PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
SPAANSE BISSCHOPPEN
WILLEN LIBERALISERING
Vliegramp in
VS: 93 doden
Trefcenter brengt middenstand geen
sterk nadeel maar ook geen drukte
Stortingsverbod afvalstoffen
voor alle oppervlaktewateren
PPR BLIJFT KABINET - ONDANKS
KRITIEK-IN HELE RIT STEUNEN
de krant
van zeeland
HEER DEMOCRATIEGEVANGENEN VRIJERKENNING GRONDRECHTEN
Boeing van TWA neergestort
Cao personeel
bejaardentehuizen
Ziekenhuis stuurt
ernstig gewonde
baby door
Ontluistering
iOT Ajax
Pagina 9
217e jaargang - no. 283
Maandag 2 december 1974
MADRID (GPD, RTR, UPI) De Spaanse bisschoppenconferen
tie heeft zaterdag opgeroepen tot meer democratie, vrijlating van
politieke gevangenen en erkenning van grondrechten. De bisschop
pen verwerpen het gebruik van geweld als middel om hervor
mingen tot stand te brengen. Ze keren zich tegen strafrechtelijke
maatregelen tegen priesters die in hun preken kritiek leveren op
maatschappelijk onrecht.
n® Spaanse bisschoppenconferentie
Hebt bet liaar plicht een ingrijpende
evolutie van onze instellingen te steu
nen tei. einde tc komen tot het waar
borgen van de grondrechten van de
burgers, zoals het recht van verent
ring, vergadering en vrijheid van me
ningsuiting- Daartoe moeten er kana
len komen om alle burgers deel te
laten hebben aan het politieke leven."
In hot communiqué staat ook dat
'noch terrorisme, noch revolutionaire
ondermijning, noch de onderdrukking
van de rechten van de mens verenig
baar zijn met de christelijke opvat
tinevan mens en samenleving.'
Dj bischoppenconferentie in Marid
breit vijf dagen geduurd. Het slotdu-
oment werd goedgekeurd door 47
van de 61 deelnemende bisschoppen.
waren 13 tegenstemmers en een
sanonthouding.
Fmndling
Onze correspondent in Madrid meld-
dn over de verklaring: De politieke
ontwikkelingen in Spanje maken een
seeds duidelijkere versnelling door.
Terwijl de regering reeds op het punt
staat om de lang beloofde regeling
van de „politieke associaties" (een
zoethoudertje voor het uitblijven van
wettelijke partijen) per decreet op te
leggen om zo lange debatten in het
^parlement" te omzeilen, heeft de vol
tallige bisschoppenconferentie van
Spanje een onverwachte en klinkende
politieke verklaring afgelegd.
Nog maar drie kwart jaar geleden
vond de ernstigste botsing tussen het
Franco-regime en de kerk plaats en
dreigde de huidige regering een bis
schop (mgr. Anoveros van Bilbao) het
ka', uit te wijzen en nu krijgt
minister-president Arias Navarro op
een zeer kritiek moment een kerkelij
ke zegening voor zijn „democratise
ringsplannen". Wil men een beter be
wijs voor het snelle verloop van de
politieke ontwikkeling?
De reden moet men vooral zoeken
in het besluit van de uiterste rechter
vleugel van het regime om zich to
wreken op Arias Navarro, wiens de
mocratiseringsplannen volgens hen
verraderlijk zijn. De conservatieve bis
schoppen, die zich eerst laadden verzet
tegen iedere politieke uitspraak van
de bisschoppenconferentie, zien nu in
dat hun zwijgen uitgelegd zou worden
als een steun aan de uiterste rechter
vleugel en dat gaat zelfs hen te
ver.
Daarom hebben zij plotseling him
volle gewicht achter de houding van
de voorzitter, kardinaal Taracon van
Madrid, gegooid. (En Arias Navarro,
die door de inmenging van de uiterste
rechtervleugel in het regeringsbeleid
ook de stilzwijgende steim van he
centrum dreigt te verliezen, is ditmaal
maar al te blij dat de bisschoppen
„hun neus in de politiek steken".)
