POLEN LANDBOUW EN KONING KLANT congres sluit zonder oplossing voor crisis DINSDAG 21 JULI 1981 (Van ome correspondent Anton Koene) De Poolse communistische partij heeft een nieuw centraal comité, een nieuw politburo maar nog altijd geen duidelijk uitgestippeld programma dat een richtlijn moet zijn om de immense problemen waarvoor het land staat uit de weg te ruimen. In zijn slotrede maandag legde de herkozen partijsecretaris Stanislaw Kania er de nadruk op dat de partij er nu in moet slagen Polen uit de crisis te halen „anders gaan wij de historie in als mensen die Polen dood gepraat hebben". De Poolse communistische partij heeft zich tijdens het te ver uitgelopen negen de buitengewone congres in alle boch ten gewrongen om zowel de vrije onaf hankelijke vakorganisatie en de bond genoten binnen het Warschau-Pact te vreden te stellen over het verloop en het resultaat van het congres. Alleen hier uit is het feit te verklaren dat hoewel binnen het centrale comité zich een vrijwel ondenkbare aardverschuiving heeft voorgedaan - weg van de burocra- ten en de intellectuelen naar de arbei ders en de boeren - het nieuwe politbu ro een volstrekt ander gezicht biedt. Daarin zijn de beroepspolitici in de meerderheid Hoewel Solidariteit vertegenwoor digd is door een vrouw - in de Poolse communistische politieke wereld een unieke aangelegenheid - hebben de aanhangers van de harde lijn tegen ve le verwachtingen in toch nog het roer naar hun kant kunnen draaien. Het Centrale Comité, het algemene be stuur van de partij, is verantwoordelijk voor het binnenlands beleid. Het polit buro moet het gezicht van de partij ook op buitenlands politiek over de Poolse grenzen presenteren en kan zich niet permiteren onder de tegenwoordige vrijwel uitzichtloze toestand ook maar een schijn van zwakte te tonen. Tijdens het congres is door de algevaardigden, die vaak twaalf tot veertien uur onon derbroken hebben vergaderd en aan het slot door de vermoeienissen van het als democratisch bestempelde congres duidelijk getekend waren, vele uren be steed aan de interne verhoudingen bin nen de party en aan de schier onoplos bare economische problemen emotie Een aantal afgevaardigden heeft door gaans tijdens de korte openbare zittin gen naar de microfoon gegrepen en zich in emotionele bewoordingen be klaagd over de vrijwel uitzichtloze economische positie waarin het land verkeert. Een absolute teleurstelling was dat het congres ondanks aardver schuivingen in de partij niet met een antwoord is gekomen welke richting Polen uit moet. Met de dag is er minder te krijgen in de winkels. Bovendien wordt de toestand intussen zo slecht dat zelfs in de zogenaamde Pewex-win- kels waar men uitsluitend met harde valuta kan kopen het tekort aan goede ren merkbaar is. Het oplossen van de crisis was niet de directe taak van het buitengewone partijcongres. In eerste instantie moest de party orde op zaken stellen in eigen ryen En voor alles moest het congres op democrati sche wijze de gasten uit de geallieerde Warschau-Pactlanden overtuigen dat de Poolse communistische party in staat is controle uit te oefenen in eigen land. Niettemin hadden de 33,3 miljoen Polen die niet tot het inmiddels tot net onder de 3 miljoen geslonken aantal le den van de communistische partij be horen gehoopt dat het congres iets con creets zou opleveren of op zijn minst iets concreets zou aankondigen om de sociale en economische crisis te bezwe ren. hoop Dat was ook de hoop van vele gedele geerden die de autoritaire rede van premier generaal Jaruszelski met veel meer enthousiasme ontving dan de openings- en slotrede van de herkozen partijsecretaris Kania. „Wij zijn tegen