Zicht op reveil
Stimuleringsbeleid inzet heftig kamerdebat
Bikini gekrompen?
Op de grens van
nut en schade
VAN AGT EN DE
GROTEN DER AARDE
Onenigheid over aow
Weekje Equiline.
SER wijst verhoging van
de premies per 1 juli af
WOENSDAG 18 MEI 1983
(Door Hans Laroes)
Toen ik in november het podium verliet, werd het helemaal stoppen. Het is of de
volgende ochtend voor vier jaar verder gaan, of stoppen, omdat het in dit bedrijf nu
eenmaal onmogelijk is om te zeggen: ik ga eens een paar maanden rustnemen om daarna als
minister-president weer verder te gaan. Als dat gekund had, had ik het gedaan..."
„Nu zit daar een nieuwe minister
president...' En na een korte pauze:
„met een markante vitaliteit
het eerste Brabantse kievitisei in ont
vangst zult nemen.
Luid lachend: „Ja ja. Dat is ook zo. Ik
zéér dynamisch heer. Laat hem daar wil dat niet wegwuiven. ?t Zal e
blijven. Ik vind dat hij het uitstekend
doet. Hij verdient het om daar gerui
me tijd te blijven. Ik heb geen enkele
aandrift om terug te keren naar het
Catshuis..."
U vindt dat U Uw land in goede
handen hebt achtergelaten.
„Ik ben zéér content, ja... Het land
^wennen zijn, de kleinere schaal. Overi
gens. de feestelijkheid en de hartelijk
heid, 't gevoel voor goede vormen en
manieren in Brabant is zeer overdadig
aanwezig, vér boven 't gemiddelde in
Nederland. Nou ja, okay Het is ook
voor een mens beter om niet al te lang
te willen verkeren temidden van de
heeft geen behoefte aan een peetva- groten der aarde. Tot stof zullen wij
der. De vader is overtuigend genoeg."
Mr. A. A. M. van Agt gaat, het zal
wederkeren, en daar bereid ik me nu
vast op voor."
duidelijk zijn, naar Brabant om daar Van Agt ziet er weinig problemen ii
geruime tijd te blijven. Het commissa
riaat in Den Bosch is géén plaats op
om van minister-president, de eerste
van de ploeg en bepaler van het
de reserve-bank, of een reservoir voor beleid, te veranderen in de teamlei-
oudere, wijze lieden die worden aan
geroepen wanneer het land dat
vraagt. De vitaliteit, die een jaar terug
wég was en had plaats gemaakt voor
metaalmoeheid, is weer terug bij de
oud-premier die dinsdag, nog even
tevreden als de maandag van zijn
benoeming, in 'Des Indes' in Den
Haag ontvangt.
der van gedeputeerden met eigen
portefeuilles, een ornament wellicht.
„Dat is zo, maar let wel De minister
raad is niet een college dat zich laat
kenschetsen als de minister- bewust dat de Peel zich binnen uw
president met een aantal satellieten, provincie bevindt?
In de jaren dat ik ander minister was Van Agt, lachend: „Ja, waar wilt U
dan minister-president, heb ik de heen?"
ter, de leider der sociaal-democraten,
Den Uyl.
Van Agt: „Nee. da's voorbij. Dat ge
voel heb ik ooit gehad, maar dat heb
ik achter me gelaten". Glimlachend:
„Die voldoening, als ik het zo eens
klein-menselijk mag uitdrukken, heb
ik gekregen door in de jaren '77-'81 het
kabinet voor de volle periode over
eind te houden tegen de heftige oppo
sitie van toen in. Nu is opnieuw
mildheid over me gekomen..."
De Pee!
Van Agt wil nog niet uitputtend
uitweiden over de problemen waar
mee Brabant hem straks zal confron
teren, als was het maar vanwege het
simpele feit dat hij nog geen gesprek
met gedeputeerde staten heeft kun
nen voeren. Wat hem wel raakt, is de
problematiek van de kruisraketten.
U bent er zich, vraag ik hem,
anders. Ook geen provinciaal bestuur,
ook geen gemeentebestuur heeft zich
daar mee te bemoeien. En indien de
nationale regering met instemming
van het parlement mocht besluiten
tot algehele of partiéle uitvoering van
het Navo-besluit to stationering, dan
moet dat worden uitgevoerd. Point
blank".
