PLANKZEILEN
zonnebloem-tocht SCHIP IN REP EN ROER
extiA
9al duurt het honderd jaar
ik wil weten hoe die zaak zit9
ZEEUWSCH-VLAANDEREN 3
UUDAG 24 APRIL 1981
van De Braakman waardoor er een be
tere verdeling komt van gebruikers op
de drukke kreek. „We moeten dan wel
een eind over het weiland van een boer
maar dat levert geen problemen op.
Tollenaar, de pachter van die wei aan
de Noorddijk. hebben we verzekerd dat
we niets zullen vernielen. Als wij daar
met onze planken terecht kunnen komt
er meer ruimte voor de dagrecreatie",
aldus van Leeuwen.
Tollenaar had geen bezwaar maar het
recreatieschap voelt bitter weinig voor
de voorstellen van de plankzeilers- De
oorzaak hiervoor ligt grotendeels in de
onwil van een groot aantal leden van de
surfclub om havengeld te betalen. De
Isabella-jachtwerf. die ook de haven ex
ploiteert, heeft het recht om een bijdra
ge te vragen aan iedere gebruiker van
De Braakman. Voorzitter Van Leeuwen
vecht dat recht aan omdat hij vindt dat
mensen die geen gebruik maken van
die haven daar ook niet voor moeten
betalen. ..Dat havengeld op zich hoeft
geen problemen op te leveren. Het gaat
er ons om dat we nog nooit zwart op wit
een bewijs hebben gekregen dat we in
derdaad moeten betalen Tot nu toe
heb ik nog nooit een contract gezien
waarin staat dat Isabella meer mag dan
een jachthaven exploiteren. Als ze la
ten zien dat wij verplicht zijn om dat
havengeld te betalen zullen we dat
voorleggen aan onze leden. Dan is het
betalen of wegblijven. Na diverse malen
heen weer gepraat en geschrijf met het
dagelijks bestuur van het recreatie
schap kwam er een regeling uit de bus.
Er verscheen een slagboom op de Fa
zantenlaan in De Braakman, dit om de
plaats van waar de surfers te water gin
gen af te sluiten. Het gevolg was wel dat
de slagboom alleen open ging voor
mensen die een jaarkaart hadden en
mensen die 5.85 wilden betalen. Voor
dié prijs mocht je niet alleen varen
maar ook gebruik maken van een door
Isabella-jachwerf aangeschafte 'sani
taire container' waarin een toilet en een
douche alsmede kleedgelegenheid aan
wezig waren. Aanvankelijk leek het er
op dat de strubbelingen met de WVZV
nu uit de wereld waren maar dat was
van korte duur.
veelgeld
„Je mocht alleen door die slagboom als
je 160 gulden betaald had. Maar dan
moest je ook nog een kaart kopen om
die slagboom te kunnen bedienen. Dat
houdt in dat onze leden alleen voor het
varen op De Braakman een dikke 200
gulden kwijt zijn. Als je dat vergelijkt
met andere prijzen op ander water dan
is dat erg duur. Op het Veerse Meer heb
je alle voorzieningen en daar is het va
ren ook nog eens gratis. Je krijgt het
idee dat het water op De Braakman
harder slijt van onze planken dan elk
ander water in Nederland. Een betere
reden voor die unieke prijsstelling kan
ik niet vinden", vertelt de-voorzitter
van de WVZV. Directeur Snoeren van
de Isabella jachtwerf begrijpt de hou
ding van Van Leeuwen niet helemaal.
..We hebben er altijd alles aan gedaan
om te zorgen dat die club het naar haar
zin had op De Braakman. Toch zijn er
vorig jaar problemen gerezen over de
hoogte van de tarieven. Ik denk. dat
Van Leeuwen zich wat laat misleiden
door het woord havengeld. Het gaat
niet om havengeld maar echt om vaar-
getd. De andere watersportvereniging
die op De Braakman vaart. Vremdijck.
