OOK MATIGING VAN
NIET CAO-LONEN
^8üg
HF m
<ÉT" :i
w%
jakobsen
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Werkgevers
plannen van
niet achter
het kabinet
Opkomst van twintig procent bij
Zeeuwse waterschapsverkiezingen
Boersma dient wetsontwerp in
Wm
m* f M
NAZI'S GEKLOPT^
WEINIG SCHOT IN DE FORMA TIE
vandaag
Moord in
Amsterdam
MEESTE WATERSCHAPPEN NIET ONTEVREDEN
TILBURY MANNENMODE EKSKLUSIEE OP WALCHEREN BU:
Cruijff voor het
Hooggerechtshof
Pagina 15
220e jaargang no. 265
Ponderdag 17 november 1977
malst raat 55 Oost Souburg
Tilbury
i Van onze redactie economie)
DEN HAAG - De loonmatiging die, naar de regering hoopt, in het overleg tussen werkgevers en
werknemers zal worden overeengekomen, moet ook van toepassing zijn voor werknemers, die niet
onder een cao vallen. Minister Boersma heeft bij de Tweede Kamer het, herhaaldelijk aangekon
digde, wetsontwerp ingediend, waarin hij de bevoegdheid vraagt op dit punt te kunnen ingrijpen.
Gezien demoeilijke economische situatie voelt het kabinet, ondanks zijn demissionaire status, zich
verplicht deze maatregel voor te stellen.
De huidige wetgeving biedt geen aan- cao-inkomens Minister Lubbers ieco-
knopingspunten vooreen dergelijke be- nomische zaken) zal hierover apart de
voegdheid. Ook door het algemeen ver- Tweede Kamer inlichten
bindend verklaren van collectieve ar- D ui
beidsovereenkomsten worden geen an- JDCf OegClhed&n
dere werknemers bereikt dan die Volgens het wetsontwerp zal de minis-
waarop de cao's van toepassing zijn. ter van sociale zaken werkgevers, die
Daarom ook vindt de regering dat in het geen partij zijn bij een cao en werkne-
o-overleg de uitbreiding van de wer- mers die bij hen in dienst zijn kunnen
kingssfeer van de cao tot hoger per
soneel een van de voornaamste ge
spreksthema's blijft.
De tijdelijke maatregel moet worden
gezien tegen de achtergrond van de in
komensvorming in de nabije toekomst.
Er zijn verbindingen met een eventueel
verder te ontwikkelen algeheel inko
mensbeleid. Een toekomstig kabinet
zal over deze kwestie en over de opzet
daarvan in een zogenaamde raamwet
op de inkomensvorming, die het demis
sionaire kabinet in voorbereiding nam,
moeten beslissen.
Ook voor de inkomens in de zoge
naamde vrije beroepen vindt, de rege
ringmatiging gewenst. Om deze catego
rie te bereiken kan worden gewerkt via
de Prijzenwet.. Door toepassing van die
wet kunnen de ontwikkeling van tane
ven (van bijvoorbeeld architecten, art
sen, notarissen) voor wat betreft het in-
komensdeel ervan volgens dezelfde
lijnen worden bekeken als die van de
aansluitingen
In telefoondistrict Breda nu 220,000
aansluitingen.
vrijspraak
Raadsman Menten vraagt
twijfels
begrip
verhoging
stunt
Weet trainer Versluis Serooskerke n:
nieuwe stunt toe te praten?
Carmiggelt zeer tevreden
speelde 'Kronkels'; radio- e
sieprogrnmma's: strip.
PAGINA 21
teleurstellend
zoek op dit punt, bijvoorbeeld op grond
van klachten van organisaties of van in-
dividuelen. Door middel van dit onder
zoek kan ook de ontwikkeling van de
zogenaamde incidentele loonstijging
(door promoties, rangentoeslagen,
overwerk e.d.) beter worden gevolgd. In
dit verband wordt voorgesteld de cao's
ter visie te leggen
Het gaat in hel wetsontwerp om drie
groepen werknemers: hoger personeel
in bedrijfstakken waar in het algemeen
een cao wordt afgesloten voor het pro-
duktiepersoneel en-of het admini
stratief personeel: hoger en lager per
soneel in bedrijfstakken waarin niet. (of
zeer ten dele) cao's van toepassing zijn
(bijvoorbeeld werknemers in de de
tailhandel) en werknemers die onder de
werkingssfeer van cao's worden ge
bracht via algemeen verbindendverkla
ring.