In het slotcommuniqué van hun 21e
voltallige vergadering die gedurende
de afgelopen week plaatsvond, wijd
den de bisschoppen meer dan de helft
van hun verklaring aan de huidige
politieke omstandigheden. Dit thema
stond niet op de agenda, maar werd
door voorzitter kardinaal Tarancon
op eigen initiatief opgenomen in zijn
openingstoespraak van verleden week
maandag.
Open en eerlijk
Ten eerste verklaren de bisschoppen
dat zij zich geheel achter de openings
toespraak van de kardinaal plaat
sen.
In punt twee vragen zij een „open
misch zwaksten het slachtoffer wor
den van de huidige recessie en roepen
het volk op om de regeringsmaatrege
len te ondersteunen.
In punt drie veroordelen zij zowel
het uiterst linkse terrorisme, als de
rechtse gewelddadigheid die de rech
ten van de mens onderdrukt.
In punt vier spreken de bisschop-
(Zie slot pagina 3 kolom 1
UPPERVILLE, VIRGINIA (AP)
Alle 93 inzittenden van een
Boeïng 727 van de Amerikaanse
maatschappij Trans World Air
lines zijn zondag om het leven
gekomen toen het toestel bij de
nadering van de luchthaven Dul
les in zware slagregens neer
stortte.
De politie van de staat Virginia maak
te bekend dat de reddingsploegen bij
het uitkammen van het ramp terrein
geen enkel spoor van menselijk k
hebben ontdekt.
Het toestel is 8 kilometer ten noord
en van het kleine plaatsje UpperviUe
Amin tot Ford
vervang Kissinger
door een neger
WASHINGTON (AFP) Presi
dent Amin van Oeganda, die
kortgeleden zijn Amerikaanse
ambtgenoot Ford en de Verenig
de Naties een reeks aanbevelingen
deed ter oplossing van de grote
wereldproblemen, heeft Ford de
vervanging van minister Henry
Kissinger door een neger voorge
steld. Ook zou hij een neger ais
vice-president moeten aanwijzen.
Volgens de Amerikaanse journa
list Jack Anderson heeft Amin
verder in telegrammen aan de
Verenigde Naties en de Ameri
kaanse, Britse en Franse regerin
gen het voorstel herhaald van
overplaatsing van de volkerenor
ganisatie naar de 'niet-gebonden
hoofdstad' Kampala, gelegen 'in
het middelpunt van de wereld,
tussen Azië, Europa, Australië en
Amerika'-
neergekomen op een dicht beboste
helling die bekend staat als Mount
Weather.
Een woordvoerder van TWA verklaar
de dat de Boeing, via Columbus, op
weg van Idnianapolis naar Washing
ton, 86 passagiers en een zevenkoppi
ge bemanning aan boord had. Bij de
tussenlanding in Columbus waren 46
passagiers ingestapt.
Het toestel had oorspronkelijk om
16.23 uur onze tijd op de nationale
luchthaven van Washington zullen lan
den, maar vanwege het slechte weer
kreeg de piloot opdracht uit te wijken
naar de luchthaven Dulles. De ver
keerstoren van Dulles verloor om
17.10 uur radarcontact met het toes
tel. Onmiddellijk werd alarm geslagen
en de zoekactie kwam op gang.
Icrdag het loodje toen 40 kg
springstof lot ontploffing werd
gebracht. Foto: De val
MINISTERS WESTERTERP EN VORRINK
DEN HAAG (ANP) Het in het water storten van sterk ver
ontreinigende en schadelijke afvalstoffen kan voortaan absoluut
worden verboden. Het gaat hier om stoffen die een bedreiging zijn
voor het watermilieu, de in het water levende organismen en de
gebruikers van het water.
Het verbod is mogelijk geworden door een uitvoeringsbesluit op
basis van de wet verontreiniging oppervlaktewateren dat is on
dertekend door de ministers Westerterp van verkeer en water
staat en Vörrink van volksgezondheid en milieuhygiëne.
In een bijage bij dit besluit staat een
aantal voor het water gevaarlijke
stoffen vermeld. Dat zijn onder ande
re organische halogeen- en silicium-
verbindingen, olie, de meeste metalen,
kankerverwekkende stoffen, bestrij
dingsmiddelen en plastics. Hieruit
MEVROUW RIA BECKERS
kunnen de ministers die stoffen aan
wijzen waarvoor het verbod gaat gel
den.
