreemde stoffen
hij in aanraking komt, in welke omge
ving hij verblijft en wanneer hij pre
cies last heeft. Bieden die gegevens de
allergoloog nog te weinig houvast,
dan zal hij de patient extracten in
spuiten van huismijten, grasstulf-
meel. schimmels en wat dies meer zij
in de hoop dat er als reactie een rode
plek ontstaat De allergie is dan be
kend en eindelijk kunnen maatrege
len worden genomen.
poepjes
Blijkt de cavia dc boosdoener, dan
moet hij de deur uit. Maar is het de
huisstofmijt, dan wordt het moeilij
ker. Volgens dr. Spieksma. die in 1967
op het onderwerp 'huisstofmijten als
oorzaak van allergisch astma' pro
moveerde. zijn deze spinachtige
transparante beestjes niet te ontwij
ken. „Ze horen bij de mens. Ze zitten
overal, ook in je bed, enfin: je komt er
niet van af. Ze laten zich niet uit
roeien. Ik heb DDT geprobeerd, maar
zelfs dat hielp niet. Ze kunnen alleen
niet zo goed tegen droogte. In de
bergen en duinen vind je re dun ook niet geboren ..Toch komen ze in
nauwelijks. Daarom worden astma- bepaalde lamilies meer voor dan
patiënten vaak n
gestuurd".
Zonder mijten was er volgens Spieks
ma waarschijnlijk geen astma Maar
dan zouden we wellicht stikken in het
roos Dat wij daar nauwelijks last van
hebben is tc danken aan de mijten
Die vreten ze namelijk op. Schadelijk
zijn deze beestjes dan ook niet. Dat
ziin wel hun poepjes. Die zijn ontzet
tend klein, maar ze zitten boordevol
lichaamsvreemde stoffen Als astma-
patiënten die inademen raken hun
fijne luchtpijpjes verstopt en krijgen
ze problemen met uitademen Van
daar dat een astmapatiènt als het voor het overige houdt hij zich bezig
sjak jansen
een grotere aanleg om ze te krijgen
Die aanleg is vaak wel erfelijk, maar
de allergie zelf met".
hooikoorts
Voor hooikoorts gaat dat zeker op. zo
stelt Spieksma die dagelijks het ra
diobericht voor hooikoorlspatiênten
(17.55 uur. Hilversum li samenstelt.
kan een droog huis moet hebben
in een droge omgeving! Dan heeft hij
het minste last van zijn allergie"
Bezorgt de allergie last. dan moet
volgens Spieksma niet worden geaar
zeld medische hulp m te roepen ..Dik-
met een onderzoek naar de hoeveel
heid grasstuifmeel in de lucht, wat
belangwekkend kan zijn voor met
name lijders aan hooikoorts.
Deze allergie heeft niets met hooi te
maken, noch met koorts het is puur
istamme
leer dan een miljoen mensen in
fcderland hebben wel een of andere
dlergie. Is het niet voor kamelehaar
of geparfumeerd bloemetjesbehang,
dan is het wel voor stuifmeelkorrels
of huisstofmijten. Volgens dr. F.
Spieksma van de afdeling allergolo-
{ische biologie van het Academisch
Ziekenhuis Leiden zijn er zoveel al
lergieën dat men van het bestaan
sommige niet eens afweet. Dat blijkt
het gunstigste geval pas als we
t die bepaalde stof in contact
komen. Wetenschappers sluiten het
dan ook niet uit dat wij allergisch
oor de algensoort die op de
bodem van de Oostchinese Zee
froeit.
Allergie is het Griekse woord voor
andere werking. Deze andere werking
wordt veroorzaakt door lichaams
vreemde stoffen (allergenen) waarop
mens en dier overmatig of ongewoon
reageren. Dat kan zich uiten op aller
lei manieren, maar die hebben slechts
weinig verband met elkaar. Ogen-
Khijnlijk althans, want allergie, ook
wel atopie genaamd, is een zeer inge
wikkeld proces.