M axi m urn- M i n i m um
De bevoegdheden dienen zodanig te
worden gehanteerd dat voor hoger be
taalden een maximum loonwijziging
wordt aangegeven en voor de lager be
taalden maximum en minimum tege
lijk. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat
de sociale partners overeenkomsten
Noordierse" hoofdstad sluiten waarin zij precies aangeven
welke loonverbeteringen niet alleen
minimaal maar ook maximaal voor
elke functie of groep van functies moe
ten worden aangehouden.
Dg loonmatiging waartoe de partners
besluiten dient in duidelijke afspraken
over een precies vastgelegde loonsver
hoging (mimimaal en maximaal) te
worden neergelegd De opzet van het
wetsontwerp maakt het mogelijk om de
regels voor alle niet-cao-werknemers
vast te stellen, maar ook te onderschei
den naar bedrijfstak. Zodra een cao tot
stand komt kunnen regels worden ge
steld, maar niet eerder dan de ingangs-
binden aan een overeenkomst die tu
sen organisaties van werkgevers en
werknemers is gesloten. Uitgangspunt
is dat via onderhandelingen een duide
lijk beperkte verhoging en andere ar
beidsvoorwaarden wordt overeenge
komen. Het gaat erom dat deze
loonstijgingen dan gelijk lopen met die
van de cao-lonen.
Daarom moet de ontwikkeling nauwlet
tend worden gevolgd. Het. wetsontwerp
maakt het mogelijk de Loon Technische
Dienst bevoegdheid te geven tot onder-
Eerste slachtoffer
na begin Britse
brandweerstaking
LONDEN (DPA) - Bij een brand
woning ii
Belfast is in de nacht van dinsdag op
woensdag een vijftienjarig meisje om
het leven gekomen.
Het was het eerste slachtoffer na de
maandag begonnen Britse brandweer
staking
In Newcastle on Tyne ontstond voor
vele miljoenen guldens schade als ge
volg van een brand in een grote opslag
plaats van een fabriek, waarbij de sta
kers ook werkeloos toezagen.
In Londen werd een gebouw van de me
dische faculteit van de universiteit sterk
door vuur beschadigd.
datum, voor de niet-cao-werknemers in
die sector
Waar geen cao's voorkomen moet met
het stellen van regels worden gewacht
tot zich een meer algemene ontwikke
ling aftekent. Dat kan vrij spoedig het
geval zijn. meent Boersma. die de cen
trale werkgevers- en werknemersor
ganisaties hierover om advies zal vra
gen Mocht voor het einde van 1977 nog
onvoldoende inzicht bestaan in de loon
ontwikkeling dan kan de minister in de
eerste helft van 1978 nog geen regels
stellen.
Met het oog daarop is voorzien in een
zogenaamde „pas-op-de-plaats-bepa
ling" om te bereiken dat in de niet-cao-
sector voor wat Ionen en andere ar
beidsvoorwaarden betreft enige tijd de
bestaande situatie wordt voortgezet. In
dit verband wordt voorgesteld 31 ok
tober als peildatum te hanteren.
flHBBSfl
-W" I 1
A \J
ifilfef A M
'TM 1
CHICAGO- Frank Collin, leider van de Amerikaanse nazi's,
werd door een politieman gearresteerd nadat hij zijn mede
strijderstijdens een toespraak van Simon Wies enthal in ge
vecht raakten met Joodse medestanders van de Oostenrijkse
nazi-speurder.
OP SOCIAAL-ECONOMISCH GEBIED
Van onze redactie economie)
DEN HAAG - De werkgevers kunnen geen medeverantwoordelijkheid dragen
voor de beleidsplannen van het kabinet op sociaal-economisch gebied, zoals mi
nister Boersma (sociale zaken) die uiteindelijk heeft gepresenteerd. In feite wijzen
de ondernemers hiermee het sluiten van een centraal akkoord af. Niettemin wil
len zij de gevolgen van het regeringsstandpunt vrijdag met de vakbeweging in de
Stichting van de Arbeid bespreken.
