PROVINCIALE ZEEUWS
DUISENBERG: GEEN
GROTE TERUGGANG
IN ECONOMIE
Regering bespreekt Oosterscheldesluiting
onder dreiging van kabinetscrisis
1 I
China wil met Moskou praten
over niet-aanvalsverdrag
s
Bredase leverde monnik
vuurwapens voor gedetineerden
in treedt af
or
ill
hilatingen over Mirage
HELFT VAN BEVOLKING KOMT NET
ROND MET HET INKOMEN
Scherpe
Staat van beleg
in Bolivia
lumtlamd
/^lotkmsl
SPIJKERBROEKEN
HALVE PRIJS
L m~ Suslov, partijleider
o, president N.Podgor-
ny en premier A. Kosygin op de
tribune in de Russische hoofdstad
tijdens de herdenking van de
MOU (RTR) China heeft de Sowjet-Unie laten weten dat de twee landen besprekingen rnoe-
g bannen over het sluiten van een niet-aanvalsverdrag en de scheiding van troepen in omstreden
MAATREGELEN SLECHTS TIJDELIJK
DEN HAAG De aankondiging van een pakket sociaal-economische maatregelen door minister
Boersma betekent niet dat er een grote teruggang in onze economie is te verwachten, zo heeft de
minister van financiën Duisenberg donderdagavond verklaard. Er is volgens de minister slechts
sprake van een tijdelijke inzinking die we met eveneens tijdelijke maatregelen gaan' bestrijden. Een
echte teruggang zou inhouden dat er volgend jaar minder te verteren zou zijn en dat is beslist niet
waar, aldus de minister.
Minister Duisenberg zei dit donderdag
avond in een televisiegesprek na 'n dag
waarop heftige politieke reacties wa
ren gevolgd op de aankondiging van
minister Boersma. VVD-fractievoorzit-
ter Wiegel heeft de regering gevraagd
de tweede kamer zo snel mogelijk op
het hoogte te stellen van haar opvat
tingen over de huidige economische
situatie en van de maatregelen welke
rij
Peking aan de Russi-
rgis ter gelegenheid van de
S mrdag van de bolsjewisti-
in 1917. Aldus verluidt
Chinese kringen in- Mos-
"».tó2P, die nog niet door de
jjv Krs is verspreid, schijnt een
e wijziging van de houding
x ftth? ten opzichte van Moskou
TlfcöoTwerd de verjaardag van
cKobwevolutie gevierd met de
Aüelijte militaire parade op het
Si Ken De deelname van burger-
me bleef dit jaar achterwege,
deMoskouse
uJtóteweer.
|h ret afgelegen dorp Stewarts-
un 55 te ten westen van Belfast,
Éis Britse militairen, vermoede-
Jtobtt ontploffen van een land-
fcntó
ONDER PIJ VERBORGEN BINNENGESMOKKELD
DEN HAAG Tineke B., een 32-jarige prostituee uit Breda, heeft broeder Mattheus N. de twee
vuurwapens geleverd voor de gijzeling in de Scheveningse gevangenis. Dat is gebleken uit het ver
hoor van de monnik in Den Haag. De prostituee woensdagavond aangehouden in haar woonhuis
heeft nog geen volledige bekentenis afgelegd. Broeder N. heeft de wapens, verborgen onder zijn
pij, op de avond van 24 oktober de cel van Jan Brouwers binnengesmokkeld. Eerder die dag had hij
Ze in zijn klooster van Tineke B. ontvangen.
Piffi(AFP) De Franse ge
slibd, Paul Stehlin heeft be
teontslag te nemen als vice-
mmtter van de Nationale Ver-
pjenng en niet meer te beho-
ra tot de Partij der Hervor-
hs. Zijn uitlatingen dat de
iKrikaanse gevechtsvliegtui-
i?n ïï-16 en YF-17 technisch
:1 moderner zijn dan dé Fran»
Mirage F-1-M53 hadden in
tenjk een storm van veront-
raröiging veroorzaakt.
