zenden zal
groeien
dn verdwijnen
ntt: het is toch verb»
1/
15 DECEMBER 1979
zate rdag k rant
O
:J -Sri'
blunders
Alias van de letterkunde als boek
van de maand. Dc pen Is slecht ge
probeerd vindt Hans van Straten
die leen aantal) blunders telt.
vlinder
Wolkers' nieuwste 'De
doodshoofdvlinder' doet (te vaak
een beroep op wat achterhaalde
schokeffecten letterkundige kro
niek van Hans Warren
rwanda
De arts in Rwanda is een belangrijk
mar Klaas Tjoelker. vrijwillig
werker in het ziekenhuis van Ki-
linda, schrij.fl. erover iRwanda
puzzel op pagina 29
lust
zrstand.
oen' is in volle gang.
planten
Ook rohd de kerstdagen zijn er veel
bloeiende planten in de. huiska
mers mogelijk..
jan is ian
Het schrijven van een song is be
langrijker dan de uitvoering, zegt
Janis Ian 'die zowel het een als hel
ander doeti.
iaf3maart volgend jaar is de 27-Megahertzband niet langer een verboden radiokanaal. Het
lal/endamateurs kan legaal uitgroeien tot - zo verwacht de PTT - één miljoen Nederlanders
komende tien tot vijftien jaar. Mensen die zend- en ontvangapparatuur willen hebben om
gesprekken met soortgelijke liefhebbers te voeren, kunnen voor bedragen vanaf 250
inde apparatuur kopert en voor 25 gulden per jaar de zendmachtiging. Te veronderstellen
dat hiermee de >blemen zijn vervluchtigd, is een regelrechte misvatting.
tisch" zal er vermoedelijk niet zo veel
verschil zijn.
Een verhaal op zichzelf is het zendver-
mogen. Op het ogenblik is dat vijf
watt. hetzelfde als wat in de VS is toe
gestaan. „Nee", roept de PTT dan met
een merkwaardig gevoel voor realiteit,
„op het ogenblik ls er niks. Het is toch
verboden'" Tja. Die nlet-bestaande
vijf watt heeft overigens voor omwo
nenden het wonderlijke en soms ont
hutsende gevolg dat zij plotsklaps
stemmen kunnen horen opklinken uit
hun tapedeck of platenspeler en zelfs
hun elektronische orgel.
Om die storingen te beperken - zy
kunnen niet worden uitgesloten - heb
ben de Europese PTi-bedrijven het
uitgangsvermogen bepaald op 0,5
watt. Dat betekent dat ieder die op het
ogenblik uitzendt, nieuwe apparatuur
zal moeten aanschaffen, want de be
staande apparatuur blijkt niet omge
bouwd te kunnen worden
Ook dat kan wel vergeten worden. Op
dit moment zijn er al zo'n 80.000 ille-
it jeukend tussen een achter
inlopende, hoho-roepende PTT
i*a',aag groeiend leger bandelo-
rpiraten. Met het vrijgeven van
Mand (elf meter) is er immers
ilseen verdrag. Echter, het pro-
bdatslechts één partij, de PTT,
ideralle omstandigheden geroe-
voelen het verdrag na te leven,
27-Mc-band is slechts voor
dijk vrijgegeven, en verder is er
enorme hoeveelheid 'ether'
atrent mets anders is geregeld
Kte gebruik ervan voor ama-
rtibcden is.
I maakt zich dan ook weinig
De praktijk zal wel uitwijzen,
liaan de Haagse Kortenaerka-
itigd, dat de twaalf peilauto's
ei-fgebroken door stad en land
Ddeetherschurken bij hun on-
Itoen te grijpen, eerder gezel-
ullen krijgen van meer zulke
p, dan dat zij a^n rust te
allien roesten.