Later: „Hier valt niets te relativeren.
De beslissing is 'par nature' een natio
nale beslissing, te nemen door rege
ring onder toezicht van het parle
ment, by nobody else, en indien in ons
systeem zo'n beslissing gemomen
wordt, dan moet-ie ook worden uitge
voerd. dat is het dan ook. Nou. dat is
mijn opvatting, en daar zal ik desno-
dig van doen blijken,.."
Nijpels
ïinister-presidenten nooit de indruk
gegeven dat ik een satelliet was. Nee.
Ik houd het ervoor dat het verschil
niet wezenlijk is, hooguit gradueel".
- - Later: „Ik geloof inderdaad te mogen
ook, dus zal ik het nu maar doen, voor zeggen dat ik als teamleider redelijk veel betekenend dat ik het aanstonds
hoe lang? Welnu, ik noem dan geen -
jaartal. Ik ga niet zeggen, al zou dat
in de Brabantse staten en daarbuiten
Hoe lang?
„De vraag rijst, iedereen stelt hem, U
waarschijnlijk 't beste klinken en
voor mij de beste introductie zijn
ik verzeker U dat ik tot. noem eens
wat, in Den Bosch zal blijven. Maar
ik wil er wél bijzeggen dat ik niet
naar Den Bosch ga in de gedachte een
intrimaat te moeten overbruggen. Ik
ga er niet heen met het voornemen
later mijn rentree te maken in de
nationale politiek." Aarzelend: „Dat
zou er wellicht ooit wel eens van
kunnen komen, wie weet, maar ik
plan dat niet, ik ben er niet op uit. Ik
ben er alleen maar op uit om dit te
gaan doen. C'est bien simple..."
Van Agt is. in tegenstelling van velen
die door te spreken voor verwarring
zorgen, iemand die hetzelfde bereikt
door enkel te zwijgen. Men denke aan
de vele functies waarvoor hij genoemd
is. Leeft, diep onder de zeven sluiers
die zijn ziel omhullen, emge aarzeling
om naar Den Bosch te gaan?
Eerst brengt de nieuwe commissaris
het secretariaat-generaal van de Navo
ter sprake („dat is een magnifieke
post, dat antwoord ik ook vandaag
nog, dat zou ik best willen doen, maar
't is volstrekt academisch"), om dan
naar Den Bosch te stappen: „Wel, ik
heb dat van meet af aan geambieerd,
wetende dat vrij snel in '83 die post
beschikbaar zou komen. Mijn liefde
tot de provincie van mijn jeugd is
nooit gedoofd. Ik wil dit met heel veel
animo gaan doen..."
En Van Agt onthult, destijds niet
wetend dat hij aan zijn eigen toe
komst vorm zou geven, zijn verzet
destijds tegen de driedeling van Bra
bant. „Nadat de heer Wiegel in het
zuiden had uitgeroepen -'Limburg-
blief-Limburg' stond ik in de onder
handelingen over de provincie van
mijn geboorte een stuk sterker..."
Kievitsei
Toch is het enigszins vreemd om je
voor te stellen dat U drie toeken terug
nog een conferentie van 'Time' over
het Atlantisch Bondgenootschap hebt
meegemaakt, en je nu te realiseren
dat U straks, overdrachtelijk gezien.
Alleen maar naar de vraag hoe de
commissaris de daar wellicht komen
de probletnen ziet.
„U giet het in zeer cryptische bewoor
dingen. en het is op zichzelf denk ik al
veel betekenend dat ik het aanstonds
gefunctioneerd heb, zeker in de eer- begrijp". De woorden worden nu wat
ste vier jaar... Dat tweede kabinet nadrukkelijker uitgesproken, de glim-,
had geen serieuze levenskansen". lach verdwijnt: „Laai ik dit zeggen: de
Over naar de vraag of Van Agt uit, Den nationale regering, onder toezicht van
Haag vertrekt nu hij bewezen heeft het nationale parlement, heeft te deci-
het politieke spel te kunnen spelen, deren over al dan niet uitvoering van
beter wellicht dat de grote tegenvoe- het Navo-dubbelbesluit, en niemand
In de jaren waarin Van Agt als die
naar der Kroon actief is geweest,
heeft hij de afkalving van het CDA, in
zetels gemeten, kunnen aanschou
wen. Daarnaast valt de opkomst van
de VVD te noteren onder leiding van
een provinciegenoot. Benauwt het U,
vraag ik, dat U wellicht over vele
jaren in Den Bosch door Nijpels zult
worden opgevolgd?