Simpel gezegd gebeurt het als volgt;
ten allergeen. bijvoorbeeld een stuif-
oeelkorrel. gaat via de neus ons li
chaam binnen en hecht zich aan de
lichaamseiwitten Het allergeen ver-
indert dan in een zogenaamd anti-
feen Daartegen bouwt ons lichaam
antistoffen op. Als er dan opnieuw een
stuifmeelkorrel binnendringt, gaan de
antistoffen die te lijf. Maar onvermij
delijk gaat dat gepaard met weefsel
beschadiging, waarbij histamine vrij
komt: de stof die bij de huid en het
slijmvlies de typische allergiever
schijnselen opwekt
vergif
Afhankelijk van de wijze waarop de
allergenen in ons lichaam terechtko
men worden drie soorten onderschei
den: inhallatic-allergenen. via de
luchtwegen; contactallergenen, via
de huid en slijmvliezen; en voedselal-
lergenen die via het maag-darmka
naal verderf zaaien.
De geschiedenis van allergieën da-
leert van eeuwen her. De volksmond
sprak er al vroeg over. Eén van de
bekendste gezegden is het Engelse
One man's meat is another man's
een overgevoeligheid voor stuifmeel
van windbestuivende planten en bo
men Bij Nederlanders gaat het vooral
om gras. bij Amerikanen om het stuif
meel van de ambrosiaplant en bij
Japanners om de cederplant, Noren.
Zweden en Finnen krijgen hooikoorts
van het berkestuifmeel en bewoners
van het Middellandse Zeegebied snui
ten zich het ongans als het glaskruid
in bloei staat Eskimo's daarentegen
kennen geen hooikoorts Waar zij wo
nen is immers geen stuifmeel
Hooikoorts heeft men ruwweg tussen
zijn tiende en veertigste levensjaar.
Het begint als een klein kriebeltje aan
de neus Enkele minuscule stuifmeel
korrels zijn dan in de neus gekomen
Vandaaruit dringen zij via het slijm
vlies hpt. lichaam binnen en laten er
indirect histamine vrijkomen, waar
door de slijmvliezen uiteindelijk op
zwellen en geprikkeld raken.
Gèvolg: tranende ogen. een verstopte
neus en proestende geluiden die niet
altijd met Gezondheid' worden
beantwoord Het geproest kan ook als
aanstellerij worden bestempeld: zelfs
als er inmiddels al sprake is van een
astmatische aanval In dat geval is
het gladde spienveefsel in de luchtwe
gen onder invloed van histamine sa
mengetrokken, waardoor roggels de
doorgang extra belemmeren en de
kortademigheid navenant toeneemt.
prikkenkuur
Last van hooikoorts houdt men
meestal tien tot vijftien jaar. Recent
onderzoek van dr. P. Dieges van de
afdeling allergologie van het Acade
misch Ziekenhuis Rotterdam heeft
echter aangetoond dat men veel snel
ler immuun kan worden. Hij promo
veerde vorige maand op 'Hyposensi-
bilisatie': een behandelingsmethode
die de ernst en de duur van de
hooikoorts moet verminderen. Dit op
basis van langdurige inspuitingen
met een extract van het beruchte
grasstuifmeel. Het lichaam blijkt
dan in relatief snel tempo een
nieuw soort antistoffen aan te ma
ken. Een soort die wél bestand is
tegen de korrels.
Gedurende een jaar heeft Dieges twee
groepen hooikoortslijders behandeld.
De ene groep met het grasstuifmee-
lextracl en de andere groep met een
neutrale vloeistof. Bij de eerste groep
bleek het aantal klachten 's zomers 40
procent lager te liggen dan bij de
tweede Daaruit concludeert de Rot
terdammer dat zijn behandelingsme
thode baat kan hebben bij patiënten
met ernstige hooikoorts die blijven
klagen, ook al slikken ze medicijnen.
