PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MORGEN BERAAD
OVER OPROEPEN
NIXON OP PROCES
Nederlandse
knelpunt bij
milieu-eisen het grote
Baalhoek-onderhandeling
Dochtertje diamantair
korte tijd gegijzeld
Sirica wil hoorzitting houden
Dassault ontkent
opnieuw poging
tot omkoping
de krant
van
'ftig 8<
e loonwet»
ie loodscc -^
ippen oe
■rolden en t
iaand
ltervoorm:
oge stal,*,
sold
Jt opeenRj
d met
Pagina 2
217e jaargang - no. 243
Woensdag 16 oktober 1974
.dank zy?
bouw.
X3j
s niet taj
iaatscha^.
zullen
niet alter'fi
Mr daad^
zullen
en we^t
den is. us
handen,^,
wee, vand»
an landbow
ïcteuren, i#j
hogere se?
eenhulpp^
aisatie),,
"k kritisch t.
'an de oogi
WASHINGTON (UPI, RTR, AFP) Rechter John Sirica heeft dinsdag bepaald dat er donderdag een
hoorzitting zal worden gehouden over de vraag, of ex-president Nixon al dan niet gedwongen zal
worden als getuige te verschijnen in het proces tegen vijf van zijn voormalige medewerkers.
suiker, aafe
niet atac
T Dat s? i
el, dat
als het E-
5 echte het?'
dat «raat over liet in de
en van liet Watergate-
Nixon al gedagvaard.
Deze heeft echter laten weten dat hij
met liet oog op zijn gezondheidstoe-
- 1 Washington kan ko-
aftreden bevindt hij
emente in Californië.
ij in een ziekenhuis
•en aderontsteking in
Tijdens zijn verblijf
in het hospitaal kreeg hij ook nog een
bloedprop in een long. Hij is inmid-
teruggekeerd.
hij voorlopig
heeft dinsdag bij
it ex-president
dat deze hem
„Jd en ge
bruikt om zijn eigen activiteit te ver
doezelen en zijn huid te redden".
In de ruim twee jaa,r sinds de in
braak in het hoofdkwartier van de
partij aan het licht
- - nooit een
l over zijn voor-
hristeli.jke huize
lar Nixons voor-
j het gebied van
Nixon noem-
van de jjeste
ambtenaren die hij kende.
Misleid
Ehrlichmans advocaat, William Pra
tes, zei tot de 12 leden van de jury
dat Nixon, hoewel hij' het hele verhaal
van Watergate kende, dit steeds ver
borgen had gehouden voor Ehrlich
man. Vorig jaar had hij zijn raads
man gedwongen af to treden. In een
gesprek met Ehrlichman-irrCamp Da
vid had Nixon gezegd: „John, jij bent
mijn geweten geweest. Als ik maar
naar jouw raad had geluisterd, zou
den wij ons nu niet in deze situatie
bevinden". Volgens Frates zijn er be
wijzen dat Ehrlichman herhaaldelijk
gepoogd heeft volledige opheldering te
krijgen omtrent de feiten. De hoofdza
kelijk uit vrouwen en negers bestaan
de jury verzekerde hij dat uit de op
de band opgenomen gesprekken in het
Witte Huis zou blijken dat Ehrlichman
was misleid. Hij verzocht- de gezwore
nen de zaken van de vijf verdachten
afzonderlijk te behandelen.
Behalve Ehrlichman staan terecht de
voormalige stafchef van het Witte
Huis Bob Haldeman, de oud-minister
van justitie John Mitchell, diens
•r Robert Ma-rdian en de
r de herverkiezing van Nixon'
h Parkinson. Het schijnt dat
ere verdachten, met name Hal
deman en Mitchell, niet van plan zijn
zich tegen Nixon te keren.
De oud-president die zich sinds zijn
aftreden aan de Amerikaanse west
kust bevindt, heeft gevraagd op grond
van zijn gezondheidstoestand te wor
den vrijgesteld van de verplichting aJs
getuige in het proces op te treden.
Bedrogen
Frates zei dat uit de publikatie van de
tekst van een gesprek dat Nixon op
23 juni 1972, kort na de inbraak -in
het Watergate-gebouw, voerde duide
lijk was gebleken dat Nixon iedereen
had bedrogen. Bij zijn aftreden had
de president zich verontschuldigd te
genover zijn advocaten, het congres
en het Amerikaanse volk, maar niet
tegenover Ehrlichman „omdat dat te
laat was".