SG is staf-chef van de Franse
teen: geweest, hij nam zijn be-
e»! terugtrekking na een langdu-
f ïEgadeitag van zijn Partij van
team, die de regering Giscard
Sang steunt en tijdens het gaullis-
fe tewM m dc opositie was. Vol-
Lejeune, voorzitter van de
partij besloot Stehlin terug
teneinde zijn algehele vrij-
m persoonlijke actie te herkrij-
5,°®^ Stehlin heeft donderdag
dat hij blijft bij zijn opvat-
bih Jfew<aanse straaljagers be-
«P dan Mirages. Met klem ver-
hij J beschuldiging dat hij
laten manipuleren door zake-
fiS m devVS" H« doelde
riSL°P'hefc feit dat h"
SSden /«veest aan de
^«^bnek van de Amerikaanse
Howard Hughes. De felle
de zijde van gaullisten en
vZfn ^rklaring
aanvallen die
)&!0? heblbeBJ ™et nationale
i 1,11 alBW
mar bedacht was geweest op
^de vertiediging
en de Europese bescha-
«a ,de Eur°Pese
C?® technologisdie middelen
bst bmÉI06 Vv te eenenrrere
'toen^^tngbouw. A
S band met de VS c
teStTS~garanderen- Marcel
«fnjw van de onderne-
^rases worden ge
leemde het laster dat rip
e mindere zouden zijn van
t» lachttoestellen. Bij
zeker
schijngevecht zou zijns
hét tegendeel blijken.
Volgens Dassault zou generaal Stehlin
worden bewogen door 'dankbaarheid
jegens zijn voormalige Amerikaanse
bazen'. Namens het Belgische ministe
rie van defensie is donderdag bekend
gemaakt, dat er een besluit is geno
men over welk vledgtuig de Starfigh-
ter F 104-jager zal opvolgen, „en dat
de verklaringen van een vroegere chef
van de Franse luchtmacht ten voorde
le van Amerikaanse machines hierop
geen invloed zal hebben." Er is niet
meegedeeld hoe het besluit is uitgeval
len
De monnik heeft ook bekend Jan
Brouwers de zaag te hebben bezorgd
die Brouwers in staat heeft gesteld op
2 november vorig jaar te ontsnappen
uit de gevangenis in Breda Drie da
gen later werd Brouwers in Den Haag
aangehouden.
Broeder Mattheus heeft verklaard
opgelucht te zijn na zijn bekentenis.
Op aanwijzing van Jan Brouwers had
LONDEN Een berg van 17.000
ton maker ligt dezer dagen in
Tate and Lyle raffinaderij in
vertown, Engeland, terwijl
huisvrouwen geen suiker kunnen
kopen. De arbeiders leggen i
verbod van twee weken op het uit
de fabriek vervoeren van de sui
ker. omdat ze bang zijn voor gro
tere import van Europese suiker,
wat een bedreiging zou vormen
voor 9.000 arbeidsplaatsen in En
geland.
de monnik contact gezocht met de 32-
jarige prostituee, nadat Brouwers
hem had gevraagd twee vuurwapens
te bezorgen „om zich door middel van
bedreiging uit de gevangenis te bevrij
den". De monnik had niet bevroed dat
dit zou ontaarden in een gijzeling van
22 mensen.
Volgens de verklaring van de r
nik heeft hij Brouwers de wapens
niet bezorgd omdat hij zou zijn ge
chanteerd, maar na door Brouwers te
zijn overreed. Broeder Mattheus had
zich in de loop van de zes a zeven
jaar dat hij Brouwers kende, zozeer
ingeleefd in de problemen van gedeti
neerden, dat hij geen weerstand had
kunnen bieden aan de neiging om Jan
Brouwer behulpzaam te zijn bij zijn
poging tot ontvluchting.
Klooster: misstap
De kloostergemeenschap van de
nediktijnerabdij in Oosterhout heeft
vla haar advocaat verklaard met „ver
slagenheid" te hebben kennis genomen
van broeder Mattheus' aandeel in de
zaak. „Alhoewel de kloostergemeen
schap heeft begrepen dat er geen
enkel rechtstreeks beoogd verband be
staat tussen deze, door een medebroe
der bekende misstap en het gijzelings
drama in de Scheveningse gevangenis,
spreekt het vanzelf dat de kloosterge
meenschap niettemin, nu nog meer
dan voorheen tijdens het drama zelf,
begaan is met de benarde ervaringen
en de droeve nasleep voor alle betrok
kenen".
