V erdeeldheid fataal voor strijd Eritrea Frankrijk morgen naar de stembus ONRUST EN GROTE ZORGEN PZC/o VLUCHTELINGENPROBLEEM In Amerika zijn de boeren bar onrus tig de laatste maanden. We lezen en zien steeds beelden van protesten en bezettingen. Zelfs het Amerikaanse ministerie van landbouw in Was hington werd een keer massaal door een stroom van gemotoriseerde (trekkers)boeren bezet. Het zijn vooral de graanboeren uit het Mid den-Westen die zich roeren. Begrij pelijk overigens, want hun graanprijzen zijn de afgelopen vier jaar gehalveerd, terwijl hun kosten en investeringen in diezelfde tijd bijna verdubbeld zijn. In allerijl Is de regering van de Verenigde Staten nu bezig een aantal maatregelen klaar te stomen om de boeren daar te hulp te komen. In hoeverre de komende ver kiezingen in de U. S. A. die plotselinge maatregelen helpen bevorderen, is niet helemaal inschatbaar, maar dat ze meespelen is wel zeker. Over Amerika gesproken, dank zij dat zelfde land, begon honderd jaar gele den bij ons één van de grootste land- bouwkrisis aller tijden. Door het steeds meer westwaarts trekken van de Amerikanen en van de Ameri kaanse boeren kwamen grote en vruchtbare akkerbouwgebieden in ontwikkeling. Tegelijkertijd kwamen daar de spoorwegen tot een enorme opbloei Het resultaat van dat alles was een openleggen van Amerika en daardoor een zeer plotselinge graanslroom naar de grote havens aan de oostkant van de U. S A. Van New York naar Europa was niet zo ver, vooral ook omdat in die tijd de stoom schepen voor een goedkoop massa- vervoer konden zorgen. En aldus werd Noord-West Europa en vooral Neder land met veel haven-kapaciteiten overstroomd met graan. Die zeer goedkope granen brachten een plot seling groot overschot en dreigde de inheemse Westeuropese produktie te vernielen. Zoals het bij krlses meestal gaat. ontstond snel een sneeuwbal-ef fect. Een Nederlands landbouw-historikus (dr Sneller) beschrijft dat aldus. „Toen op deze wijze de krisis in de graan-, met name in de tarwebouw, eenmaal was aangevangen, breidde zij zich voorts durend uit. Want de landbouwers be gonnen zich met kracht op de teelt van nog loonende gewassen toe te leggen, waardoor ook daar de voortbrenging boven de behoefte steef, zodat de prijs ook daar gmg dalen. Evenmin kon de vlucht in de veeteelt duurzame red ding geven. Van de akkerbouw breidde de krisis zich uit over de weidebouw, zodat er een algemene malaise in de landbouw ging heers- chen Heel het platteland werd ziek". Heeft de hedendaagse onrust in AmeJ rika en het honderdjarig jubileum van de Nederlandse landbouwkrisis Iets van doen met de huidige situatie van de akkerbouw in het Zuid-Westen van Nederland? Op het eerste gezicht niet of nauwelijks. Toch signaleren de landbouworganisaties in het Zuid- Westen deze weken een zorgwekkende situatie en een gebrek aan direkte geldmiddelen die bij nadere analyse ring doen denken aan krisLsver- schynselen. U heeft één en andermaal hierover kunnen lezen in deze krant via bestuursverslagen van Q.B.T.B. en Z.L.M en via een gezamenlijke pers- konferentie van alle landbouworgani saties. Bij al die bijeenkomsten werd gewezen op liquiditeitsmoeilijkheden waar vele boeren mee kampen of bin nenkort mee gekonfronteerd zullen worden. Vandaar dat de organisaties pleiten voor een aantal Rskale maat regelen en voor uitstel van belas tingbetaling. Voor langere termijn zijn een serie zaken gelanceerd, die de ak kerbouw in het. Zuid-Westen als geheel uit de put moeten helpen. Uit de put' Jawel, door een aantal oorzaken de laatste jaren is de akkerbouw hier steeds slechter komen te zitten. We hebben te maken