Dean
Overigens bestreed Frates ook de ge
loofwaardigheid van John Dean, ook
een belangrijke raadsman van Nixon
die als eerste een beschuldigende vin
ger naar zijn voormalige chef uitstak.
Dean zal de eerste getuige a charge
zijn. Volgens Frates had Dean beslo
ten met de jutitie samen te werken,
toen hij zich realiseerde dat er geen
redden meer aan was.
Liddy vrij
De voornaamste organisator van de
inbraak in liet Watergate-gebouw Gor
don Liddy, is dinsdag tegen betaling
van een borgsom van 5.000 dollar op
vrije voeten gesteld.
Liddy heeft bijna 21 maanden in de
gevangenis doorgebracht. In eerste in
stantie werd hij veroordeeld tot een
st-raf van tenminste zes jaar en acht
maanden. Ook werd hij gevonnist in
verhand met de inbraak in de praktijk
ruimte van de psychiater van Daniel
Ellsberg, de man die geheime papie
ren van het Pentagon doorspeelde
naar de Amerikaanse pers. In beide
gevallen heeft de 51-jarige Liddy be
roep aangetekend. -
Zijn advocaten verzochten om zijn
voorlopige invrijheidstelling met het
argument dat Liddy geen gevaar zou
vormen voor de gemeenschap en dat
er geen risico was dat hij zou vluch
ten. Districtsrechter Gerhard Gesell
verlaagde Liddy's borgsom van
100.000 tot 5.000 dollar.
BEYERS NAUDÉ
KRIJGT ZIJN
PASPOORT
TERUG
JOHANNESBURG (RTR) De Zuid-
afrikaanse regering zal ds. Beyers
Naudé. de directeur van het Christe
lijk Instituut in Zuid-Afrika, zijn pas
poort teruggeven, zo is uit goedinge-
lichte bronnen vernomen.
Het paspoort wérd vorig jaar in be
slag genomen toen Beyers Naudé wei
gerde te getuigen voor een parlemen
taire. commissie die- een onderzoek
instelde naar het christelijk instituut
en naar drie andere organisaties die
zich tegen de apartheidspolitiek van
de regering keren.
DANKERT ZOU NOG MEER
ZIJN BELOOFD DAN KEJA
PARIJS (AFP, GPD) De Franse vliegtuigfabriek Marcel Das-
sault-Breguet heeft dinsdag in Parijs meegedeeld dat ze niets heeft
toe te voegen aan een vorige week donderdag uitgegeven commu
niqué over 'de lastercampagne in Nederland' tegen Dassault. De
fabriek liet dit weten in antwoord op vragen over nieuwe berichten
uit Nederland over pogingen van Dassault om door steekpenningen
Nederlandse parlementariërs te beïnvloeden. „Wij stellen een abso
luut vertrouwen in de Nederlandse justitie om dergelijke schande
lijke beschuldigingen volledig op te helderen", aldus Dassault.
Bisschoppc-
WASHINGTON G. Gordon Lid
dy. de voornaamste organisator
van de inbraak in het Watergate-
gebouw, verlaat het gerechtsge
bouw. nadat hij tegen een borg
som van 5000 dollar op vrije voe
ten is gesteld.
BREZJNEW
WAARSCHUWT
VS AAN DINER
MOSKOU (UPI) De leider van de
Russische communistische partij, Leo
nid Brezjnew, heeft dinsdagavond aan
een diner in het Kremlin voor de
Amerikaanse minister van financiën,
gewaarschuwd dat de Amerikaans-
Russische betrekkingen ernstig te lij
den zouden kunnen hebben onder
handhaving van de Amerikaanse han
delsbelemmeringen.
Brezjnew zei in rijn tafelrede tegen
William E, Simon, dat de argumenten
om te. voorkomen dat de Sowjet-Unie
van Amerika commerciële voorkeurs
rechten krijgt, 'volslagen irrelevant en
onaanvaardbaar'zijn.