Broeder Mattheus kende zowel Jan
Brouwers als Daan Denie vanuit het
soort reclasseringswerk dat hij
celbezoeker gedurende zes a zeven
jaar heeft verricht. Hij had vooral
contact met Jan Brouwers, heeft hem
regelmatig bezocht.
Begin oktober 1973 heeft broeder
Mattheus Brouwers een zaagje gege
ven, waarmee de gedetineerde de tra
lies van zijn cel heeft doorgezaagd en
Zie slot paginr 3 kolom 4
De tweede kamer besloot, donderdag
de begroting van economische zaken
niet volgende week al te behandelen.
Aanleiding tot dit besluit was een
brief van minister Lubbers aan de
kamer waarin hij meedeelde dat een
nieuwe raming van de kerngegevens
voor volgend jaar moet worden opge
steld. Maandag 18 november kan de
nieuwe analyse van de macro-econo
mische ontwikkeling aan de kamer
worden
In zijn brief aan de kamer herinnert
de minister er aan dat in verband
met een stagnerende groei van het
wereldhandelsvolume moet worden
uitgegaan van een ontwikkeling van
het volume van de wereldinvoer van
2,5 procent. In de macro-economische
verkenning (mev) 1975 werd nog uit
gegaan van een ontwikkeling van vijf
procent.
In de mev werd voorts de verwach
ting uitgesproken dat de invoerprijzen
met 4 procent zouden toenemen en het
zogenaamde concurrerende uitvoer-
prijspeïl met 6 procent.
Deze raming zal, aldus de bewindsman,
echter bijgesteld moeten worden tot
respectievelijk 6 en 3 procent. De
minister noemt het duidelijk dat deze
wijziging een aanzienlijke invloed uit
oefenen op de kerngegevens.
De economische inzinking is volgens
Duisenberg te wijten aan de daling
van de wereldhandel, die een gevolg is
van het onttrekken van 60 tot 80
miljard gulden aan de wereldecono
mie door de olieproducerende landen.
De stijging van de werkloosheid, die
we op zich wel zagen aankomen, is
daardoor iets sneller gekomen dan
verwacht. Maar óns land verkeert in
de gelukkige omstandigheid dat wij
een buffer hebben in de vorm van een
goede betalingsbalans, waardoor we
in staat zijn onze economie een extra
impuls te geven, aldus Duisenberg.
De inhoud van het pakket maatrege
len dat de regering wil gaan nemen,
kon ook Duisenberg donderdag niet
onthullen. Wel verklaarde hij dat er
stellig een verlaging van de belasting
druk en de sociale premies toe zou
behoren, ue regering overweegt ver
der om bedrijven die door de lichte
recessie in moeilijkheden dreigen te
raken, via overheidssteun in stand te
houden. Dat is beter dan de bedrijven
houden, Dat is beter dan dat de bedrij
ven over de kop gaan en er werkloos-
heidgeld uitgekeerd moet worden, zo
meende Duisenberg.
„De nieuwe gegevens zullen eventueel
moeten leiden tot nieuwe, uitgangspun
ten voor de loon- en prijsstijgingen
volgend jaar", 'verklaarde de voorzit,
ter van de KVP-tweede-kamerfraclie.
m.Andrlessen, donderdag.
Voor de regering zullen de bestrijding
van de inflatie en werkloosheid eerste
prioriteiten moeten blijven, aldus mr.
Andriessen.
Positief staat de KVP-fractievoorzitter
tegenover het voornemen van de rege
ring om kwetsbare sectoren, zoals
bijvoorbeeld de middenstand, te steu
nen.