Na een moment van overpeinzing
„Ed Nijpels heeft in Den Haag nog
zo'n lange leertijd door te maken,
naar bij voortduring blijkt... Tsja. La
ten we hem nu eerst de gelegenheid
geven om in Den Haag te rijpen, hem
niet belasten met prognoses voor de
verre toekomst. Nee. Begeleidt hem
nu met liefde hier..."
Terug naar de essentie van de vraag:
doorloopt het CDA een proces waarin
de partij langzaam kleiner wordt?
Van Agt;: „Ik heb een relatie gelegd
tussen de ontwikkelingsgang van het
CDA en de laatste jaren van voort
gaande deconfessionalisering. Som
mige mensen in eigen kring hebben
mij dat euvel geduid, omdat ik daar
mee de teloorgang van het CDA zou
hebben getekend. Het is niet zo. Ik
geloof dat je je ogen met mag sluiten
voor het feit dat er in Nederland en
proces van deconfessionalisering is en
voor de waarschijnlijkheid dat de ef
fecten van dit proces zich bij het CDA
sterker zullen doen gevoelen dan bij
andere politieke partijen
Reveil
Dat alles leidt er echter niet toe dat
het CDA een verloren zaak is, beslist
niet, aldus de commissaris Op lange
re termijn beschouwd zal dat proces
z'n natuurlijke eindpunt bereiken: „Ik
ben nogal blijmoedig gstemd spreken
de over de toekomst van het christen
dom in onze samenleving. Het doet er
dan niet toe of je dat reveil daar is.
dat woord weer ziet over 5 of over 10
jaar. Ik zie aan de horizon wél een
reveil en alleen daarom géén teloor
gang van het CDA".
Het heeft mede te maken met de
kiemen die onder Van Agt zijn ge
zaaid en die nu onder het huidige,
harde beleid van het kabinet-Lubbers
tot wasdom komen. Er is, zegt Van
Agt, de oppositie aanwijzend, géén
alternatief en dat besef begmt door te
dringen het beleid is vruchtdra
gend, en dat zal op termijn ook in
zetels voor het CDA tot uiting komen.
Rest de vraag of er niet een vleugje
van ironie is te bespeuren in het feit
dat U nu juist in 'Des Indes' verblijft,
waar leden van PvdA en VVD praten
over nieuwe coalities?
„Nu U er toch over spreekt, ik denk
niet dat ik nodig ben om roet in dat
eten te gooien. Die maaltijd zal de
eerstkomende jaren niet eetbaar blij
ken. Die schotel wordt niet opge
diend. Déze coalitie heeft, denk ik,
een hele lijd van leven voor zich, en
dat hoop ik ook..."
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG PvdA-leider Den Uyl
heeft dinsdag in het debat over de
Voorjaarsnota het kabinet verweten
met zijn beleid de arbeidstijdverkor
ting om zeep te helpen. Hij sprak ook
van „non-beleid" van het kabinet,
omdat het kabinet dit jaar geen gul
den wenst uit te trekken om de
economie direct te stimuleren.
Woltgens (PvdA) bepleitte een beper
king van de inkomensdaling, door de
premies minder snel te laten stijgen.
Daarbij noemde hij als mogelijkheid
een verlaging van de Ziektegeld-
premie. Verder wil hij gebruik maken
van de vermogenspositie van de so
ciale fondsen. Door een beperking van
de lastenverlichting voor het bedrijfs
leven komt verder geld vrij voor een
gericht stimuleringsbeleid.
Arbeidstijdverkorting is volgens Den
Uyl alleen aanvaardbaar als het wordt
vastgelegd in de cao's (ook CDA-
leider De Vries pleitte daarvoor), als
het koopkrachtoffer dragelijk is, en
als van een gelijkmatige inkomens
ontwikkeling in het bedrijfsleven, bij
de overheid en bij de uitkeringstrek
kers sprake is.