u die zich van deze ontwikke
ldst is, is Ingenieur Willem
Nieuwkoop. Samen met zijn
ielmse vriend ingenieur Dick
heefthjj de Nederlandse Com-
Se Federatie opgericht. Zich
nóaan de ANWB, die richting-
plaatst om het wegverkeer te
en, willen de heren Bos en Ni-
'talloze bezitters van een 'bak-
"denu nog illegale zend- en
apparatuur wordt genoemd,
)pde technisehe en reglemen-
igelljkheden en onmogelijkhe-
hel nieuwe 27-Mc-besluit, de
Ingsregeling algemene radio-
Ifatie(MARC)
derhetgras van PTT's vrijge-
kliullt wel een addertje. Im-
nduag de dag zendt iedereen
dkkie heeft weten te bemach-
ether in wat hij wil. Vooral
m niet zelden ook reclame.
Naatje spelen" is zo echt als
we dan bovendien nog een
rizaken zover weet te krijgen
Uizendingen te sponsoren, is
il boven Jan.
he vrijheid
dr 'Micsluit opent een vrije
W lelijkheid, maar beperkt die
uien (van de 27 die daarvoor
Europese afspraak beschik-
1 gesteld - de Westduitsers
frl" gekregen), voor appara-
Pfleen maximaal uitgangsver
bod watt en voor lieden van'
Jt"'iaarDat zijn dan al drie
fen, met de begrenzing van
Nverraogen als beiangri jk-
ie tfl f1^ n'c'cioor iedereen nage-
G00I ',n worden en waarvoor de
^wagens dus bij de hand
mhouden.
Is niet alles Want de gebrui-
vrije band mogen zich al-
Ihouden met onderlinge ge-
Uitzending van muziek ls
Nocpem alleen toegestaan
a«ip i auteursrechten voor ge-
Nien en op grond daarvan
Nten worden. Zo staat het.
n M "urswet.
"zekerheidshalve maar een
p'Qcr gegaan. Alle muziek is
met inbegrip van de
'Wede vrije zendamateur uit
rbfmeteigen instrument ten
gehore zou vchlen brengen. Niks sere-
:>ad' s aan de buurvrouw; meneer
PTT wil hit niet en dus mag het niet.
En diezelfde PTT wordt dus op grond
van zijn eigen overwetgeving ge
noopt opnieuw de peilwagens te be
klimmen, want 'illegale' zendama
teurs die nu doen waar ze trek in heb
ben doen dat ook vanaf 3 maart.
Uitzending van reclameboodschap
pen is eveneens verboden, om maar
helemaal te zwijgen van de volledige
radioprogramma's; beide op grond
van de Omroepwet. Toch is de huidige
illegale praktijk vermoedelijk een re
delijk goede aanduiding van wat de
ether vanaf 3 maart volgend jaar ten
gehore zal brengen. „Programma
galen die slechts enkele tientjes heb
ben moeten uitgeven om de appara
tuur te bemachtigen. De nieuwe appa
ratuur - van de circa 40 aangemelde
toestellen beeft de PTT er tot dusver
tien goedgekeurd - gaat aanzienlijk
meer kosten. De oude spullen liggen
op 3 maart natuurlijk ook nog wel in
deze of gene winkel, en de handel zou
zichzelf niet zijn wanneer deze onwet
tige vijf-wattsapparatuur over een
poosje niet „voor een prikkie te koop"
zou zijn „zolang de voorraad strekt
Daarnaast zijn de mensen die zich tot
deze vorm van ongecompliceerde
communicatie aangetrokken voelen,
over het algemeen niet de kapitaal
krachtigsten. Ingenieur Bos van de
NCF schat dat veruit de meesten moe
ten worden gezocht In de bevolkings
laag die leeft van een minimaal tot een
modaal inkomen.
Dat juist deze mensen eind februari
1980 spoorslags naar de radio winkel
zullen draven om daar 250 tot 350 gul
den uit te geven voor zendspullen die
nu enkele tientjes kosten en dan
slechts eentiende leveren van het uitr
gangsvermogen dat hun tegenwoordi
ge apparatuur heeft ook al zal dat wei
nig verschil maken), is geen reële ver
wachting.
