VERTREKPREMIE
GAAT NIET DOOR
vW
PROVINCIALE ZEEUWSE KIT
Grote kans op
vervolging van
Dassault-agent
Twee hoofdwaterschappen in Zeeland
voor grote en overkoepelende taken
WERKTIJDVERKORTING
BIJ PHILIPS EN ENKA
Boersma zwicht voor kamer
Kamervragen
over politie
optreden
toL lrfndr®e,\(PvdA) vindt het
Minder werk voor ruim 5300 arbeiders
VAN DER LOUW
TOCH NAAR
ROTTERDAM
Hotelbrand Seoel:
achttien doden
TWEEDE-KAMERLID DANKERT:
Wijntje en
Pagina 11
j treintje
217e jaargang - no- 245
Vrijdag
18 oktober 1974
ook voor heren
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Er zal geen vertrekpremie voor ga starbeiders van 5000 gulden komen. Minister
Boersma (sociale zaken) heeft donderdag tijden s het debat over de nota buitenlandse werkne
mers de suggestie voor de bonus ingetrokken, na dat de kamer er vrijwel unaniem ernstige bezwa
ren tegen had gemaakt. De minister wil echter w el vasthouden aan de gedachte die volgens hem
achter hel. principe van de vertrekpremie schuil de: een bijdrage aan gastarbeiders voor hun 'her-
inpassing' zodra zij in hun vaderland zijn terugge keerd.
Het Kabinet sal vanmiddag
roreken welke vorm deze rijksbijdra-
moet krijgen. Van de zijde van de
Tweede Kamer zijn al diverse sugge-
5 gedaan Het VVD-voorstel
uegsven van de AOW-premïe -
technische gronden onuitvoerbaar,
afdus minister Boersma. De regering
zal de mogelijkheden bekijken van
PvdA-voorstel om gastarbeiders bij te
rugkeer spaarpremies uit te keren en
boróndien geld te steken in omscho
lingsprojecten. Met het oorspronkelij
ke plan voor de vertrekpremie was
een totaalbedrag van 15 miljoen gul-
gemoeid.
lmster Boersma vond dat aan de
jesfcie voor een vertrekpremie
kwalijke bijverschijnselen waren
'«w kleven". Volgens hem heerste er
bij de kamerleden misverstanden over
dé bedoeling van de regering,
aankondiging dat het kabinet zal
zien van de 5000-gulden-bonus werd
direct gevolgd door een protest van
CPN-woordvoerder Frë Meis.
Woensdag had hij zich nog tegen
bet principe van de vertrekpremie
gekeerd, maar na de sta.p terug van
Boersma wilde hij op zijn woorden
terugkomen. „Ik dacht dat aan de
premie da verplichting voor de gastar-
baders was gekoppeld om na een
verblijf van drie jaar uit Nederland te
vertrekken. Nu dat niet het geval
blijkt willen wij toch wel geld
Daar ben 'ik genoeg vakbondsman
voor".
Miig concessies
Het terugnemen van de suggestie
voor een vertrekpremie was een van
de weinige concessies die Boersma na
de frontale aanval van de Kamer op
zijn nota wilde doen. Uit de reacties
bij interrupties bleek dat het parle
ment bezwaren blijft houden tegen
bet voorstel om per bedrijf een maxi
mum aantal gastarbeiders toe te la
ten. Boersma wees erop dat volgens
de wet nu al buitenlandse werkne
mers na een verblijf van vijf jaar
buiten het voorgestelde vergunningc
stelsel zullen vallen
Gastarbeiders die korter dan vijf
jaar in ons land werken zijn gebon
den aan een vergunning. In de huidige
situatie hebben zij zelf die vergun
ning. Volgens de plannen van de rege
ling voor „een stelsel van tewerkstel
lingsvergunningen" zouden de werkge
vers de verantwoordelijkheid krijgen
(Van onze parlementaire redactie)
utn HAAG Drie kamerleden
£n,* De Gaay Fortman
(binnenlandse zaken) gevraagd om
een onderzoek van de rijksrecherche
naar net politie-optreden bij de de-
Rin u'r' van Sastarbeidcrs op het
Binnenhof op woensdagavond. Die de
monstratieve actie werd rond acht
uur met geweld uiteengejaagd.
1)6 Gaay Fortman liet de
SXS»-?1 donderdagmorgen al
Sajriftelijlt weten dat er sprake is
rtm/v, van een "kerstand. Uit het.