DEN HAAG-Informateur Van der Grinten heeft woensdagmiddag in Den Haag het
gesprek met CDA-leider Van Agt en diens collega Wiegel voortgezet.
Dit blijkt uiteen brief van dezeven cen
trale werkgeversorganisaties aan mi
nister Boersma. In deze brief, die ook
aan de vakcentrales FNV. CNV en Raad
MHP ter kennis is gebracht, zeggen de
organisaties het onbegrijpelijk te vin
den dat het kabinet zonder steek
houdende argumenten het werkgevers-
voorstel over de afremming van de
prijscompensatie heeft afgewezen.
De werkgevers wilden van het kabinet
maatregelen, zodat zij 1 procent min
der prijscompensatie in 1978 zouden
moeten dragen. De werknemers zouden
daaraan niet te kort komen en de
koopkracht zou niet nadelig worden
beïnvloed in dit plan. Het financie
ringstekort van de overheid zou bij
uitvoering van het werkgeversvoorslel
overigens 0.2 procent minder zijn dan
bij realisering van de kabinetsplannen,
zo hebben zij berekend.
Verder vinden de zeven werkgeversor
ganisaties het onbegrijpelijk dat het
kabinet nu al het pnncipile besluit kan
nemen f 500 miljoen te bestemmen voor
lastenverlaging, maar dat over de prak
tische uitwerking pas in de eerste helft
van 1978 een besluit kan worden geno
men. De loonsomstijging voor 1978. vol
gens het kabmet op 6,5 procent, is vol
gens de werkgevers te laag geschat.
Onverantwoord hoog
Bij de prognose van de regering is geen
rekening gehouden met de doorwer
king van het tweede deel der overeen
gekomen wijziging van de loonopbouw
in het beroepsgoederenvervoer. Bo
vendien volhardt het kabinet in zijn te
lage raming van de zgn. incidentele
loonstijging (stijging door promoties,
rang toeslagen, overwerk, e.d.).
Dit geldt zeker nu de regering afziet van
beheersing van de minimumloonstij
ging. zodat uitstraling te verwachten is
op de andere loonschalen. De centrale
werkgeversorganisaties komen op
grond hiervan tot een schatting voor de
loonsomstijging in 1978 van tenminste 7
a 7.5 procent, een cijfer dat zij ..onver
antwoord hoog" vinden.
De werkgevers stellen dat zij hebben
verwacht in het driepartijenoverleg
afspraken te kunnen maken, die niet al
leen de koopkracht van de werknemers
en de zelfstandigen veiligstellen, maar
die ook de kosten van de bedrijven in
1978 beperken. Het beleidspakket biedt
voor de wens tot kostenverlaging geen
enkel vooruitzicht, aldus de brief.
Het beleid tot handhaving van de
koopkracht gaat niet voldoende ge
paard met zorg voor de kostenkant, zo
zegt de brief aan Boersma Gelden, die
worden uitgetrokken voor het handha
ven van de consumptieve bestedingen,
zullen grotendeels ..weglekken" naar
het buitenland, omdat het Nederlandse
bedrijfsleven onvoldoende in staat is
ook op de eigen markt, met buitenlandse
bedrijven te concurreren. Deze gang van
zaken levert nauwelijks stijgende werk
gelegenheid en verbetering van de
winstgevendheid in het bedrijfsleven
op.
t Van onze parlementaire redactiei
DEN HAAG - De leiders van CDA en WD, Van Agt en Wiegel, zijn het woensdag
nog niet eens geworden over de vraag welke onderwerpen in het regeerakkoord
tussen beide partijen moeten worden opgenomen. De procedure-besprekingen
over de vorming van een CDA-WD-kabinet zullen donderdagmiddag worden
voortgezet.