confrontatie", aldus Ka ma in zijn slotrede, „maar we zijn bereid 'samen te werken om uit deze kritieke situatie te komen". Kama en het nieu we poolse politburo moeten binnen een wcclc het bewijs leveren van hun be stuurlijke vaardigheden. Tot woensdag is er een adempauze omdat de Polen dan hun nationale feest vieren, wat ove rigens zonder enig opvallend uiterlijk vertoon zal gebeuren. Geen parade en verder een bescheiden viering door het uitsteken van hier en daar een vlag. Daarna worden de meuwe bestuurders onmiddelijk geconfronteerd met aan gekondigde stakingen in de havens en bij de Poolse luchtvaartmaatschapij Lot. „Buiten de deur van de congreshal reikt ons straks de harde werkelijk heid de hand" zo voorspelde Stanislaw Kania profetisch. Die harde werkelijk heid wordt onderstreept door de dui zenden Polen die dagenlang in de rij staan bij de Westeuropese ambassa des. Woensdag stonden er bij voor beeld bij de Westduitse ambassade vijfduizend mannen en vrouwen in de hoop dat zij aan de beurt komen voor een „toeristenvisum". De meestcn staan er al sinds vorige week zaterdag dag en nacht te wachten op hun beurt, maar Polen zijn al jaren gewend aan wachten. Lang kan het niet meer duren want het geduld begint op te raken. 9 CJ pinazie en andijvie nemen gemak- Ökelijk nitraat op uit kunstmest. Omdat nitraat in de mond gemakke lijk wordt omgezet in het giftige ni- triet, is voorzichtigheid geboden', al dus een recent bericht uit dagbladen. Ook radio en TV wijdden aandacht aan deze mededelingen van de vakgroep huishoudkunde van de Landbouw-ho- geschool. De genoemde groep onder leiding van dr Kamsteeg kwam tot zijn stelling na onderzoek hoe 30 Wage- ningse huisvrouwen gewoonlijk hun spinazie kookten. Zo'n mededeling wordt door de land- en tuinbouw na tuurlijk niet voor kennisgeving aange nomen. Onmiddellijk na zo'n onder zoek dat voor ieder volstrekt onver wachte en onaangename gevolgen kan hebben, worden er door de producen ten maatregelen genomen om te hoge concentraties nitraat in de naaste en verre toekomst te voorkomen. Een be mestingsadvies aan tuinders en boe ren dat aangeeft hoeveel kunstmest zij mogen gebruiken onder wisselende omstandigheden is al onderweg. Dit in het belang van de consument (en op andere wijze ook voor de producent) om de percentages nitraat in gekweek te bladgroentes voortaan op volstrekt veilig niveau te houden (onder 1.500 milligram per kg). De kwaliteit van de produkten van land- en tuinbouw in ons land is een gegeven waar al jaren veel aandacht aan geschonken wordt, maar waar in de naaste toekomst nog veel intensiever aan gewerkt moet worden. De Neder landse consument is een welvarende en verwende consument. Hoewel in grote delen van de wereld nog steeds - en het lijkt er wel op dat de woorden 'steeds meer' van toepassing zijn - honger gele den wordt, vormt in de West-Europese en Noord-Amerikaanse wereld de kwantiteit van voedsel geen enkel pro bleem meer. Hoogstens hebben we af en toe iets te veel van sommige voedings middelen - da's typisch een probleem van een zeer welvarende samenleving dat alleen ten nadele van de producent werkt. Maar als de kwantiteit overvloe dig is. gaat de kwaliteit een steeds gro tere rol spelen. Ook het assortiment trouwens. Wat dat laatste betreft heeft de Nederlandse consument ook be paald niet te klagen. Vanuit de vier uit hoeken der aarde worden hem een keur van produkten aangereikt. De meest buitenmssige spullen tref je tegenwoor dig aan in groente-, bloemen- en delica tessezaken - mango's, paksoi, amsoi. ipomopsis. soep van vogelnesten, enfin noem maar op. Midden in de winter is er een keuze uit een scala van zomerse voedingsprodukten. De