Verwijzende naar senator Henry Jack-
sons amendement die rechten aan de
Sowjet-Unie onthouden als rij haar
Migratiebeleid niet ombuigt, zei
Brezjnew: „tenzij we dergelijke nega
tieve aspecten niet nu terrijde schui
ven, zou de ontwikkeling van onze
i poenwerking ernstig opgehouden
.-airmen worden".
SPANJAARDEN
STAKEN DOOR
™ÜH0CVEN <aNP> - De stoWng
int - i-!mnse werknemers bij Phi-
a,wL ,,oven dt'urt voort. Dins
dagmiddag gevoerd overleg heeft niet.
to resultaat geleid. Vanmiddag zal
1 SirtiJ worden hervat. Daarbij
U wv vertegenwoordigers van
ziin. 6U hei NVV aanwezig
DADER GEEFT ZICH NA VLUCHT UIT
ANTWERPEN AAN GRENS OVER
ROOSENDAAL Dinsdagavond om half tien heeft de Belgische politie een eind gemaakt aan de
gijzeling van de vader van een Belgische diamantair die even tevoren de plaats had ingenomen van
zijn eerder gegijzelde kleindochter. De dader, de 27-jarige B. J. uit Antwerpen, werd op 200 meter
voor de Nederlandse grens in het Belgische Putte door de rijkswacht aangehouden.
De Franse vliegtuigfabriek Dassant.
zou het PvdAtweede-kamerlid Danken
een bedrag van anderhalf miljoen gul
den geboden hebben als hij wilde be
vorderen, dat. de Franse Mirage de op
volger wordt van de Starfighter. Te
vens zou Dankert betaald adviseur van
het bedrijf kunnen worden. Dit werd
dinsdagmorgen door het Algemeen
Dagblad bekend gemaakt.
Dankert zelf heeft zich tegenover ons
niet willen uitlaten over de hoogte van
het bedrag dat hsm aangeboden zou
zijn. De VVD'er Keja. die ook bena
derd was met steekpenningen, liet
eerder welen dat hem door de Franse
vliegtuigfabriek f 30.000 geboden was.
Dankert heeft nooit een bedrag willen
noemen, maar verzekerde ons wel dat
hij een veelvoud van dit bedrag ge
hoord heeft.
De verhalen over het aanbieden van
steekpenningen door Dassault zijn
door Dankert zelf in de wereld gehol
pen. Hij heeft de Nederlands?, corres
pondent van het Franse blad Le Mon
de op het spoor gezet van dit verhaal,
om de praktijken aan de kaak te
stellen. Naar aan Leiding van de publi
katie van het verhaal in dit blad eiste
het Tweede-Kamerlid De Brauw
(DS'70) een onderzoek: Op verzoek
van kamervoorzitter Vondeling heeft
minister Van Agt van justitie daartoe
vorige week besloten.
Volgens het Algemeen Dagblad, dat
schijnt .te beschikken over de verkla
ring die Dankert voor de rijksrecher
che hesft afgelegd, zou de PvdA'er
drie maanden geleden benaderd zijn
door algemeen secretaris Pierre Fran
cois, tweede man onder president
directeur Marcel Dassault. Dezs zou
hem het geld aangeboden hebben „op
een veilige bankrekening". Tevens
werd Dankert uitgenodigd zich als
adviseur aan het bedrijf te verbin
den.
De vervanging van de Starfighter is
een kostbaar project, waarbij alleen
Nederland al voor 2,3 miljard gulden
aan orders gaat uitgeven. Ook België,
Noorwegen en Denemarken zullen bin
nenkort hun Starfighters vervangen.
Kandidaten voor de levering van de
opvolger van dit toestel zijn de Fran
se Dassault-fabriek, de Zweedse Saab-
Scania-fabrieb en de Amerikaanse
Northrop-fabriek.
De rijksrecherchedienst die een on
derzoek instelt naar de omkooppogin-
gen heeft reeds een gesprek gehad met
het tweede kamerlid Keja.
Deze week zal de rijksrecherche, wier
onderzoek begeleid wordt door de
Haagse officier van justitie mr. A. R.
Schimmel, een gesprek hebben met
kamerlid Dankert. Het onderzoek is
begonnen met gesprekken met de ka- j
mervoorzïtter en de waarnemend i
voorzitter van de defensiecommissie
van de tweede kamer. De Gaay Fort
man.