-kÏÏL ,}!ïVpgÉ!ïï?agd* Politierapport
m 1^5 j poIltie dacht het ging om
W ^onstranten die al uren-
Sgeb°uw van de Tweede
™erde- Later bleken het
RimpSPen zijn pas °P het
sSJu*01. ^aren gearriveerd in de
«ugn« was demonstratie nog aan
èftrtarhSa de Portie waren niet de
L„™*®de rellenschoppers,
rti» Kifl eme groep Nederlanders,
wLclif-,.terste demonstral;ie van
oensöagmiddag ook al aanwezig wa-
am'oï li?0.0 de gastarbeiders
w om zich tegen de politie te verzet-
,re? van, de vragenstellers, me-
«ratoimte De Gaay Fort-
het mmw van, Politierapport
;en daf,te Lu?rdeel, heeft Pitgespo-
-'••ild t»ff voIgens hem geen
nl™ Pe "^enstellers, behal-
™^endragt ook de heren
nodm^V V 1 ?n Tilanus (CHU)
de bewindsman uit om, op
„nrfp ^'aanvullende gegevens, vol-
de«n„,, e,en nader oordeel over
e sang van zaken uit te spreken.
Nieuws uit Zeeland op pag.
2(4,5,7,9 en 11
Binnen- en buitenland
voor de vergunningen. „De buitenland
se werknemers worden er niet selchter
op en administratief wordt de zaak
eenvoudiger", aldus minister Boersma.
1-Iij ontkende dat de gastarbeiders in
dit nieuwe systeem het moeilijker
zullen krijgen als zij naar een ander
bedrijf willen overgaan.
„Deze moeilijkheden kunnen alleen
voorkomen als zij solliciteren bij een
bedrijf dat „al aan het plafond zit" en
dat volgens de maximeringsnormen
geen buitenlandse werknemers meer
mag aantrekken", aldus de bewinds
man. Hij verwachtte dat. als de rege
ringsvoorstellen worden uitgevoerd, er
inderdaad minder wisselingen zullen
voorkomen dan nu het geval is. In
het huidige systeem veranderen per
jaar 40.000 gastarbeiders van werk;
Voor ondernemers zullen er mogelijk
heden zijn om hun plafond te verho
gen. Daarvoor zou een aanvraag voor
meer vergunningen nodig zijn.
Bij dit verzoek moeten de werkge
vers aantonen dat de gevraagde uit
breiding noodzakelijk is. Bij het be
oordelen van deze verzoeken zal de
situatie op de plaatselijke en regiona
le arbeidsmarkt een grote rol spelen.
Voor kleine bedrijven Boersma
noemde als voorbeeld een personeels
bezetting van 20 man zullen geen
maximeringsnormen gelden.
Naar aanleiding van de kritiek die
de Kamer woensdag uitte op het
werk en de samenstelling van stich
tingsbesturen die de gastarbeiders
geleiden zei minister Van Doorn
(CRM) dat hij ook hij vindt dat te
weinig gastarbeiders in dé top van
deze instanties zijn opgenomen.
Minister Van Doorn kondigde aan
dat per 1 januari aanstaande de Subsi
diëring van de stichtingen voor bui
tenlandse werknemers wordt gesteld
op 100 procent voor de goedgekeurde
personeelsformatie en andere kos
ten.
De regering hield voet bij stuk bij
de kwestie van het verlenen van een
generaal pardon voor de illegaal in
ons land verblijvende buitenlanders.
Staatssecretaris Glastra van Loon
(justitie) zei nog eens uitdrukkelijk
dat de regering niets voelt voor een
dergelijke maatregel, maar kondigde
wel een minder hard beleid aan voor
de individuele gevallen van opgespoor-
Zie slot pagina 3 kolom 6)
AMSTERDAM (ANP) Nederland is de afgelopen 24 uur opge
schrikt door moeilijkheden bij een aantal bedrijven die de werkge
legenheid (tijdelijk) aantasen. In twee gevallen betreft het inter
nationale concerns, namelijk Philips en Enka Glanzstoff. In de vroe
ge ochtend maakte Philips bekend werktijdverkorting te overwegen
voor twee vestigingen (de tl-buizenfabriek in Roosendaal, 1500 per
soneelsleden, en de gloeilampenfabriek in Weert, 800 werknemers.
De maatregelen zouden onontkoom
baar zijn in verband met achterblij
vende kwantitatieve omzetontwikke
lingen. De moeilijkheden gelden ook
voor België, Duitsland, Frankrijk en
Australië en hebben in hoofdzaak be
trekking op dc groepen licht, Elcoma
en video (zwart-wit televisie). De be
kendmaking sloeg als een bom in op
de Amsterdamse effectenbeurs waar
bij een omzet van 15 min 3 van
de koers verloren ging (ruim 12,5
pet.).
