u uian/ï
ZEEUWSE COURANT
De Schelde kan zelfs
2250 banen verliezen
Rapport over bloedbad
Beiroet naar Begin
Korter werken zo nodig verplicht
TOEKOMST KETELBOUW ZEER ONZEKER
ZO MOEDER ZO DOCHTER
Barbie was ook in
Nederland actief
Paus verbrandde protest tegen nazi's
MOGELIJK POLITIEKE GEVOLGEN
MINISTER BOTST MET SOCIALE PARTNERS
DRS DERK
ROEMERS
OVERLEDEN
Bewolking
Veel bewolking en af en toe wat
sneeuw. Temperatuur om het vries
punt. Matige, aan de kust nu en dan
krachtige noordoostenwind.
226e jaargang no. 32
Dinsdag 8 februari 1983
A
VANDAAG IN DEZE KRANT
(Van onze correspondent)
ROME - „Als de Duitsers na een brief van de Nederlandse bisschoppen 40.000
mensen naar concentratiekampen sturen, dan zal Hitier om de woorden van de
paus wel 200.000 onschuldigen laten interneren. Dat kan ik nooit toestaan". Met
deze woorden verbrandde paus Pius XII op een avond in de Tweede Wereldoor-
los eigenhandig twee door hem dicht beschreven vellen, die een protest tegen de
1 jodenvervolging bevatten. De herinnering wordt opgehaald door de nu 88-jarige
zuster Pasqualina Lehnert, die veertig jaar lang het huishouden deed voor Euge-
nio Pacelli, die in 1939 onder de naam Pius XII tot paus werd gekozen.
Na de brief waarin de Nederlandse bisschoppen openlijk protesteerden tegen de
anti-joodse maatregelen van de nazi's in ons land. werden de tot dan toe vrijgestel
de katholieke joden, onder wie de Duitse filosofe Edith Stein, op transport naar het
oosten gesteld. De paus schreef toen, vertelt zuster Pasqualina, een krachtig
protest, dat hij nog dezelfde avond in de „Osservatore Romano" wilde laten
publiceren. „Op een gegeven ogenblik kwam hij in de keuken, liet mij het gas
aansteken en verbrandde zelf de twee vellen, waarbij hij zich ook nog de vingers
brandde".
De Duitse reactie op de heimelijke brief van de Nederlandse bisschoppen is door
verschillende historici aangehaald als verontschuldiging voor het stilzwijgen van
de paus over de jodenvervolging
(Van ome Haagse redacteur)
DEN HAAG - Nieuwe becijferingen van het kabinet maken duidelijk dat de
KMS-groep in de ongunstigde situatie maximaal 2250 banen zal verliezen. Het
minimum aantal arbeidsplaatsen dat verdwijnt ligt op 1350. Deze in vergelijking
met de dit weekeinde gepresenteerde tussenbalans nog zwartere cijfers blijken
uit een brief van minister Van Aardenne van economische zaken aan de Tweede
Kamer.
Naar schatting kunnen 2000 tot
2900 banen behouden blijven,
aldus minister De Koning van
sociale zaken in een maandag
gehouden overleg met de ka-
PAGINA 2
vow moet
het Zeeuws-Vlaamse bedrijfsleven
dringt erineenbriefaande regering op
aan de Vaste Oeververbinding Wester-
schelde alsnog te verwerkelijken. De
Zeeuws-Vlaamse bedrijven ritten op
hoge kosten door het vervoer via de
veerdiensten. Jaarlijks kosten de ve
ren de bedrijven veertig miljoen gul
den extra.
PAGINA 3
onrust Suriname
De verspreiding van een pamflet heeft
in Sunname voor grote onrust ge
zorgd. In het vlugschrift wordt de 'be-
•Tijding' van Suriname aangekondigd ij
en wordt de mensen aangeraden thuis I
te blijven en voor enige weken voedsel J
m te slaan. Het pamflet zinspeelt op I
een militaire actie vanuit het buiten
land.
banenverlies ns
De groei van het vervoer per trein
neemt af. De bezuinigingen die de Ne
derlandse Spoorwegen moeten door
voeren kosten onherroepelijk arbeids
plaatsen NS-presldent-directeur
Ploeger kon gisteren op de jaarlijkse
persbijeenkomst het banenverlies nog
niet in aantallen vasUeggen.