met afnemende op brengsten. De grote wateroverlast in 1974 en de evengrote droogte in 1975 en 1976 hebben grote klappen toegebracht aan de vruchtbare bodem van Zee land en West-Brabant. De schade op lange termijn van wateroverlast en droogte is eigenlijk tot nu onderschat, want uit cijfers gaat nu pas blijken hoe groot die schade wel is. De op brengsten van 1975 tot 1977 in de ak kerbouw waren veel te laag en de hoge prijzen voor aardappelen in 1975 en 1976 hebben in feite niet voor een voldoende kompensatie gezorgd. Uit recente cijfers blijkt dat 1975 en 1976 voor het gros van de akkerbouwers helemaal niet zulke goede jaren wa ren, gezien het netto-overschot. Daarvoor waren de opbrengsten van de produkten veel te laag. Toen in terzake 1977 bovendien de aardappel (en de uien) prijzen kelderden, bleek pas hoe fout - struktureel gezien - de ak- kerbouwinkomens zaten. Een nega tief bedrijfsresultaat van bijna der tig-duizend gulden op een bedrijf van rond de 40 ha. in 1977 spreekt wat dit betreft boekdelen. Afnemende opbrengsten zyn voor een landbouwsektor In een bepaalde streek een levensgevaariyke zaak. Ze ker als er dan ook nog sprake is van een bouwplan dat tot nu toe weinig alternatieven biedt. In andere delen van het landkunnen byvoorbeeld ge wassen als pootaardappelen of grove tuinbouwprodukten uitkomst bren gen. In de meeste gebieden van het Zuid-Westen zyn die teelten echter door een samenstel van faktoren niet of nog niet goed mogelijk. Voeg by dit alles een Brussels landbouwbeleid dat al heel lang voor een serie ak- kerbouwprodukten zo miserabel is, dat men rond kostprijs moet verko pen, en het beeld wordt zo niet kom pleet dan toch hopenhjk duidehjker waarom juist de akkerbouw hier ter plaatse zo verschrikkeUjk moeilijk zit Is dit alles reden voor paniek en grote betogingen? Nee vinden wy, daarvoor is het niet de tyd. Er is wel alle reden om de trom te slaan. Zowel intern zal de akkerbouw maatregelen moeten nemen om de produktieketen weer omhoog te krygen, en extern zal ze daarby steun moeten vragen van de overheid - di als geen ander belang heeft by een gezonde akkerbouwsek- tor in het Zuid-Westen. Alles byeen genomen (nog) geen reden tot paniek, wel alle reden om grootscheeps aan dacht te vragen op alle fronten voor een situatie in akkerbouw in het Zuid-Westen die struktureel zeer zor- geiyk is- Mr Gerard W. Smallegange ZATERDAG 11 MAART 1978 opinie en achtergrond eenheid, voor een voldongen feit te stellen door hun land te veroveren voor dat Menghistoe door Sowjetrhulp uit het moeras was getrokken, heeft ver schillende oorzaken. Volgens de leiding van het ELF - de oudste bevrijdingsbeweging, opgericht in september 1961 - is de afscheiding van het EPLF in 1970 puur een gevolg geweest van persoonlijke ambitie van een van de toenmalige ELF-leiders. Osman Saleh Sabbe. Volgens sommige waarnemers komt daarby dat de ELF- achterban wat meer is georiënteerd op de Arabische wereld, voornamelijk mo hammedaans De ELF-leiding zelf zegt overigens dat de verdeling christenen mohammedanen fifty-fifty is. Het EPLF is meer marxistisch (al wil men zelf dat woord niet horen) en steunt minder op het mohammedaanse deel van de bevolking. Maar deze scheidslijnen zijn niet van overwegend belang: persoonlijke jaloezie is, al thans volgens Soedanese waarnemers, de voornaamste drijfveer achter de scheuringen in het Eritrese front. Het EPLF van Osman Sabbe is intussen in 1976 nog een keer gescheurd - een scheuring die in feite neerkwam op een uittreden van Osman Sabbe, die nu, vrijwel zonder leger, onder de naam ELF-PLF probeert politieke steun te krijgen in de Arabische