De moeilijkheden bij Philips spit
sen zich vooral toe op de hoofdin-
dustriegroep Licht, terwijl daarnaast
ook problemen spelen hij de groep
electrc-nische onderdelen en materia
len (Elcoma) en bij de video-groep
vooral zwart-wit televisietoestel
len).
In West-Duitsland zullen van 18 no
vember tot 20 december 250 mensen
korter werken bij de apparatenfabriek
in West-Berlijn,terwijl 620 man tot 1
januari korter werken bij Valvo in
Hamburg (een fabriek van half gelei-
toont het van de band lopen van
tors te Kopenhagen, waar sinds
1923 meer dan een half miljoen
auto's zijn geproduceerd. De kran
sen en teksten op de auto zijn
hier tevens symbool voor het ver
dwijnen van 750 arbeidsplaatsen,
want de hele fabriek gaat dicht
ivm de slechte afzetmarkt.
De tweede mededeling van ernstige
aard was afkomstig van Enka-GIanz-
stoff waar door aanhoudende afzet-
problemen voor chemische vezels en
kunststoffen in heel Europa een on
aanvaardbare stijging van de produk-
tievoorraden is opgetreden. Dit nood
zaakt het concern tot een werktijdver
korting bij een aantal Nederlandse be
drijven. Hierbij zijn 3000 mensèh be
trokken. Ook dit bericht veroorzaak
te schade aan de aandelenkoers van
Akzo.
Districtsbestuurder J. van der Laan
van de Industriebond NVV zei dat er
geen kwestie van is dat de werktijd
verkorting zal worden gevolgd door
ontslagen. De problemen bij Enka
Glanzstoff zijn van tijdelijke, conjunc
turele en niet van structurele aard.
Gedurende de eerste acht maanden
van dit jaar heeft men op volle kracht
geproduceerd en zelfs extra personeel
aangetrokken. Door de conjuncturele
terugslag (mede ten gevolge van de
naweeën van de oliecrisis), die Enka
overigens wel enigszins heeft verrast,
is men nu geconfronteerd met te gro
te voorraadvorming. Maar, zo heeft
Enka de vakbonden meegedeeld, naar
verwacht zal begin volgend jaar de
zaak weer aantrekken. Conclusie van
de heer Van der Laan: „Er is geen re
den tot paniek".
Bedrijfssluitingen
Verder werd bekend dat de Loevestein
Groep NV (beton) met de bonden In
principe overeenstemming heeft be
reikt over een sociaal plan voor 113
van de 1147 werknemers. De breifa-
briek Verbruyt Wyn te Kapellebrug
kondigde sluiting van het bedrijf met
31 werknemers aan (24 Belgen en 7
Nederlanders) en de federatie bouw
bonden NVV-NKVH maakte bezwaar
tegen de voorgenomen sluiting door
Nederhorst van het baggerbedrijf Van
der Hoeven te Zoetermeer (40 man).
Nederhorst noemde dit bericht welis
waar 'wat ongenuanceerd', maar gaf
toch toe dat wordt gewerkt aan
langzame personeelsvermindering.
ALMELO Tientallen Turkse
gastarbeiders moesten gistermor
gen in Almelo met een gebeds
plaatsje buiten de nieuwe Turkse
moskee genoegen nemen, toen
daar aan het eind van de vaste-
maand Ramadan een gebeds
dienst werd gehouden. Op de foto
de Turken met de schoenen uit op
hun kleedjes voor de moskee.
DEN HAAG PvdA-voorzitter
André van der Louw wordt de
nieuwe burgemeester van Rot
terdam. Hoewel het kabinet van
daag nog een definitieve beslis
sing moet nemen, kan het bur
gemeesterschap hem niet meer
ontgaan. ARP-fractieleider Aan-
tjes spreekt dan ook al van een
'vaststaande beslissing'.
De fracties van KVP en ARP in de
Tv,de Kamer hebben hun verzet
tegen de benoeming van Van der
Lcuw opgegeven.
Belangrijkste argument daarvoor is
dat PvdA-fractieleider Ed van Thijn
en minister-president Joop dein Uyl bij
de algemene beschouwingen in de
Tweed» Kamer zich gedistantieerd
hebben van het PvdA-streven om
meerderheitiscolleges te vormen in de
gemeenteraad in plaats van afspiege
lingscolleges.