De korte gijzeling begon om onge
veer half zes toen J. aanbelde bij het
huis van de bekende diamantair Fred
dy Ferstenberg in de Antwerpse voor
stad Brasschaat. Hij zei de verwar
ming te komen nakijken, maar toen
hij eenmaal binnen was trok hij een
revolver en bond de huishoudster, die
alleen thuis was, vast.
Even daarna kwam mevrouw Fer
stenberg met haar vier kinderen en
een pianoleraar thuis. Toen zij de
man, dis een sjaal voor zijn gezicht
had gebonden, in de gaten kregen
vluchtten zij op dochtertje Mireille
na. De overvaller greep haar beet en
verschanste zich met het meisje in
haar kamer.
Een inmiddels uit Antwerpen gearri
veerde officier van justitie begon sa
men met de diamantair en zijn vader
met de overvaller te onderhandelen.
De dader vroeg voor 15 miljoen frank
(ongeveer een miljoen gulden) aan
diamanten als losgeld voor hst meis
je. Hij ging er ten slotte mee akkoord
dat de vader van de diamantair de
plaats van het meisje in zou nemen.
Hij kreeg ook een enveloppe m.?,t een
onbekende hoeveelheid diamanten.
Omstreeks acht uur kwam de over
valler met het meisje naar buiten. Bij
de hem door ds politie ter beschik
king ge-stelde vluchtauto nam de
grootvader de plaats in van Mireille.
De dader reed daarop in volle vaart
naar de Nederlandse grens, maar bij
Putte raakte hij in paniek toen hij in
de drukt-s van de Putse kermis ver
zeild raakte. Hij sprong uit zijn wa-l
gen en probeerde door de menigte I
weg te komen in de richting van de i
Nederlandse grens. Ds rijkswacht wist I
de man echter klem te rijden.
Bij deze manoeuvre werd ee schot I
gelost maar niemand werd getrof-1
fen.
De door de Belgische rijkswacht ge-I
arresteerde dader is de 27-jarige bar-
keeper J. B. B. Hij is afkomstig uïtj
Antwerpen, maar woont volgens de
politic^ in Amsterdam. De kleine
Mireille was de heldin van de avond.
Volgens de politie had zij de overval
ler voortdurend aan de praat gehou
den.
Aantal werkloze
Surinamers in
Nederland valt mee
DEN HAAG (ANP) Niet iedere
Surinamer in Nederland is werkloos.
Slechts van ongeveer twintig procent
kan men zeggen dat zij niet die plaats
in de Nederlandse, maatschappij heb
ben kunnen krijgen, die zij zich ge
wenst hebben, aldus een functionaris
van het ministerie van cultuur, recrea
tie en maatschappelijk werk in Rijs
wijk.
Naar schatting van het ministerie van
erm bevinden zich 75 a 80 duizend
Surinamers in Nederland. Hiervan
blijken volgens de cijfers van het
ministerie van sociale zaken op eind
september 4.900 werkloos (3400 man
nen en 1500 vrouwen).
NEDERLANDSE
STEMVER
KLARING
VN-DEBAT
MIDDEN-OOSTEN
DEN HAAG (ANP) Nederland
heeft zieli van stemming onthouden in
de algemene vergadering van de Vere
nigde Naties bij het uitnodigen van de
Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO
omdat dit in strijd is met de geldende
praktijk.
Dit blijkt uit de stemverklaring die
maandagavond in New York is afge
legd en dinsdag in Den Haag is uitge
geven. In de stemverklaring zegt Ne
derland dat het Palestijnse vraagstuk,
van wezenlijk belang is bij het vinder,
van een oplossing van het probleem
in het Midden-Oosten-
Nederland heeft dan ook het voorstel
om het Palestijnse vraagstuk op de
agenda van de algemene vergadering
van de Verenigde Naties te zetten
gesteund. Want de delegatie is van
mening dat de stem van de Palestij-
nen moet worden gehoord.
Nederland heeft zich echter van stem
ming onthouden (samen met onder
andere vijf E-EG-landen) omdat het
Syrische voorstel dat de Palestijnen
recht van spreken geeft in de algeme
ne vergadering in strijd is met de
geldende praktijk dat alleen vertegen
woordigers van regeringen het woord
kunnen voeren in de voltallige zittin
gen van de algemene vergadering.