landen, Iran en de Verenigde Staten. Peking-hoek Het oude ELF heet sindsdien ELF-RC (Revolutionairy Counsel) en staat on der leiding van Aehmed Nasser. Het EPLF wordt geleid door Jesojas Af- eworki, vroeger leider van de chris telijke Eritreers, nu de voornaamste vormgever van de politieke ideologie van het EPLF. Militair schijnt het EPLF het laatste jaar wat sterker te zijn geworden dan het ELF. Ideologisch wordt het door sommigen in de Pe- king-hoek geplaatst. Juist deze week begon in Karthoem een nieuwe gespreksronde tussen verte genwoordigers van ELF-EPLF, met het doel de eenheid te herstellen. Een van de ELF-deelnemers vertelde my na een dag van moeizaam vergaderen: „Voor lopig praten we alleen nog over proto collaire zaken. De vorm van de tafel by voorbeeld Het kan nog lang duren voordat we het eens zyn". Een dergelijk gesprek leidde in sep tember 1975 wel tot overeenstemming over de wenselijkheid van hereniging van de beide bevrijdingsfronten. In ok tober 1977 volgde weer zo'n akkoord, maar praktische resultaten, bijvoor beeld de vorming van een voorlopige regering, zijn uitgebleven. De Soeda nese regering in Karthoem hoopt dat, nu het tij zich tegen de bevrijdingsbe wegingen keert, de bereidheid tot sa menwerking groter zal zijn. In feite zijn ELF en EPLF het tot nu toe maar over twee zaken eens: Eritrea moet onafhankelyk worden en Osman Saleh Sabbe, die wordt gezien als hoofd schuldige aan de huidige verdeeldheid, mag nooit en te nimmer enige positie krijgen in bevrijd Eritrea. Handlangers Maar het onderlinge wantrouwen overheerst en Menghistoe Iaat niet na dat vuur aan te blazen. Officieel noemt hij het EPLF in één adem met het ELF („handlangers van Amerikaanse. Ara bische cn Afrikaanse reactionairen cn imperialisten"), maar officieus zou het regime in Addis Abeba al contact heb ben gezocht met het EPLF. Daarbij zou men hebben gewezen op de ideologi sche verwantschap tussen deze revolu tionair-marxistische beweging en het zich eveneens socialistisch noemende bewind van de Dergue in Addis. Voor lopig echter wenst het EPLF officieel niets te maken te hebben met onder handelingen waarbij nu ook het ELF is betrokken, en die niet uitgaan van het principe van zelfbeschikking voor het Eritrese volk. Vandaar dat de strijd doorgaat, in af wachting van het grote offensief, dat ongetwijfeld komt als Ethiopië samen met zyn Cubaanse en Russische bond genoten de Somaliêrs uit de Ogaden woestyn heeft gejaagd. Ook in Eritrea wordt de oorlog begeleid door wervelwinden van socialistische retoriek. Maar alles gebaseerd op het revolutionaire marxisme-leninisme. In Noordoost-Afrika hoort of ziet men geen toespraak, pamflet of geschrift waar niet het revolutionaire socialistische elan van afdruipt. Voor de nog steeds onvoldoende bewapende, tegen de Rus sische Migs vrijwel onbeschermde strij ders van de Eritrese bevrijdingslegers maakt het allemaal weinig uit. Tot voor kort kregen ze Amerikaanse munitie naar het hoofd, tegenwoordig Russi sche. Dan is het ook wel weer begrij- pely k dat men zich niet wenst te verdie pen in de motieven van de Amerikanen en de Russen, en ze gewoon op één hoop gooit: imperialisten. (Door Fred Sanders Niemand weet precies met hoeveel ze zijn, de Eritrese vluchtelingen in Soedan. „Honderdvijftig a honderdzeventigduizend", is de schatting van de met vluchtelingenzaken belaste Soedanese amb tenaar, Anwar Mohammed Ismael. Maar hij heeft het uitdrukkelijk over de geregistreerde vluchte lingen, de mensen die in de kampen en dorpen wonen aan de Ethiopisch(Eritrees)-Soedanese grens. „Daarnaast zijn er natuurlijk nog vele duizenden die geen beroep