PROVINCIALE ZEEUWSE CO*
DEN UYL: FOUTEN IN
SCHEVENINGEN -
'M GEEN ANDER BELEID
ac
Eerste ronde Oosterschelde in kabinet:
'discussie over alle alternatieven'
Geen waarschuwing
uit Frankrijk
Strengere normen van arbeidsinspectie
voor een aantal chemische bedrijven
"HËLMÖJ^ETIEjT
Onderscheidingen
mor bevrijders
ijj zeiaars
lifacMingen
S
Zachtere lucht
nadert
VERKLARING 15 JULI 1974
Het cryptogram
van Den Uyl
H
Sffflt CUT pagina 2
tfrfeA.—
J17l jaargang - no. 258
Zaterdag 2 november 1974
TRUITJES EN BLOUSES,
irV HAAG Een ioasl' op dl'
vjÜ alloop na de gijzelingsaf-
S,i,ie Scheveningse gevange-
'rit Op de foto de lieer W. Chris-
m,e mioor R- Spiekerman.
'.„ri!(pr Van Agl. minister Vrede-
Z, en de mariniers der eerste
:jLe c, Bonnema en J. Tilahena.
n. iris mariniers en de heer
ZjHtiaonse kregen voor hun ver
sie de onderscheidingsteke-
yn Krhonden aan het ridder.
'L jn de Orde van Oranje Nas-
w opgespeld door minister Van
UI.
PREMIER ONTKENT FRANSE BEWERING:
DEN HAAG (ANP, GPD) Premier Den Uyl heeft vrijdagavond toegegeven, dat enkele zaken in
de Stheveningse strafgevangenis waar de recente gijzeling plaats vond, niet goed zijn geweest.
„He bezit van de steek- en schietwapens en het samenzijn van de vier gedetineerden, met name
van de daders van de gijzeling te Deil en de Palestijnse vliegtuigkaper hadden moeten worden
voorkomen", aldus de premier. Maar de gebeurtenissen brengen geen wijziging in het regerings
standpunt, dat het beleid ten aanzien van gedetineerden gericht dient te zijn op het bevorderen
tan de mogelijkheden van maatschappelijke integratie. „Dat beleid laten we niet vallen als bepaal-
deiaken verkeerd lopen",
M kabinet berg gelukkig met dei
ld»? van het gijzelingsdrama te
Schevtningen: „WÜ hebben deze zaak,
nt het toepassen van actie betreft,
niet anders benaderd dan de gijze
lingsactie van de Japanse terroristen
in de tas ambassade. In beide
gevallen Is getracht zonder of met
geringe loepasang van het geweld het
leren ran de gijzelaars ie sparen"
iMusteDmü.vl,
Ook minister Van Agfc van justitie
attai van mentag te zijn dat de
gijègactie in de Scheveningse ge-
naecfc niet mag leiden tot een ver
sies regime in de Nederlandse ge-
ngaissen. De controle en het toe
rei: al volgens de minister wel
izsctopt moeten worden. Hij sluit
Ét t. dat cr in de toekomst specia
le Mngm komen waar de gevaar-
worden
Van Agfc zei dit tijdens een
oljsnkoyist van alle ambtenaren
stóren, die bij de afwikkeling van
gijzelingsactie betrokken waven, De
molster gaf hun de verzekering dat
e een diepgaand onderzoek ingesteld
writ om een antwoord te vinden op
hoe een gijzeling in de
psnsenis zelf mogelijk was. „Dit
mg nooit meer gebeuren", aldus de
terótenan, die later door procureur-
saal baron W. van der Feltz ge-
ÏÏto werd voor het vertrouwen tot
mmster de werkers in het veld
tuimu die meewerkten aan
van cle gijzelingszaak
«era vrijdagavond benoemd tot- rid-
fé I v.an Orarije-Nassau
lt 2Nar'=e M- Christiaanse
P-wSpbsemsse (die met een thermi-
^tode deur van de kerkzaal
"s®». de 31-jange majoor der ma-
Nieuws Uit Zeeland op
^•2,4,5,6,7,8,9 en 11
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 3 en 13
op pag. 25
nieuws pag. 27
fliin.de
zaterdagkrant
1iervlfw-serie 'In.
uJ,V0eek de A.