Het voorzitterschap van Van der
Louw zal na zijn benoeming tijdelijk
worden waargenomen door mevrouw
Ine van den Heuvel-Blank, die nu vice-
voorzitster is. In april volgend jaar
zal de PvdA een nieuwe voorzitter
kiezen. Mevrouw Van den Heuvel is
lid van de Eerste Kamer en voorzitter
van het Vrouwencontact in de PvdA-
Er gaan nu burnen de PvdA al stem
men op om haar volgend jaar april in
het kader van het door de VN uitge
roepen Jaar van de Vrouw in leder
geval opnieuw te benoemen.
SEOEL (RTR) Bij de brand die
afgelopen nacht heeft gewoed in een
hotel in Seoel zijn achttien mensen
om het leven gekomen en meer dan
veertig gewond, van wie veertien ern
stig.
De politie heeft de hoteleigenaar en
twee van diens medewerkers gearres
teerd. Naar haar mening is het grote
aantal slachtoffers te weiten aan on
voldoende vuurbestrijdingsapparatuur
in het negen verdiepingen tellende
hotel.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Nederlandse vertegenwoordiger van de Franse
vliegtuigfabriek Dassault, fabrikant van de Mirage, loopt een zeer
grote kans binnenkort vervolgd te worden wegens poging tot om
koping van de tweede-kamerleden Dankert (pvda) en Keja (wd).
Beide kamerleden hebben Botterman bij de Haagse officier van jus
titie, mr. R. A. Schimmel, daarvan beschuldigd.
Volgens een vertegenwoordiger van
het ministerie van justitie zijn de
twee beschuldigingen voldoende om
een strafvervolging in te stellen. De
heer Botterman heeft tot nu toe ont
kend ooit maar enige suggestie ge-
DIEPDELVERSCOMMISSIE DENKT AAN 9 WATERKWALITEIT CRONDWATERBEHEER 9 WATERKERING 9
SCHEEPVAART 9 RECREATIE 9 NATUUR 9 LANDSCHAP
VERANTWOORDELIJKHEID
INDELING BIJ HET RIJK
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG In Zeeland zouden
twee hoofdwaterschappen moeten ko
men, in het westelijk deel van Bra
bant één en voor de ZuidlioUandse
eilanden ook een. Dat is de zeer
globale indeling voor Zuidwest-Neder
land, die de studiecommissie water
schappen, de zogenaamde diepdelvers
commissie, maakt in het donderdag
verschenen rapport „Het waterschap
en zijn toekomst". In het rapport
wordt ervan uitgegaan dat er in heel
Nederland tussen de 20 en 30 hoofd
waterschappen zouden moeten komen.
Binnen die hoofdwaterschappen is vol
gens de diepdelverscommissie plaats
voor een door de provincie op
voorstel van de hoofdwaterschappen
te bepalen aantal zogenaamde bin
nenwaterschappen.
De hoofdwaterschappen zouden
moeten worden belast met de zorg
voor- de waterkwantiteit en kwaliteit,
het grondwaterbeheer, de waterkering
en de scheepvaartwegen. De water
schappen zouden zich daarbij ook de
belangen van recreatie, natuurbehoud
en landschapsschotn moeten aantrek
ken. In de gedachtengang van de
diepdelverscommissie zouden de bin
nenwaterschappen zich mosten voegen
naar de hoofdwaterschappen. Als ta
ken voor de binnenwaterschappen
denkt de commissie aan „de beharti
ging van belangen die niet alleen wat
him geografische spreiding betreft,
maar ook in diversiteit beperkter zijn
dan die welke bij de taak van het
hoofdwaterschap aan de orde
zijn".
En verder: „Sprake zou kunnen zijn
van waterschappen die de zorg heb
ben voor de afmaling of peilbeheer-
sing van bepaalde poldergebieden, de
bescherming van zulke gebieden door
kaden tegen boezemwater, de zorg
voor waterafvoer in beekgebieden
waar de waterkwaliteit geen voor
werp van zorg zou zijn, en dei-gelij
ke".