En daarmee is niet alles gezegd. Er is,
niet alleen in Nederland maar in de
hele wereld, een niet onaanzienlijke
groep die bestrijdt dat de overheid
het monopolie zou bezitten om radio
programma's uit te zenden. Met een
verwijzing naar het Verdrag van Ro
me over de rechten van de mens, vin
den zij dat iedereen die rechten heeft.
In Italië heeft de rechter als zijn oor
deel uitgesproken dat de zendama
teurs met die stelling gelijk hebben,
zodat nu elke Italiaan zijn eigen radio-
of tv-station kan oprichten nadat hij
een eenvoudige formaliteit vervuld
heeft. De gevolgen zijn niet uitgeble
ven. Het land telt thans een 2500 prl vé-
radiostations en niet minder dan 700
tv-programma's Door die enorme
aantallen zijn de Italiaanse FM-om-
roepband en de tv-kanalen 3 en 4 nage
noeg onbruikbaar geworden, vooral in
de grote steden.
Zover is het in Nederland nog niet, al
ligt zelfs de illegale tv-uïtzending hier
niet meer in het verschiet. Leidenaren
en bewoners van de Amsterdamse
Bijlmer zijn er reeds op getrakteerd en
het waren meteen maar pornofilms die
zij voorgeschoteld kregen. Wel begint
het verschijnsel privé-omroep steeds
grotere vormen aan te.nemen, voorna
melijk in de Achterhoek. Groningen-
Drenthe en ln de randstad, in welks
laatste geval plat-Haags de boventoon
meent te moeten voeren.
Deze veelal zelf gebouwde radiosta
tions opereren meestal op de midden
golf, hoewel de laatste tijd ook de FM-
band aan populariteit wint. De FM-
band die zij gebruiken bestrijkt de
frequenties tussen 104 en 1,08 Mega
hertz, wat overeenkomt met drie me
ter. Het is een van de gebieden waar
omtrent niets anders is geregeld dan
dat uitzending daarop voor particu
lieren is verboden.
Toch is een potentiële driemeterpiraat
reeds voor f 12,95 in de ether, afgaande
op de aanbiedingen in elektronika-
tijdschriften. Voor dat bedrag schaft
hjj zich een zender aan met één transis
tor en een bereik van enkele honder
den meters (afhankelijk van de dicht-
heid van de bebouwing). Voorzichtige
schatters noemen reeds een 4000 tot
6000 piraten op de drie-meterband.
De heren Bos en Ninaber zitten er met
hun NCF overigens niet om alle moge
lijke wildgroei aan te moedigen. Inte
gendeel, hun plannen zijn, uiterst am
bitieus, vooral gericht op een optimale
benutting van de mogelijkheden die er
vanaf 3 maart wettelijk zullen zijn. Wil
lem Bos ls er ruimschoots van op de
hoogte dat er nogal wat plaatselijke,
vaak doqr handelaars op poten gezette
verenigingen zijn. Maar waar volgens
Bos vooral behoefte aan blijkt te be
staan is een overkoepelende organisa
tie.
tis tot hun beschikking moeten kun
nen krijgen". De middelen daarvoor
denkt hij te vinden uit de iidmaak
schapsgelden van vier gulden per
maand, 43 gulden per jaar
Voor dat geld krijgen de leden maan
delijks het blad Break-break toege
zonden, waarvan het nulnummer in
middels is verschenen. Daarin staat,
„precies als in de Kampioen van de
ANWB", alle informatie die actueel
en relevant is. Het circa 50 pagina's
dikke, goed verzorgde blad heeft on
der meer rubrieken „voor de vrouw"
(afgestemd op communicerende huis
vrouwen), nieuws van handel en in
dustrie, een vragenrubriek en voorts
een reeks reportages.
Bos wil verder een juridische bij
standsafdeling in het leven roepen, on
der meer omdat hij bij het vrijgeven
van de 27-Mc-band nogal wat proble
men ziet opdoemen met. hulseigenaren
die toestemming voor plaatsing van
de benodigde zendantennes weigeren.