Woiï nmn te Goes-
mTdef,a'(rmn sprak
dam t/ ,te Amster-
een' h^Keel voor ons
i i^teuwing over
kdr-E.Schillebeeckx'
enwó het verteal
sa ktrk
«ShÏÏLM»
SOftor °P nrei'
waar zoals hij
- de rust
H ij;
(65):
riniers R. Spiekerman (om de beheer
ste wijze waarop hij geweld heeft
ingezet), de 20-jarige marinier der
eerste klasse J. Tïtahena (voor het
doeltreffend gebruik van het vuurwa
pen) en de 21-jarige marinier der
eerste klasse C. Bonnema (om zijn
toepassing van niefc-militadre technie
ken bij het forceren van de toegang
tot de kerkzaal).
De vier daders van de gijzeling
(Van nze weerkundige
medewerker)
November tekent voor een rustig
begin, maar nog niet voor aan
houdend standvastig weer met ho
ge druk. De kans is vrij groot dat
in de loop van zondag van de
oceaan geleidelijk zachtere lucht
komt binnendringen, hetgeen met
wat regen gepaard kan gaan.
In de nacht en ochtend is er licht
met hier en daar een dichte mist
die plaatselijk tot de middag aan
wezig kan blijven. In andere de.
len van het land is het al wel vrij
vroeg zonnig, terwijl in de kustge
bieden de kans op een bui vanaf
zaterdag heel klein is gaan wor
den.
Geheel West- en Midden-Europa
liggen in de koude lucht.
Boven Noord-Scandinavië ligt wel
een hogedrukgebied met matige
tot strenge vorst, maar dit ver
toont geen uitbreiding.
Bij ons zal de wind de koude
noordhoek geleidelijk verlaten en
meer zuidwest worden waardoor
meer uitzicht op aanvoer van
zachtere lucht. Daardoor geen her
haling van 1941 toen na een zeer
natte oktober begin november een
koudegolf gaf met op 4 november
in het hele land al een flinke laag
sneeuw.
zullen volgende week voor de officier
van justitie worden geleid. Welke offi
cier de zaak tegen Denie, Brouwers,
Nuri en Koudache zal leiden, is nog
niet bekend. Het voornaamste wat de
mannen ten laste zal worden gelegd is
wederrechtelijke vrijheidsberoving,
waarop een maximale gevangenisstraf
van 7 jaar staat.
De Haagse gemeentepolitie is inmid
dels een onderzeek "begonnen naar de
juiste toedracht van de gijzeling.
Daarbij zal met name de vraag aan
de orde komen, hoe de wapens waar
over de mannen beschikken, de gevan
genis zijn binnengesmokkeld. De vier
verblijven op dit moment in het huis
van bewaring dat een onderdeel
vormt van het gevangeniscomplex in
Scheveningen.
OLIEVOORSCHOTTEN TUINDERS
EN VISSERS ZULLEN WORDEN
KWIJTGESCHOLDEN
DEN HAAG (ANP) De voorschotten, die glastuinders hebben
ontvangen op grond van de garantieregelingen olie-aankoop 1974,
worden hun kwijtgescholden. Gezien de inkomensontwikkeling
in de glastuinbouw heeft minister Van der Stee van landbouw en
visserij hiertoe, in overleg met zijn collega van financiën, besloten.
Een zelfde beslissing, zo deelde het ministerie van landbouw en visserij mee,
kan worden verwacht ten aanzien van de voorschotten, die eigenaren van
visserijvaartuigen dit jaar voor hun olie-aankopen hebben opgenomen.
