PROVINCIALE LOONSOMSTIJGING MAG NIET BOVEN 13 PROCENT Israël waarschuwt Arabische olielanden Zierikzee nu naast Middelburg een voorbeeldstad in monumentenjaar '75 DAMT liHli B Geen gepriegel achter de komma, maar: Moskou ontkent belofte aan VS Niets toegezegd over vrije emigratie Niet werkeloos toezien bij sturen troepen De druiven zijn zuur Pagina 13 217e jaargang - no. 298 Donderdag 19 december 1974 t' kerststukje» I MONTREALCANADA: Terwijl sneeuwschuivers trachten de stra ten weer een beetje begaanbaar te maken ploegt deze man hier door de hoge sneeuw in een van hoofdstraten van Montreal, wt dinsdagnacht ongeveer 25 cm j het koude witte goedje viel. (Van onze correspondent) WASHINGTON Een door het Russische persbureau Tass gepu bliceerde brief die op 26 oktober door minister van buitenlandse zaken Andrei Gromyko aan zijn collega Kissinger werd overhan digd, dreigt een spaak in het wiel te steken van de afhandeling van de nieuwe Amerikaanse handelswet waarbij de Sowjet-Unie de status van bevoorrechte handelspartner zou worden verleend. De brief heeft ook vragen doen rijzen over Kissingers interpretatie van zijn gesprekken in Moskou, en over de reden waarom de brief niet eerder door hem werd openbaar gemaakt. Gromyko's brief protesteert in krachtige bewoordingen tegen de voorwaarde waarop de bevoorrechte bandelspartnerstatus wordt verleend namelijk dat Moskou geen moei- lijkheden meer in de weg zal leggen voor joden die het land willen verla ten. „Toen wij deze kwestie op uw verzoek verduidelijkten", schreef Gro myko aan Kissinger, „legden wij er de nadruk op dat deze aangelegenheid geheel binnen de interne bevoegdhe den van ons land valt. Wij waar schuwden toen dat 'wij in deze zaak gehandeld hebben en zullen handelen In volstrekte overeenstemming met onze huidige wetgeving daarom- ent". Gromyko gaat verder met te zeggen dat de „ophelderingen" die de Sowjet- Unie heeft gegeven, door de Verenigde Staten werden geïnterpreteerd als „verzekeringen en bijna verplichtingen onzerzijds aangaande de vertrekproce- dure van Sowjet-burgers uit de Sow jet-Unie". De voorwaarde over de emigratie van Russische joden werd door sena tor Henry Jackson als een amende ment aan de handelswet toegevoegd na gesprekken en een uitwisseling van brieven met dr. Kissinger. In deze correspondentie gaf Kissinger de ver zekering dat de Russen erin hadden toegestemd om ten minste 60.000 Rus sische burgers zonder moeilijkheden of vervolgingen jaarlijks te laten ver- WILSON NAAR AMERIKA WASHINGTON (DPA) De Britse premier Harold Wilson zal op 30 en 31 januari een officieël bezoek aan de Verenigde Staten brengen. Hij is uit genodigd door president Ford. vandaag WÊÊmm Nieuws uit Zeeland op de pagina's 2,4,5,9 en 11. Binnen- en buitenlands nieuws op de pagina's 1, 3 en 13. Sport op pagina 15. Radio en t.v. op pagina 21. Financieel nieuws op pag. 23. opgehouden, werd verleden week una niem door de Senaat aangenomen, terwijl de handelswet zelf met 77 tegen 4 stemmen werd goed bevon den. Deze week begon het Congres zich bezig te houden met het vinden van een compromis tussen de versies van het Huis van Afgevaardigden en de Senaat en verwacht werd dat pre sident Ford de wet vrijdag zal onder tekenen. Gromyko schreef dat de briefwisse ling tussen Jackson en Kissinger een vertekend beeld gaf van het Russische standpunt en van wat Kissinger in Moskou had gezegd. Op het State Department werd de brief-publikatie gezien als een onver mijdelijke tegenzet van Moskou zon der dat daarmee een formele teniet- doening werd bedoeld van de met Kissinger gemaakte afspraken over de emigratie van Russische joden. Lei ders in het Congres hebben inmiddels duidelijk gemaakt _dat de bekendma king van de Gromyko-brief van geen invloed zal zijn op de afwerking de handelswet. DEN HAAG