Veel bezoekers van De Braakman den
ken dat ze voor 5,85 een zeilplank
kunnen huren.
heeft geen moeite met de tarieven. Die
hebben al een tijdje geleden betaald",
reageert hy.
De directeur van de werf meldt verder
dat. er maar een gering aantal mensen
problemen maakt over de tarieven.
..Diewindsurfclub vormt maar een frac
tie van alle zeilers op De Braakman.
Om de surfers terwille te zijn heb ik een
flink bedrag geïnvesteerd in kleedac
commodatie en dan is het weer niet
goed volgens meneer Van Leeuwen Ik
heb het idee, dat de extreme eisen die
hij stelt niet gedragen worden door de
meerderheid van zijn leden. Wat dat be
talen betreft is het ook maar een klein
groepje rond hem datdaar niet aan mee
doet. Hy vertelde me laatst dat hij geva
ren heeft en dat hij vindt dat het water
vrij is. Daar moeten we het dan maar
mee doen", aldus Snoeren. Dat de wind-
surfclub niet op de hoogte is van het
contract betwijfelt hy: ..Daar heb ik
hem een aantal kopieen van gestuurd".
Na deze problemen heeft de gemeente
Temeuzen zich met de zaak bemoeid.
Er is een nieuwe verordening aangeno
men. waarin staat dat gebruikers alleen
een vaarvergunning krijgen als ze kun
nen aantonen dat ze havengeld hebben
betaald aan de Isabella jachtwerf Men
sen die zich niet aan, deze verordening
houden kunnen erop rekenen datze een
proces krijgen. Volgens Van Leeuwen
houdt dat in. dat de overheid het parti
culier belang bevoordeelt boven het al
gemeen belang
..Al duurt het 100 jaar. ik wil weten hoe
de zaak precies in elkaar zit. Al moet ik
door tot aan de raad van staten", is zijn
commentaar.
Eén van de lerinemers van de Isabella
jachthaven neemt wat afstand van de
problemen. „Het gaat natuurlijk over je
klanten en daar moetje beter goed mee
overweg kunnen. Aan de
ndere kant. als ik een auto heb en ik wil
rijden, dan moet ik tok wegenbelasting
betalen".
Begin april heeft een gesprek plaatsge
vonden tussen het bestuur van de wind-
surfvereniging en het dagelijks bestuur
van het recreatieschap 'De Braakman'.
Beide partijen hielden aan hun stand
punten vast. Vab Leeuwen en zijn colle
ga-bestuursleden waren van mening
dat het recreatiesihap niet hard kon
maken dat havengeld verschuldigd
was.
Voorzitter Rekveld van het recreatie
schap stelde, dat er sprake was van een
erfenis vanuit het verleden waarin de
gemeenten Hoek. Philippine en Bier
vliet de exploitatie tot 2018 aan de Isa
bella jachtwerf in erfpacht hadden ge-
gevén.
Hierdoor ls de tariefstelling een zaak
van de werf, waarin het schap alleen
kan bemiddelen. Doordat het menings
verschil niet uitgepraat kon worden, le
verde de bespreking niets op. De tegen
stelling tussen het recreatieschap en de
surfclub is zelfs nog veriroot.
Van Leeuwen maakte zyn dreigement
waar en schakelde de Raad van Staten
en de Consumentenbond in. In afwach
ting van hun antwoorden zal De Braak
man ook dit jaar regelmatig 'gekraakt'
worden door plankzeilers.
Tekst: Frans Kolijn, -
Foto's. Camile Schelstraele.
ten. Leuk is aat niet maar ae visser
moet wel weten dat zo'n ongelukje al
leen in de leerfase op kan treden. Als je
wat langer bezig bent. vaar je elke rich
ting uit die je wilt".