DEN HAAG, PARIJS (ANP,
RTR) Premier Den Uyl
heeft vrijdag op zijn wekelijk
se persconferentie een uit
Frankrijk afkomstig bericht
van het Britse persbureau
Reuter onjuist genoemd. In
dat bericht werd gemeld, dat
Frankrijk de Nederlandse au
toriteiten tot tweemaal toe
nauwkeurig op de hoogte
stelde van een mogelijke ac
tie van een commando van
het Japanse rode leger in Ne
derland.
„Ik geloof niet dat het bericht juist is.
Er is over de zaak al heen en weer
gepraat. Daarbij ging het over de
vraag of Nederland geïnformeerd
werd over de uitwijzing door Frank
rijk van enkele leden van het Ja
panse rode leger", aldus de premier.
De Binnenlandse Veiligheidsdienst
(BVD) deelde ten tijde van het gij
zelingsdrama in de Franse ambas
sade al mee, dat zij over de uitwij
zing geen mededeling kreeg van zijn
Franse zusterorganisatie, zo
Den Uyl.
Franse regeringsfunctionarissen spra
ken gisteren met klem tegen dat
Frankrijk bereid is geweest zitn in
Den Haag gegijzelde ambassadeur
op te offeren.
Deze in het door twee Nederlandse
journalisten geschreven boek "De
Gijzeling' geuite beschuldiging is
volgens deze functionarissen afschu
welijk.
Men merkte voorts op dat sinds
eind juli de Franse autoriteiten Ne-j
derland hadden gewaarschuwd voor.
een mogelijke actie van een com
mando van het Japanse Rode Leger!
in Nederland. Op het ogenblik dat
Frankrijk na de arrestatie van Yoe-1
kata Foeroeja een aantal leden van
het komplot uitwees waren, zo ver
klaarde men in Franse regerings
kringen, de Nederlandse autoriteiten
nauwkeurig en gedetailleerd op de
hoogte gesteld. Dat was gebeurd in
op 27 augustus én 9 september vér-
zonden boodschappen. De gijzeling i
begon op 13 september.
Commentaar van de journalisten Cees
Labeur en Onno Reitsma op de
verklaring van de Franse regering
over hun deze week gepubliceerde
boek "De Gijzeling' luidt:
„Waar de Franse regering beweert
Nederland al op 27 augustus en 9
september te hebben gewaarschuwd
voor mogelijke acties van het Ja
panse Rode Leger in verband met
door Frankrijk uitgewezen Japanse
terroristen (minstens één naar Ne
derland), ontkent de Nederlandse
regering bij monde van minister De
Gaay Fortman ook maar één waar
schuwing te hebben ontvangen.
De bewindsman, belast met de binnen
landse veiligheid, zegt letterlijk in
het boek: „Het achterhouden van
die informatie vind ik onverant
woordelijk. We wisten niet eens
over welke grenzen de terroristen
door Frankrijk waren gezet, We
hebben met Frankrijk toch wel iets
meer betrekkingen dan eeuwenoude
vriendschap. We zitten met ze in
de EEG. Frankrijk is lid van de
West-Europese Unie en het maakt
deel uit van het Atlantisch bond
genootschap. Daar waar telkens te
gen Westeuropese staten aanslagen
worden gepleegd door terroristen,
lijkt het mij voor de hand liggen
tot de inlichtingendiensten elkaar
informeren".
STUTTGART: Generaal Alexander
Haïg. oud-stafchef van het Witte
Huis. heeft gisteren het comman
do overgenomen van de Ameri
kaanse strijdkrachten in Europa,
Op 15 december zal hij ook het
opperbevel van de NAVO-strijd-
krachten op zich nemenHij volgt
generaal Andrew Goodpaster op.
IN AFWACHTING RESULTAAT VC-ONDERZOEK
DEN HAAG (ANP) De arbeidsinspectie heeft gisteren strengere
normen bekendgemaakt voor chemische bedrijven waar het voor
de gezondheid gevaarlijke gas vinylchloride (vc) wordt gemaakt
of ermee wordt gewerkt.