Het kabinet blijft zich op het standpunt stellen dat de totale loonsomstijging in 1975 de 13 procent niet mag over schrijden. Het grootste deel van die loonsomstijging bestaat uit de prijscompensatie. Daarnaast streeft het kabinet ernaar dat de ge middelde gehuwde werknemer met twee kinderen en een bruto- jaarinkomen van 19.500 gulden er reëel 2 a 2,5 procent op vooruit moet gaan. Daarbij wil het kabinet echter niet gaan priegelen ach ter de komma, zei minister Boersma gisteren in de tweede kamer. Volgens hem maakt het weinig uit of de cao-lonen met 1,5 of met 2 procent zullen stijgen. Wel wilde de minister met nadruk stellen dat er een verband bestaat tussen de totale loonsomstijging en de werkgelegenheid. „Daarom moeten we in ieder geval terug van 15 naar 13 procent", zei hij. De minister vond het verheugend dat tijdens het overleg over het cen traal akkoord nu was gesproken over veel immateriële zaken en niet alleen en uitsluitend over lonen en prijzen. De suggestie van de D'66'er Nypels om te komen tot meerjarige overeen komsten bij het optreden van ieder nieuw kabinet, vond de minister een bijzonder interessante suggestie. Hij zegde toe deze zaak te zullen bestude ren en in een stuk aan de kamer vast te leggen. Uitkering De communist Fré Meis had de minister gevraagd alle werklozen een kerstuitkering van 200 gulden te ge ven. Minister Boersma zei, dat juist door het kabinetsbeleid de laagste inkomens er het afgelopen jaar het meest op vooruit waren gegaan. Hij meende dat als de werklozen een zogenaamde kerstgratificatie werd ge geven, ook de trekkers van de sociale verzekeringswetten hier recht op zou den hebben. „Ook sociale uitkeringen zijn sterk gestegen het afgelopen jaar. Dergelijke uitkeringen zouden dan gaan ruiken naar liefdadigheid uit de jaren dertig", aldus minister Boersma, die het doen van de kerstuitkeringen als onmogelijk en niet verantwoord kwalificeerde. De minister zei dat hem uit voorlo pige gegevens was gebleken, dat in de jaren 1974 en 1975 de stijging van sociale uitkeringen bijzonder groot zou zajn- Toch meende hij dat grote voorzichtigheid in acht moest worden genomen bij het opvoeren van de lasten- Daarmee wordt steeds meer een vergroting van het- solidariteitsbe ginsel gevraagd. Dit kan met name voor de laagste inkomensgroepen een daling van de premies tot gevolg hebben, zo meende de minister. Het kabinet streeft naar een steeds groter wordende openbaarheid van in komens en naar doortrekking van de cao's tot alle werknemers'. De open baarheid van inkomens zal een be langrijk deel uitmaken van de nota inkomensbeleid. Wel zei minister Boersma dal minister Van Agt van justitie worstelt met het probleem van de privacy in deze kwestie. Het kabinet wil maatregelen om de humanisering van de arbeid te bevor deren als tegenwicht voor de om zich heen grijpende schaalvergroting. Mi nister Boersma meent dat het kabm;- dit niet kan doen zonder de medewer king van de sociale partners. De mi nister zei de tweede kamer, dat ver schillende pogingen van hem om het. middelbaar en hoger personeel bij het overleg in de Stichting van de Arbeid te betrekken, tot nu toe waren mis lukt. Hij zegde toe zijn pogingen met grote hardnekkigheid te zullen blijven voortzetten. Minister Boersma beloofde over de hoofden van de PPR-kamerleden heen, het congres van de PPR dat hij vol gend jaar komt met voorstellen voor belangrijke wijzigingen van de bestaan de wet op de ondernemingsraden. On langs sprak dat partijcongres uit, dat als de nieuwe regeling voor de onder nemingsraden niet in 1975 komt, het voorjaarscongres van de PPR de posi tie van de partij ten opzichte van het kabinet-Den Uyl aan de orde zal stel len. Een verzoek van het PPR-kamerlid Van Gorkum om over te gaan tot de aanstelling van een staatssecretaris voor