op ons doen", zegt Anwar Mohammed, „bovendien zijn er nog vele Eritreërs in de steden terecht gekomen. We kunnen onmogelijk nagaan hoeveel dat er precies zijn". De Eritreërs zijn over het algemeen wat meer ontwikkeld, meer westers beinv- loed dan de Soedanezen. Ze lopen in spijkerbroeken, andere modeme kle ding. in plaats van de traditionele Ara bische kleding die in Soedan van hoger hand wordt gepropageerd. De Eritreërs worden bovendien veel gezien in de ho tels cn bars. waar ze gaarne een glas bier of whisky gebruiken - ernstige zonden in de ogen van orthodoxe mos lims, die politiek in Soedan veel te ver tellen hebben. Erger nog is dat, volgens Soedanese ambtenaren, die er trouwens zelf ook westers gekleed bij lopen, onder Eritrese invloed ook de Soedanezen - althans de inwoners van Karthoem - zich de laatste maanden beginnen los te maken van de traditio nele gedragspatronen, opgelegd door de Islam. Dat is des te erger omdat de rijke neef Saoedi-Arabië juist te ken nen had gegeven dat de hulp op grote schaal die dit land aan Soedan ver leent. wel eens gevaar zou kunnen lo- Feit ls in ieder geval dat de Eritreërs hun sympathiserend buurland Soedan voor ongewone problemen stellen. De Soedan is toch al een vergaarbak van verschillende volken, het land is vry leeg. dus er kunnen nog wel wat mensen bij - daar ligt de moeilykheid niet. Niet de Eritrese boeren, die nu zijn onderge bracht in nederzettingen in Oost- Soedan. en na een aanloopperiode zich zelf economisch zullen kunnen bedrui pen. leveren de problemen op. De Soedanese regering maakt zich zor gen over het met de dag groeiende aan tal jonge Eritreërs, meisjes en jongens, afkomstig uit de steden, neerstrijkend in Port Soedan en Kassala cn uiteinde lijk in Karthoem. Ook hier zijn de aan tallen onbekend, maar sommige Soedanezen spreken van hon derdduizenden. Ongetwijfeld overdre ven, maar wel een aanwijzing voor de mate waarin Eritreërs het straatbeeld in Karthoem beginnen te beheersen. Vooral de oudere strengere moslims m Karthoem. zien de groeiende Eritrese invloed met lede ogen aan. „De vrouwen zyn allemaal prostituees en de mannen leven ervan", aldus een oude. in Djel- labya gehulde Soedanees. De man had ons eerder verbaasd door. na te hebben vernomen dat myn metgezel - een geoloog in dienst van de VN - de Duitse nationaliteit had. te roepen: „Ha, Duitsland. Hitier...". Hy schudde en thousiast de hand van de gegeneerde Duitser. Geen volstrekt betrouwbare bron wel licht, deze Soedanees. maar zyn mening over de Eritrese invasie in Karthoem wórdt wel door velen gedeeld. Ontwikkeld pen wanneer de regels van de islam niet wat nauwlettender zouden kunnen worden gehandhaafd. Saoedi-Arabië is veruit de grootste hulpgever aan de Soedan. Statistieken zijn niet onmiddellyk voorhanden, maar ingewyden schatten dat de Saoedi's voor een kleine 700 miyoen gulden aan ontwikkelingsprojecten in de Soedan financieren. Daarnaast heeft het machtige olieland aan de overkant van de Rode Zee zich garant gesteld voor een lening van ongeveer 1.2 miljard gulden van het Internationaal Monetair Fonds. Daarom en omdat de Soedan nog veel meer geld nodig heeft, is de re- genng-Numeiry geneigd in te stemmen met de religieus gemotiveerde eisen van de Saoedi's. De laatste eis, waarover nog wordt gedelibereerd binnen de Soeda nese regering, en waarover de inter nationale gemeenschap in Karthoem zich ernstig zorgen maakt, was een vol strekt verbod voor alcoholhoudende drank. Anwar Mohammed Ismael geeft toe dat de vluchtelingen die zich vestigen in de steden en daar met hun modieuze kle ding en hun uitdagend zelfverzekerd op treden de