Met het voorbereidende onderzoek
hiervoor is inmiddels begonnen door
een werkgroep van de coördinatie
commissie uitvoering wet verontreini-
PARTIJ KOOS NIEUWE VOORZITSTER
Van onze parlementaire redactie).
JTRECHT Zowel partijbestuur als tweede-kamerfractie van
Ie PPR hebben zaterdag tijdens het najaarscongres van deze par-
,ij in Utrecht kritiek geleverd op het kabinet-Den Uyl en de ka
nerfracties van KVP en ARP. Van de ministers vindt men dat zij
Ie problemen (zoals de Oosterschelde en abortus) teveel voor
dch uitschuiven. Het verwijt aan het adres van de christen-demo-
jratische regeringspartner was dat zij met name voor de proble-
nen van economische aard teveel 'rechtse' oplossingen zoeken.
Toch liet fractieleider Bas de Gaay
örtman de achterban duidelijk weten
lat de fractie in principe vast van
Jan is het kabinet gedurende de gehe-
e rit tot mei "Tl te steunen.
Vaar aanleiding van kritische opmer
kingen uit de zaal zei liij: „De vraag
op welke punten wij het kabinet moe
UPPERVILLEVIRGINIA Een
beeld, van de ravagge bij Upper-
rille: wrakstukken van de Boeing
m van TWA.
ten laten vallen is niet aan de orde.
Wij moeten het land nu niet blootstel
len aan een crisis. Voor alle coalitie-
partners zijn er grenzen. Maar de
PPR-fractie zal nooit naar punten
gaan zoeken die het conflict uitlok
ken".
Een lange serie moties kon niet in
stemming worden gebracht omdat te
gen het einde van het 9 uur durende
congres te weinig leden meer in de
zaal waren. Zo sprak het congres zich
niet uit over onder meer een voorstel
om de fractie in de Tweede Kamer
tegen de defensiebegroting te laten
stemmen. Bas de Gaay Fortman had
al laten weten dat de fractie deze
motie naast zich neer zou leggen,
„Tegen een begroting stemmen bete
kent indirect aan je eigen ministers
het signaal geven om maar liever op
te stappen", aldus de fractieleider van
de PPR.
Ondernemingsraden
Aan het slot van het nogal chao
tisch verlopende congres werden uit
eindelijk slechts twee moties in stem
ming gebracht. Het congres aanvaard
de een motie van het partijbestuur
waarin de regering met klem werd
gevraagd tijdig te komen met een
wetsontwerp voor de ondernemingsra
den. In april van het volgend jaar zal
de partij kijken in welk stadium het
ontwerp zich bevindt. In een andere
motie sprak de partij zich met grote
meerderheid van stemmen solidariteit
uit met de met ondergang bedreigde
toneelgroep „Proloog", die op dezelfde
dag in dezelfde stad een manifestatie
hield.
Foorzifsfer
Met 566 van de 612 stemmen koos
de partij een nieuwe voorzitster: Ria
Beckers uit Oegstgeest. Zij vervangt
Wouter van Dam, die in verband met
drukke werkzaamheden van een twee
de termi,in van het voorzitterschap
afzag. Tot vice-voorzitter werd Theo
(Zie slot pagina 3 kolom 1
ging oppervlaktewateren (cuwvo). Tn
deze commissie zijn rijk. provincies,
waterschappen en zuiveringsschappen
vertegenwoordigd. Het stortingsver
bod geldt namelijk voor alle opper
vlaktewateren, dus niet alleen voor
die or.der het beheer van het rijk. Het
geldt ook voor de territoriale zee. De
regeling sluit aan bij het internationa
le verdrag van Oslo.
Het uitvoeringsbesluit bepaalt verder
dat voor alle lozingen van afvalstof
fen waarvoor geen afvoerieiding
wordt gebruikt, een vergunning nodig
is. Het verbiedt onder andere het
storten, uitpompen en laten wegvloei
en van deze stoffen en het morsen
ervan bij laden, lossen of reinigen van
vaar- en voertuigen. Een aantel van
deze handelingen was trouwens ook al
verboden door andere regelingen.
