Het zomerrijk der planten:
spoorwegen weer interessant
4k
UIT HET LEVEN
n
Meubelfabriek Oisterwijk
'een tentoonstelling
met en glimlach...'
PZC/
1
it E G T
VAKANTIE
De Commissaris van Poli
tie der gemeente MIDDEL
BURG,
brengt by deze ter kennis
van belanghebbenden:
dat LIEDJESZANGERS,
HARBLOOPERS, HAR
MONICA-SPELERS en
STRAATKÜNSTENMA-
KERS, gedurende de aan
staande kermis zullen wor
den GEWEERD.
DINSDAG 21 -JULI 1981
provincie
Spoorwegen zijn en blijven interessante plaatsen voor wilde planten. Dat ze het zijn werd al
enkele malen eerder in deze rubriek betoogd. De reden, dat er opnieuw een keer aandacht aan
wordt geschonken, is dat er voortdurend veranderingen optreden en ze daarmee interessant
blijven. De veranderingen betreffen met name de toevoeging van soorten aan het reeds bestaande
arsenaal, dat onder meer bevat: sintjanskruid, kleine leeuwebek, vlasleeuwebekje, grote teunis
bloem. akkerviooltje, heksenmelk. langbaardgras en buntgras.
kleinere en ovale blaadjes, maar zijn op
hun beurt ingesneden waardoor het
blad een heel andere indruk geeft De
foto maakt dit wellicht duidelijk Maar
ook de witte bloem kroonblaadjes zijn
niet gewoon, aan de top zijn ze eveneens
ingesneden. En daarmee is deze braam
gemakkelijk uit de andere op te pikken
De slipbladige braam is de laatste jaren
vooral bekend geworden door het voor
komen van enkele goed ontwikkelde
exemplaren op muren in Middelburg.
Dit doet reeds vermoeden, dat deze
braam van oorsprong een rotsplant
moet zijn geweest, die onder moeilijke
omstandigheden als snelle uitdroging
en weinig voedsel juist prima gedijt Dit
klopt precies met de twee dit jaar ont
dekte groeiplaatsen langs spoorlijnen,
die liggen bij Goes (waar er op is gespo
ten met bestrijdingsmiddelen i en
Krabbendijke, beide tussen het grove
grind. In alïe gevallen is de invloed van
tuinen op het voorkomen weer ver te
zoeken en mag gezien het aantal van al
drie vindplaatsen de plant wel eens
wild genoemd gaan worden. Maar daar
voor moeten we zeker nog tot 1985
wachten, tot'het volgende flonstencon-
cilie
De meest kans op succes bieden vaak
de stations, waar de spoorwegbermen
uitgestrekter zijn dan tussen de sta
tions en waar het terrein meer verschei
denheid biedt. Ook zullen de activitei
ten met het spoorwegmaterieel - vooral
op de grote stations - aanleiding zijn tot
de grotere variatie in planten. Maar ook
fabrieksspoortjes mag men niet tekort
doen. omdat daar de industriële activi
teit een aanvullende rol speelt. Een uit-
tondering moet dan wel worden ge
maakt voor een deel van de spoorlijn
tjes op het industrieterrein van Middel
burg. waar diverse zeer onwaarschijnlij -
ke soorten voorkomen. Inzaaiing ofwel
Qoravervalsing is fuervan de reden. Het
is jammer, dat dit soort activiteiten nog
regelmatig voorkomen Het enige voor
deel is. dat zeldzame soorten wat meer
te zien zijn in het wild, maar dan zeg ik
liever: zet ze in de tuin.
Een nadeel is de verstoring van de na
tuurlijke situatie, die een goede bestu
dering van en inzicht in het natuurlijk
milieu in de weg staat. Een ander tegen-
punt is, dat andere soorten, die er wel
thuishoren, juist wegblijven of worden
verdrongen In het verleden zijn daar al
onvergeeflijke fouten mee gemaakt. De
'Middelburgse soorten' waar het hier
om gaat. zijn onder meer keizerskaars.
mottenkruid. gipskruid, tijm, een anjer
soort. kleine pimpernel, rapunzelklokje
en phacelia. Mooie planten, maar he
laas met echt wild. Waarschijnlijk is er
geen opzet in het spel geweest bij de
gele kamille, die er ook vrij veel groeit
en die mogelijk is aangevoerd door
menselijke activiteiten
Toch moet nu niet de conclusie worden
getrokken, dat alle mooie planten en
sierplanten, die in het wild worden
aangetroffen, gevallen zijn van flora
vervalsing.