Maar de Nederlandse delegatie" legde i
er wel de nadruk op-dat het onthou
den van een stem aan het Syrische
voorstel (dat met overweldigende
meerderheid werd aangenomen) niet
mag W-orden uitgelegd ais een steiüng-
name in de kwestie, die later aan de
orde zal komen.
Een bevoegde Palestijnse woordvoer
der in Beiroet zei bijzonder belang te
hechten aan de houding van Frankrijk
en Italië, twee Europese landen die
toonden dat de VS geen meester zijn
in West-Europa.
Israël heeft woensdag meegedeeld dat
de VN-resolutie waarin Arabische ver
zetsstrijders worden uitgenodigd deel
te nemen aan het debat in de VN
onwettig was en er toe bijdraagt de
stappen om tot vrede in het Midden-
Oosten te komen te verstoren.
Bij een vuurgevecht tussen stads-
guerrilla-strijders en de politie in Mi
laan is dinsdagochtend vroeg een on
derofficier van de Italiaanse carabinie
ri gedood en één van de guerrilleros
gewond.
fja ntlijn
BELGIË VREEST DAT DE INDUSTRIE KOPSCHUW WORDT...
op
20.48
21.21 n
21,18
Nieuws uit Zeeland op pa
gina 2, 4, 5, 7, 9.
Binnen- en buitenland
Pagina 3, 11, 17.
Sport op pagina 12, 13.
Radio en tv op pagina 15.
Beurs en economie op pagina
EINDBESPREKINGEN
OP MINISTERSNIVEAU
PAS IN MAART 1975
die Nederland stelt ten aanzien
van het toekomstige Baalhoek-
kanaal op de linker Schelde-
oever zijn, een groot knelpunt
in de onderhandelingen tussen
Nederland en België om tot een
verdrag voor dit kanaal te ko
men. De procedure die, volgens
Nederland, nodig is ter bescher
ming van het milieu in Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen wordt in
België als zo omslachtig erva
ren dat de vrees bestaat dat mo
gelijke gegadigden zullen afzien
van industrievestiging op de lin
ker schelde-oever.
Een valgens de Nederlandse eisen ge
maakt ontwerp-verdrag zou ook op
grote weerstand kunnen stuiten in het
Belgische parlement. Dit wordt verno
men in kringen van het Belgische mi
nisterie van verkeerswezen en haven-
beleid, waar men er verder op
rekent dat pas in maart '75 een
afrondende bespreking op ministersni
veau zal plaatshebben over het Baal-
hoekverdrag. De knelpunten (behalve
de Nederlandse milieu-eisen ook de
kostenverdeling) zullen dan 'ernstig
worden uitgepraat', alvorens een be
slissing wordt genomen.
De Belgen hebben zich erbij neerge
legd dat Nederland de aanleg van het
Baalhoekkanaal en de afsnijding van
de Bocht bij Bath in de Westerschei-
de als één geheel in de onderhandelin
gen wil hanteren.
België had de voorkeur gegeven aan
afzonderlijke verdragen voor beide
werken. De achtergrond hiervan is dat
de bochtafsnijding bij Bath in België
als dringender dan aanleg van het
Baalhoekkanaal te hoek staat. Ge
vreesd wordt dat vertraging in de
onderhandelingen de zo gewenste
bochtafsnijding wat de lange baan
zal schuiven.
Op het ministerie van verkeerswezen
en Havenbeleid in Brussel, vindt men
het Baalhoekkanaal nog steeds nood
zakelijk voor de ontsluiting van het
industriegebied op de linker Schelde-
oever. Maar de noodzaak van spoedi
ge aanleg is de laatste tijd door
conjuncturele ontwikkelingen minder
duidelijk geworden. Werd aanvanke
lijk gedacht aan het ontwikkelen van1
een industriegebied van ca 15.000 ha 1
op de linker oever, later is een plan
gemaakt voor 6600 ha. Op het ogen
blik is hiervan d eerste fase (ruim
2000 ha) in uitvoering.