In deze bedrijven mag de concentra
tie van het gas in de openlucht nooit
meer bedragen dan 10 ppm: dat wil
zeggen 10 kubieke centimeter per ku
bieke meter lucht (P,01 procent). Op
plaatsen waar wordt omgegaan met
vinylchloride, dat leverkanker kan ver
oorzaken, dient de concentratie ervan!
in de openlucht te worden terugge
bracht tot een zo laag mogelijk ni
veau, bij voorkeur tot 1 ppm of nog
later. Op plaatsen waar incidenteel en
tijdelijk de concentratie vinylchloride
hoger is dan 10 ppm, moeten de
arbeiders verse luchtkappen dragen.
Omdat de kappen zwaar en hinderlijk
zijn moet het dragen ervan tot een
korte tijdsduur worden beperkt.
De arbeidsinspectie heeft dit bepaald,
omdat onderzoeken in het buitenland
hebben uitgewezen dat muizen en rat
ten bij een vc-concentratie van 50
ppm kanker kregen. Over de hele
wereld zijn tot nu tot 20 tot 25
gevallen bekend van arbeiders in vc-
bedrijven die leverkanker hebben op
gelopen.
Bij Nederlandse arbeiders in dit soort
bedrijven is overigens (nog) geen le
verkanker vastgesteld.
Onderzoek
De arbeidsinspectie is momenteel b
zig met een onderzoek onder de 500
arbeiders in vinylcnloridefabrieken.
Het besluit de vc-norm vast te stellen
op 10 ppm is genomen 'in afwachting'
van de resultaten van dit onderzoek.
Minister Boersma (sociale zaken)
heeft het besluit deze week goed
keurd.
De arbeidsinspectie vindt dat
streefd moet worden naar een zo 1...
mogelijke concentratie vinylchloride
in de lucht. „In geen geval mogen
mensen werken op plaatsen waar de
maximum toelaatbare hoeveelheid
(Zie slot paö. 3 kol. 1
DEN UYL OVER AFSLUITING VOLGENS DELTAPLAN:
„PRAKTISCH LOOPT HET NIET ZO'N VAART"
DEN HAAG Het kahinet heeft
donderdagavond en vrijdag
langdurig gesproken over de
Oosterscheldekwestie, zonder
tot een beslissing te komen. Mi
nister-president Den Uyl deelde
vrijdag tijdens de persconferen
tie na afloop van de vergadering
van de ministerraad mee dat een
eerste ronde van de discussie
had plaatsgevonden, waarbij
werd gesproken over een aantal
aspecten de veiligheid, het
milieu, het tempo van uitvoering
die aan de verschillende mo
gelijkheden van afsluiting van
de zeearm kleven.
De minister-president was zeer
rughoudend toen hem gevraagd werd
of ook de mogelijkheid van afsluiting
volgens het oorspronkelijke Deltaplan
binnen het kabinet aan de orde h
„Praktisch loopt het niet zo'n vaart'
verklaarde hij, maar hij voegde eraan
toe: „Als gevolg van de technische
onderzoeken die gedaan zijn, zijn de
keuzemogelijkheden wel versmald. De
discussie richt zich op alle alternatie-
De financiële kant van de zaak is
volgens de minister-president geen
„speciale factor" in de discussie in het
kabinet.
Later tijdens de persconferentie
verwees de heer Den Uyl naar de
verklaring die minister Westerterp
van verkeer en waterstaat in juli
namens de regering liet uitgaan (zie
hiernaast). In die verklaring gaf de
regering als intentie dat de Ooster-
schelde moet worden afgesloten met
een dam, waarachter een getijidebewe-
ging mogelijk blijft, mits die oplos
sing voldoet aan de doelstellingen
Als daaraan niet zou worden vol
daan, zou voor een andere oplossing
worden gekozen. Als eerste mogelijk
heid werd daarbij genoemd afsluiting
volgens het ouide plan. „Alle opties die
in de verklaring staan, zijn in bespre
king", aldus de minister-president.