Een aardig voorbeeld is wellicht de sier
plant met de naam gaillardia (Gaillar-
dia pulchella). een samengesteldbloe-
mige of composiet met grote bloemen,
waarvan de straalbloemen onderaan
rood en aan de buitenkant geel van
kleur zijn. Vorig jaar bloeide deze op de
zandige en droge berm van de weg
Westkapelle-Domburg. ver van tuinen
En toevallig kunnen we dezelfde plant
dit jaar zien op soortgelijke grond, maar
dan langs een spoortje bij Vllssingen
Hoewel dit niet in de flora's wordt ver
meld, lijkt er eerder sprake te zijn van
aanvoer dan van verwildering. En aan
gezien menselijke opzet ver te zoeken
is. mogen deze vondsten worden aange
merkt als 'enigszins wild'. Wel van dui
delijke verwildering is sprake bij het
zeeschildzaad (Lobularia maritima).
dat op een perron van het station in
Krabbendijke voorkomt. Het is een wit-
bloemig rotsplantje, dat wel vaker -
maar nooit ver -buiten tuinen gevonden
wordt
Iets anders ligt het met de zeer fraaie
vaste lupine (Lupine polyphyllus) en
roodbloemige breedbladige lathyrus
(Lathyrus latifoliusi. De eerste komt al
jaren voor bij het station Kapelle. de
andere bij Krabbendijke en heeft veel
weg van de pronkerwt of lathyrus In
tegenstelling tot het zeeschildzaad heb
ben deze zich in ons land op verschillen
de plaatsen vooral langs spoorlijnen de
finitief gevestigd en zich soms vandaar
verder uitgebreid Het is daarom, dat
deze planten de status wild hebben ge
kregen. de vaste lupine is daarbij niet
zeldzaam de breedbladige lathyrus
wel
Braam
De wilde status is nog niet verleend
aan weer een andere plant, de slipbla
dige braam (Rubus laciniatus). Nee. ik
ga u niet vermoeien met het moeilijke
geslacht der bramen, dat in Nederland
met zo'n zestig soorten vertegenwoor
digd is.
De verschillen tussen die soorten zijn
bijna steeds vrf) kleinmaar die slipbla
dige braam is er gelukkig een uitzonde
ring op en zodoende met snel mis te
lopen Zoals de naam al aangeeft heb
ben de bladen een vorm. die duidelijk
verschilt van de gewone bramen: de
bladen zijn met verdeeld in drie of vijf
Zeeschildzaad
In 1980 was het laatste concilie, waar
op enkele planten werden afgevoerd
en heel wat werden toegelaten tot de
Nederlandse standaardlijst van wilde
planten.
Eén ervan was de gestreepte leeuwebek
(Linaria repensi. die al heel lang stand
houdt op de Veluwe. op warme zandige
plaatsen ook langs spoorwegen. Het is
een mooie, halve meter hoge plant die
in de knop doet denken aan hel algeme
ne vlasdeeuweibekje (L. vulgansi met
z'n langwerpige blaadjes die dicht op
een staan. Maar zijn de bloemen een
maal open. dan is het een heel andere
plant. De bloeiwijze is langer en ijler en
de bloemen hebben een bleekviolette
kleur met donkerder strepen, terwijl
het vlasbekje diepgeel met oranje is ge
kleurd Het leuke is. dat we deze plant
nu ook in Zeeland hebben, waarschijn
lijk al enkele jaren, maar hij werd on
langs voor het eerst ontdekt bij het
spoorwegenemplacement van Goes, al
waar deze rijk en opvallend bloeit. Het
is een mooie aanwinst ,voor de Zeeuwse
flora
De spoorwegterreinen van Goes zijn dit
jaar overigens toch erg njk. zeker twee
honderd verschillende soorten hebben
er een plaatsje gevonden en dat is voor
een terrein met. die vrij kleine en smalle
oppervlakte wel een unicum te noemen
Allerlei 'leuke soorten zitten er natuur
lijk ook bijwaarvan er al enkele werden
genoemd. Andere zijn bijvoorbeeld de
adelaarsvaren (Pteridium aquilinum).