CH-fractievoorzitter Kruisinga en zijn
collega Van der Mei menen dat bij de
opstelling van programma voor aan
vullende werken meer aandacht gege
ven moet worden aan projecten, ge
richt op de bevordering van de werk
gelegenheid in het midden- en kleinbe
drijf. Zij hebben minister Boersma
(sociale zaken) hierover vragen ge-
KW
Het bestuur van het. Nederlands
Christelijk Werkgeversverbond (NCW),
heef t zich donderdagmiddag eveneens
beraden over de nieuwe economische
inzichten, die de regering aan de
Stichting van de Arbeid heeft meege
deeld. Het NCW-bestuur dringt er bij
de regering op aan, een zodanig pak
ket van bestedingsverruimende maat
regelen te kiezen, dat ook de binnen
landse afzet van Nederlandse bedrij
ven wordt bevorderd. Er moet, vol
gens het NCW-bestuur, zoveel moge
lijk worden voorkomen, dat vooral de
invoer zal toenemen, zodat de binnen
landse werkgelegenheid verder zal
worden afgebroken.
Het NCW-bestuur wijst met name op
de kwetsbare positie van de hier geves
tigde producenten voor de binnen
landse markt. Zij zullen het niet al
leen moeten hebben van bestedings
verruiming. maar vooral van kosten
besparing.
De economie ontwikkelt zich volgens
het NCW duidelijk in een richting, die
de werkgeververbonden hebben willen
keren.
DEN HAAG (ANP) Bijna de helft van de Nederlandse be
volking kan slechts 'net aan' rondkomen met het inkomen,
terwijl 6 procent tekort komt. Dit blijkt uit een opinie-onder
zoek van het Nipo, onder 1057 mannen en vrouwen vanaf 18
jaar. De enquête werd begin oktober gehouden.
De grootste groepen mensen die tekort komen of net aan rondkomen
worden gevonden bij diegenen die zichzelf indelen bij de 'laagst betaal
den'. Daar kan 45 procent net rondkomen en komt 23 procent tekort.
In alle andere groepen ligt het percentage van mensen die net rond kun
nen komen iets boven de 50.
Groepen die tekort komen zijn volgens de enquête ook mensen van
wie het netto of bruto inkomen de laatste jaren omlaag ging. Zelf een
gelijkblijvend 'schoon' inkomen voert tot overschrijding van een zelf
ervaren bestaansminumum. Vooral zelfstandige middenstanders, boeren
en gepensioneerden vinden dat hun inkomen de laatste jaren gelijk is
gebléven of gedaald.
DEN UYL MET COMPROMIS OM VERTREK MINISTERS TE VOORKOMEN
COMPROMIS MAAKT HET
MOGELIJK DEFINITIEF
BESLUIT EEN JAAR
UIT TE STELLEN
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG Het kabinet-Den
Uyl discussieert vandaag, vrij
dag, onder de dreiging van een
kabinetscrisis over de Ooster-
schelde-kwestie. Niet alleen de
PPR-staatssecretaris Van Hui
ten van verkeer en waterstaat,
maar ook zijn partijgenoten, de
ministers Van Doom van cul
tuur, recreatie en maatschappe
lijk werk en Trip van weten
schapsbeleid zullen het kabinet
verlaten als zou worden beslo
ten tot afsluiting van de Ooster-
schelde volgens het oorspronke
lijke Deltaplan. Verder wordt
aangenomen, dat ook de D'66-er
minister Gruijters van volks
huisvesting en ruimtelijke orde
ning de zaak zeer hoog zal spe
len.
In politieke kringen in Den Haag
wordt aangenomen dat premier Den
Uyl zich, om het vertrek van een
aantal ministers uit zijn kabinet te
voorkomen, tot het uiterste zal in
spannen om alsnog een compromis
aanvaard te krijgen. De meest gehoor
de speculatie over een dergelijk com
promis is in Den Haag, dat de rege
ring in principe zou kunnen besluiten
voor de aanleg van een caissondam
die een getijdebcweging in de Ooster-
schelde toelaat. Voor zulk een dam
zou vast een drempel in de monding
van de Oosterschelde kunnen worden
gelegd en intussen zou op de kortst
mogelijke termijn moeten worden be
gonnen met een verhoging van de
dijken rond de Oosterschelde op de
meest bedreigde plaatsen.
