PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VAKBEWEGING EIST WETTELIJKE
REGELING AFROMING WINSTEN
In Zeeland 80 km Deltadijk klaar, 8 km
in uitvoering, 16 km 'in de molen'
„Anders prijsschieten in sterke bedrijven"
Percentages nog
niet ingevuld
Italiaanse regering
Rumor afgetreden
REL ROND BRIEF VAN PREMIER
DEN UYL NOG NIET TEN EINDE
Itlnseicltc stijlen
'Interieur
EXPEDITIE
OP SPOOR
UN STANLEY
AARDSCHOK
IN PERU
Antwoord op vragen als onvoldoende gekwalificeerd
VAN DE 160 KILOMETER DELTADIJKEN EN -DAMMEN
Op rijksbegroting
1975 23 miljoen
uitgetrokken
Dl
KORTt Of Lf T JA M1DOILBUIU1
IEL. (011*0) 13194
217e jaargang - no. 233
Vrijdag 4 oktober 1974
ontdek-
IONDEN (RTR) Uit Londen
vertrekken vandaag 140 niet voor
een kleintje vervaarde mannen en
vrouwen naar Zaire, om via de
verraderlijke Kongorivier het
spoor na te trekken van de Ame
rikaanse journalist en
kingsreiziger. Stanley.
De soldaten, zeelieden,
mn de luchtmacht, artsen en we
tenschapsbeoefenaars uit negen
landen hopen voor het eerst in
de geschiedenis de volle 4.374
kilometer lengte van de rivier te
bevaren. De journalist en ontdek
kingsreiziger Stanley vermeed op
zijn tocht van 999 dagen de eer
ste 1.000 kilometer van de Kon-
vanaf de bron bij Loeboem-
basji, nooit bevaren. De groep,
die wordt geleid door majoor
John Blashford-Snell van het ge
niekorps van het Britse leger,
maakt de reis naar Zaire met
een speciaal vliegtuig van Air Zai
re. Na. een stop van een uur in
Kinsjasa wordt de reis voortge-
lar Loeboembasji.
De deelnemers zijn afkomstig uit
Engeland, België, Frankrijk, Fidz-
ji, Nieuw-Zeeland, Verenigde Sta
ten, Canada, Zaire en Nederland.
Ze zullen de strijd tegen de ver
snellingen. moerassen en oerwou
den aanbinden in een speciaal
gebouwde open rubberboot ter
grootte van een autobus.
Blashford-Snell, voorzitter van
het wetenschappelijke onderzoe
kingsgenootschap dat de expedi
tie van 100.000 pnd sterling heeft
georganiseerd, maakt zich niet de
illusie dat het allemaal gemakke
lijk, zal verlopen, maar hij is vol
vertrouwen dat men niet de ver
liezen te incasseren zal krijgen
die het team van Stanley moest
verduren. Dit keerde in Boma
aan de monding van de Kongo in
de bewoonde wereld terug met
nog maar 115 van de 350 Afri
kaanse dragers met wie men ver
trokken was. De verliezen die
Stanley leed werden toegeschre
ven aan ziekte, honger, verdrin
king, krokodillen, het roken van
wilde hennep en 'moord en
doodslag'.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG „Als geen wettelijke regeling komt ter afroming
van de onevenredig hoge winsten, gaan we prijsschieten in de
sterke bedrijven". Dit zei NVV-voorzitter Wim Kok na de presen
tatie van het urgentieprogramma en de nota arbeidsvoorwaarden
beleid van de drie vakcentrales. In een brief aan de tweede kamer
zeggen de vakcentrales over deze winstafroming: „De vakbewe
ging acht een gecoördineerd arbeidsvoorwaardenbeleid alleen mo
gelijk indien een oplossing wordt gevonden voor het probleem
van de onevenredige winsten van ondernemingen. Voor een derge
lijk beleid, dat zoveel mogelijk is afgestemd op wat gemiddeld in
het bedrijfsleven kan worden gerealiseerd, is dit een sleutelvoor-
waarde".
De drie vakcentrales menen, dat dit
punt in de algemene beschouwing door
de tweede-kamerfracties moet worden
betrokken. Het kabinet zou dan door
druk vanuit de kamer wettelijke maat
regelen dienen te nemen alleen voor
het jaar 1975. De afroming yan deze
winsten kan volgens de vakbeweging
gebeuren via een progressief tarief in
de vennootschapsbelasting. De op
brengst zou in een fonds moeten wor
den gestort. Het gebruik van deze gel
den zal in onderling overleg moeten
worden bepaald.