een opvallend grote varen, die ook bij
Kruinmgen-Yerseke en Krabbendijke
te vinden is. en het vogelpootje lOrm-
thopus perpusillusi waarvoor hetzelfde
geldt Zeer ruim voorhanden is het stijf
havikskruid (Hieracium laevigatumi.
dat toch meer blijkt voor te komen in
Zeeland dan eerst bekend was Zelfs
voor Zeeland vrij zeldzame moeras-
planten als kattestaart en gewone we
derik staan er, tot en met de nog zeldza
mere bleekgele droogbloem toe
Maar waar ik tot slot naar toe wil is het
daar bepaald uitgebreid voorkomen
van het ook al zeldzame akkeronkruid
met de naam spiesleeuwebek (Linaria
elatine). Door zaadschoning, kunst
mest en dergelijke is dit kruipende ak
keronkruidje de laatste halve eeuw
sterk in aantal achteruitgegaan. Sinds
1900 bedraagt de afname zeker zestig a
zeventig procent. Vooral op Zuidbeve-
landse akkers wordt het gelukkig nog
wel eens gevonden. Vreemd is dan ook
het voorkomen langs de spoorrails,
want de spiesleeuwebek houdt van
klei- of leemgrond, terwijl de spoorwe
gen alleen maar zand bieden.
Voor degene die het ook eens wil vin
den: het plantje bezit ongesteelde
spiesvormige blaadjes en kleine geel-
met-violette bloempjes op lange steel
tjes. De lezer merke overigens op. dat de
leeuwebekjes goed vertegenwoordigd
zijn langs onze spoorwegenkleine leeu
webek. vlasleeuwebek. gestreepte leeu
webek. spiesleeuwebek en ook nog ak-
kerleeuwebek
Al met al zijn er dus weer boeiende
ontwikkelingen waar te nemen in de
grote verscheidenheid aan wilde plan
ten langs de terreinen van de NS. En
dat niet alleen, de vele bijzonderheden
zijn alle nog fraaie planten ook.
J W Jongepier
-.
-t-, sj
V
Si
Gestreepte leeuwebek
MIDDELBURG - Op drie plaatsen in Zeeland worden van
maandag 10 tot en met woensdag 12 augustus plankzeilfes-
tivals gehouden. De deelna daaraan staat open voor dezei-
lers die hun plank uitsluitend benutten voor recreatief tijd
verdrijf. Zij kunnen maandag 10 augustus terecht aan de
oevers van de Oosterschelde. Een dag later vormt camping
De Schotsman bij Kamperland het decor voor het tweede
plankzeilfestival. Het derde en laatste evenement wordt
woensdag 12 augustus gehouden op De Braakman, tussen
Hoek en Biervliet in Zeeuwsch-Vlaanderen.