Het Baalhoekkanaal is in de eerste
fasen nog niet noodzakelijk. Het Bel
gische ministerie ziet een alternatief
de aanleg van een kanaal uitslui
tend op Belgisch grondgebied met een!
zeesluis ter hoogte van het (huidige)
plaatsje Doel niet als een goede
oplossing voor de linker oever. Men
wijst, dan ook de zienswijze van VC-P-
senator F. de Bondt uit St. Niklaas,
die deze maandagavond toelichtte tij
dens een bijeenkomst van CVP en de
KVP-statenkring Hulst, als niet bruik
baar van de hand.
Matiging
Ook het Antwerpse stadsbestuur ziet
geen heil in een andere ontsluiting
van het gebied dan het al geprojec-
leerde Baalhoekkanaal. Havenwethou
der L- Delwade: ..Dat idee van een
sluis bij Doel kan men boter laten
varen. Het is nautisch niet verant
woord: liet scheepvaartverkeer zou
daar in grote moeilijkheden komen.
Een andere mogelijkheid dan het
Baalhoekkanaal is er niet".
Wel erkent de heer Delwaide dat de
aanleg van het kanaal moet worden
gezien tegen de achtergrond van de
conjunctuur, de noodzaak tot een ma
tiging van de uitgaven voor infra
structuurwerken en een zekere fase
ring. „Het. Baalhoekkanaal is nog
steeds nodig, zelfs harder nodig dan
in de gedachtengang van een aantaij
jaren geleden. Als dat niet zo was.
hadden wij het plan allang opgegeven.
Het uitbaggeren var, de vaargeulen in
de Westerschelde heeft de scheepvaart
op de rivier wel vergemakkelijkt,!
maar voor de haven van Antwerpen
zijn fundamentele oplossingen nodig.
Het verdiepen van de vaargeulen is
niet voldoende voor de grote tankers,
ertsschepen en containerschepen die
Antwerpen in toenemende mate zullen
aandoen", aldus de Antwerpse .sche
pen, die hoopt dat het. Baalhoekkanaal
tegen 1985 gereed zal zijn.
De heer Delwaide was er verder niet
over te spreken dat de Belgische CVP,
arrondissement St. Niklaas, en de
KVP-statenkring Hulst over de Baal-
hoekproblemen hebben gesproken zon
der Antwerpen. ,3aalhoek moet wor
den gezien aJs een functie van ae
Antwerpse haven. Als men Antwerpen
huiten dit soort besprekingen houdt
heb ik daar maar één woord voor:
onkies. Het valt me zeker tegen van
de Nederlandse KVP".
üe verklaring
De Nederlandse bisschop
pen ;»ebben gisteren
een verklaring gepubliceerd
over de abortus en daar
mee hun vroegere stand
punt bevestigd: een volle-
dlge afwijzing. Opvallend
is dat ditmaal een aantal opmerkingen
wordt gemaakt over wat de bisschop
pen 'de rechtsorde en haar wetgeving'
noemen. Zij wijzen er in dit verband
op dat de wet in het algemeen het le
ven beschermt door straffen te stel
len op misdrijven tegen dat leven ge
richt en ze voegen er aan toe: „Wij
zijn van mening dat de strafwet het
ongeboren leven van deze bescher
ming niet kan uitzonderen". Daarmee
richten de bisschoppen zich in feite
en met nadruk tot de landsoverheld,
haar oproepend tot een streng en af
wijzen c! beleid met sancties to
gen de abortus: „Tegen aantasting van
het ongeboren leven moet ingegrepen
kunnen worden", aldus de verklaring.
Vermoedelijk zullen met name die po
litici zich aangesproken voelen die on
der het kerkelijk gezag van de bis
schoppen staan- zij worden als van
ouds vermaand hun politiek handelen
in overeenstemming te brengen met
de opvattingen die de R-K Kerk via
haar bisschoppen verkondigt.
Aan een dergelijk spreken van de
Nederlandse bisschoppen zitten
twee kanten: de individuele katholiek
ook de politicus moet zich nu
afvragen in hoeverre hij gehoorzaam
heid is verschuldigd aan dit bisschop
pelïjke woord, daarnaast kan dit spre
ken politieke consequenties hebben,
gevolgen die verder gaan dan de be
sluitvorming over de abortus. Wat de
ze politieke consequenties betreft: als
elk katholiek poli
ticus met name
in KVP en PPR
zou handelen zoals
de bisschoppen het
nu willen, zou het
kabinet-Den Uyl geen lang leven meer
hebben. Nog vóórdat de brief van de
bisschoppen officieel was gepubliceerd
waren er immers al felle reacties van
PvdA-kant: daar zal men zeker niet
berusten in een wetgeving die in over
eenstemming zou zijn met de bisschop
peiijke opvattingen en evenmin in een
daarbij behorend vervolgingsbeleid.