PAGINA 9
mercommissie voor economi
sche zaken, afhankelijk van de
besluiten die nog over de in gro
te moeilijkheden verkerende
ketelbouwsector en de daar
mee samenhangende RSV-
Montage moeten worden geno
men.
In dat mondeling overleg keerde een
grote meerderheid van de Kamer zich
tégen het idee om bepaalde poten uit de
KMS-groep los te weken. De kracht van
de Schelde zit hem in de samenhang
van de delen, aldus CDA. PvdA en WD.
De PvdA-fractie tot slot pleitte ervoor
de RSV-gieterij in Middelburg alsnog
een boedelkrediet te geven.
Het verlies aan arbeidsplaatsen ligt dus
tussen de 1.350 en 2.250 banen op een
totaal van 4.250. In het meest ongunstie
geval wordt de KMS-groep dus gehal
veerd. Het uiteindelijke resultaat van
de op last van het rijk ingezette afslan-
Actiedag bij 'De Schelde' en
RSV-Rotterdam op pagina
7.
kingsoperatie valt nog niet concreet
aan te geven. Negenhonderd banen
-„een bandbreedte" aldus minister De
Koning- zijn afhankelijk van de beslui
ten die Van Aardenne over de ketel
bouwsector neemt. Het gaat om de ke
telbouwers zelf en om de mensen van
RSV-Montage. RSV-M is voor 80 pro
cent afhankelijk van de ketelbouw. Gis
teren werd er overigens voor het eerst
over RSV-M gesproken.
De kans dat de Schelde haar ketel-
bouwpoot op termijn kan houden lijkt
gering. Weliswaar zei Van Aardenne
maandag dat het logisch is dat dc KMS
de ombouw-order van de PZEM voor
de Borsselse kolencentrale krijgt,
maar daarna lijkt het afgelopen. Van
Aardenne wilde op geen enkele manier
de toezegging doen dat er na die order
nieuwe opdrachten komen. Zelfs de
opdracht voor dc nieuwe ketel voor de
Maasvlaktecentrale is in de ogen van
de bewindsman onzeker. Het lijkt er op
dat die onzekerheid meer te maken
heeft met pogingen van Van Aardenne
om een substantieel deel van die order
(Slot zie pag. 7 kol. 1
flatperikelen
Moeilijkheden met het beheer van drie
torenflats in de Magistraatwijk kost
ten de Woningbouwvereniging Mid
delburg al 3.7 mfljoen gulden. De flats
kennen een ongewoon hoge leegstand
en een groot verloop vaq de bewoners
Vandalisme viert er hoogtij In een gis
teren openbaar gemaakt rapport zet
de bouwvereniging de moeilijkheden
op een rijtje.
PAGINA 11
nederland oké
Via een quiz en een scholen-beurzen-
plan zal de nationale gezondheidsactie
'Nederland oké' zich dit jaar vooral
richten op de scholen. Jongeren in de
hoogste klas van de lagere school krij
gen speciaal voorlichting over roken
cn drinken.
PAGINA 15
energietoeslag
De Vereniging Krachtwerktuigen
vraagt de tweede kamer haast te ma
ken met de verhoging van de energie-
toeslag. Door het uitblijven van de be
nodigde aanpassingen van de wet in-
vesterings Rekening gaan belangrijke
Investeringen niet door, aldus de ver
eniging,
Nieuws uit Zeeland: 2, 5,7,
8 en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 11.
Sport: 12.
Kunst en cultuur: 13
Radio en televisie: 14.
Financiën, economie: 15.
Het. RSV-personeel verlaat maandag het terrein van de Koninklijke Maatschappij De Schelde in
Vlissingen voor een demonstratieve optocht door de stad.
Moeder orang-oetan Mota in het apenhms van Artis laat de twee maanden oude Kedua geen moment los. Voor Kedua
hoeft dat ook niet. Na een gezamenlijk dutje wordt Kedua wel eens wat al te speels. Dan wordt de nieuwe bewoonster
van Artis vermanend heen en weer geschud Zo kan ook in een dierentuin het leven wel eens goed zijn.