werkloosheidszaken wees de be windsman af. De minister vond het intensiveren van het interdepartementaal overleg over de bestrijding van de werkloosheid van BOERSMA veel meer waarde dan het aanstellen van een nieuwe staatssecretaris. Minister Boersma zei verder niet te willen meewerken aan de totstandko ming van een wettelijke regeling, waar bij het bedrijfsleven verplicht wordt openstaande plaatsen 'vacatures) melden bij de gewestelijke arbeidsbu reaus. „Mijn voorkeur gaat uit naar vacaturebanken". Het kamerlid Hartmeijer 'pvda) had, mede namens zijn collega's Poppe (pvda), Van Gorkum (ppr), Nypels (d'66) en mevrouw Barendregt 'pvda) een motie over de meldingsplicht in gediend. Hij zei, dat die plicht er bin nen een jaar moet zijn en vond haar noodzakelijk, omdat de gewestelijke arbeidsbureaus momenteel geen vol doende inzicht kunnen krijgen wat de vraagzijde op de arbeidsmarkt betreft. De minister ging ook niet in op de wens van de CPN-fract.ie om 400 mil joen extra ter beschikking te stellen voor de bestrijding van de werkloos heid. Deze eis was neergelegd in een motie-Meis 'cpn). Minister Boersma ontraadde de ka mer de aanneming van de motie tij dens de vandaag te houden stemming. TEL AVIV (UPI) Israël heeft woensdag te verstaan gegeven dat het niet werkeloos zal toe zien terwijl de Arabische olielan den hun legers sturen om met Egypte en Syrië een nieuwe oor log tegen Israël te beginnen. Minister van defensie Sjimon Perez waarschuwde tijdens een vergadering in Tel Aviv: iedere bedreiging zal door ons serieus genomen worden en we zullen daarop hij de bron reageren. Peres hekelde het feit dat bijna alle Arabische landen hun oorlogsmachine rie weer op volle sterkte hebben ge bracht en daarbij hun oorlogstuig voor twee derde uit het westen hebben be trokken en niet van de Sowjet-Unie. Volgens de minister is Egypte niet bereid om ook maar iets te stellen te genover een eventuele Israëlische te rugtrekking uit de Sinaï. Sadat President Anwar Sadat van Egypte heeft in een woensdag gepubliceerd vraaggesprek met de Amerikaanse ra dio, ABC, gezegd dat zijn land nog steeds bereid is vrede met Israël te sluiten, maar dat vorderingen in die De Egyptische president zei dat geen enkel Arabisch land van plan is tot de aanval over te gaan. Hij was van me ning dat zowel de Israëliërs als de Arabieren behoefte hebben aan een ge garandeerde veiligheid tegen aanvallen van de ander. Sadat zei dat Egypte en Syrië ver schillend denken over een militaire scheiding met Israël. Maar we ver schillen nooit van mening over uiteindelijke doel. Volgens de Israëlische kranten van (Zie slot pagina 3 kolom 2 Vandaag stemming nier moties KAMER HOUDT TWIJFELS OVER 8 PROCENT HOGERE HUUR 'Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Een meerder held In de Tweede Kamer blijft van mening dal een jaarlijkse huurverhoging van acht proeent aan de lage kant is. Ook na liet antwoord van minister Gnilj- Iers in het debat over volkshuisves ting en ruimtelijke ordening vinden KVP en ARI' dal een verhoging met j negen procent de voorkeur verdient,! gezien het tempo van de loon- en i prijsstijgingen. Het ziet er echter nJet naar uit dat de regering op haar; besluit zal terugkomen, al blijft de mogelijkheid van een verdere huurver hoging in 1976 volledig open. De Tweede Kamer stond ook in twedee termijn kritisch ten opzichte van het bouwprogramma van de rege ring. Kombrink (PvdA), Comelissen 'KVP) en De Beer (VVD) drongen bij minister Gruijters aan op zo spoe dig mogelijke indiening van het bouw programma voor 1975. De KVP zette deze wens kracht bij met een motie waarin zij nogmaals haar ernstige ongerustheid uitspreekt over de stag natie in de woningbouw en aandringt op meer duidelijkheid ten aanzien van de plannen op langere termijn. Een felle botsing ontstond