PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MEERDERHEID IN KAMER:
„GEEN VERTREKPREMIE
VOOR GAST ARBEIDERS"
CPN wil interpellatie
over omkopingsaffaire
Zeeuwse
naar een
havenschappen zetten stapje
meer democratische controle
Franse lintjes voor
na gijzelingsdrama
agenten
Den Haag
GEVANGENISOPSTAND
demonstratie op binnenhof door politie
met geweld uiteengeslagen
dankert: „mirage niet afschrijven"
vrouwen gijzelen directeur
BROODPRIJS
MAG MAANDAG
5 CT OMHOOG
Salarismaxima
lager onderwijs
verhoogd
Schel mor
de boeg
Pagina 2
517e jaargang - no. 244
Donderdag 17 oktober 1974
■tr. HI
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De tweede kamer heeft woensdag veel kritiek ge
uit op de plannen van de regering voor een nieuwgastarbeiders-
beleid. Vrijwel unaniem keerde de kamer zich tegen de voorge
stelde vertrekpremie van 5000 gulden, die buitenlandse werkne
mers kunnen krijgen als zij na drie jaar arbeid naar hun land te
rugkeren. Ook het voorstel om het aantal gastarbeiders per be
drijf aan een maximum te binden, stuitte op veel verzet, zo bleek
op de eerste dag van het debat over de nota buitenlandse werkne
mers. De regering zal vandaag antwoorden.
DEN HAAG Demonstratie van gastarbeiders op het Binnenhof
tijdens de behandeling van de nota over de buitenlandse werkne
mers in de tweede kamer.
Terwijl men discussieerde over de
nota vond buiten op het Binnenhof
een demonstratie plaats van enkele
honderden gastarbeiders". Zij boden
minister Boersma (sociale zaken) een
petitie aan waarin een lijst van mini
mumeisen is opgenomen. Minister
Boersma zei niet te kunnen beloven
dat aan alle verlangens zal worden
voldaan. „Het is overigens aan het
parlement om hierover te beslissen",
aldus de bewindsman.
Na een protestmars van drie uur
over het Binnenhof verjoeg de politie
de demonstranten toen zij aan drang
hekken begonnen te sjorren. De agen
ten gebruikten daarbij de gummiknup
pel. Twee gastarbeiders moesten met.
verwondingen worden afgevoerd. Over
de aard van het letsel was woensdag
niets bekend. CPN-woordvoerder Meis,
die kort na het incident het woord
voerde in de Tweede Kamer, vond dat
het kabinet zich donderdag over het
DEN HAAG (ANP) De tweede kamer beslist vanmiddag over
een verzoek van het kamerlid Wolff (cpn) minister Van Agt van
justitie te mogen interpelleren over het optreden van het open
baar ministerie en de rijksrecherche in de zaak van de mogelijke
omkoping van kamerleden door vliegtuigfabrieken. Het interpel-
latieverzoek werd woensdagmiddag gedaan.
Ia verband met het optreden van
het openbaar ministerie en de rijksre-
(aerche ontstaat ons inziens ongeoor
loofde en ontoelaatbare bemoeienis
roet het parlement als instituut", al
dus Wolff in de toelichting bij zijn
mterpellaratie-aanvraag.
Het CPN-kamerlid zei, dat er in de
pers de laatste dagen diverse berich-
i ren verschenen zijn, die zijn fractie in
hoge mate verontrusten. „Hierbij is
ae parlementaire democratie in ge
ding, Bij ons is ernstige twijfel gere
zen over de wijze waarop het open-
zefw™fUSterie thans te werk gaat",
I pöfractie heeft de stellige indruk,
dat bet openbaar minister bezig is
ach de facto te mengen in zaken van
SLiVj kamer- "Hte1 dus 01 de bii
nan door de twee of drie leden van
Kamer aanhangig gemaak
i zei, dat het hier onder meer
oesrett bench ten over het horen van
Kanervoomfcter Vondeling en van dr.
w baay Fortman in zijn kwaliteit
van vice-voorsitter van de kamercom-
missie voor defensie.