inheemse Soedanees het hoofd op hol brengen, zyn grootste pro bleem vormen. „Het is een zware last voor ons. ook financieel", zegt hy. „Hoewel we uit veel landen, ook uit Ne derland. hulp krygen". Wanneer binnen enkele maanden Menghistoes Ethiopië, met Russische en Cubaanse hulp. de geregelde troepen van de Eritrese bevrydingsfronten zal hebben verslagen en verjaagd uit de steden, zal het vluchtelingenprobleem uiteraard nog veel erger worden. Verdeeldheid „De Eritreërs hebben hun kans voorbij laten gaan", zegt een Soedanese amb tenaar. „In de zomer van 1977 hadden ze de grote steden, Asmara en Passawa, kunnen innemen. Dat is niet gelukt, omdat de soldaten van de beide bevrij dingslegers op elkaar begonnen te schieten. Ze gunden elkaar de over winning niet. Het EPLF was bang dat het ELF te veel invloed zou krijgen en andersom. Nu is het te laat. De Russen zitten in Massawa en in Asmara, die laten zich niet wegjagen". De verdeeldheid binnen de Eritrese be vrijdingsbeweging, die heeft gemaakt dat de Eritreërs er niet in slaagden-de sterke man in Ethiopië Menghistoe en, vooral, de organisatie voor Afrikaanse milllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Van onze correspondent Rudolph Bakker) (Jeen van de ruim 30 miljoen Franse kiesgerechtigden kan morgen (zondag) nog beweren dat hij niet weet waar over het nu eigenlijk gaat. Televisie- en radiodebatten zonder eind, de kranten volgepropt met informatie, propa ganda en wijsneuzigheid, een stroom boeken en pamfletten, en bovenal de rondreizende partijleiders, die de kiezers nu ook eens van dichtbij moch ten zien, hebben hem overvloedig inge licht. De Franse kiezer stemt overigens niet op partijleiders; hij stemt op de regionale kandidaat. En het is dit sys teem, dat maakt dat er twee ver kiezingsronden nodig zijn. Frankryk is verdeeld in 491 districten, waarvan er 474 behoren tot het vaste land. met inbegrip van Corsica, en 17 deel uitmaken van de gebieden overzee. Ieder district zendt een afgevaardigde naar de Franse Assembléé. die daar al lereerst de belangen van zijn „eigen" kiezers dient te behartigen De Franse kiezer is dan ook veel beter op de hoogte van de achtergrond en de persoon van zijn afgevaardigde dan de kiezer die op een partijly st stemt, zoals in Nederland Zondag vindtde zgn. eerste verkiezings ronde plaats. De kandidaten die in hun district by die gelegenheid over de ab solute meerderheid van de uitgebrachte stemmen beschikken (dat is; de helft plus één) hebben hun examen al ge haald: ze zyn lid van het Franse par lement geworden. Is in een bepaald dis trict de absolute meerderheid niet be haald. dan gaat daar „binnen acht da gen" de tweede ronde in. In feite vindt die ditmaal plaats op zondag 19 maart. Bij die gelegenheid ïsde winner diegene die over de eenvoudige meerderheid der uitgebrachte stemmen beschikt, dat wil zeggen: eenvoudig de meeste stemmen gekregen heeft. Ue praktijk heeft uitgewezen dat de uitslag van de eerste ronde nog nauw elijks een uitslag is. Maar een klein ge deelte van de kandidaten komt na deze stemming al in het parlement. In de meeste districten is een tweede stem ming nodig, en tussen die twee ronden in gaan de poppen pas goed aan het dansen. Partijen die tot samenwerking bereid zijn, gaan er in die week toe over hun kiezers aan te raden in de tweede ronde te stemmen op de best geplaatste kandidaat uit hun „kamp". Als de kiezers dan zo vriendelijk zijn deze „raad" op te volgen, is er een gerede kans dat de zwakkeling toch nog met de hakken over de sloot komt. Dit probleem nu houdt de Franse kiezers en de Franse commentatoren de laatste weken en maanden