Om zeker te weten of de bouw van
een caissondam technisch uitvoerbaar
is, zou gedurende een jaar of
anderhalf jaar nog studie moeten
worden verricht. Na afronding van
die studie zou het kabinet dan de
principebeslissing kunnen omzetten in
een definitieve beslissing, die naar
twee kanten kan uitvallen: als zou
blijken dat het technisch mogelijk is
een caissondam te bouwen, dan zou
men dat kunnen doen op de daarvoor
inmiddels geconstrueerde drempel. De
totale kost-en, inclusief de bouw van
tussendijken, liggen voor dat project
tussen de drie en de vijf miljard. Zou
blijken dat de caissondam er om
technische redenen niet kan komen,
dan zou men de inmiddels aangelegde
drempel weer voor een belangrijk
deel moeten afbreken om vervolgens
alsnog een afsluitingdam te maken
volgens het oude Deltaplan.
De aanleg van de drempel voor een
caissondam kost volgens schattingen
van deskundigen 30 tot 50 miljoen
gulden meer dan de bouw van een
drempel voor afsluiting zonder meer
en de verhoging van de dijken achter
een toekomstige caissondam zou een
bedrag vergen in dezelfde orde van
grootte. Aanvaarding van het compro
mis, dat door een belangrijk deel van
de fvdA-fractie in de tweede kamer
wordt gesteund, zou dus inhouden dat
het kabinet besluit tot de uitgave van
CO tot 100 miljoen gulden extra in de
verwachting, dat inderdaad een cais
sondam in de Oosterschelde kan wor
den gelegd. Zekerheid heeft men daar
over niet.
Felle discussies
In Den Haag wordt aangenomen
dat over de uitgave van een bedrag
van 60 tot 100 miljoen gulden voor
een voorlopig niet zekere bestemming,
felle discussies in het kabinet zullen
ontstaan. Een meerderheid van de
ministerraad is nog steeds voor afslui
ting van de Oosterschelde volgens het
oorspronkelijke Deltaplan en voelt er
niet voor naar een miljardenproject
toe te werken, terwijl over de resulta
ten daarvan voor het milieu nog geen
zekerheid bestaat.
Men acht het. echter in politieke
kringen in Den Haag niet uitgesloten
dat mede onder de druk van een
dreigende kabinetscrisis toch uit
eindelijk zal worden gekozen voor
een compromis als dat van de aanleg
van een drempel voor een caissondam
in combinatie met dijkverhogingen op
korte termijn. De definitieve beslis
sing zou door aanvaarding van zort
compromis kunnen worden uitge
steld.
Onaanvaardbaar
Dat de dreiging van een breuk in
het kabinet bij aanvaarding van com
plete afsluiting van de Oosterschelde
zeer reëel is, bleek donderdag uit een
verklaring die fractieleider De Gaay
Fortman desgevraagd verstrekte. „Een
dichte Oosterschelde is voor de PPR
volstrekt onaanvaardbaar. De minis-
Zie slot pagina 7 kolom 3
argwi
aan
D\
fantlijn
\e Oosterschelde ls nu van
technisch vraagstuk oen
rTOu politiek probleem gewor-
den. Indien het kabinet zon
handelen volgens de mew-
(wSSSj derheidsopvattlng van zijn
jedendan zou de caisson
oplossing vermoedelijk van de baan
zijn en zou moeten worden gerekend
met uitvoering van de oorspronkelijke
plannen, al dan niet gevolgd door de
bouw van een stormvloedkering. Het
ziet er echter naar uit dat een derge
lijk besluit een aantal bewindslieden
met name van de PPR zou dwin
gen tot aftreden en daarmee zou een
kabinetscrisis een feit zijn. Wat doet
men in een dergelijk geval? Juist! Men
zoekt een compromis. In Den Haag
men leze het artikel van onze Haag
se redacteur op deze pagina bestond
gisteren de indruk dat men in het
Catshuis inderdaad tot een dergelijk
compromis zal geraken.
Dat zou er dan op neerkomen dat
de beslissing over de caissondam
nog weer wordt uitgesteld. Om
echter tegemoet, te komen aan eisen
van veiligheid en om verder geen tijd
te verliezen zou wel worden begonnen
met de aanleg van een drempel in de
sluitgaten, waarop eventueel toch nog
een caissondam kan worden gebouwd.