Om deze strubbelingen te beperken
zorgen geoefende plankzeilers er voor
dat beginners zoveel mogelijk begelei
ding krijgen. Naast lessen op de simula
tor (een windsurfplank op het droge
waardoor niet iedere fout direct be
straft wordt met een nat pakwordt ook
aandacht geschonken aan de rechten
en plichten op het water, zodat de
plankzeiler weet wat hem te doen staat
als een zeilboot of een andere plank op
hem af komt.
theorie
„Naast practische kennis is het ook no
dig dat er wat aan theorie wordt ge
daan. Daar heb je niet alleen bij wed
strijden maar ook als je zomaar wat
rondvaart erg veel baat bij. Als je dat
allemaal onder de knie hebt. ben je
zover dat je je ook buiten de dijken kan
gaan wagen. Daarvoor moeten dan wel
wat extra voorzorgsmaatregelen ge
troffen worden. In principe vind ik dat
windsurfers nooit alleen moeten gaan
varen. Je kan nog zo'n goede zeiler zijn
als er materiaal-pech in het geding is.
begin je alleen niets meer. Stel dat je
mast breekt en je bent een flink eind
van de wal. hoe kom je dan terug?",
vraagt Van Leeuwen zich af.
Om deze reden is er by wedstrijden van
de WVZV altijd een motorboot in de
buurt. Om de veiligheid nog te vergro
ten worden er bij de jaarlijkse toertocht
op de Schelde, waarbij vanaf de Zwarte
Polder bij Nieuwvliet naar De Braak
man wordt gevaren, zoveel mogelijk
zeewaardige jachten als begeleiders ge
charterd. „Bij zulke tochten is het op
vallend dat er veel mensen de gevaren
op de Schelde onderschatten. Het eer
ste jaar dat we die tocht organiseerden
moesten we al een stuk of tien mensen
van de plaat halen omdat ze daar vast
gelopen waren. Die hadden geen notie
van de stromingen en de speciale vaar-
techniek die op zee nodig is om daar te
komen waar je wilt".
Van Leeuwen wordt lyrisch als hij pro
beert om het gevoel dat een surfer op
zee ondergaat onder woorden te bren
gen. „Dat dansen over die golven en de
\oorzitter Van Leeuwen van de ivind-
surfvereniging
Drie jaar geleden werd de Windsurf Vereniging Zeeuwsch-Vlaanderen opgericht. Rond die tijd
waren auto's me een zeilplank op het dak al een vertrouwd gezicht in Nederland. Zeeland, een
deale provincie voor liefhebbers van de watersport, bleef zeker niet achter bij de rest van
\ederland. De ontwikkeling van de plankzeilsport verliep in deze provincie zo mogelijk nog
iiormachtiger. Zo'n tien jaar geleden, toen de plankzeilsport in Europa geïntroduceerd werd, zag
iet er niet naar uit dat deze nieuwe loot aan de watersportboom zoveel beoefenaars zou trekken.
Ervaren zeilers waren erg sceptisch over dat smalle plankje met dat kleine zeil. In perspublicaties
ïerden de pioniers in Europa 'doeldrieste kerels op strijkplanken' genoemd.
;ag duurde deze gereserveerde hou-
-E niet. Steeds meer mensen begre-
xadat de zeilplank zonder roer wend-
aarder en beter bestuurbaar was dan
:«uge zeil- of motorboot. Het gevolg
nsdat steeds meer watersporters hun
nlboten van de hand deden en over
zien op de zellplan. Niet alleen de
unschafkosten lagen een stuk lager,
»k de problemen omtrent winterstal-
Eigén ligplaats warert direct van de
san.
X Nederlandse textielfabriek die de
rJplank in Europa introduceerde en
induceerde was erg succesvol met de-
i'produkt-inoovatie'. In 1972 verkocht
«bedrijf tien planken. Ondertussen is
it afeet gestegen tot een dikke 30.000.
Het eind van deze ontwikkeling is nog
jng niet in zicht. Prognoses voor de
tomende decennia reppen over een
froei van 100.000 nu tot het zesvoudige
81990. Deze onstuimige ontwikkeling
szeker niet altijd zonder strubbelingen
srlopen. Het toenemende beslag op
«recreatiewater door de plankzeilers
jvaak een doorn in het oog van zeilers,
lissers en zwemmers. Daarnaast komt
tok de beroepsvaart in contact met de
iindsurfers. Steeds meer plankzeilers
sagen zich buitengaats en komen daar.
uak zonder kennis van boeien en der-
gelljke. in de vaargeul van de zeesche
pen terecht. Om hier een eind aan te
Baken en ook om de beginnende zeilers
legen zichzelf te beschermen, worden
ran overheidswege verordeningen ult-
tevaardigd.