Zowel Van Agt als Wiegel hulden zich na afloop in volstrekt stilzwijgen over de
voortgang van het formatie-overleg. Een woordvoerder van informateur Van der
Grinten deelde latermee dat donderdag de procedure-besprekingen waarschijnlijk
zullen worden afgerond. Welke volgorde Van Agt en Wiegel in hun overleg zullen
volgen, bijvoorbeeld of en wanneer onderwerpen als abortus en de vier hervor
mingsvoorstellen aan de orde komen, kon hij niet zeggen
Het tweede gesprek tussen informateur Van der Grinten en de fractievi
Van Agt en Wiegel heeft woensdag geduurd van twee tot vijf uur 's middags, 's
Avonds hebben Van Agt en Wiegel het overleg gel ween in informele sfeer voortge
zel. De bedoeling van dit nadere beraad was, zo wordt in beide partijen opge
merkt. om alvast zoveel mogelijk knelpunten uit de wereld te helpen.
De woordvoerder van de informateur deelde na afloop van het „officiële" overleg
mee dat waarschijnlijk eerst een programmatisch regeerakkoord Lussen CDA en
VVD zal worden gesloten. Pas als dat rond is komt de zetelverdeling en de beman
ning van de posten aan de orde De woordvoerder zei te verwachten dat de hervor
mingsvoorstellen uil het regeerakkoord tussen PvdA. CDA en D'66 eveneens on
derwerp van gesprek zullen uit maken Of alle vier wetsvoorstellen (VAD. grondpoli-
tiek. ondernemingsraden en investeringsregeling! expliciet geregeld zullen worden,
kon hij niet meedelen.
De mondige
mens op mars
§De 'mondige mens' blijft
menigeen bezighouden. Deze
week bijvoorbeeld heeft de
voorzitter van de raad voor
het grootwinkelbedrijf - drs. J.
Bons - hem ten tonele gevoerd
in een betoog over de consument. Op
zijn achttiende jaar mag de Nederlander
zijn land verdedigen en op een politieke
partij stemmen, maar - aldus Bons -
„men vertrouwt het hem op zijn vijf
tigste niet toe om zijn eigen wasmiddel
uit te kiezen." In dit verband hekelde
Bons de neiging van 'sommige super
regelaars' om de consument in be
scherming te nemen 'tegen zijn eigen
mondigheid' Zo heeft de mondige mens
dan nu. na een tamelijk lange weg. hét.
grootwinkelbedrijf bereikt. Een weg. die
na de tweede wereldoorlog, in het bijzon»
der in de jaren vijft ig, begon met theolo
gische discussies en vervolgens de poli
tiek aandeed. Iedereen was het er wel
mee eens: de mens was mondig gewor
den en kon. ja moest leven zonder de
bevoogding van kerk. van staat, van
politieke leiders of van wie dan ook. De
mondige mens was op mars en liep me
nige kardinaal, dominee en politiek
leider omver.
H«
Bij uitvoering van de regeringsplan
nen zal het financieringstekort van de
overheid ongeveer 0,5 procent van het
nationaal inkomen meer worden. Ook
overigens vinden de werkgevers de ri
sico's, die aan het kabinetspakket zijn
verbonden, onverantwoord hoogt Het
valt de werkgevers op dat de regering
nog steeds geen berekeningen heeft ge
presenteerd van de gevolgen van het
aanvullende beleid op middellange
termijn.
Dringend vragen de werkgevers van
Boersma om vf vrijdag te mogen be
schikken over nieuwe prognoses voor de
economische ontwikkeling in 1978. die
het Centraal Plan Bureau zou hebben
gemaakt. Zij stellen ook nog geen enkel
argument te hebben vernomen waarom
de regering niet zou ingaan op het ver
zoek van de werkgevers de tegengeval-
11 juli jl. tn het
Mede als gevolg van net met afremmen
van het minimumloon zal de post inci
dentele loonstijging in 197S zeker tot 2
procent stijgen, venvachten de werk
gevers, „Het resultaat van het pakket
beleidsmaatregelen voor 1978 zal zijn
dat van het zo noodzakelijke herstel
van ons concurrentievermogen, en
daarmee van het financiële draagvlak
van onze economie en van de daarmee
verbonden werkgelegenheid, geen of in
onvoldoende mate sprake zal zijn", al
dus de brief van de werkgevers.
frontlijn
AMSTERDAM (ANP) - De 62-jarige
kantoorbediende T. Terpstra is
woensdagmiddag vermoord aangetrof
fen in zijn woning aan de Alexander
Boersstraat in Amsterdam. Volgens de
recherche was het lichaam overdekt
met steekwonden.