tussen PvdA en KVP, toen PvdA-woordvoer- cier Kombrink met duidelijk sarcasme het door ingenieur Comelissen inge diende Noodplan voor de woningbouw te lijf ging. Hij noemde het KVP-plan „volstrekt misplaatst". „Er staan al leen maar vage algemeenheden in of dingen die ailanz zijn toegezegd. Dan is het plan van de VVD ten minste concreter, al zijn we het met hun oplossingen niet eens", aldus Kom brink. De VVD'er De Beer pleitte in een motie voor stimulering van de nieuw bouw door de premies op korte ter mijn Verder te verhogen. Mevrouw Salomons 'PvdA) stelde de Kamer voor de premies voor eigen woningen te binden aan een maximum inkomen en de hoogte af te stemmen op de hoogte van het inkomen. Zij motiveer de haar motie met te wijzen op de fiscale voordelen die juist mensen met hoge inkomens hebben bij de bouw van een eigen huis. Van De Quay naar Den Lvl D'£n; fiantlijn Indexering Het D'66-plan tot invoering van geïndexeerde leningen voor de wo ningbouw begint in de Kamer stukje bij beetje veld te winnen. Zo verklaar de ingenieur Comelissen (KVP) met zeer veel belangstelling de betogen van drs. Nypels te hebben aange hoord. Hij verzocht de bewindslieden de discussie niet af te sluiten en bijvoorbeeld bij de begroting van fi nanciën de zaak opnieuw aan de orde te stellen, De motie, die Nypels samen met Drees op dit punt heeft ingediend, zal donderdag overigens geen deel uitma ken van de stemmingen. Ze achten het nog te vroeg om over dit belan grijke onderdeel nu al een beslissing te forceren. FOUT PILOOT OORZAAK RAMP BIJ COLOMBO? COLOMBO (AP) De ramp met de DC 8 van Martinair, waarbij eerder deze maand alle 191 inzit tenden om het leven kwamen, was te wijten aan een fout van de pi loot, zo heeft een commissie van onderzoek woensdag bepaald. Eric Warusawitharane, de autori teit die het onderzoek leidde zei woensdag in Maskelia, waar het toestel neerstortte: ..ik ben tevre den met de lezing dat de oorzaak van het ongeluk te wijten was aan een fout van de zijde van een piloot", Warusawitharane ging hierop niet verder in. Het formele onderzoek van de overheid, dat wordt geleid door het departement voor de burger luchtvaart is nog in volle gang. PRINS CLAUS REIKTE IN ZEIST ONDERSCHEIDINGEN UIT 'LICHTEND VOORBEELD' MET LOF VOOR BELEID VAN DE GEMEENTE MIDDELBURG In het slot Zeist heeft prins Claus der Nederlanden gis teren, woensdag, in zijn kwaliteit van erevoorzitter van het Nationaal Comi té Monumentenjaar 1975 gedenkpen ningen uitgereikt aan vertegenwoordi gers van elf gemeenten in Nederland, die in het kader van het monumenten- jaar 1975 (M 75) zijn gekozen als 'lichtend voorbeeld'. Tot die elf ge meenten behoorde Zierikzee. Burge meester Th. W. de Meester nam de gedenkpenning in ontvangst voor 'het kiezen als uitgangspunt van liet ge meentelijk beleid, het behoud van de waardevolle oude stadskern en voor vele kostbare restauraties aan histori sche monumenten'. De gedenkpenning viel ook ten deel aan Middelburg, gisteren op het slot Zeist vertegenwoordigd door burge meester drs. P. A. Wolters en wethou der de heer W. P. J. Baars. Middelburg was in Europees verband, zoals be kend, al eerder aangewezen als 'voor beeldstad', samen met Amsterdam en het Drentse dorp Orvelte. De bijeenkomst óp het fraai gerestau reerde slot Zeist droeg een bijzonder geanimeerd karakter. Andere gemeen ten, die in nationaal verband naast Zierikzee werden onderscheiden, wa ren: Brielle, Buren, Deventer, Graft - de Rijp, Heusden, Loenen, Maastricht, Nieuweschans en Thom. Isolement Middelburg was reeds, zoals eerder gezegd, in Europees verband onder scheiden en Zierikzee werd als lich tend voorbeeld' aangemerkt om over wegingen, die de Stichting Nationaal Comité Monumentenjaar 1975 als volgt samenvatte: „Niet zozeer de oorlogsgebeurtenissen 1940-'45 