ademloos bezig Communisten en socialisten hadden namelijk ooit eens afgesproken dat zy wederzyds het veld zouden vrij laten voor die kandidaat die na de eerste ronde het best geplaatst zou zyn. Com munisten zouden dus op een socialist stemmen, en omgekeerd Maar toen kwam in september de breuk tussen communisten en socialisten over hun gemeenschappelyk regeerprogram. De communisten begonnen te dreigen, en kort en goed: het is nu de grote vraag of de communisten tussen 12 en 19 maart bereid zullen zyn hun kiezers aan te ra den te stemmen op een socialist, als die beter „geplaatst" is dan hun eigen kan didaat Deze afspraken over het terugtrekken van een kandidaat (dat heet in het Frans se desister" en het woord is iedere dag in alle kranten terug te vin den) zyn natuuriyk direct verbonden aan de vraag van de samenwerking m regeerverband tussen de partijen die de afspraak maken. Omdat de regeerbasis tussen communisten en socialisten sinds september is weggevallen, zal er veel moeten gebeuren willen beide groepen volgende week tot een akkoord komen. Een andere kwestie is dat heel veel socialisten toch wel bang zijn voor de communisten. Aangenomen al dat de socialistische partij zijn kiezers zou aanraden in de tweede ronde op een communist te stemmen, is er toch grote kans - en opinieonderzoekers hebben dat vastgesteld - dat een belangrijk deel van de socialisten de raad niet zou opvolgen. Anderzijds zijn er zulke bik kelharde communisten, die er niet aan denken hun stem op een socialist uit te brengen die immers -zoals partijleider Marchais nu al maanden uitroept - be zig is zoete broodjes met „rechts" te bakken. Ook aan de kant van de huidige rege ringsparty en heerst grote onenigheid, met name tussen de gaullisten enerzijds en de andere groeperingen. Toch neemt men aan dat in het regeringskamp de party leiders het volgende week eens zullen worden over hun „désistements". Want ze weten dat hun overlevingskan sen zeer gering zyn. Het Franse kiesstelsel werd ingevoerd in de grondwet van 1958. en het bestond ook al in enigszins andere vorm tijdens de Franse Derde Republiek, die by de Duitse inval in 1940 ter ziele ging. In alle landen waar dit stelsel van de direct ge kozen kandidaat geldt - met name in Groot-Brittanniè - is het onderwerp van heftige discussies, waarby de argumen ten voor en de argumenten tegen by na even zwaar wegen. En het spreekt van zelf dat een bepaald stelsel wordt inge voerd op het moment dat de regerende party denkt dat het hem bij de volgende verkiezingen het beste uitkomt. Hm gevolg van de invoering van het huidige systeem onder president De Gaulle heeft de dood van de kleine par tijen betekend en de verdeling van het land in twee grote politieke blokken die elkaar tot de tanden gewapend voortdurend verwensingen toe grom men. Het heeft ook tot gevolg gehad dat de afgevaardigde in een dichtbevolkt district bijvoorbeeld 60.000 stemmen nodig heeft om gekozen te worden, en een ander uit een dunbevolkt gebied maar een handvol. Omdat de linkse stemmen veelal uit dichtbevolkte cen tra moeten komen, is dit een nadeel voor de huidige oppositie. President Giscard d'Estaing, die droomt van een „opening naar links", van een centrum-regering van sociaal democraten en linkse liberalen, zou er voor zyn om in de toekomst het kiesstel sel weer te veranderen en de kiezers op nationale lijsten te laten stemmen. Tot nog toe zijn sinds de Franse Revolutie zowat alle twintig jaren de Franse grondwetten opnieuw gemaakt. De laatste stamt van 1958. De klok luidt dus voor de volgende ronde.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1978 | | pagina 4