consument is dat heel gewoon gaan vinden zoals het ook gewoon is geworden schappen vol levensmiddelen aan te schaffen in aller lei stadia van voorbereiding. Vaak hoe ven ze alleen een fel maar kort vuurtje in de oven voor ze op tafel gezet kunnen worden. Het lijkt of op het gebied van voeding haast alles mogelijk is gewor den en het publiek stelt dan ook. te recht. zeer hoge eisen. Bovendien is dat publiek in staat en soms ook bereid voor betere kwaliteit meer geld op de toonbank te leggen. Met dit alles voor ogen is het land bouwbedrijfsleven de laatste maan den druk in de weer in de toekomst (nog) meer aandacht aan de kwaliteit aan haar produkten te geven. Dit alles onder het motto 'niet meer maar beter'. Bij de aanvaardbaarheid van land- en tuinbouwprodukten gaat het niet sim pelweg om een enkele eigenschap maar om een heleboel kenmerken. Die eigenschappen of kenmerken kunnen niet eenvoudig bij elkaar opgeteld worden. Integendeel, wordt één enkel kwaliteitskenmerk onvoldoende terzake geacht, dan bepaalt dat de kwaliteit van het produkl als geheel. De zwakste schakel m de kwahteitske- ten bepaalt de sterkte van de keten als geheel (zie het verhaal van nitraat in de spinazie aan het begin van dit verhaal) Het is van veel belang voor de land bouw dat de consument ervan over tuigd is dat al het mogelijke wordt ge daan om hun voedingsmiddelen te leve ren die zijn gezondheid bevorderen en in genendelen schade toebrengen. Tuinders en boeren zijn mensen die voor een bepaalde markt produce ren. Ze moeten dus marktgericht bezig zijn. In de toekomst wellicht nog meer dan nu. HET Landbouwschap heeft zijn afdelingen (akkerbouw, veehoude rij, tuinbouw, in al hun variaties) aan het werk gezet om het kwaliteitsbeleid voor de toekomst op papier te zetten. In de nota die van dat werk het resul taat is, worden een aantal punten op een rijtje gezet die van belang zijn voor het toekomstige kwaliteitsbeleid van land- en tuinbouwprodukten: - Land- en tuinbouw dienen zoveel mo gelijk tegemoet te komen aan de eisen die de consument stelt. De consument moet meer inzicht krijgen in de markt en de verschillende kwaliteiten. - Zaai- en plantgoed en fokmateriaal moeten verder worden ontwikkeld -Kwaliteitskeuringen dienende consu ment de garantie te geven dat het pro- dukt een bepaalde aangegeven kwali teit heeft. - Gewasbeschermingsmiddelen en die- rengeneesmiddelen mogen geen ge vaar opleveren voor de volksgezond heid Nationale regels op dit gebied die nen vervangen te worden door Europe se richtlijnen. - In mest kunnen ongewenste stoffen voorkomen die afkomstig zijn uit krachtvoer Bij het gebruik van de mest moet daarmee rekening worden gehou den. Dit vereist nauw overleg lussen veehouders en mengvoederindustrie. Bij de toepassing van wettelijke regels voor de bodembescherming zullen re delijke maatstaven moeten worden ge hanteerd voor stoffen die tot de grond mogen worden toegelaten. Dit geldt ook voor slib en compost. - Er kunnen deelmarkten ontstaan voor produkten die op een speciale ma nier zijn voortgebracht. Dat zal door gaans tegen een hogere kostprijs moe ten gebeuren. De consument zal bereid moeten zijn een hogere prijs te betalen voor deze alternatieve produkten. Voor de kenmerken van deze produkten zul len Europese regels moeten worden vastgesteld. 