Van onze correspondent) Sabra en Shatilla, maandagavond aan
JERUZALEM - De comissie-Kahan premier Begin overhandigd. Vanmor-
heeft zijn rapport over de massamoord gen na 9 uur zou het rapport worden
in de Palestijnse kampen bij Beiroet, gepubliceerd. De Israëlische regering
DEN HAAG - Klaus Barbie, die Duitse oorlogsmisdadiger die vorige week
door Bolivia werd uitgewezen naar Frankrijk en daar wordt aangeklaagd
wegens 'misdrijven tegen de menselijkheid' blijkt in 1941 ook in Neder
land actief te zijn geweest. Volgens het rijksinstituut voor oorlogsdocu
mentatie (Riod) in Amsterdam is Barbie in ons land betrokken geweest bij
de deportatie van ongeveer driehonderd joden.
Intussen heeft nazi-jager Simon Wiesentha] heeft bovendien de
Wiesenthal in een persoonlijke
boodschap de Chileense junta ge
vraagd om de uitlevering van een
andere nazi-oorlogsmisdadiger,
Walter Rauff. Rauff woont sinds
het eind van de Tweede Wereldoor
log in Chili. In de boodschap noemt
Wiesenthal het huidige adres van
Rauff. die volgens de nazi-jager als
SS-officier verantwoordelijk was
voor de rijdende gaskamers. In om
gebouwde bestelwagens werden
meer dan een kwart miljoen men
sen de dood ingejaagd. De meesten
van hen waren ziek. bejaard of ge
handicapt en konden daarom
moeilijk naar de concentratiekam
pen worden getransporteerd.
Westduitse regenng benaderd en'
deze gevraagd haar verzoeken om
uitlevering van oorlogsmisdadi
gers aan de verschillende Zuidame-
rikaanse landen te herhalen. De
meeste oorlogsmisdadigers wonen
in Chili en Argentinië, of reizen
heen en weer tussen Uruguay en
Paraguay. Wiesenthal gelooft dat.
na de uitlevering van Barbie aan
Frankrijk, andere Zuidamerikaan-
se regeringen bereid zullen zijn te
overwegen of zij nog verder geïden
tificeerd willen worden met het be
leid om beruchte oorlogsmisdadi
gers een toevluchtsoord te bieden.
iZie ook pagina 111
komt later bijeen om dc conclusies van
het rapport te bespreken. Aangenomen
wordt dat het rapport verregaande po
litieke consequenties zal hebben als de
regering of enige ministers bekriti
seerd worden.
Rechtbanken in Israël kunnen op
grond van het rapport tot strafvervol
ging besluiten.
Over de inhoud van het rapport was gis
teravond niets uitgelekt. Ook de publi-
katie was tot het laatste moment ge
heim gehouden. De commissie heeft
drieëneenhalve maand gewerkt. Eind
november werd een soort van interim-
rapport gepubliceerd, waarin 9 hoofd
rolspelers - drie ministers en zes mili
tairen - gewaarschuwd werden dat zij
door de conclusies van het onderzoek
geschaad kunnen worden.
Het zijn premier Begin, minister van de
fensie Sharon en minister van buiten
landse zaken Shamir, alsmede vrijwel
de hele militaire top. waaronder opper
bevelhebber Eitan. Als er hoofden val
len, dan staat het vast dat het onder
deze negen gewaarschuwde personen
zal zijn.
Premier Begin heeft van tevoren ge
zegd af te zullen treden en nieuwe ver
kiezingen uit te zullen schrijven als
hem enige blaam treft.
i Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG/UTRECHT - Het kabinet
zal arbeidstijdverkorting dwingend
opleggen indien de onderhandelingen
tussen werkgevers en werknemers
geen resultaat opleveren. Minister De
Koning van sociale zaken verklaarde
dit maandagmorgen voor de NCRV-ra-
dio.
Zowel vanuit de kamer als van de zijde
van de sociale partners is maandag al
direct afwijzend gereageerd op het
voornemen van De Koning.
In de radio-uitzending had de minister
overigens al gezegd op tegenstand te
reken. „maar", zo zei hij, „wij mogen
niet berusten in een miljoen werklozen.
Wanneer het niet goedschiks gaat. dan
maar kwaadschiks".
Binnen de Stichting van de Arbeid
werd eind vorig jaar een akkoord be
reikt waarbij de onderhandelende par
tijen afspraken dat ze wilden streven
naar vormen van korter werk zonder
dat de ondernemingen dat extra geld
zou kosten. Het kabinet kwam met een
wetje waardoor het mogelijk zou wor
den dat de prijscompensatie van 1 ja
nuari al voor dat doel zou worden ge
bruikt.