:n™. kamerlid drong aan op
wedige interpellatie, „opdat de infor-
wnegarlng door het openbaar minis-
I d001! de rijksrecherche niet
to nofi WOr<? bemoeilijkt en opdat
I als zodanis niet wordt
Sf ..aan ongeoorloofde in
menging in zijn zaken door de uitvoe
rende macht
Ugeld'
Tweefle-
towsDankert een aanbod van
J0en gulden zou hebben
R™, d? Franse vlïegtuigfa-
1S afkomstig van het
Sf®1» weekblad Le Canard
dawto J? ad wist 00k te mel_
IhnW be,halve de anderhalf miljoen
An v°° r,nog een geheim adviseur-
g*jP bi) Dassault zou zijn toege
Eerder had het Parijse dagblad Le
Nieuws uit Zeeland op
Peg-2,5,7,9 en 11
Binnen- en buitenlands
ig. 3,13 en 21
15,16 en 17
"actio en tv op pag. 20
Beurs en ei
Monde via zijn Nederlandse corres-
- pondent het bericht gébracht over
pogingen tot omkoping van Neder
landse kamerleden. Deze berichten
houden verband met de plannen van
de Nederlandse regering tot vervan
ging van de Starfighters van de lucht
macht door nieuwe straaljagers. Een
van de toestellen die voor aanschaf in
aanmerking zou komen, is de Mirage
van Dassault.
Behalve Kfet kamerlid Dankert, die
tot de PvdA behoort, zou ook de
VVD'er Keja. benaderd zijn met een
lokgeld, zij het dat in dit laatste geval
„slechts" 30.000 gulden zou zijn be
loofd.
Pogingen tot omkoperij van volks
vertegenwoordigers op Nederlands
grondgebied kunnen, als zij bewezen
zijn, worden gestraft met een gevan
genisstraf van ten hoogste twee jaar
of een geldboete van maximaal 600
gulden.
volgens de Canard Enchainé zou
Pierre Francois, de tweede man van
Marcel Dassault, Dankert hebben op
gezocht in zijn buitenhuis in de Pyre
neeën. Dankert had hem pas de deur
gewezen toen Francois hem het aan
bod deed public-relations-officer van
Dassault te worden voor heel Europa,
tegen een vorstelijk salaris. Een ande
re onthulling van de Canard is, dat
Dankert de Nederlandse vertegen
woordiger van Dassault, de Amster
damse ir. Botterdam, met- een deur
waarder gedreigd zou hebben als hij
niet ophield hem lastig te vallen.
Belgische brief
Dankert (PvdA) vindt dat de zgn.
steekpenningenaffaire rond de Franse
vliegtuigfabriek Dassault geen reden
mag zijn om de Mirage bij voorbaat
af te schrijven als opvolger van de
Starfighter. Een dergelijke houding
dient volgens de PvdA'er de Neder
landse defensiebelangen niet. Dankert:
„Om strategische redenen heb ik nog
steeds een voorkeur voor de Mirage.
Bovendien zou de keuze dan uiterst
beperkt worden".
„Als je daar een principe van
maakt, dan zou ,ie de Cobra van de
Amerikaanse Northrop-fabrieken ook
al kunnen afschrijven nu gisteren een
van de directeuren wegens corruptie
is veroordeeld".
In Den Haag sluit men niet uit dat
ook parlementariërs in Noorwegen
Denemarken en België door de Franse
vliegtuigfabriek benaderd zijn met
steekpenningen. Ook deze landen zul
len binnenkort een keuze maken uit
(Zie slot paginr- 3 kolom 4)
'Slavernij'
Met name de regeringspartijen
PvdA en PPR hebben zich negatief
uitgelaten over de sommige voorstel
len van de regering De spreekster
van de radicalen, mevrouw Dilia van
der Heem, sprak zelfs van een vorm
van „moderne slavernij", wat achter
de regeringstafel protesten uitlokte.
Verwacht wordt dat minister Boers
ma niet zal kunnen vasthouden aan
zijn plan voor de vertrekpremie. De
PvdA deed enkele vervangende sugge
sties: geef de gastarbeiders spaarpre-
mies en verhoog de technische hulp
voor omscholingsprojecten.