Elk van de drie plankzeilfestivals bestaat uit een recreatie-
spel en een recreatiewedstrijd Het spel behelst een behen
digheidsoefening. waaraan zowel plankzeilers als degenen
die deze sport niet beoefenen, kunnen deelnemen De organi
satoren van Zeeland Promotions, de uitgever van de Zeeland
Rekreatiekrant. die de plankzeilfestivals in samenwerking
met de Provinciale Zeeuwse Courant en Pall Mali Export
Service to Sailing hebben georganiseerd, menen dat het spel
vooral is gericht op plezier en ontspanning
De wedstrijden beginnen met een zogenaamde Le m«ma-
start' Dit onderdeel van de festivals is bedoeld voor de oner
varen plankzeilers, die op deze wijze in een niet-professionele
sfeer wedstrijdervaring kunnen opdoen
De plankzeilfestivals worden, als liet weer dat toelaat, opge
luisterd met demonstraties zeilvliegen
In Ouwerkerk kan maandag 10 augustus van half negen tot
half tien worden ingeschreven op het strandje aan de Zuid
bout bij de Vierbannen, waar het recreatiespel om tien uur 's
morgens begint. Voor de recreatiewedstrijd is de inschrijving
van twaalf tot. één uur geopend. Op de tweede dag. dinsdag
11 augustus begint het festival om elf uur bij De Schotsman
Inschreven is daar mogelijk van half tien tot half elf voor het
spel en van één tot twee uur Voor de wedstrijd. Eveneens om
elf uur begint het plankzeilfestival bij De Braakman, dat op
12 augustus wordt gehouden Hier gelden dezelfde inschrijf
lijden als bij de Schotsman
Op alle startplaatsen van de plankzeilfestivals staal een
kraam van de PZC niet onder meer een aanbieding van het
blad Surfsport.
ADVERTENTIE
In de Middelburgse Abdij is sinds een week de tentoonstelling 'Uit het
leven gegrepen' te bezichtigen. Het is een expositie, die een aardig beeld
schetst van het Zeeland uit lang vervlogen tijden. De tentoonstelling duurt
tot vrijdag 21 augustus. Een bezoek aan deze expositie is zonder meer de
moeite waard - niet alleen voor vakantiegangers, maar ook voor de Zeeu
wen zelf die een middagje willen proeven van de sfeer van het Zeeland van
toen.
De tentoonstelling is opgezet door
het Documentatiecentrum Zeeuws
Deltagebied Dat documentatiecen
trum is een onderdeel van de Provin
ciale Bibliotheek van Zeeland. Het
herbergt een schat aan historische en
hedendaagse gegevens. Het centrum
werd in 1960 opgericht Want na de
tweede wereldoorlog, maar vooral na
de watersnoodramp in 1953. veran
derde er zoveel in de provincie, dat de
behoefte steeds groter werd om dat
gene vast te leggen wat verloren ging
en gaat. Uit de periode van voor 1800
zijn enkele duizenden boeken over
Zeeland aanwezig, waarvan de Kro
niek van Smallegange en de werken
van Jacob Cats tot de bekendste be
horen. Daarnaast vormen negentien-
de-eeuwse brochures, preken van
Zeeuwse dominees, romans en kin
derboeken die zich m Zeeland afspe
len of door Zeeuwen geschreven zijn,
een belangrijk onderdeel van de col
lectie Het documentatiecentrum
heeft de afgelopen jaren een giganti
sche hoeveelheid Zeeuwse kranten
tijdschriften en andere periodieken
pamfletten de eerste uit 1530), affi
ches ansichten, kaarten, prenten en
foto's (de oudste zijn van de aanleg
van het Kanaal door Walcheren in
1866) verzameld
Middels de tentoonstelling 'Uit het
leven gegrepen' wil het documenta
tiecentrum een overzicht geven van
de immense collectie die de afgelo
pen jaren is opgebouwd. Het spreekt
vanzelf: het zou onbegonnen werk ge
weest zijn om alles wat zich in het
documentatiecentrum bevindt naai
de tentoonstellingsruimte te slepen.
Er moest geselecteerd worden -
streng geselecteerd zelfs Maar des
ondanks (of misschien wel juist daar
om i is het resultaat een aardige en
interessante overzichtsexpositie
Een tentoonstelling, die zich vaak
met een glimlach laat bekijkenmaar
zo af en toe ook iets van ongeloof op
roept. Ongeloof bijvoorbeeld over de
manier waarop een paar generaties
terug met misdadigers werd omge
sprongen.
Nee, ze waren niet zo weekhartig in
die tijd. Het opknopen van een dief
of moordenaar aan de galg op de
markt in Middelburg was in vroeger
eeuwen een publieke vermakelijk
heid van de eerste orde. De arme
Jean Baptistede Loeil was in 1850 de
laatste die op die manier aan z'n
eind kwam. Maar eerlijk is eerlijk:
hij had het er misschien wel een
klein beetje naar gemaakt - had 'ie
z'n vrouw maarniet moeten vastke
tenen om haar vervolgens te laten
verhongeren.