In de bouw besloten de werkgevers al
om de prijscompensatie toch aan de
werknemers uit te keren. Ook in de me
taalnijverheid is de kans gering op over
eenstemming i prijscompensatie inleve
ren ten behoeve van arbeidstijdverkor
ting). Vorige week is in zes bedrijfstak
ken een eind gekomen aan de tijdelijke
opschorting van de lopende cao s. In to
taal gaat het daarbij om circa 350 000
werknemers die met terugwerekende
kracht tot 1 januari hun prijscompensa
tie krijgen uitbetaald
De meerderheid in de Tweede Kamer
verzet zich tegen het
minister De Koning.
VVD-Nijpels noemde de opmerkingen
van De Koning voorbarig en onverstan
dig, omdat hij daarmee ingrijpt in lo
pende onderhandelingen. Hij wees er
op dat tal van economen, maar ook de
commissie-Wagner een terughoudend
beleid van de overheid bepleiten
Ook de PvdA verzet zich tegen het drei
gement van minister De Koning De so
cialisten vinden dat ingrijpen alleen is
toegestaan als het kabinet de koop
kracht niet met nieuwe bezuinigingen
uitholt. Bovendien moeten er dan waar
borgen zijn dat er meer banen komen
Het CDA heeft te kennen gegeven een
eventuele loonmaatregel met lood in de
schoenen te aanvaarden.
De sociale partners hebben de dreige
menten van de bewindsman eensge
zind van de hand gewezen. De werkge
versorganisatie VNO betreurt de uitla
tingen van de minister. „Paniekerige
voetzoekers, die op het akkoord lussen
werkgevers en werknemers worden
losgelaten", aldus het VNO. De FNV
noemde de uitlatingen van de minister
onbegrijpelijk en kwetsend. Ook de
christelijke vakbond CNV wijst de
dreigementen van de hand.
Volgens het VNO wordt nu opnieuw be
wezen. dat de politiek geneigd is op kor
te termijn te denken vanuit de illusie
dat de overheid centraal kan bewerk-,
stelligen wat alleen in de bedrijfstak
ken en bedrijven kan gebeuren
De FNV noemt de uitlatingen van de
minister kwetsend, omdat wordt gesug
gereerd dat - wanneer overeenstem
ming tussen werkgevers en werkne
mers achterwege blijft - de verantwoor
delijkheid voor de groei van het aantal
werklozen naar één miljoen mede op de
vakbeweging wordt afgeschoven.
Daarnaast voert de overheid een inko
mensbeleid, waarbij de laagstbetaal
den een fors verlies aan koopkracht lij
den. Dat heeft een nadelige invloed op
de mogelijkheid om te onderhandelen
over herverdedlmg van werk tegen inle
vering van de prijscompensatie, aldus
de woordvoerder
Bestuurslid Terpstra van het CNV
wijst ingrijpen van de overheid in de
onderhandelingsstrijd van werkne
mers om principiële redenen van de
hand. Bovendien zijn er volgens hem
ook praktische bezwaren aan gebon
den. omdat de situatie per bedrijfstak
zo verschilt dat er geen uniforme rege
ling voor korter werken is te treffen.
Ongelukkig en voorbarig, noemt het
CNV de uitspraken van De Koning.
„We zijn amper drie w eken aan het pra
ten. Als de minister nu al gaal roepen
dal hij pessimistisch is over dc afloop
van dc onderhandelingen, dan komen
we er nooit uit", aldus Terpstra.
DEN HAAG - Oud-voorzitter van het
voormalige Nederlands Verbond van
Vakverenigingen (NVV) en oud-burge
meester van Vlissingen drs Derk Roe
mers, is zaterdag in Laren overleden.
Hij zou zondag 68 jaar zijn geworden.
Drs Roemers, die bijna twintig jaar ac
tief is geweest in het NVV, was voorzit
ter van deze vakbond van 1959 tot 1965.
Hij begon zijn loopbaan als directeur
van het wetenschappelijk bureau van
het NW in 1947 In 1952 werd hij secre
taris-redacteur en van 1956 tot 1959 was
hij tweede voorzitter Hij was tevens
van 1952 tot 1965 lid van de Tweede Ka-
(Slot zie pagina 6 kol. 4)