Naar het oordeel van de diepdsivers
moet de zeer globale indeling die nu
gemaakt is als basis dienen voor een
landelijk schema, -waarin wordt be
paald wat de begrenzing van de
hoofdwaterschappen en hun taakstel
ling is. Dat schema een structuur
schets zou in samenspraak tussen
rijk, provincie en waterschappen moe
ten worden voorbereid met de moge
lijkheid van inspraak voor ande-
uiteindelijke verantwoordelijk
heid voor de indeling van de water
schappen moet naar het oordeel van
de commissie bij de rijksoverheid
liggen. De commissie pleit in het
rapport verder voor een wettelijke
regeling voor de hoofdlijnen van fi
nanciële en bestuurlijke structuur van
de waterschappen en de wijze van
hun taakvervulling. Versterking van
het oppertoezicht van het rijk acht zij
geboden. Het centrale gezag zou een
voudiger uit eigen beweging moeten
kunnen optreden door het stellen van-
termijnen, het geven van richtlijnen
of door eigen voorzieningen als de
gewenste regeling op lager niveau niet
tot stand komt. De provinciale bestu
ren dienen mst het oog op interpro
vinciale hoofdwaterschappen gemeen
schappelijke regelingen te treffen, al
dus de commissie.
De gedachten van de diepdelvers
monden uit in een voorstel een alge
mene waterschapswet tot stand te
brengen. De diepdelverscommissie wil
tot een democratisering van de water
schappen komen door de waterschaps
besturen een bredere samenstelling te
geven dan tot nu toe. Het bestuur zou
moeten bestaan uit vertegenwoordi
gers van de eigenaren en pachters van
de grond, eigenaren van gebouwen en
gebruikers van bedrijfsgebouwen en
de vervuilers van het oppervlaktewa
ter. Dat houdt ook in de invoering
van sxemrecht voor ds pachters.
Bovendien moeten de eigenaren van
de gebouwen en de huishoudelijke
vervuilers meer direct worden verte
genwoordigd. Voor algemene verkie
zingen voor waterschapsbesturen
voelt de commissie niet. Naar de
mening van de studiecommissie moe
ten de kosten die de waterschappen
voor de uitoefening van hun taak
maken, in beginsel voor rekening van
de belanghebbenden komen- Het rijk
en de provincies zullen bijdragen
moeten geven als het waterschap acti
viteiten onderneemt die bedoeld zijn
voor een andere of veel grotere groep
dan de directe belanghebbenden. Dat
is bijvoorbeeld het geval bij de zorg
voor hoogwaterkeringen en bij de
zorg voor recreatieve voorzienin
gen.
Dc diepdelverscommissie vindt dat
de zorg voor wegen niet direct een
taak van de waterschappen genoemd
kan worden. „Wegenzorg staat ais zo
danig los van de kern van de water-
schapstaak, de zorg voor de hydros-
feer", schrijft de commissie.
daan te hebben die naar omkoping
zou kunnen rieken. Ook de directie
van Dassault heeft de beweringen te
gengesproken.
Op poging tot omkoping staat vol
gens de Nederlandse strafwet een
maximumstraf van 600 gulden boete
of twee jaar gevangenisstraf. Dankert
is van mening dat Botterman een
veroordeling niet kan ontgaan. .Eigen
lijk betreur ik dat", aldus Dankert.
„Ik had liever gezien dat de echte
schuldigen in Parijs aangepakt wor
den".
Het PvdA-kamerlid had donderdag met
de officier van justitie gesproken.
Ir. Botterman heeft de suggestie aan
het PvdA-kamerlid Dankert om ander
half miljoen gulden van de Franse
vliegtuigfabriek Dassault te vragen op
23 augustus gedaan. De heer Dankert
verklaarde dit donderdag in de tv-
actualiteitenrubriek Achter he'.
In een discussie met Pierre Francois,
de algemeen-secretaris van Dassault,
bevestigde Dankert dat het voorstel
hem niet door Francois was gedaan.
.Maar Botterman was voor mij Das
sault", aldus de PvdA-er.
..Op 23 augustus hebben we elkaar
ontmoet. U was in Nederland en u
ging even weg. Daarna heeft meneer
Botterman gevraagd, meneer Dankert.
nu is het moment om anderhalf mil
joen aan meneer Francois te gaan
vragen", zo zei Dankert.
De heer Francois sprak de beschuldi
ging fel tegen. Het PvdA-kamerlid had
volgens hem ai zeer vaak zijn voor
keur voor de Mirage laten blijken.
„Als er al iemand omgekocht zou
moeten worden, Dankert in ieder ge
val niet", aldus Francois.
Hij zei verder dat Dankert nog op 16
september in Bordeaux is geweest
terwijl de eerste berichten over de
zaak op 10 september verschenen. „Op
16 september verklaarde Dankert. dat
de verhaaltjes vanzelf wel zouden
stoppen", aldus Francois.
Het Tweede-Kamerlid De Brauw
(DS'70) is van mening dat ook Keja
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