Het is echter hoe dan ook zaak zo
vroeg mogelijk met de therapie te
beginnen, want bij kinderen en jonge
mensen is het effect groter dan bij
patiënten boven de 30 die al geruime
tijd last hebben van hun allergie
Na een prikkenkuur van drie tot vijf
jaar zijn de meeste hooikoortspatien-
ten van hun belangrijkste klachten af
Voor wie dat niet kan opbrengen en
zijn geproest en gepiep met pillen wil
onderdrukken, is er een troost de
hooikoorts verdwijnt ook vanzelf. Al
leen duurt het dan wel een jaar of tien
langer
wespensteek
Een andere belangwekkende ontdek
king op hel gebied van allergieën
heeft de Zweedse professor dr. G.
Johansson gedaan. Hij ontdekte IgE
(het immunoglobuline van het type
komt.
dan k
aflezen wat mogelijk de al
Daarmee is een objectieve
gerealiseerd,
wereld pr<
IgE wordt ook -toegepast bij pasgebo
ren baby's van ouders met een aller
gie Dat gebeurt met behulp van de
navelstreng Het IgE-gehalte daarin is
bij gewone baby 's nul of erg laag. Is er
pu sprake van een hoger gehalte, dan
kunnen meteen maatregelen worden
genomen om latere gevolgen te voor
komen Zo is het in zulke gevallen
vaak raadzaam om enerzijds de borst
voeding langer voort te zetten en
anderzijds het toedienen van koe
melk eieren, vis en sinaasappelen en
dergelijke zo lang mogelijk uit te
stellen
Er kan tevens op worden gelet de
huisdieren bij het kind vandaan te
houden. Een stoffige en rokerige om
geving kan het beter ook maar mij
den. Verder dient rekening te worden
gehouden met mogelijke ïnsectenste-
ken Die kunnen iemand lelijk opbre
ken Eén wespesteek hoeft niet zo erg
te zijn. maar een tweede of derde kan
tot levensgevaarlijke reacties leiden
Ook hier kan het IgE-gehalte helpen
bij verdere diagnose
Dan zijn er nog de eczeemachtige
aandoeningen, In grote lijnen ont
staan die door overgevoeligheid voor
bepaalde stoffen in metalen en voe
dingsmiddelen. Metalen veroorzaken
vaak contacteczeem- Een voorbeeld is
het veelvuldig voorkomende jarretel
le-eczeem. waaruit een allergie voor
nikkel blijkt. De therapie is hier een
voudig de metalen jarretelles vervan
gen door plastic
kiwi
Een andere voorbeeld is het cemen-
teczeem. wat veelal duidt op overge
voeligheid voor bepaalde chroom
verbindingen die zich in kleine con
centraties ln het cement bevinden.
Zo zijn er vele zogenaamde beroeps
eczemen, zoals bakkerseczeem, kap
perseczeem, enzovoorts. Arbeidsder-
matologie is de wetenschap die zich
daarop toespitst; in tal van beroepen
wordt namelijk met zoveel uiteenlo
pende stoffen gewerkt, dat het vin
den van de oorzaak veelal moeilijk is.
het g
n het voedsel. ..Hele
dan worden nageplo-
sma. ..Mensen met
een allergie voor paprika of dragon,
boter of olijfolie durven bijna niet
buiten de deur te eten. omdat de vis
wel eens in hun allergeen zou kunnen
zijn gebakken
Voor die mensen zijn dat soms le
vensgevaarlijke situaties. Want krij
gen ze een galbult en gaat die niet
weg, dan kan cr een allergische shock
optreden met als gevolg vermindering
van het bloedgehalte Daar kan men
dood aan gaan
„Vorig jaar is er hier nog iemand
bijna overleden. Die had voor de
derde keer een kiwi gegeten en daar
bleek hij allergisch voor te zijn. Die
werd hier doodziek binnengebracht.
Het is ook werkelijk bloedlink".
foto's: Ruben Oreel