De Vries benadrukte de noodzaak van
een vooral internationaal stimule
ringsbeleid Net als VVD-leider Nij
pels vindt De Vries het onmogelijk
dat Nederland op eigen houtje de
economie stimuleert (zoals de PvdA
wil), omdat het overheidstekort te
hoog is opgelopen. Wel zou de rege
ring een positieve houding moeten
aannemen indien andere landen hun
economie gaan stimuleren.
De plannen van de PvdA leiden vol
gens De Vries niet tot het bereiken
van het gewenste doel, namelijk het
scheppen van meer werk en het ver
lagen van het overheidstekort. Ver
betering van de situatie valt, in sa
menhang met internationale stimule
rende maatregelen, alleen te ver
wachten van een voortgezette loon
matiging bovenop loonmatiging in
ruil voor korter werken.
De christen-democraat gelooft dat de
particuliere sector alleen kan groeien
door economisch herstel en herverde
ling van arbeid. Korter werken mag
daarbij niet in de plaats komen van
rendementsherstel Zou dat wel ge
beuren, dan doen we mets anders dan
de armoe anders te verdelen, aldus De
Vries in navolging van president Dui-
senberg van De Nederlandsche Bank.
Net als Den Uyl noemde de Vries ook
de problemen die ontstaan zijn door
het inleveren van loon in ruil voor
korter wérken en de stijgende lasten.
De CDA'er vindt dat daarbij alles op
alles gezet moet worden om de nu
ontstane parallelle ontwikkeling van
de ambtenarensalarissen en de uitke
ringen in stand te houden. De koppe
ling met de lonen in het bedrijfsleven
is echter tijdelijk niet te handhaven.
De Vries stelde zich afhoudend op
tegen het voornemen van het kabinet
om de uitkeringen op 1 oktober met
twee procent te verlagen. Hij vindt
dat pas indien met de ambtenaren
duidelijke afspraken gemaakt zijn
over korter werken, een besluit geno
men kan worden over de hoogte van
de uitkeringen.
VVD-fractïelcider Nijpels bevestigde
in antwoord op een vraag van Den
Uyl dat de VVD voorstander is van
het loslaten van de bestaande koppe
ling tussen lonen en uitkeringen. Mo
DEN HAAG (ANP) De
Sociaal Economisch
Raad (SER) wijst de
verhoging van de pre
mies akw, aww en wao
per 1 juli, die volgens
het kabinet nodig zijn
vanwege de terugtrek
king van 280 miljoen
rijksbijdragen aan deze
fondsen, ten stelligste
af.
Uit informatie van de
ondernemers- en werk
nemersbestuursleden
van de fondsen conclu
deert de SER dat de
noodzaak tot de voorge
stelde premieverhogin
gen ontbreekt. Noodza
kelijk is het ook niet.
omdat de fondsreserves
de terugtrekking kun
nen dekken, aldus de
SER
De premiestijgingen zijn
aangekondigd in de
voorjaarsnota, waarover
de tweede kamer dins
dag het debat is begon
nen. Ook de wijziging in
de verdeling van de wao-
premie ten nadele van
de werknemer, om te
voorkomen dat het be
drijfsleven met hogere
lasten wordt geconfron
teerd, wordt door de
SER afgewezen.
Dat blijkt uit een dins
dag aan staatssecretaris
De Graaf van sociale za
ken en werkgelegenheid
uitgebracht advies
gelijk kan deze koppeling op een
later tijdstip en op een lager niveau
weer tot stand worden gebracht, al
dus Nijpels, Hij sloot een 'inhaalope
ratie' indien het economisch veel
beter gaat, niet uit,
Nijpels had verder kritiek op opmer
kingen van minister De Koning (so
ciale zaken), die volgens hem een
negatief effect hebben op de bereid
heid in te leveren voor korter werken.