als wel de watersnoodramp 1953 en hetgeen daarop volgde, heb ben voor Zierikzee een nieuw tijdperk ingeluid. Samengevat betekende de nieuwe situatie: verbreking van een langdurig isolement. Het blijft de gro te verdienste van het stadsbestuur, dat het op dat moment heeft ingezet dat de bijzonder waardevolle oude stads kern niet geheel of gedeeltelijk aan de nieuwe ontwikkeling zou moeten wor den opgeofferd. Integendeel, dat. betekenis daarvan bij het verdere be leid van bouwen en verbouwen een vast uitgangspunt zou moeten vormen. Vanaf dat moment is het streven ge richt geweest op restauratie en rege neratie. Welk een loodzware last de relatief kleine gemeente, met niet veel moge lijkheden financieel, zich hiermede op de hals haalde zal duidelijk zijn voor elkeen die beseft welk een groot aan tal monumenten de stad bezit. Daar onder zijn een aanmerkelijk aantal grote, zeer kostbare openbare gebou wen, waarvan het herstel in eerste in stantie was voor de gemeente zelf. Het gemeentebestuur heeft niet geaar zeld de last daarvan op zich te nemen, inziende dat een consequent beleid ten gunste van de oude stad op den duur het enige zou zijn, dat tot bevredigen de resultaten zou voeren. Wanneer evenwel Zierikzee reeds jaren geleden zich kon laten gelden als 'Monumen- tenstad' gebeurde dit niet alleen van wege de grote monumenten, maar juist om de totaliteit. Hoewel nog niet alle problemen opge lost zijn men denke aan de Domus- buurt en de Nieuwe Kerk dient toch gezegd, dat hetgeen tot stand werd gebracht de grootste bewonde ring verdient en dat Zierikzee zich blij vend gerangschikt heeft in de rij van de gemeenten die op het gebied van monumentenzorg in de moderne stijl als lichtend voorbeeld' kunnen gel den". De initiatiefnemer van het Europees Monumentenjaar en voorzitter van het Internationale organisatiecomité,. Lord Duncan-Sandys verklaarde, aansluitend op de uitreiking van de penningen, dat Nederland een van de eerste landen was, die daadwerkelijk actie hebben ondernomen om reliëf te geven aan het Monumentenjaar 1975. Hij zei onder meer, dat het streven er thans op gericht dient te zijn, de in beweging gekomen krachten te be geleiden en te stimuleren. „In intema- I tionaa! verband dient te worden ge streefd naar uniforme Europese mo numentenwetten en dient de moge lijkheid voor standaardisatie van mo numentenlijsten te worden bestudeerd. Hiervoor kunnen Europese nonnen worden opgesteld. Het zou natuurlijk beter zijn geweest wanneer 25 of 50 jaar eerder een begin was gemaakt met het behoud en de bescherming van ons historisch erfgoed, omdat in middels veel van wat ons dierbaar is Zie slot pagina 9 kolom 4 steeds heelt ver ijeenkomst van de Euro pese regeringsleiders. Ditmaal ech ter heeft de Nederlandse rege ring althans dc ministerpre sident geen bezwaar gemaakt. Den Uyl verklaarde nog tijden* de conferentie in gesprekken met Jour nalisten dat hem er alles aan w;ls ge legen de EEG uit het slob te helpen de problemen van de Negen zijn ro overweldigend groot - - inflatie, werk loosheid dat hij tot compromissen bereid was. De vraag is echter of deze nieuwe, periodiek bijeenkomende con ferentie van EEG regcringsleidern voor Den Uyl wel een compromis vormt. Binnen de Nederlandse verhoudingen namelijk krijgt de ministerpresident tengevolge van deze nieuwe raad van regeringsleiders een nog belangrijker functie dan hij al heeft. In feite wordt hij immers nu mede belast met een stuk verantwoorde lijkheid voor het buitenlandse beleid, wellicht ook nog voor andere porte feuilles: energieza ken. landbouw, om er maar er. kele te noemen. De 'echte' ministers voor deze portefeuilles worden daar door op Europees niveau gedegradeerd tot 'vakassistenten' van de minister president. In andere landen men denke aan Engeland en Duitsland is dat