Ook het in de nota opgenomen
vergunningenstelsel ontmoette kritiek
van de Partij van de Arbeid. Mevrouw
Nel Barendrecht stelde voor om in
plaats daarvan heffingen in te voeren
voor de ondernemers. Het geld dat
daardoor vrij komt kan besteed
den aan sociale voorzieningen; in de
eerste plaats aan de huisvesting. Zij
uitte felle kritiek op minister Boers
ma, die in de nota eraan had herin
nerd, dat gemeenten begeleidende
stichtingen zeggenschap hebben bij
het verlenen van vergunningen. „Dat
is een vrij machteloos advies. De
minister praat er overheen en houdt
de schijn op", aldus mevrouw Baren
drecht.
Ook de VVD is tegen een vertrek-
(Zie slot pagina 3 kolom 3)
DEN HAAG De drie Haagse politieagenten die vorige maand als eersten naar de Franse ambassa
de gingen toen 3 Japanse terroristen daar waren binnengedrongen en van wie twee werden gewond
door pistoolschoten van de Japanners, zijn woensdagochtend door de Franse ambassadeur graaf
Jacques Senard onderscheiden met de versierselen behorend bij het ridderschap in de Orde van Ver
dienste van de Franse Republiek.
Tijdens een korte plechtigheid In
zijn ambtswoning prees ambassadeur
Senard. een van de elf gijzelaars van
de Japanse terroristen, de „onberispe
lijke vrijze" waarop de agenten hun
plicht hadden gedaan. De drie vorm
den een patrouille die naar de Franse
ambassade reed nadat telefonisch was
gemeld dat. daar „moeilijkheden" wa
ren. In de ambassade werd de agente
Ank Remmerswaal en de agent Otto
Koster direct gewond door pistool
schoten van de Japanners. Agent Wil
lem Springer schoot direct terug en
verwondde een van de Japanners aan
de arm.
Ambassadeur Senard speldde de on
derscheiding op bij de agenten Sprin
ger en Koster. De laatste kan zijn
gewonde arm nog steeds niet goed
gebruiken. Vervolgens reed de heer
Senard. vergezeld van de burgemees
ter van Den Haag. mr. Marijnen. en
enkele van de elf gijzelaars naar de
oetwoning van agente Remmerswaal in
Katwijk aan de Rijn, waar zij nog rust
oet houden om te herstellen van haar
verwonding. Zoals gemeld kreeg zij
een pistoolschot in de borst.
Op de foto boven van links naar
rechts de agenten Koster, Springer,
ambassadeur Senard en ex-gijzelaar
Defvize. Hiernaast omhest de ambassa
deur agente Remmerswaal.
LONDEN Een opstand van de gevangenen in de Noordierse gevangenis Long Kesh is overgesla
gen naar het vrouwenblok van de gevangenis van Armagh. Long Kesh is het interneringskamp
waar aanvankelijk alleen leden van de provisionele IRA waren opgesloten, maar nu zitten er ook
leden van de protestantse extremistische UDA gevangen. Aan de opstand ging enige weken geleden
een staking van de gevangenen vooraf, die ontevreden waren over het voedsel. De echtgenotes,
die hun eigen potje naar Long Kesh brachten om de mannen te voeden, werden toenterteijd onver-
richterzake teruggestuurd. Long Kesh, dat als interneringskamp een slechte naam had gekregen,
werd indertijd omgedoopt in Harer Majesteits Gevangenis The Maze.
Dinsdag begon de opstand onder de
leden van de provisionele IRA in The
Maze. Ze sloegen vier bewakers bont
en blauw en staken de boel in brand.
De rookwolken hingen hoog boven het
kamp sn waren kilometers in de om
trek te zien. Een journalist van de
Londense Evening Standard, die
woensdag over het kamp vloog, be
schreef het schouwspel als een verza
meling rokende ruines van 30 gebou
wen en 20 hutten. De Britse militairen
hebben een kordon om het kamp
getrokken en gedeelten van de auto
snelweg naar Belfast afgezet, die langs
het kamp loopt. In The Maze worden
op het ogenblik zo'n 1400 man gevan
gen gehouden.
Woensdag sloeg de „brand" over
naar de gevangenis van Arma.gh. Hon
derd vrouwen zagen kans de gevange
nisdirecteur. de hoofdopzichter en
twee bewaaksters te overmeesteren
en in hun macht te houden. De autori
teiten leggen direct verband tussen de
toestand in Armagh en ide opstand in
The Maze. Britse troepen probeerden
aanvankelijk door te dringen tot het
vrouwenblok, maar gaven de hoop al
gauw op. De directeur van de gevan
genis staat bekend als humaan en hii
zou een goede naam onder de gevan
genen hebben. Dit doet de autoriteiten
veronderstellen dat de man het avon
tuur zonder kleerscheuren zal overle
ven. Lakens hingen uit de ramen van
het vrouwenblok, waarop met lippen-1
stift was geschreven dat de directeur
gevangen gehouden wordt.