Deze uitspraken leiden tot overspan
nen verwachtingen van de effecten
van arbeidstijdverkorting. De liberale
fractieleider wees er nadrukkelijk op
dat korter werk alleen leidt tot sprei
ding van het beschikbare werk over
meer mensen, het schept met meer
banen,
De VVD is voorstander van de invoe
ring van een minimumuurloon, zodat
korter werken ook gevolgen heeft
voor ontvangers van het minimum
loon. De VVD vindt dat minimumlo
ners anders behandeld dienen te wor
den dan ontvangers van een uitke
ring, omdat het bij de minimumloners
gaat om een beloning voor verrichte
arbeid
D'fifi-fractieleider Eugwirda vroeg
het kabinet al' te zien van de voorge
nomen verhoging van de benzine
accijns met 10 cent (incl. btw 11.8
cent). De verhoging kost het midden-
en kleinbedrijf op jaarbasis zo'n 40
miljoen, zei hij,
In een motie vroeg hij het kabinet
voorts af te zien van de vermindering
van de rijksbijdragen aan de sociale het heffen van premies over het zie
fondsen. kengeld. Mevrouw Beckers (PPR) wl
De GPV-er Schutte toonde zich een het werken in deeltijdbanen bevorde-
tegenstander van de korting op de ren door een deel van de gewerkte
uitkeringen. Hij geeft de voorkeur'aan uren premievrij te maken.
ym
•ÉL
(Slot van pagina 1)
ontwikkeling tussen ambtenarensala
rissen en de uitkeringen. Het doel
moet echter zijn om de koppelingen
later opnieuw tot stand te brengen.
Wel sprak de CDA'er nadrukkelijk de
verwachting uit dat indien de ambte
naren weigeren in te leveren in ruil
voor korter werken, de gehele collec
tieve sector gekort wordt. Het bedrag
bewust dat een individuele boer die
nu in de grootste narigheid zit,
weinig of niets aan die uitspraak
heeft, maar toch., die keerzijde van
de medaille komt - hopelijk. Het
nadeel van de akkerbouw en vee
houderij was grotendeels in het
vöordeel van de tuinbouw. Deze
sector, voor zover onder glas niet
afhankelijk van vochtigheid en kou
buiten, profiteerde van het weer dat
zorgde voor aanhoudend hoge prij
zen van groente en bloemen.
Op nog een andere manier is de
regen in het nieuws. Als zure regen
wel te verstaan. Ook hier ligt de
scheidslijn tussen nuttig en scha
delijk vlak bij elkaar. Regen die
een te hoge zuurgraad heeft, is
schadelijk voor planten. De eersten
die er last van hebben zijn de
bomen. Maar andere planten vol-
terzake
gen, Wat het effect is op dier en
mens op lange termijn, is nog niet
te zeggen. Maar dat het gunstig is
gelooft welhaast niemand.
Aan de vorming van zure regen ligt
een erg ingewikkeld proces ten
grondslag. De hoofdrol wordt ge
speeld door zwaveldioxyde die van
industriële oorsprong is, Onlangs is
echter ook gebleken dat ammoniak
die uit mest afkomstig is, een (gerin
ge?) bijdrage levert aan verzuring
van de neerslag. Als dat werkelijk
zo is, zal de landbouw zijn uiterste
best moeten doen om maatregelen
te treffen om die ammoniakuitstoot
tegen te gaan. Want mest moge
uiterst nuttig zijn voor de grond,
verzuring van de regen is uiterst
kwalijk. De grens van nut en schade
blijkt soms uiterst grillig te zijn.
Toegegeven moet worden dat er, los
van de ammoniak, echter al enige
tijd zorgen zijn rond de overbemes
ting van sommige gronden in gebie
den waar de intensieve veehouderij
de toon aangeeft (Oost-Brabant,
Oost-Gelderland). Reden genoeg
voor de landbouw om zich op dit
terrein grondig te bezinnen op de
toekomst. De oude les dat alles zijn
prijs heeft, mag ook hier wel weer
eens bedacht worden. De meststof
fenwet, al enige malen genoemd in
P2C/opinie en achtergrond
(ADVERTENTIE)
Wie afslankt niet verstand, doet een weekje de Equiline-kuur. Equiline is een
zorgvuldig samengestelde complete vloeibare maaltijd. Kant-en- klaar. Met veel eiwit, weinig
vet en koolhydraten en met 12 verschillende vitaminen en 11 verschillende mineralen.
Het enige dat u mist is een teveel aan calorieën. Verantwoord afslanken gaat het
beste met Equiline. Haal het bij de vakman, uw drogist of apotheker.