Bovendien zou di
rect de versterking
worden aangepakt
van de zwakke
plaatsen in de ach
terliggende dijkvak
ken. Een dergelijk compromis zou
twee mogelijkheden openhouden: de
bouw van een caissondam en In
dien die technisch of financieel niet
mogelijk zou zijn alsnog definitieve
afsluiting. In het ongunstigste geval
zou er een zestig tot honderd miljoen
gulden teveel zijn geïnvesteerd.
Zo gaat het in de politiek: de Ooster
schelde met alle daarmee verbon
den vraagstukken moet nu wor
den afgewogen tegen een eventuele
kabinetscrisis. Met name de premier
moet overwegen of hij door de knieën
moet gaan voor de dreiging van een
kabinetscrisis. Paris vaut bien une
messe' moet eens Hendrik IV van
Frankrijk hebben gezegd toen hij
protestant. plotseling katholiek weTd
om Parijs in handen te krijgen: Parijs
is wel een mis waard. .Mijn kabinet
is wel een Oosterechelde-compromfai
waard", moet Den Uyl hebben ge
dacht. Vandaag moet blijken welk
compromis: een definitief oordeel
dient te worden opgeschort totdat het
kabinetsbesluit bekend is. Maar de
verhalen die op dit ogenblik de ronde
doen geven aanleiding tot scherpe arg
waan.
Bij politieke compromissen worden
vaak onvergelijkbare grootheden
naast elkaar op ae weegschaal ge
legd. Bijvoorbeeld: Parijs en een mis.
de veiligheid van Zuidwest-Nederland
en de veiligheid van dit kabinet. Er
mag niet worden vergeten dat de vei
ligheid van het zuidwesten de ondeel
bare norm is, waaraan een politiek
compromis moet worden getoetst. Het
omgekeerde is onmogelijk: de veilig
heid mag nooit ondergeschikt worden
gemaakt aan het politieke compromis.
Voorts wijzen we er met nadruk op
dat sinds de oprichting van de com-
missie-Klaasesz is betoogd dat een
snelle besluitvorming nodig zou zijn,
Zeeland had er reent op, zo is In alle
toonaarden verkondigd. Het tegen
overgestelde is de praktijk geworden:
uitstel, uitstel en nog eens uitstel. En
nu dreigt opnieuw grote onzekerheid.
Werkelijk, er wordt een te grote wis
sel getrokken op de bewoners van het
deltagebied, om het even of ze nu
vóór- of tegenstanders van de afslui
ting zijn.
Héél de Oosterschelde-problematiek
op dit ogenblik is één grote onze
kerheid, in tegenspraak tot alle
beloften. In het geding zijn namelijk
ook nog zaken als oesterdam, Wemel-
dinge-dam en vooral ook het Waarde-
kanaal. Dit laatste project is in Zee
land zowel door de provincie als
door de gemeente Reimerswaal
unaniem afgewezen. Niemand weet
echter in welke richting het zal gaan
met deze secundaire voorzieningen. En
nu dreigt er bovendien nog bij te ko
men dat er onzekerheid blijft over de
primaire kwesties: caissondam, afslui
ting. stormvloedkering. Een onmoge
lijke en onverteerbare zaak. De veilig
heid van Zeeland is belangrijker dan
ae veiligheid van dit kabinet.
LA PAZ (RTR - AFP - UPI) De
Boliviaanse regering heeft donderdag
de staat van beleg afgekondigd nadat
militairen en burgers in de oostelijke
stad Santa Cruz in opstand waren
gekomen.
President Hugo Banzer is aan het
hoofd van een eenheid parachutisten
naar Santa Cruz gevlogen om per
soonlijk de leiding op zich te nemen
bij het onderdrukken van de rebellie.
De opstandige militairen worden ge
steund door leden van de Socialisti
sche Palange (uiterst rechts) en de
Nationalistische Revolutionaire Bewe
ging (centrum-links) waarvan oud-pre
sident Victor Paz Estensoro leider is.
In radio-uitzendingen van de rebellen
werd meegedeeld dat de opstandige
beweging onder leiding stond van Car
los Valverde, oud-minister van gezond
heid en voormalig leider van de Soci-