geen punt van belang. De 'prime minister' en 'Bundeskanzler' bijvoor beeld hebben een veel dominerencer functie dan hun Nederlandse ambt genoot: zij zijn in de letterliikc wn van het woord 'regeringsleider'. In Nederland evenwel fungeert, dc pre mier in formele zin uitsluitend als voorzitter van de ministerraad, zijn verantwoordelijkheid is zo gezien niet anders dan die van een 'gewone' be windsman. De omstandigheden in de afgelopen jaren hebben er echter wei toe geleid dat de minister-president naar buiten (en zeker ook naar bin nen) ging optreden volgens het recept van bijvoorbeeld de Britse prime mi nister. Biesheuvel had er met name een handje van. Het werd overigens mede aanleiding tot zijn val. want toen hij tijdens een begrotingszitting van zijn kabinet de bevoegdheid aan zich trok om knopen door te hakken slikten twee minLsters dat niet en tra den af. Destijds was Luns een in dit opzicht zeer naijverig bewindsman: hij lette er zorgvuldig op dat er met name in Europees verband niet aan zijn bevoegdheden werd getornd. Ja renlang heeft dat aanleiding gegeven tot een competentiestrijd tussen de ministers van buitenlandse en van eco nomische zaken: wie was bevoegd voor Brussel? Bij een nu al weer lang gele den gehouden topconferentie zorgde Luns zelf voor een Nederlands duo op het gebied van regeringsieidmg: De Quay en Luns. Hij forceerde dat de toenmalige minister-president hem meenam naar de topconferentie en er mee volstond de collega-regeringslei ders mee te delen dat een Nederlandse premier zich niet directeüjk met de buitenlandse politiek bezig hield. Waar op hij zweeg en verder Luns de zaken liet doen. zo ging dat toen nog. Den Uyl is er de man niet naar om bij topconferenties een ander voor hem zaken te laten doen: hij is De Quay niet. Staatsrechtelijk echter was diens houding correct, hij was im mers in Nederland 'slechts' minister president. geen minister van buiten landse zaken. Het Nederlandse verzet tegen bepaalde Europese voorstellen van Franse kant werd in het verleden mede bepaald door de overweging dat. de buitenlandse politiek primair een zaak is van de minister van buiten landse zaken, niet van de minister-pre sident. De omstandigheden veranderen echter en oefenen hun onmiskenbare invloed uit. op het Nederlandse staats bestel. Het ziet er niet naar uit dat de huidige premier erg rouwig is over een dergelijke ontwikkeling. Den Uyl vindt het vermoedelijk wel mooi om ze ker in het buitenland een premier Engelse stijl te spelen. Toch is het de vraag hoe de overige leden van het kabinet in de toekomst, daarop zullen reageren. Al eerder is een zekere irrita tie naar buiten gekomen over de domi nerende plaats van deze minister-pre sident in zijn kabinet. Die plaats wordt naar buiten mede geaccentueerd door de wekelijkse tv-persconferenties: daar vertelt de premier allerlei nieuws dat eigenlijk afkomstig is van zijn ambt genoten. Het is een ontwikkeling die vermoedelijk niet is tegen te houden, zeker niet wanneer in de toekomst Europa meer en meer een zaak van de regeringsleiders gaat worden. Ver schijnt de minister-president in de ka mer als in de komende jaren dit be leid er wordt besproken? Antwoord hij en niet de minister van buitenlandse zaken? Als dat zo zou zijn, dan is he lemaal duidelijk geworden: de dagen van De Quay zijn definitief voorbij. Een ontwikkeling binnen het onge schreven staatsrecht. ELF PROCENT MINDER DODEN IN VERKEER DEN HAAG (ANP) Het aantaJ verkeersdoden op de Nederlandse we- gen dit jaar zal ongeveer elf procent minder zijn dan in 1973. In totaal werden 2750 slachtoffers geregistreerd tegen 3.092 het vorig jaar. Eén en ander blijkt uit het statistisch bulletin, dat het C3S woon!ijk aan bet eind van het uitgeeft.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1974 | | pagina 1