Ook het vroegere parlementslid Ber-
nadeite Devlin werd eertijds in Ar
magh korte tijd gevangen gehouden.
Behalve honderd vrouwen telt de ge
vangenis op het ogenblik ook manne
lijke gevangenen, die echter niet ver
oordeeld werden voor misdrijven die
te maken hebben met de sektarische
strijd tussen de protestanten en ka
tholieke minderheid in Ulster.
De onrust in de gevangenissen was
een gerede aanleiding voor de ruzie
zoekers in Ulster om in de straten
van Belfast en Londonderry van hun
gevoelens blijk te geven. Britse solda
ten in het district Andersonstown in
Belfast werden onder vuur genomen.
DISCUSSIE NAAR AANLEIDING VAN NOTA COMMISSIE ZEEHAVENOVERLEG
VERTEGENWOORDIGERS
MOETEN ZAKEN AAN
ORDE STELLEN IN
RADEN EN STATEN
TERNEUZEN De besturen van de
havenschappen Terneuzen en Vlissin-
gen hebben woensdag tijdens een ge
zamenlijke vergadering een stapje ge
zet in de richting van meer democra
tische controle. Men stelde zich op
het standpunt dat de gemeentelijke en
provinciale vertegenwoordigers in de
havenschapsbesturen de havenschaps
aangelegenheden aan de orde moeten
stellen in de bestuursorganen van ge
meente en provincie en/of in gemeen
teraad en provinciale staten. Echter
met dien verstande dat dit moet ge
beuren als het havenschapsbestuur dit
nodig vindt.
De raden van bestuur van de beide
havenschappen in Zeeland besloten'
gisteren dit standpunt mee te delen
aan de minister van verkeer en water
staat naar aanleiding van het rapport,
van de landelijke commissie zeehaven-
overleg over het gewenste toekomsti
ge bestuur en beheer der zeehavenge
bieden.
Het besluit werd genomen na een
.discussie waarin verschillende leden
van de raad van bestuur nogal wat
vraagtekens zetten achter het demo
cratisch functioneren van de haven
schappen. Zo vroeg burgemeester drs.
P. A. Wolters van Middelburg om
aandacht voor het 'grondvlak' omdat
hij had geconstateerd dat er in ge
meenteraden en provinciale staten een
gevoel van onbehagen leeft. ,Er is
weinig informatie, te weinig zicht op
de zaak, en daarom ook te veel
kritiek". Ook wethouder P. J. Huij-
brecht van Temeuzen had twijfel om
trent de invloed van de bevolking op
het doen en laten van het havenschap.
Hij was er ook bang voor dat een
mogelijke, toekomstige nationale ha-
venraad (een voorstel van de commis
sie zeehavenoverleg) van alles naar
zich toe zou trekken waardoor de
bevolking nauwelijks nog invloed zou
kunnen uitoefenen op het vestigings
beleid.
Drs. Wolters zag daarom wel wat. in
een commissie van advies en bijstand
als schakel tussen het havenschapsbe
stuur en de gekozen vertegenwoordi
gers in raden en staten. Burgemeester
drs. Th. J. Westerhout van Vlissingen
bestreed dit met klem: „De commissie
is een hulpmiddeltje. Ze komt in het
advies van de commissie zeehaveno-
verleg uit de lucht vallen en er wordt
nergens aangetoond dat ze een betere
inspraak zal garanderen. De vraag is
of het onbehagen in raden en staten
wel terecht is. of de raads- en staten
leden wel voldoende hun plicht doen
door him vertegenwoordigers in de
havenschappen ter verantwoording te
roepen".
Reactie van drs. Wolters en gedepu
teerde J. Stenvert: „We moeten juist
afgaan op de onlustgevoelens omdat
het in feite gaat om de beleidsvoorbe
reiding van het havenschap en het
meebepalen van het beleid. Dat bereik
je niet door controle achteraf. In
spraak moet. er vooraf zijn". Burge
meester Westerhout bleef erbij dat
een commissie als tussenschakel de
democratie veeleer kapot zou maken.