De heer Den Uyl ontkende vrijdag
dat uit het rapport, dat een techni
sche werkgroep van rijkswaterstaat
maakte, blijkt dat afsluiting volgens
het oorspronkelijke Deltaplan de enig
overblijvende mogelijkheid is. .Rond
de technische kant van het geval is
gerapporteerd en daar zitten nogal
wat vragen aan vast. We zitten nu
echt goed te kijken hoe het kan
worden en we willen op korte termijn
beslissen", zei hij. Hij gaf niet op
nieuw een exacte datum waarop de
regering het besluit wil nemen, maar
hij verzekerde dat men, gezien de
(Zie slot pagina 7 kolom 3)
DEN HAAG Op 15 juli van dit
jaar heeft minister Westerterp
van verkeer en waterstaat namens
de regering over de Oosterschelde
een verklaring uitgegeven, waarin
het kabinet het voornemen uit
sprak om de. zeearm af te sluiten
met- een systeem van doorlatende
caissons. Maar dan op voorwaar
de dat het zou voldoen aan de
doelstellingen en technisch uit
voerbaarheid is.
Met die uitspraak werd tevens
vastgelegd tot- het: 1. niet de be
doeling is om de Oosterschelde af
te sluiten volgens het tot nu toe
geldende plan, en 2. niet. de be
doeling is om de Oosterschelde
open te houden gepaard aan ver
hoging en versterking van de be
staande zeekeringen.
Verderop in deze verklaring zegt
de regering ton: „Indien blijkt
dat de bedoelde intentie (de open
ca-issondam dus, red.) niet kan
worden gerealiseerd, zo blijven de
volgende opties bestaan voor een
nieuwe politieke beslissing:
a. het volledig afsluiten van de
Oosterschelde volgens het oor
spronkelijke plan:
b. het geheel openlaten van de
Oosterschelde, gepaard aan het
verhogen en versterken van de
bestaande zeekeringen:
c- het aanvankelijk afsluiten van
de Oosterschelde, gevolgd door de
bouw van een doorlaat/storm
vloedkering.
d. de bouw van een doorlaatwerk/
stormvloedkering, na voltooiing
waarvan de thans nog in de dam
gaten worden gesloten.
allemaal duis-
de plannen
A'*' '/V. van het kabinet over de
L'/*vj Oosterschelde Men Is er
\r^-y-\ kennelijk nog niet uil en
[^H dat betekent in leder go-
val dat de r«n. caisson*
oplossing - waarover enige maanden
geleden nog met zulk oen grote stellig
heid werd gesproken - niet zo ge
makkelijk valt te realiseren als aan
vankelijk wel werd gemeend. Met na
me de veel hogere kosten hoger
vergeleken bij het. oorspronkelijke af
sluitingsplan spelen een belangrij
ke rol en dat. is een factor waarover
men niet alleen schouderophalend
kan doen. In hel bijzonder een minis
ter van financiën dient na te gaan in
hoeverre kostbare projecten zijn in te
passen binnen de begroting. In dit
geval gaat het. om een plan dat, over
een reeks van jaren moet worden uit
gevoerd, dat wil zeggen dat de meer
jaren-ramingen van het kabinet in het
geding zijn. Vandaar dat minister
Duysenberg vrij kritisch staat tegen
over plannen die een groot deel van
de beschikbare ruimte over een aan
tal begrotingsjaren opslokken. Daar
mee is de vermoedelijk belangrijkste
achtergrond aangegeven van het tal
men over de Oosterschelde.
Het opvallende bij dit kabinet is in
dit geval dat bet even gesloten is
als elk van zijn voorgangers. Niemand
buiten de ministers om weet precies
wat er aan de hand is, wie het wil
weten is grotendeels aangewezen op
giswerk: zo-en-zo zal het wel wezen-
De premier is gisteravond met een
reeks raadselachtige verklaringen voor
de draad gekomen
waaraan men geen
cent houvast heeft
en dat automatisch
tot dit giswerk
leidt. Het beraad
is nog aan de gang, vertelde hij en hij
wilde ook wel kwijt dat dc keuze
mogelijkheden in de laatste bespre
kingen zijn versmald- Wat is dat voor
onzinnig gedoe? Kan de minister-pre
sident niet gewoon erkennen dat de
befaamde caisson-oplossing zoveel
geld gaat kosten tot het uit een bud
gettair oogpunt niet verantwoord is
om er zonder meer toe over te gaan?