De vakbeweging denkt daarbij in de
eerste plaats aan stimulering en be
houd van werkgelegenheid in bedreigde
sectoren en regio's. Ook denkt de vak
beweging de gelden te gebruiken voor
de verbetering van de werknemerspen
sioenen. „Bij het beheer van het fonds
moét de vakbeweging een centrale
plaats innemen", aldus de brief.
In de aangekondigde interimnota over
het inkomensbeleid, zal de regering
met concrete voorstellen moeten ko
men over de mogelijkheden om de
werknemers met ingang van-1976 een
aandeel te geven in het nationale pro-
duktieve vermogen. De vakbeweging is
bereid mee te werken aan de uitwer
king van zulke voorstellen. Ze meent,
dat het streven naar een rechtvaardi
ger verdeling van inkomen, kennis en
macht moet worden doorgetrokken tot
in de vermogenssfeer.
Percentages
De vakcentrales willen de houding van
de tweede kamer afwachten, voordat
percentages worden ingevuld in het ar
beidsvoorwaardenbeleid. Vandaar, dat
over het inkomensbeleid alleen wordt
gezegd, dat bij loonstijging moet wor
den gekozen voor het systeem half pro
centen en half centen.
De vakcentrales blijven bereid, met de
werkgevers een centrale overeenkomst
af te sluiten voor 1975. Als dat niet
lukt, zal de vakbeweging een intern ge
coördineerd beleid gaan voeren, met
andere woorden: bij alle cao-onderhan
delingen zullen, dan in grote lijnen de
zelfde, vooraf vastgestelde eisen op ta
fel worden gelegd.
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
WASHINGTON President Ford
houdt stevig de hand van zijn
echtgenote Betty vast tijdens een
bezoekuurtje in het Betseda Ma
rine ziekenhuis. De president zei
later dat zijn vrouw goed voor
uitging en zelfs 'twee of drie
dagen vooruit was' op de voor
spelling van de doktoren over
haar mate van genezing.
LIMA (AFP, DPA) Een aardbeving
heeft donderdag in Peru volgens nog
niet-officiële cijfers aan tien tot twin
tig mensen het leven gekost. Het
aantal gewonden wordt op meer dan
100 geschat. In Lima en omgeving is
op tal van plaatsen grote schade aan
gericht.
Door het uitvallen van alle telecom-
municatieverbindïngen werd aanvanke
lijk gedacht aan een herhaling van de
zware aardbeving van 30 mei 1970
VERDEELDHEID ONDER COALITIEPARTNERS
ROME (RTR, UPI, DPA) De
Italiaanse coalitieregering van
premier Mariano Rumor is don
derdagavond afgetreden als ge
volg van onenigheid onder de
coalitiegenoten. In de loop van
donderdag had dé socialistische
partij tegen Rumor gezegd dat
de val van zijn ploeg 'onvermij-
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De politieke- rel rond de brief van Den Uyl aan zijn partijgenoten Mansholt en
Kloos over de voorgenomen bouw van kerncentrales, is nog niet geheel de wereld uit. Het ant
woord van Den Uyl op de vragen van WD-leider Wiegel wordt van diverse kanten als onvoldoen
de gekwalificeerd. Wiegel beschuldigt Den Uyl er zelfs van om de zaak heen te draaien en hij nodigt
de premier uit nog voor de algemene beschouwingen van volgende week de 'kwestie exact uit de
doeken te doen.
Tti zijn antwoord aan Wiegel deelt
premier Den Uyl mee dat hij inder
daad een brief heeft geschreven aan
Mansholt (met een doorslag aan
Kloos) over het regeringsstandpunt
inzake de kernenergie. Maar, zo voegt
hij er aan toe, ik heb ook tegenover
niemand ontkend een brief aan Mans-
holt geschreven te hebben. Wel heb ik
„nee" gezegd toen een journalist mij
vorige week vrijdag vroeg of ik 'brie
ven aan partijgenoten' had geschreven.
Maar ik heb geen enkele aanleiding de
reactie aan Mansholt als zodanig te
kwalificeren, aldus Den Uyl.