Dok de windsurfvereniging Zeeuwsch-
Vlaanderen heeft te kampen met bo-
rangenoemde problemen. Sinds de op
lichting van de vereniging zyn er wry-
nngen geweest met vissers, zwemmers
ai andere watersportverenigingen.
Daardoor werd het hoofddoel van de
dub, het stimuleren en bekendheid ge-
ten aan de plankzeilsport, wel eens
naar het tweede plan gedrongen. Toch
wide de vereniging alles in het werk
mi de andere gebruikers van het water
lebetrekken by haar plannen. Voorzit
ter Van Leeuwen is ei-van overtuigd dat
foorlichting aan en overleg met andere
clubs noodzakelijk is: „Op die manier
sorden de mogelijkheden en beperkin-
•tn van het windsurfen over en weer
iuidelyk. Dit voorkomt dat er onnodi-
jf wrijvingen ontstaan. Iedereen wil op
ajn eigen manier recreeren. Als je als
nndsurfer geen rekening wil houden
met zwemmers en vissers, ben je vol
gens mij op de verkeerde weg. Dat wa
lt: is van ons allemaal maar als je dan
met in staat bent om ook de belangen
Tan andere gebruikers te onderkennen,
rordt die ontspanning vergald door ïr-
ntaties en ruzie".
Om dit te voorkomen vindt Van Leeu-
ren het noodzakelijk dat zwemmers en
vissers en hun verenigingen op de hoog-
gebracht worden van het windsurfen.
Als iemand expres door een lijn vaart,
tan ik goed begrijpen dat die visser
óaar kwaad om wordt. Toch gebeurt
eet vaak dat beginnende windsurfers,
die hun plank niet onder controle héb-
ten, by zo'n visser tussen het riet schui-
manier waarop je van de golfslag kan
profiteren, geven varen op zee een apar
te bekoring.'Daar onderga je alle moei
lijkheden van het grillige wateropper
vlak met wisselende windrichting en
verraderlijke stromingen. Als je die de
baas wordt. geeR dat een geweldige vol
doening".
beroepsvaart
Toch zijn er by het varen op zee nog
meer gevaren dan de al vermelde.
Plankzeilers op zee krijgen te maken
met beroepsvaart en dat kan tot allerlei
vervelende incidenten leiden Net zo
min als de gemiddelde plankzeiler weet
wat de mogelykheden zyn van een bin
nenvaartschip of coaster kan de be
manning van die schepen inschatten
hoe zo'n gekke plank met dat zeil zal
reageren. Van Leeuwen: ..We moeten er
voor zorgen dat ook met die mensen de
verhoudingen goed blijven. Zelf heb ik
een aantal jaren gevaren, dus ik weet
wel wat er te koop is op zee Daarom
vind ik het ook de normaalste zaak van
de wereld dat windsurfers uitwyken
voor de beroepsvaart. Zo'n plank is veel
makkelijker te manoeuvreren en een
schipper kan zich rotschrikken als hy
vlak voor zyn boeg een plank op ziet
duiken. In onze club is de gouden stelre
gel dat we die schepen altyd achter
langs passeren
Windsurfers die welgemoed alleen de
zee optrekken verliezen vaak éen detail
uit het oog. Met hun kleurige zeilen zijn
ze ervan overtuigd dat ze vanaf grote
afstand zichtbaar zyn. Onder normale
omstandigheden gaat dat wel op maar
als er problemen zyn en het zeil ligt in
het water is het gedaan met de duide
lijkheid De plankzeiler, die op die ma
nier in moeilijkheden raakt, moet veel
geluk hebben om nog opgemerkt te
worden.