'Niet meer maai' beter'. Wellicht is voor al door de voorgaande waslijst van kwa- liteitseisen duidelijk geworden dat het de Nederlandse land- en tuinbouw ernst is met nog betere kwaliteit. Een geheel nieuwe beleidslijn is dat niet. Al vele decennia hamert onze landbouw, gestimuleerd door overheidsmaatrege len. op goede kwaliteit. De al honderd jaar oude boterwet is daar een treffend voorbeeld van. Dat moet ook wel voor een sektor die sterk afhankelijk is van het buitenland voor de afeet van de bulk van zijn produkten. Kwaliteitsbe leid moge niet nieuw zijn. de nieuw uit gezette beleidslijn is wel sterk gericht op intensievere zorg aan de kwaliteit. Dit met name gericht op de binnen landse konsument. Want ook nationaal gezien moet voor de landbouw de klant koning zijn en blijven. Mr Gerard W. Smallegange (Door drs. Max L. Snijders) Hetisdeironievanhetnoodiot.dat juist het persbureau dat is opge- pQTtlCUll6K richt om een einde te maken aan de monopoliepositie van andere interna tionale nieuwsagentschappen, door zijn ondergang die monopoliepositie weer versterkt. En even ironisch is het, te bedenken dat van alle internationa le persbureaus het enige dat het doel heeft om winst te maken, dat niet blijkt te kunnen en daarom zich ten verkoop moet aanbieden. de monopolisten er meer onder lyaen dan hun slachtoffers". Want UPI. joepie-ai, zoals het in vak kringen wordt genoemd, is hetenige on der zijns gelijken in particulier eigen dom De Amerikaanse krante-uitgever E. W. Scripps legde er de basis voor om dat Amerika's grote persbureau The Associated Press niet iedere krant als abonnee nam en omdat het. samen met andere nieuwsagentschappen, de we reld in exclusieve terreinen had ver deeld. Zo kon alleen het Franse nieuws agentschap Havas nieuws verkopen in Latijns-Amerika, terwijl het Verre Oos ten gereserveerd was voor het Britse Reuter. „Ik geloof niet in monopolies", zei Scripps, „ik geloof dat op den duur Op die basis breidde UPI zich uit tot een volwaardige concurrente van de an dere bureaus. Maar het bleef in twee opzichten van ze verschillen: terwijl ge leidelijk alle particuliere agentschap pen tot eigendom van de afnemende kranten werden, of. zoals Agence Fran ce Presse. de opvolgster van Ilavas. tot een soort semi-openbare instelling, bleef UPI particulier bezit. Waarvan overigens de winstgevendheid tegen viel' in geen twintig jaar hebben aan deelhouders er dividend van gezien. Het tweede verschil is nog steeds dat geen van de andere bureaus in zijn per sonele bezetting zo internationaal is als UPI In Latijns-Amerika is van de pos ten óf de directeur óf de onder-duectéur iemand uit het betreffende land. in Azië zijn vijf van de negen bureau-managers Aziaten, in Japan is het een Japanner, in Hongkong een Filippijn. In Europa zijn onder de bureau-directeuren een Griek, een Libanees, een Ier, een Zwit ser, een Belg, verschillende Australiërs en Britten. De staf in vreemde landen bestaat over het algemeen uit onderda nen van het land waarin ze werken. Daardoor gaat voor UPI niet of nauwe lijks het verwijt op dat in de internatio nale discussie over de rtieuwsstromen over de wereld zo dikwijls wordt ge hoord vanuit de landen van de Derde Wereld, dat de internationale persbu reaus. of de ..transnationals" zoals de tegenstanders ze noemen, over ontwik kelingslanden schryven vanuit de op tiek van het Westen. overplaatsen Dat werken met mensen uit het betrok ken land maakt het overigens niet ge makkelijker voor een internationaal nieuwsagentschap dat streeft naar 20 groot mogelijke objectiviteit. Want veel Derde-Wereldlanden hebben autoritai re of dictatoriale regeringen die van journalisten verwachten - of hun in de ergste gevallen zelfs voorschrijven - dat ze een positieve rol vervullen in het pro ces van nationale opbouw Hetgeen in houdt: geen onthullingen over misstan den. geen berichten over tegenvallers. Het Amerkaanse persbureau United Press Interna tional verkeert in financiële moeilijkheden en heeft het Britse internationale persbureau Reuter