De premier zegt het in hoge mate
te betreuren dat sommigen hem van
leugens en halve waarheden hebben
beticht omdat hij onderscheid heeft
gemaakt tussen een rondzendbrief aan
partijgenoten en een persoonlijke re
actie aan Mansholt. Overigens is aan
de brief niets geheims. zo zegt Den
Uyl, maar gezien het particuliere ka
rakter zal ik hem slechts vertrouwe
lijk aan de Tweede Kamer ter inzage
Niet tevreden
Behalve de WD zijn ook de andere
fracties in de Tweede Kamer aller
minst tevreden met het antwoord van
Den. Uyl. AR-fractievoorzitter Aantjes
verklaarde zelfs dat de positie van het
kabinet door de affaire niet versterkt
is. De KVP'er Andriessen meent dat
het antwoord van Den Uyl nog zoveel
onduidelijkheden bevat, dat het beter
is de brief aan Mansholt in zijn
geheel te publiceren. Ook dr. Kruisin-
ga (CHU) achtte het antwoord van
Den Uyl niet bevredigend. Hij kondigt
aan vandaag verdere vragen te zullen
stellen.
Volgens PvdA-fractievoonzitter Van
Thijn berusten de berichten over leu
gens van Den Uyl op een misverstand.
„Als je spreekt over een brief aan
partijgenoten wordt daar meestal het
partijbestuur of de fractie mee be
doeld. Daar was in dit geval inder
daad geen sprake van".
Lubbers
Gelijktijdig met het antwoord van
Dep Uyl op de vragen van Wiegel
heeft minister Lubbers zijn antwoord
gepubliceerd op de vragen van vier
kamerleden over het tijdstip van de
bouw van kerncentrales. De kamerle
den wilden weten of de bouw nu in
1976 zal beginnen, zoals Lubbers hij
de presentatie van zijn energienota
had gezegd, of in 1979, zoals Den Uyl
aan Mansholt had geschreven. In zijn
antwoord blijft Lubbers bij het jaar
tal 1976.
„De drie nieuwe kerncentrales van
1000 MW moeten omstreeks 1985
klaar zijn", aldus Lubbers. .Als het
bouwprogramma tegen het einde van
de jaren 70 (lees 1979) zou beginnen,
(Zie slot pagina 3 kolom 3)
delijk' was, vanwege de econo
mische en werkgelegenheidssi
tuatie.
Rumors coalitiekabinet werd gevormd
door zijn eigen christen-democraten,
socialisten en sociaal-democraten. Het
was het 36e sinds de val van Mussoli
ni's fascisme in 1943.
Mariano Rumors kabinet kwam op 14
maart tot stand en is dus nog geen
zeven maanden aan het bewind ge
weest. Het is voortdurend geplaagd
door ondoelmatigheid, verdeeldheid
schandalen. Mario Tanassi, voorzitter
van de sociaal-democratische partij en
minister van financiën, liet dinsdag de
druppel vallen die de emmer deed
overlopen. Hij beschuldigde de socia
listen van dubbelzinnigheid en streven
om de communisten binnen te ha
len.
„Gezien de toestand lijkt een kabinets
crisis naar onze mening onvermijde
lijk," had de secretaris van de socia
listische partij, Francesco de Martino,
tegen journalisten gezegd na een ge
sprek donderdag met premier Rumor.
De vorming van een nieuwe regering
zou volgens hem afhangen van het
antwoord van de christen-democraten
op zijn eisen voor kredietexpansie
voor het weer op de been helpen van
de economie en het in de hand hou
den van de werkloosheid. Een aantal
christen-democraten is voor kredietbe
perking, het. bevriezen van de lonen
en andere bestedingsbeperkende maat
regelen om uit het slop te gera
ken.
Besluit de regering tot nieuwe verkie
zingen, dan kunnen die om klimatolo
gische redenen niet voor het volgend
voorjaar worden gehouden (alle voor
gaande verkiezingen hadden plaats
tussen april en juni). Dit zou beteke
nen dat er gedurende minstens een
half jaar een zaakwaarnemerskabinet
moet optreden. Het zal de verkiezin
gen moeten voorbereiden en te zwak
zijn om houtsnijdende beslissingen te
nemen die de economische crisis
noodzakelijk maakt.
De leider van de christen-democrati
sche partij, Amintore Fanfani, zei don
derdag dat. hij niet streeft naar nieu
we verkiezingen. Ook de communisten
en socialisten hébben gezegd dat ze
tegen nieuwe verkiezingen zijn.