Ondanks de goede wil en de positieye
instelling van de surfclub lopen niet alle
zaken op rolletjes In het korte bestaan
van de club werd erg vaak de pers ge
haald Meestal ging het dan echter niet
over wedstryden of sportieve resulta
ten maar kwamen de problemen met
het recreatieschap De Braakman en de
daar huizende jachtwerf Isabella op de
proppen. Deze problemen hebben het
bestuur van de WVZV erg veel tyd en
ongenoegen opgeleverd. Dat ongenoe
gen lijkt trouwens niet alleen van de
kant van de plankzellers te komen. Ei
genlijk spitst het meningsverschil zich
toe op twee zaken. In de eerste plaats
zyn alle gebruikers van De Braakman
verplicht hun vaartuigen via de haven
van de Isabella-jachtwerf te water te la
ten. Door deze regel wordt het voor de
surfclub vrijwel onmogelijk om daar
een reglementaire wedstrijd te organi
seren. Zeker op zonnige dagen is het
voor de havenmond een drukte van be
lang. Verplaatsen van de wedstrijd mag
wel. maar dan moeteri alle planken toch
via de haven De Braakman op. Dit is
een erg moeilijke zaak omdat de beno
digde materialen voor de jury i vlaggen
en dergelijke) ook een heel eind meege
sjouwd moeten worden. Door deze regel
gebeurt het regelmatig' dat huurders
van motor- of roeiboten in paniek raken
wanneer zy een veld van een dertig zeil
planken op zich afzien stuiven. De club
heeft diverse malen gevraagd om de
zich te verplaatsen naar de andere kant
Windsurfers op de Otheense Kreek in Terneuzenvaak moeilijkheden".
Met 'De Zonnebloem' het zeegat uit. Schip in rep en roer: hossen, springen en
dansen. En zingen: 'We gaan nog niet naar huis. nog lange niet, nog lange
niet...'. De muziek haakt gretig in en speelt dal droevige lied: 'Als hel schip op zee
gebleven is...'. Benedendeks bij de toiletten staat een klustertje mannen met de
hoge nood manmoedig te verdringen, ,,'t Is ier wé hoed, Zegt de uiterst rechtse,
„ma 'k most d'r vanmorreg'n \vè vroeg uut". Met jolige tred komt een medewer
ker van 'De Zonnebloem' het trapje af en stapt vastberaden het urinoir in. Het
klustertje mannen gaapt hem verbaast na. 'Amma, die deure is wè op'n...'.
Dejaarlykste boottochten van 'De?on- blije gezichten al. de tocht haalt zieken
nebloem' Het heerlijk dagje is geko
men: zo'n tweeduizend langdurig zie
ken en gehandicapten van 'De Zonne
bloem' m Zeeland kiezen rond deze tijd
voor een dagje het ruime sop Of hebben
dat al gedaan, zoalsdmsdag de afdeling
Groot-Terneuzen en de regio Kanaalzo
ne Zeeuwsch-Vlaanderen Medewerk
sters van 'De Zonnebloem' hebben het
er druk mee. Weken van te voren al wor
den de eerste voorbereidingen getrof
fen. vele vergaderingen worden aan de
boottochten gewijd.
Voor de boottochten van 'De Zonne
bloem'. hel jaarlijks uitje voor vele
langdurig zieken en gehandicapten be
staat een enorme belangstelling Elke
vaartocht wordt door zo'n 170 tot 200
gasten meegemaakt Zij worden op de
tochten begeleid door enkele tientallen
medewerksters van 'De Zonnebloem
een verzorgmgsgroep van de EHBO. en
kele geestelijken en een arts. ..Het is
fantastisch dat je zo'n dag kunt verzor
gen". zegt een medewerkster van de af
deling Groot-Terneuzen. „Een stukje
sociale inspanning, 's Morgens zie je de
en gehandicapten tyt hun isolement.
En dat is de beloning voor ons werk".