Hij ziet ook een reële aanvullingsmo
gelijkheid - door middel van de 27-Mc-
band - op het praatpalennet van de
ANWB, zowel voor pechlijders op bui
tenwegen en 'behoeftigen' aan boord
van schepen.
Ten slotte wil bos een storingsdienst in
het leven roepen. Dat is geen over
daad. Zoals gemeld, zal de vrije band
ook vanaf 3 maart nogal wat storing
blijven veroorzaken, waarvan de oor
zaak moet worden gezocht in het feit
dat bijna alle thuis-apparatuur (radio,
tv, versterkers, tape- en cassette
decks) door maar weinig fabrieken
niet storingsvrij is gemaakt.
beklag
overkoepelen
Voor dai doel is de NCF opgericht (in
Nieuwkoop), die zijn aandacht in
hoofdzaak in drie richtingen heeft ge
wend. In de eerste plaats op de com
municatie-amateurs zelf. In de twee
de plaats, fungerend als spreekbuis
van die amateurs en hun plaatselijke
verenigingen, in de richting van de
overheid, in casu de PTT. Ten derde
als 'Nederlandse afdeling' van de Eu
ropese federatie.
Het is een initiatief dat de heren Bos en
Ninaber niet door iedereen in grote
dank wordt afgenomen, maar tegelijk
is de aanmelding van „op dit moment
zo'n 8000" leden voor Bos voldoende
aanwijzing om op de ingeslagen weg
voort te gaan.
In navolging van de praktijk in de VS.
wil Bos de 27-Mc-band uitbouwen tot
een voor Iedere toegankelijk commu
nicatiemedium. Hl.j denkt daarbij niet
alleen aan de vrachtrijders, want die
hebben de weg al gevonden, ook aan
huisvrouwen, bejaarden, zieken en
pprinanent alleenstaanden Vooral de
bejaarden en de zieken, vindt Bos,
„zouden de apparatuur tegen kost
prijs van de fabriek, en vla de NCF gra
Er blijft overigens de mogelijkheid
tot beklag bij de Radiocontroledienst
van de PTT (02945 - 4041). Het moet
dan echter niet worden verwacht dat
de PTT de apparatuur komt ontstoren
bij hetzij degene die de storing ver
oorzaakt. dan wel die er de hinder van
ondervindt. „Wij hebben nooit staan
trappelen om de 27-Mc-band vrij te
geven", zegt de PTT openhartig ge
noeg en daarmee voldoende indicatie
gevend van de manier waarop de PTT
het probleem te lijf zal gaan.
De tegenzinnige houding van de PTT
blijkt ook uit het oordeel dat het
staatsbedrijf uitspreekt over de zen
dersverenigingen van dit moment,
„zy bevechten elkaar om het leven en
eerlijk gezegd zien wy geen verschil
tussen een plaatseiyke club en een die
zich landeiyk en overkoepelend
noemt".
Dat zy elkaar bevechten is zonneklaar,
getuige het geluidsbandje dat Bos
heeft van een van de dreigtelefoontjes
die hy enige tjjd geleden ontving van
een meneer uit Rotterdam. „Waarde
loze paardelul", zo schettert de man,
ene meneer Van Beest, onverhoeds
door Bos' zitkamer, „als jullie aan de
gang blijven. kom ik wel effe naar je toe
en dan kejje lache met je eigewyze rot-
porem"
Boos aandoende larderingen van Van
Becsts opvatting dat de Nederlandse
Communicatie Federatie aanvecht
bare pretenties heeft, want Van Beest,
die met zijn Nederlandse Citizenband
Federatie zo zijn eigen club heeft, ziet
zijn voortbestaan bedreigd. Ten on
rechte, meent Bos, die over dit soort
activiteiten zijn schouders ophaalt,
er het zijne van denkt, de man vrien
delijk te woord staat en na beëindi
ging van het telefoongesprek de
draad weer opvat. Maar dat het in het
wereldje van dc zendamateurs best
nog wel wat zal rommelen, staat als
een paal boven water. Als een antenne
op het dak.