Op de tentoonstelling is zelfs nog een
roestige ketting compleet met hals
wervel en een deel van een kaak nog
in de strop te 'bewonderen' Een
beetje morbide dat wel De kettingen
met de menselijke beenderen werden
in 1925 gevonden m de buitenteen
van de oude Arnedijk ten zuiden van
de weg naar Kleverskerke in de buurt
van Arnestein. Op die plaats stond
van 1485 tot 1601 een galg waar
aan ter lering en vermaak de lijken
van de in Middelburg om zeep gehol
pen misdadigers werden opgehan
gen. En nu we het toch over de wat
minder vrolijke kanten van het leven
hebben de tentoonstelling biedt in
formatie over het begrafeniswezen
anno zoveel jaar geleden (zoals die
prijslijst van het Nederlandseh Be-
grafenisfondsch). er hangen lijkdich-
ten die in de achttiende eeuw als ode
aan de overledene door vrienden en
bewonderaars werden vervaardigd
en waarin alle daden en verdiensten
van de ontslapene werden opge
somd
i dacht voor de zaken die het 1c-
waard maken geleefd te worden.
Naar de menukaarten dus. Want de
arbeiders mochten dan vroeger geen
nagel gehad hebben om mee aan hun
gat te krabben, bij de 'upper ten'
werd er ook toen al vrolijk op los
getafeld getuige de uitgebreide en
rijk bewerkte spijskaarten uit die
dagen. Met twintig gangen spant het
menu voor het diner op het stadhuis
te Middelburg ter gelegenheid van
het bezoek van koning Willem II op
22 mei 1862 wel de kroon.
Een bezoek aan 'Uit het leven gegre
pen' levert verder een aardig beeld op
van de Oranjefeesten zoals die vroe
ger gevierd werden, van allerhande
volksspelen en -gebruiken enzo
voorts Er zijn tallpze ansichten
waarop veelal kinderlijk-romanti
sche en zoetig-sentimentele rijmpjes)
te zien En vanzelfsprekend ontbre
ken de groepsfoto's van dat preuts in
de lens blikkende naaikransje uit
Oostkapelle bijvoorbeeld, of van de
stoer ogende mannen van het provin
ciaal vluchtelingen comité) niet.
Kortom, gewoon een aardige, leuke
tentoonstelling. En de toegang is nog
gratis ook. De expositie is dagelijks
(behalve op zondag) open van 10.00
tot 17.00 uur
Wülem J i
i Dam.
Verschrikkelijke
GEBEV/ÏTEMS.
Hrr s<i
Mat}mSR
C&UX..U'mivmw mWL.
'/ER m-lS&Om,
ssmt4 heea Segttoi war
ZWAAR
m ii r r s
iitg<froertf tc Sfolde&og
ïn XeeJaodde per-
soon -on
JARfSE
SWrdcHJiresse
o»sebaM% ,13 jar%
mc&je,«p écu 24L
September XS3S.
es £;üi,:cr is—gïpfcsgCn)
«foa&tegwsjgertóti «a opjcvcfyl
Het ünctt-
«sa». Whet* towetfc tfj
fc caar xUsa\ t« 0e
S» if s; V««»*JM14
m ÖÖÖ53S1
fctt Verrargtg W ta giui
Toon/alen in:
Amsterdam: Leidsekade 98.
Berkel (ZH): Noordeindseweg 116.
Beverwijk: Parallelweg 100.
Meubelboulevard.
Ede: Grotestraat 72-74.
Heerenveen: Dracht 142.
Hengelo (O): Deldenerstraat 3-5.
Hulst: Industrieweg 5.
Roosendaal: Dr. Brabersstraat 24
Utrecht: Hollantlaan 28.
Valkenburg (L): Reinaldstraat 9
Zuidlaren: Verlengde Stationsweg 8.
Zwolle: Melkmarkt 48.
Oisterwijk:
Heusdensebaan 65. tel. 04242-19012