ge vraagd het over te nemen. Reuter heeft dat verzoek „in welwillende overweging genomen". Daarmee dreigt een einde te komen aan de geschiedenis van een 74 jaar oud internationaal persbureau met meer dan 7000 abonnees in 92 landen, met 81 bureaus buiten de Verenigde Staten en met meer dan 1800 full-time staf leden. waarvan bijna een derde in het buitenland Levert dat niet een versterking op van de monopolie positie van de andere internationale nieuwsagentschap pen. een situatie waarover met name Derde-Wereldlan den al jaren klagen0 Drs. Max L Snijders, lid van het bestuur van het Internationaal Pers Instituut IPI), gaat in bijgaand artikel op die vraag in, veel aandacht voor wat de machtheb bers zeggen en doen. niets over wat ze misdoen en nalaten. Buitenlanders ont trekken zich gemakkelijker aan die druk dan eigen burgers En dat bete kent dat UPI nogal eens dergelijke me dewerkers moet overplaatsen, voor hun eigen veiligheid. Het is jammerlijk dat een dergelijke leverancier van nieuws over de hele wereld nu gedoemd lijkt te verdwij nen. Ieder gewetensvolle redactie ge bruikt de berichten van de grote pers bureaus om te „checken": kijken of de berichten uit verschillende bronnen elkaar bevestigen en aanvullen. En het verdwijnen van UPI betekent dat vooral ten aanzien van de Verenigde Staten een belangrijke „check" weg valt. Dat geldt niet alleen voor de redacties van radio- en televisiesta tions en van kranten, maar ook voor die van kleinere, nationale persbu reausdie op UPI zijn geabonneerd. I)at zijn er 39. van Qatar tot Polen, van Ko rea tot Brazilië. Ook ons eigen ANP be hoort daartoe. monopolisten Het gevaar voor verschraling van dc in ternationale nieuwsstroom is dus aan wezig. Maar met alle gevaren worden ook werkelijkheid. Monopolisten kun nen misbruik van hun macht maken. Maar ze doen het niet altijd. Soms om dat hun eigen gevoel voor fatsoen hen ervan weerhoudt - of, in het geval van persbureaus, hun journalistieke gewe ten - of omdat ze weten dat ze kritiek en tegenmaatregelen kunnen verwachten als ze hun monopolie misbruiken Bij de grote westerse persbureaus is sprake van beide omstandigheden. Ze maakten toch al niet veel misbruik van hun monopolie, maar door de in ternationale discussie over hun rol in de wereld die de laatste zes, zeven jaar in en om Unesco raast, zijn ze zich er meer dan ooit van bewust geworden dat ze in glazen huizen werken. Als UPI straks verdwijnt zal die waakzaam heid nog toenemen en zullen kranten, en krantencombinaties, radiostations en televisie-organisaties nog eerder geneigd zijn dan nu al 0111, als ze dc nieuwsverzorging van de agentschap pen onvoldoende vinden, eigen men sen uit te sturen naar de plaatsen in dc wereld waar zich belangrijke ontwik kelingen afspelen. jn 1873 werd in Montsouris (Berg- Imuis dus. wat voor weer ver- wacht de Bergmuis?") de Franse meteorologische dienst opgericht Sinsdien hebben de Franse meteo rologen iedere dag trouwhartig de weerkaartjes bijgehouden. Ook op de 28e juni 1873. En op de 28e juni 1874. En op de 28e juni 1875. en zo maar door. tot ze op de 28e juni 1981 op een merkwaardige ontdekking stuitten, die ik ook al gedaan had. zij het zonder de ruggesteun van al hun cijfermateriaal: om 2 uu middags was de temperatuur in Parijs 11 graden Celsius, en nooit eerder, sinds de oprichting van de Bergmuis in 1873 was een zo lage temperatuur op de 28e juni in Pa rijs gemeten. Het kan natuurlijk zijn dat het op 28 juni 1872 in Parijs maar 9 graden was, maar het kan net zo goed zijn dat het niet eerder op een 28e juni in Parijs zo koud was als op 28 juni 1122. We toeten het niet. De Bergmuis functioneert immers pas sinds 