Het alleenwonende slachtoffer dat door
een buurman werd gevonden, lag naakt
naast zijn bed onder een deken De
groep ernstige delicten is inmiddels met
25 rechercheurs een uitgebreid onder
zoek begonnen.
De kantoorbediende moet tussen dins
dagmiddag twee uur en woensdagmid
dag half vier om het leven zijn gebracht.
Voor zover de recherche heeft kunnen
vaststellen wordt er mets uit de woning
vermist. Ook bestaat niet de indruk dat
het huis is doorzocht.
HERSTEMMINGEN OP
WALCHEREN EN
Z.-BEVELAND NODIG
VLISSINGEN-Voor cle \erkiezing van
vertegenwoordigers in de besturen van
vijf Zeeuwse waterschappen voor de
groep „kleipe vervuilers" is woensdag
tv nitig procent van de kiezers naar de
stembus gegaan. Per gebied verieerden
de opkomstpercentages, maar in krin
gen van de waterschapsbesturen
loonde men zich woensdagavond „niet
ontevreden" over de opkomst bij deze
eerste breed opgezette verkiezingen.
Bijna alle hoofdingelanden, die al zit
ting hebben in de waterschapsbesturen
namens de vervuilers werden opnieuw
gekozen. Op Walcheren - voor een vaka-
turecn in drie districten van het water
schap „De brede watering van Zuid-
Bevcland" - drie vakatiircs - zijn her
stemmingen nodig.
Het gemiddelde percentage van de op
komst in districten van de waterschap
pen Schouwen-Duivelaqd en Noord-
Beveland. in zeven van cfe acht distric
ten van hei Zuidbeveland.se waterschap
en in het gehele gebied van de water
schappen Walcheren en Hulster Am
bacht lag rond de twintig. De hoogste
„scores" in kiezerspercentages haalden
Noord-Beveland (27i en het Hulster
Ambachu27i. Op Schouwen-Duiveland.
in het Kerkwerve-Zierikzee ging twintig
procent van de stemgerechtigden
daadwerkelijk stemmen, op Walcheren
was dat gemiddelde percentage 17.4 en
op Zuid-Beveland lag het op 15: daar
schommelde het stork, in Goes bracht
acht procent van de opgeroepenen een
stem uit. in het district Krabbendijke
lag dat percentage op dertig.
Op waieneren ïs een herstemming no
dig omdat slechts acht van de negen va-
katures vervuld kunnen worden Dijk
graaf jhr. Rutgers van Rozenburg voor
ziet niet. dat het waterschap de hele
voorbereiding voor deze zaak rond kan
krijgen binnen de termijn van twee we-
ken. die daarvoor in de reglementen KeaCties
geldt.
van woensdag is met die mogelijkheid
gerekend- De opzet is. dat er op 29 no
vember in de betrokken districten op
nieuw moet worden gestemd.