Dinsdagmorgen, even na achten. Bij de
oude veerhaven in Terneuzen schepen
een kleine tweehonderd zieken en ge
handicapten zich in op het motorschip
'De Scheldevallei' Een aangepast
schip, dat via het nationaal bureau van
'De Zonnebloem' wordt afgehuurd. Een
behandelkamer en bedden voor even
tuele calamiteiten, alles gelijkvloers,
een lift naar het buitendek.
De weergoden laten het dinsdag even
wel afwetenslechts een enkeling w aagt
zich even buiten. Het mag de pret niet
drukken: binnen is er vertier zat. Enke
le tientallen medewerksters van De
Zonnebloem' ('De Zonneblommetjes'»
lopen af en aan om het de gasten naar
de zin te maken. Dat begint al vlak na
het vertrek taart en koffie. En dat alles
wordt geserveerd met een glimlach en
een kwinkslag
„Ben ie suikervrij?", vraagt een 'Zonne-
blommetje' meewarig aan een taartwei
geraar. En op diens ontkennende ant
woord „Ach man. neem er toch één
daar krijg je krulhaar van". De man
strijkt zich verschrikt over ziin kale
schedel'De Scheldevallei' passeert
inmiddels de kerncentrale in Borssele.
'De Zonnebloem -voorzitter grijpt de
microfoon en zegt: „Rechts rijden we
net voorbij de kerncentrale". Een gast
repliceert: ..En hebben we dan geen last
van de banden? Dezelfde man even
later, met een blik op een gezette dame
met krukken ..Op dit schip moetje ei
genlijk krukken hebben met een kom
pas en telescopische schokbrekers'
'De Scheldevallei' stampt inmiddels
door Vüssingen wordt gepasseerd, met
de roestige resten van de voor de rede
van Temeuzen gezonken binnenvaar
der "Isola Het Kanaal door Walcheren,
met de vele bruggen tussen Vlissingen
en Middelburg. Dan Veere. het Veerse
Meer. rondvaart en terugtocht.
rustig
De Sluiskilse pastoor H. van Doorn (hij
zou later op de dag nog van zich doen
spreken dooreen langdurige en perfec
te vertolking van de Vogeltjesdansi is
na het middagmaal in de catacomben
van 'De Scheldevallei' aan de afwas ge
zel. De keuken: negen medewerksters
van 'De Zonnebloem' maken er de vele
drankjes en hapjes klaar. En wassen
af: 630 kopjes. 210 soepkoppen. 420 gla
zen. Zestig potten koffie gaan er door.
De medewerksters boven hebben het
echter niet minder druk: „Nog nooit
zo'n rustige dag geliad als vandaag.
Maar straks ga ik toch even liggen",
mompelt er één.
..Ik ben hier niet direct voor het geeste
lijk vlak", zegt pastoor Van Doom in
een rustig moment ten overvloede. „Bij
de mensen zijn. een praatje maken. De
medewerksters hebben het constant zo
druk. aat ik één van de weinigen ben die
echt tyd heeR voor de mensen. Ik doe
dit werk graag contact met mensen ls
immers altijd leuk".
Het loopt tegen vieren: polonaise-tijd.
Maar eerst worden er nog gauw wat sou
venirs aan de man gebracht. Kettink
jes, broches, manchetknopen. lej>eltjes.
De nieuw verworven kleinoden worden
vrywel direct van hun verpakking ont
daan En dat 'Zonneblommetje' zegt:
'Die lepeltjes moet je met kopen, die
verkleuren by het leven' De man ne
geert haar. maar zegt dan teleurge
steld: 'Erzitspelingop'. Vlijtige handen
grijpen in. en drukken hem een nieuw
doosje in handen.
En dan is het hossen geblaz^p. Mede
werksters van 'De Zonnebloem' voor
op. zelfs de keukenploeg is uit het bin
nenste van 'De Schelde-vallei' naar dek
gekaluteerd Rolstoelen worden behen
dig door de smalle looppaden gema-1
noeuvreerd. De vogeltjesdans is favo-
riet. ook bij pastoor Van Doom. Na af
loop zegt hij bezweet: 'BegrijpJe nu wat
ik bedoel...'