1873. ruitenwissers Die zondag, de 28e juni, en ook de zaterdag daarvoor, de 27e juni waarop ook alle voorgaande kou- derecords gebroken werden, had den wij met feilloos instinct uilge kozen voor onze reis per auto van Broek in Waterland naar St. Jean- la V'tre. een dorpje dat ongeveer 600 kilometer ten zuiden van Panjs ligt. We hebben er twee dagen over gereden, die twee beroemde dagen dus waarop het koudefront, de re gen, de wind en bliksem en donder geschiedenis schreven in de meteo rologische annalen van Frankrijk Want het was met alleen maar koud, voor de tijd van het jaar. maar daarbij regende hei ook nog hellebaarden, zoals de Fransen zeggen zodra wij van oordeel zijn dat het ouwe wijven regent. Het TRIJFEL Nico Scheepmaker was zelfs zo. dat het harder ging regenen naarmate we het zonnige zuiden dichter naderden. In feite hadden we tijdens onze tocht, maar met twee weertypes te maken: hei mooiere weer. waarbij de ruiten wissers slechts in de eerste langza me stand hun hypnotische taak hoefden te vervullen, en het slech-, tere weer, waarbij de ruitenwissers in de tweede snellere stand heen en weer zwaaiden. stuntvlieger! Toch moeten er voor mijn gevoel enkele minuten van droogte zijn ge weest. even voorbij Meaux, toen we naar links waren uitgeweken om de knoest Parijs te mijden. Rijdend op een secundaire tweebaansweg zagen we voor ons iets in de lucht dwarrelen. Eerst dachten we: een vlieger, daarna: een modelvlieg tuigje bestuurd vanaf de grond. Maar toen we wat dichterbij kwa men zagen we dat het een eenmoto- rig vliegtuigje was' dat aan het stuntvliegen was. Ik zette de auto aan de kant en we stapten uit. Was het toen dan toch even droog, oj merkten we de regen gewoon niet op? Het vliegtuigje steeg recht om hoog. en zette toen een „vrille" in. een tolvlucht, waarbij het rond draaiend als een boomblad recht standig naar de grond viel Vlak boven de grond trok de piloot het toestelletje weer recht en vloog om hoog. om op honderd meter hoogte nagenoeg pas op de plaats te ma ken, en heel langzaam om zijn ver ticale as te draaien. Ik had dit soort luchtacrobatiek natuurlijk wel eens op de film ge zien. bij luchtgevechten in de Eer ste Wereldoorlog, maar nooit in het echt. En ik vond het. behalve een belevenis, ook onmenselijk eng Eén klein foutje, een kleine hape ring in het mechaniek t van die klei ne foutjes en haperingen die je als automobilist 99 van de 100 keer straffeloos kunt maken), is bij dal stuntvliegen ongetwijfeld fataal Toen het vliegtuigje ten slotte land de. voelde ik mij vooral opgelucht Een week later zou blijken waar om. .Je ne suis pas une casse-cou" ik ben geen waaghals, had Fra- nVooise Géminel ooit gezegd ..Ik doe alleen wat ik weet clat ik kan". Toch was ze tijdens een demonstra tie stuntvliegen in Luneville te plet ter gevallen in haar „Cap 10" Ze sendertig jaar was ze. ongetrouwd, apothekeres in Nancy. Vice-we- reldkampioene in 1978 in Tsjecho- Slowakije, vastbesloten wereld kampioene te worden, dit Jormi dabele, eenvoudige, teruggetrok ken levende meisje" 1ik citeer 'de voorzitter van de club). Op een hoogte van honderd meter had ze haar eerste „tonneau" 1Tolvlucht1 ingezet, iets te vroeg wilde ze aan een tweede beginnen, ze had toen waarschijnlijk iets te weinig snel heid. vloog (ondersteboveni 'te laag om het toestel nog te kunnen op trekken. raakte met het hoogteroer de kruin van een boom en stortte neer Was zij dat geweest, die ik een week eerder, met angst in het hart. nog nét niet had zien neerstorten'' Wie weet. Meaux wordt in de Fran- ce-Soir genoemd als het vliegveldje- waar ze les kreeg

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1981 | | pagina 4