„Een commissie is schijndemocratie".
Wethouder Huïjbrecht van Terneuzen
merkte op dat de gekozen vertegen
woordigers in raden en staten door
een havenschapscommissie helemaal
zouden worden ondergesneeuwd.
Voorzitter gedeputeerde A. J. Kaland
stelde zich in de discussie genuan
ceerd op. Hij wees erop dat er een
verantwoordingsplicht voor de recht
streeks gekozenen bestaat, maar zei
ook dat elke bestuurder een zekere
speelruimte nodig heeft omachteraf
ter verantwoording te kunnen worden
geroepen. „Het komt in veel gevallen
aan op improviseren. Elk bestuurslid
zou in zijn achterban de gevoelens
moeten peilen. Als je dit wilt formali
seren in een commissie zou je wel
eens op de verkeerde weg kunnen
zijn".
De besturen gingen er tenslotte mee
akkoord dat in het antwoord aan de
minister zal worden vastgelegd dat de
bestuursvertegenwoordigers in de ha
venschappen de zaken in ae raden en
de staten ter discussie moeten stellen.
Gewesten
De gezamenlijke havenschapsbesturen
wezen gisteren de door de commissie
zeehavenoverleg gedane voorstellen
(bestuur en beheer van zeehavengebie
den opdragen aan nog te vorm
gewesten) af. Overdracht aan gewi
ten mag pas gebeuren als de gewesten
in Zeeland op "havenmaat' zullen wor
den gesneden. Het feit dat voor Zee
land wordt gedacht aan twee gewes
ten (boven en beneden de Wester-
schelde) wordt gezien als een niet-
passende structuur. Daarom spraken
de havenschapsbesturen zich gisteren
uit voor instandhouding van de be
staande coördinatiemogelijkheden.
Voorzitter Kaland zei: „Zolang er
geen gewesten zijn die ons passen is
(Zie slot pagina 9 kolom 4)
DEN HAAG (ANP) De warme
bakkers en broodfabrikanten mogen
met ingang van 21 oktober 4 cent
meer gaan vragen voor een brood van
800 gram aan de koude bakkers en de
levensmiddelenbedrijven. Dit heeft het
ministerie van economische zaken
woensdag meegedeeld Het ministerie
verwacht dat de prijsverhoging voor
de consument de vijf cent per brood
niet te boven zal gaan.
economische z
voor ongeveer de helft voort uit een
eerder ingegane prijsverhoging van
bloem en meel. Deze prijs verhoging
werd veroorzaakt door de gestegen
graanprijzen op de Europese- en de
wereldmarkt. De andere helft van de
prijsverhoging is het gevolg van nog
niet doorberekende kostenstijgingen,
met name loonkosten, in het bakkerij-
bedrijf.
DEN HAAG (ANP) Minister Van
Kemenade van onderwijs en weten
schappen heeft besloten tot verhoging
van de maxima van de salarissen
voor kleuterleidsters, onderwijzers en
hoofden van scholen voor lager onder
wijs. De verhoging, die neerkomt op
uitbreiding van het aantal periodie
ken, zal ingaan per 1 januari aan
staande de maatregel vergt een extra
uitgave van 14 miljoen.
Minister Van Kemenade heeft hiertoe
besloten na woensdag te hebben over
legd met de bijzondere commissie
voor georganiseerd overleg. Hij loopt
met deze maatregel vooruit op de
resultaten van het onderzoek naar de
functie en taak van het onderwijzend
personeel bij het. kleuteronderwijs en
het lager onderwijs, dat in 1971 werd
begonnen. Dit onderzoek zal onder
meer dienen als richtsnoer voor een
eventuele herziening van de salarissen.
De verhoging bedraagt voor ae kleu
terleidsters. die er voor in aanmer
king komen, ongeveer 50 tot 100
en voor da leerkrachten van het lager
onderwijs ongeveer ƒ50 per maand.
DEN HAAG (ANP) —1
Amsterdam krijgt nog deze week be
richt van minister Westerterp van
verkeer en waterstaat dat het rijk een
bedrag van 31 miljoen extra bij
draagt in de kosten van de metro-
bouw. De tweede kamer heeft name
lijk woensdagmiddag ingestemd met
die es tra-bijdrage-