zijn mening is er met die
voorbereiding zeker een maand ge
moeid. Op Zuid-Beveland heeft men
zien aankomen, dat in enkele districten
waarschijnlijk opnieuw gestemd zou
moeten worden. Dat moet gebeuren in
de districten Nisse en omgeving. Ka-
pelle en Kruiningen-Yerseke. Bij de
voorbereidingen van de verkiezingen
In de kring van de Zeeuwse water
schappen werd verschillend op met
name de opkomst van de kiezers ge
reageerd. De meeste dijkgraven lieten
weten, dat de opkomst hen meeviel zij
hadden die tussen de vijftien en twintig
fSlot zie pagina 7 kolom 2) (Slot. zie pagina 3 kolom h
Let begin van deze naoorlogse dis
cussies had vooral te maken met de
postume publikaöe van brieven, in de
gevangenis geschreven door de Duitse
theoloog Bonhoeffer. In 1945 was hij. na
jarenlange gevangenschap, door de
nazi's vermoord, maar zijn correspon
dentie met zijn familie en zijn vriend
Eberhard Bethge bleef behouden en
werd in de jaren vijftig voor het eerst
uitgegeven. In deze brieven ontwik
kelde hij de aanzet tot een theologie
over de verhouding 'God en de mon-
dig-geworden wereld' Sindsdien is er -
ook in Nederland - een omvangrijke
Bonhoeffer-literatuur ontstaan, vaak
met. diepgaande beschouwingen over
het begrip mondig
heid' Via deze dis
cussies kwam het
gesprek over de
mondige mens in de
politiek op gang' het
vemieuwingsdenken in de confessio
nele partijen, met name bij de AR-jon-
geren, kan niet worden los gezien van
Bonhoefferiaanse invloeden. Ket den
ken over de mondigheid van de mens -
'mondig' betekende oorspronkelijk
'macht' of ook wel 'voogdij' - is evenwel
ouder en gaat terug tot in de achttiende
eeuw. toen met name Duitse filosofen
zich druk begonnen te maken over het
begrip 'verlichting'. In relatie daarmee
ontwikkelde Immanuel Kant in 1784 in
het Berliner Monatsschrift een theorie
over de mondige mens. Hij formuleerde
die in negatieve zin- „Onmondigheid is
het onvermogen zich van zijn verstand
te bedienen zonder de leiding van een
ander Het gaat om vrijheid en om het
vrije denken, zette Kant uiteen, een re
geringbij voorbeeld moet de mens in zijn
waardigheid benaderen en dient hem
niet als een machine te beschouwen. De
wijsgeer uit Koningsberg heeft nimmer
kunnen bevroeden dat twee eeuwen la
ter het grootwinkelbedrijf in Nederland
nog eens een beroep op de mondigheid
van de mens zou doen om een was
middel te kiezen
JLn de discussies over de mondigheid
wordt zelden over haar grenzen gespro
ken Kant deed dat wel. Hij stelde datde
mondigheid van de mens in de praktijk
van het dagelijkse leven wel degelijk
wordt beperkt: een ambt of een beroep
kan bijvoorbeeld iemand belemmeren
onder alle omstandigheden vrijuit en
zonder voorbehoud te spreken. cLw z.
'mondig mens' te zijn. In dit verband
gebruikte hij een in onze dagen zeker
omstreden voorbeeld: een officier kan
een bevel van zijn meerderen niet ter
discussie stellen, dat zou 'zeer verderfe
lijk' zijn. meende hij. Vermoedelijk hul
digt deRotterdamse politie-inspecteur
Kalma daarover andere opvattingen
dan destijds de oude heer uit Konings
berg. Overigens werd Kant in zijn dagen
daarover al fors aangevallen: ..Wat helpt
mij het feestkleed van de vrijheid als ik
in sommige omstandigheden gedwon
gen ben de slavenkiel aan te trekken."
noteerde een zijner opponenten.
X och zijn er grenzen, al worden ze niet
door iedereen gelijkelijk ervaren. Poli
tie-inspecteur Kalma vindt dat hij de
vrijheid heeft om als particulier te de
monstreren tegen bepaalde ontwikke
lingen in West-Duitsland, in het bij
zonder rond de dood van RAF-leden. De
Haagse procureur-generaal en kenne
lijk ook een deel van het Rotterdamse
politiekorps denken daar anders over:
zij vinden dat Kalma's deelneming aan
een dergelijke demonstratie hem in het
kamp van de RAF-sympathisanten
plaatst. En die sympathisanten zijn
herhaaldelijk object van politie-onder-
zoek, ook in Nederland. Daardoor wor
den mede de grenzen bepaald voor
iemand, die een functie in het politie
apparaat vervult, aldus deze redene
ring. Om nog even tot de banale was
middelen terug te keren: drs. Bons
zweeg als pleitbezorger van de con
sumenten-mondigheid eveneens over
grenzen. Menige consument is zich er
echter niet of niet altijd van bewust dat
hij met dit of met dat middel in breder
verband bijvoorbeeld waterveront
reiniging kan veroorzaken. Daardoor
kan het inderdaad de taak van de over
heid zijn grenzen te trekken op gronden
aan het algemeen belang ontleend
Maar dat betekent nog niet dat daarmee