Niet onder het uitvoeringsbesluit valt
het lozen van huishoudelijk afvalwa
ter van andere vaartuigen dan woon
schepen. De lozing van afgewerkte
olie door binnenschepen wordt bin
nenkort geregeld via een wet chemi
sche afvalstoffen. Voor het lozen van
afvalstoffen via aivoerleidingen was
een vergunning al eerder verplicht
gesteld.
Het nieuwe besluit is zondag ln wer
king getreden.
ROTTERDAM (ANP) De 37.000
mensen, die werken in de circa 1900
particuliere bejaardentehuizen in Ne
derland, krijgen voor het eerst een col-
lectieve arbeidsovereenkomst- Dit is ze-
°er> nu de ABVA-leden (Algemene
uond van Ambtenaren) onder de wer
kers in de bejaardenzorg zaterdagmid.
J" Rotterdam hun cao-ontwerp
nebben goedgekeurd.
Nieuws uit Zeeland op de
ha's 2,4 en 5;
io en televisie op pagina
Sport op de pagina's 9, 10,
11,12,13 en 14.
TOT NU TOE TWEE SLUITINGEN IN LEVENSMIDDELENSECTOR
LANGEVIELE
DEELT WEL
IN DRUKTE
MIDDELBURG De vestiging
van het Trefcenter in Middel
burg heeft de middenstand in de
binnenstad niet die grotere druk
te gebracht die er vooral van de
zijde van het gemeentebestuur
en van het De Gruyter-concern
van verwacht werd. Anderzijds
heeft het zelfbedieningswaren-!
huis tot nu toe ook niet die sterk
nadelige invloed, waarvoor men
in middenstandskringen aanvan
kelijk vreesde.
Ruim een half jaar na de vestiging]
van het Trefcenter is vast te stellen
dat de levensmiddelenbranche de j
zwaarste kappen heeft gekregen. Tot i
nu toe werden twee zaken onder in-1
vloed van de vestiging van het zelfbe
dieningswarenhuis opgeheven. Welis
waar zaken die al een moeilijk be
staan leidden, maar waarvoor dc
komst van het Trefcenter de 'beslis
sende Map' bleek te zijn.
En daar lijkt het niet bij de blijven.
De rijksconsulent voor de handel, am
bacht en diensten in Zeeland, de heer
A. Korstanje, ziet het niet als uitgeslo
ten dat in de verdere toekomst enkele
'zwakke broeders' in de levensmidde-
ensector de zware concurrentie van
iet Trefcenter niet meer kunnen bol-
verken en tot sluiting moeten beslis-
3at is niet verwonderlijk wanneer
i lij kt dat in de levensmiddelenbran-
ihe in de eerste maanden na de
opening van het Trefcenter half
maart omzetverliezen van 20 a 30:
procent werden genoteerd en in som-1
mige gevallen zelfs van 40 tot 50
procent.
Bij een groot aantal zaken heeft zach
in de maanden daarop wel weer een
herstel ingezet, maar volgens de voor
zitter van de Middelburgse centrale
van ondernemers in het midden- en
kleinbedrijf (MCO) zijn er toch zaken
lie met een mindere omzet van 10 a
15 procent zijn blijven draaien. .De
levensmiddelensector heeft een zware
opdonder gehad", stelt hij dan ook
rast.
uzetdaling
Iet beeld van de sterke omzetdaling
'n de eerste periode na de opening
/an het Trefcenter blijkt zich in zijn
ilgemeenheid in de meeste branches,
vaarin het warenhuis ook actief is, te
lebben voorgedaan. In het grote ge-
ïeel bleek dat echter een verschijnsel
/an maar enkele weken of hoogstens
nkele maanden -waarna de omzet
ach toch weer optrok naar het oude
peil.
In middenstandskringen is de aanvan-|
kelijke vrees voor de sterk nadelige
invloed op vooral de binnenstad dan
ook voor een groot deel weggenomen.
„Ik geloof dat een nuchter mens moet
vaststellen dat de situatie door alle
branches heen niet zo alarmerend is
als we aanvankelijk gedacht hadden",
zegt MCO-voorzitter Temme.