Hij liet zich er evenmin over uit in
welke richting de plannen nu gaan:
waarom dat niet gezegd, waarom niet
gewoon verteld hoe het op dit ogen
blik met de besprekingen is? Waarom
dit cryptische gepraat?
fiantlijn
Laten we eens proberen het crypto
gram van ae premier op te loss en-
Belangrijke zin in dit opzicht: de keu
zemogelijkheden zijn versmald. Vraag:
welke keuzemogelijkheden waren er
ook weer? In dit opzicht is de intentie
verklaring van de regering van deze
zomer van belang, de minister-presi
dent verwees er trouwens naar. De
verklaring kwarn er op neer dat in het
geval een getij-oplossing in een afge
sloten Oosterschelde niet mogelijk zou
zijn, er een nieuw politiek besluit zou
komen. In die situatie zouden er di
verse mogelijkheden worden overwo
gen: ten eerste afsluiting van het oor
spronkelijke plan, voorts het geheel
openhouden van de Oosterschelde met
verhoging van de bestaande zeedijken,
vervolgens afsluiting conform het be
staande plan onmiddellijk gevolgd
door het bouwen van een groot door
laatwerk waardoor de Oosterschelde
zout zou kunnen blijven, tenslotte het
direct bouwen van een doorlaatwerk
en dan afsluiting. We geloven dat er
twee zonder meer kunnen worden ge
schrapt: volledig openhouden het
zou namelijk een té grote vertraging
opleveren en het direct bouwen
van een doorlaatwerk. Ook in dat ge
val is sprake van vertraging evenais
van technische moeilijkheden. Zo blij
ven er twee over.
Indien deze redenering juist zou zijr
zou dus het kabinet nu mede moe
ten bespreken of het oorspronkelijke
afsluitingsplan doorgaat dan wel of
later een groot doorlaatwerk zou moe
ten worden gebouwd. Deze laatste ge
dachte is de laatste jaren herhaalde
lijk door rijkswaterstaat geopperd als
de veiligste manier om tot een zoute
Oosterschelde te komen. In die zin ga
ven ingenieurs van rijkswaterstaat des
tijds commentaar op het bekend ge
worden afstudeer-project van de Delft-
se studenten, die de bouw van een
stormvloedkering in de Oosterschelde-
dam hadden bepleit. Wanneer men
aan deze overwegingen toevoegt dat
de premier gisteren te kennen gaf dat
terugkeer tot het oorspronkelijke af
sluitingsplan nog niet aan de orde is,
dan lijkt het inderdaad te gaan in de
richting van afsluiting met vervolgens
zo spoedig mogelijk de bouw van een
grote stormvloedkering. In dat geval
zou het 'gedempte' getij vertraagd
ontstaan.
We geven toe: het gaat bier om ver
onderstellingen. gebaseerd op uit
latingen van de premier. Dit giswerk
is helaas onvermijdelijk omdat dit ka
binet hoewel het de openheid in haar
blazoen heeft over deze aangelegen
heid zo gesloten is als een pot. Éen
onjuiste en een onzinnige zaak, dit
Oosterschelde-cryptograxn van het ka
binet-Den Uyl. Het lijkt wel alsof het
om defensiegeheimen gaat van een bij
zondere classificatie, zó geheim dat
alle agenten van Moskou er op loeren.
Terwijl het in werkelijkheid problemen
betreft van veiligheid en milieu in
Zeeland, problemen waarover nu al
anderhalf jaar onzekerheid bestaat.
Waarom niet gezegd hoever het kabi
net met zijn overwegingen is gevor
derd? Daar hebben we meer aan dan
aan het opgeven van raadseltjes: we
zijn volwassen staatsburgers en heb
ben recht te weten wat er nu met deze
provincie gebeurt.