Het is een dunne en voor
al grillige lijn die de
grens markeert tussen voor
deel en nut met schade en
onnut. Neem als actuele
voorbeelden de onophoude
lijke regens en de toepas
sing van technische midde
len en mechanisatie in de
land- en tuinbouw.
Om met de regen te beginnen. Het
koude en blijvend natte voorjaar is
de oorzaak van grote en ernstige
zorgen bij vele duizenden akkerbou
wers en veehouders met hun gezin
nen. Op het moment dat ik deze
regels neerschrijf (maandag 16 mei),
moeten nog steeds een deel van de
bieten en het overgrote deel van de
aardappelen gezaaid respectievelijk
gepoot worden. Eergisteren vroeg
een wat geïrriteerde dame bij onze
groenteboer wanneer nu eindelijk
de nieuwe Hollandse aardappelen
eens te koop kwamen. De groente
boer antwoordde haar vrij laconiek
dat dit nog wel even kan duren
omdat de piepers nog de grond in
moesten. Ik vrees dat, als er een
ongeduldige akkerbouwer in die
winkel had gestaan, de uitleg met
zo laconiek was geweest. Zeer be
grijpelijk - als het half mei is en het
ongelooflijke feit doet zich voor dat
je pootaardappelen staan te groeien
in de kistjes maar niet in de grond.
De produktie in de akkerbouw en
de veehouderij zal door de regen dit
jaar nogal wat kleiner zijn dan vorig
jaar. Zoals het zich althans op dit
moment laat aanzien. Het inkomen
loopt daardoor reeel gevaar om met
de produktie mee omlaag te zak
ken. Alhoewel... zeker is dat geens
zins. Als van het najaar blijkt dat
overal in Europa de produktie ach
ter is gebleven, zouden de prijzen
wel eens omhoog kunnen vliegen: 3
x 5 is nog meer dan 5x2. Trouwens,
de grote voorraad in de zuivel, voor
namelijk veroorzaakt door uiterst
goede weersomstandigheden in de
hele Gemeenschap vorig jaar, zou
den dit jaar door slechte weers- en
dus voersituatie, wel weer eens snel
kunnen verminderen. Individuele
zorgen zijn nog niet altijd collectief
nadeel. Ik ben me er zeer wel van
deze rubriek, zou zinnige
moeten en kunnen stellen
optimaal gebruik van grond
lucht van industrieel en
milieu. Tijd
gaat zetten achter die wet.
Mechanisatie
De regen heeft ook weer
de discussies opgeroepen
mechanisatie. „Als we nog
met paarden en de daarbij
rende hele lichte werktuigen
land op konden, dan had er
wat gezaaid kunnen worden
soort geluiden hoor je nog
de laatste weken. Een
nostalgie - zeker in een
dat zware gemechaniseerde
tuigen wat langer moeten
om het land op te gaan.
Toch geloof ik geenszins dat
dentractie voordeliger is,
zeker niet in een nat voorjaar
alle voorbereidende en zaaiweitfci
zaamheden nog met de
gedaan werden, duufde
zoen zo'n drie weken. Dat is
dank zij de tractor en de
mechanisatie, teruggebracht t(
kele dagen. Met andere woordentiK
risico is zo'n zesmaal korter,
minder, geworden. Toch leert
dit extreme voorjaar ons dat wendi!
eens wat al te zeer op zware mechi-
nisatie gewed hebben. En
nu soms tot schade geworden. Ons
mechanisatie zou aangepaster nw si
ten zijn. Te veel boeren
veel zware machines. Die functions-
ren uitstekend en vooral snel bi].
ideale weersomstandigheden, te
lichte tractoren en lichte werktui
gen - die niet in één
grond zaaiklaar maken -
dit voorjaar hun grote nut.
Mechanisatie en regen. Uit
voorbeelden blijkt dat ook in de
moderne land- en tuinbouw de
grenslijn tussen weldaad en schade
verwekker zelden recht, voorspel
baar en overzichtelijk loopt,
betekent voor de boer en zijn
een voortdurend bezig zijn als even
wichtskunstenaars op een slap
rafelig koord. Ofte wel het moei
zaam, beduchtzaam en weloverwo
gen balanceren op het scherp van
de snede.
mr. Gerard W. Smalleganm