Het blijkt dat veel zaken in de bin
nenstad hun klantenpubliek behielden
of na de begin-periode weer terugkre
gen vanwege de persoonlijke benade
ring, de specialisatie van de zaak en
de betere service die men kan bieden.
Vooral de specialisatie ziet MCO-voor
zitter Temme als een belangrijk 'wa
pen' van de kleine middenstand tegen
over het massale van Trefcenter.
Maast de vereisheid van een goed
ondernemerschap ziet ook rijksconsu-,
ent Korstanje daarin de mogelijkhe-
ien voor de bestaande middenstand.
Volgens de rijksconsulent wijst de
ontwikkeling er elders op dat de aan
wezigheid van een grootwinkelbedrijf
iuist speciaalzaken aantrekt. Bij het:
Trefcenter wordt echter op de specia-l
Lisatie ook terdege ingespeeld. Zo
beeft men onlangs de afdeling elektri
sche artikelen (vooral televisies, radi
o's en afspeelapparatuur) sterk uitge
breid-
20.000 klanten
Bij het Trefcenter zelf toont men zich
tevreden met het verloop van de za
ken. ,De werkelijkheid komt overeen
met wat wij ervan verwacht hebben",
zegt een woordvoerder. Deze stelt dat
men per week zo'n 20.000 kopende
klanten trekt. Rekent men het aantal
bezoekers dan komt men op een aan-
:al van 40-000 a 50.000.
Volgens de woordvoerder van het
Trefcenter komt het grote deel van
iet publiek uit Walcheren, maar trein
nen daarnaast ook bezoekers uit
ïeeuwsch-Vlaanderen. Noord-Beveland
en een deel tot aan Goes van
iuid-Beveland
Maar het oordeel van de middenstand
CZie slot pagina 5 kolom 1
DEN' HAAG (ANP) Met een politie
wagen is zaterdagmiddag in Den Haag
de 16 maanden oude baby Stefan
Blom uit Rijswijk, die chloor had
gedronken, naar het Juliana kinderzie
kenhuis gereden. De moeder van de
baby was eerst met haar kind naar
het Haagse ziekenhuis Leven burg ge
reden. maar daar was zij doorge
stuurd naar het kinderziekenhuis.
De argumentatie daarvoor was vol
gens de Haagse politie dat men bij
het Leyenburg ziekenhuis zei, niet in
dergelijke gevallen te zijn gespeciali
seerd.
Onderweg naar het kinderziekenhuis
raakten de vrouw en haar vergezellen
de buurman echter met hun aute de
weg kwijt. Zij hielden tenslotte een
passerende politiewagen aan. die het
kind vliegensvlug naar het kinderzie
kenhuis reed. Daar bleek dat de toe
stand van het kind zeer ernstig was.
De baby werd met een ernstige slok-
darmverbranding opgenomen. Zondag
middag was het kind buiten levensge
vaar.
DODE BIJ ACTIE
PALESTIJNEN
IN ISRAËL
TEL AVÏV (AFP, UPI) Twee Pales-
tijnse commandostrijders zijn zater-
dagavond in het Israëlische dorp Ri-
hani ja een huis binnengedrongen,
waabrij ze de 37-jarige bewoner dood
schoten en zijn vrouw verwondden.
Israëlische troepen kwamen onmiddel
lijk in actie en namen na een kort
vuurgevecht de Arabieren gevangen.
Een van hen was gewond.
Rmaniia ligt vijf kilometer wei de
grens met Libanon. Er wonen hoofd
zakelijk moslims. In het aangevallen
huis bevonden zich ook drie kinderen,
maar deze bleven ongedeerd.
Een Palestijnse militaire woordvoer
der heeft zondag in Beiroet gezegd,
dat Palestijnse guerrillastrijders zater
dagavond de Israëlische nederzetting
Rihanija hebben aangevallen. Zij le
verden hevige strijd waarbij verschei
dene Israëliërs werden gedood of ge
wond. De guerrillastrijders keerden
behouden naar hun .bases terug 'met
uitzondering van twee man: Sjaaban
Ata Amr en Makmoed Abdo Yoessoef
Zaghloel,' die gewond werden.