En dat brengt ons weer bij de eerste
vraag terug: in hoeverre zal de katho
liek politicus zich naar het woord van
zijn bisschoppen richten? We hebben
de indruk det een groot deel van de
tot de R-K Kerk behorende politici ln
deze tijd in een nogal zelfstandige po
sitie naar de bisschoppen luistert.
Wat dat betreft is er heel wat veran
derd vergeleken bij vroeger. Dat neemt
echter niet weg dat deze verklaring
toch grote invloed kan hebben: er
wordt hoe dan ook geappelleerd aan
het geweten van al diegenen die tot
de R-K Kerk behoren. In ieder geval
dwingt deze bisschoppelijke verkla
ring de meelevende katholieken tot
gewetensonderzoek met betrekking tot
het abortusvraagstuk. De bisschoppen
-zeggen heel duidelijk: abort,us mag
niet worden beschouwd als een onder
deel van de geboorienregeling, maar
is een ongeoorloofde aantasting van het
leven. Men mag verwachten dat deze
stellige uitspraak ook binnen de RrK
Kerk tegenkantingen zal uitlokken, in
ieder geval kan deze verklaring leiden
tot discussie tussen de gelovigen en
hun bisschoppen.
Een dergelij'ke discussie wordt ook
elders gevoerd. Dit jaar is er bij
voorbeeld in de Hervormde Kerk het
rapport 'Leven en laten leven' aan de
orde geweest, een stuk dat veel uitge
breider was, maar waarin toch ten
densen waren te vinden die overeen
komen met ae recente bisschoppelij
ke verklaring. Het was minder stellig,
de samenstellers hadden kennelijk wat
meer met het probleem geworsteld
dan de bisschoppen. Maar ook in het
Hervormde rapport werd betoogd dat
"het de mens niet toekomt eigenmach
tig over leven en dood te beslissen'.
Het gesprek over dit stuk van her
vormde huize is nog niet beëindigd:
de raad voor kerk en gezin had des
tijds scherpe kritiek. ..Men moet deze
problematiek niet alleen benaderen
vanuit de individuele mens" werd door
de raad betoogd, het gaat niet alleen
om de ongeboren vrucht, maar ook
om de gemeenschap, om de maat
schappij en de omstandigheden die
zich daarin voordoen. Overigens zeg
gen de bisschoppen over dit punt: er
moeten dan maar gunstige omstandig
heden worden geschapen voor het uit
dragen en verzorgen van het ongebo
ren leven. Maar is hier niet veel meer
aan de orde? Zo werd destijds in de
hervormde raad voor kerk en gezin
nadrukkelijk aandacht gevraagd voor
de vrouw in dit geheel, voor haar le
vensconcept en toekomstverwachting.
Het hier tegenover elkaar zetten van
slechts enkele argumenten en
hoevele zijn er niet? maakt duide
lijk hoe moeilijk en hoe teer dit on
derwerp is, hoe lastig ook om tot een
werkelijk gesprek er over te komen.
Aan beide zijden wordt zo snel ver
ketterd, aan beide kanten weet men
zich in gezelschap van de waarheid.
Wat dat laatste betreft laat de verkla
ring van de bisschoppen geen misver
stand toe: het gaat hier om een scherp
omlijnd standpunt zonder enige nuan
ce. Terwijl toch een gesprek met die
genen die ook pastoraal bij deze pro
blematiek zijn betrokken, vaak duide
lijk maakt dat van geval tot geval
sprake kan zijn van grote ingrijpende
verschillen, van grote nood ook. waar
in niet in pasklare oplossingen noch
ter ene noch ter andere zijde kan wor
den gedacht. Het zou juist daarom
zo te betreuren zijn wanneer het Ne
derlands episcopaat met deze verkla
ring nu elke dialoog met en binnen
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1)