-j
Ontwikkelings
hulp
De EEG zal nog dit jaar een be
drag van 150 miljoen dollar schen-
.ken aan de ontwikkelingslanden
die het ergst zijn getroffen door
.de gevolgen van de oliecrisis.
Ij>ag. 3)
Suriname
BINNEN de koninkrijkscommis
sie bestaat geen eensgezindheid
sper het vraagstuk van de nationar
'liteiten na het onafhankelijk wor
den van Suriname, (pag. 13)
Nieuws uit Zeeland op
pag. 2,4, 5,7 en 9
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 3,13 en 19
Sport op pag. 15
io en tv op pag. 17
Beurs en economie pag. 19
MIDDELBURG Van de in to
taal ongeveer honderdzestig ki
lometer zeewering, die in Zee
land op Deltahoogte moet wor
den gebracht, is nu tachtig kilb-
meter gereed, de helft. Op dit
moment is acht kilometer Del
tadijk in uitvoering, bij Provin
ciale waterstaat leeft de ver
wachting dat volgend jaar met
de verzwaring van nog eens zes
tien kilometer zeewering op
Walcheren, Beveland en Zwsch.-
Vlaanderen kan worden begon
nen. Van de 99 miljoen op
de rijksbegroting 1975 voor der
gelijke dijkverzwaring uitgetrok
ken gaat ongeveer ƒ23 mil
joen naar Zeeland.
De passage over de waterkeringen
aan zee in de begroting van verkeer
en waterstaat is bij de hid van de
provinciale Waterstaat in Zeeland, ir.
W. de Beijl 'positief' overgekomen. De
Beijl: „De minister zegt met zoveel
woorden, dat hij de beleidslijn uit de
nota over de beveiliging van de zee
tegen stormvloeden met kracht wil
voortzetten. In die nota wordt gezegd,
dat de minister vaart achter de dijk
verzwaring en wil zetten. Daar zijn
wil voor in."
Ir. De Beijl wees erop, dat het uit
gangspunt nu is: de Deltawerken aan
de zeeweringen moeten in 1985 klas-
zijn. „Toen we dat voor het eer-
hoorden, was het een tegenvaller. W
hadden op 1980 gerekend. Maar a.ls je
de zaken op een rijtje, zet, blijkt dat
we met z'n allen provincie, water
schappen en rijk -hard zullen moeten
werken om de zaken in 1985 gereed te
hebben. De waterschappen kunnen de
plannen wel aan, als ze het jasje
uitdoen. Wij kunnen de plannen wel
aan, als ze het jasje uitdoen. Wij
kunnen zorgen voor een vlotte door
stroming. En als de minister dan
maar bereid is boter bij de vis te.
doen."
In uitvoering
Een overzicht van provinciale water
staat maakt duidelijk, dat nu in uit
voering zijn:
In Zeeuwsch-Vlaanderen zijn:
een dijkvak ten oosten van de.
haven Griete voor de Kleine Huis-
senspolder met een stukje Een-j
drachtpolder, tweeënhalve kilome-
ter, in 1975 gereed;
Op Walcheren:
de verzwaring van de boulevards
Bankert-Evertsen in Vlissingen, I
ruim een kilometer, december 1975
gereed:
de aanleg van een verzwaard stuk
je zeewering bii de Joossesweg in
Kapelle, ongeveer een halve kilo
meter. waarschijnlijk nog voor
eind van 1974 gereed;
Op Zuid-Beveland:
de dijkverhoging voor de Willem
Annapolder, 4 kilometer lang, op 1
juli 1975 klaar.
In ie molen
Daarnaast zitten een aantal plannen
voor dijkverzwaring in de molen,
waarbij men bij provinciale water
staat de verwachting heeft dat in 1975
met de uitvoering kan worden begon
nen.
Het gaat om de volgende projecten:
Op Walcheren:
de onteigening voor het stuk West-
kapelse zeedijk in de richting
Domburg, dat. nog moet worden
vijf kilometer, de uit'
'oering waarvan in 1976 op het
programma komt;
de zeewering bij Vlissingen vanaf
de Oranjemolen in de richting van
Het Eiland, exclusief de vissersha
ven, welk stuk zeewering in 1976
op Deltahoogte moet zijn ge
bracht;
Op Zuid-Beveland:
het nog resterende deel nog nist
verzwaarde dijk voor de Borssele-
polder, waarvan de realisering me
de afhangt van de bouw van een
gemaal. De verwachting is dat de
dijkverzwaring 3,5 kilometer i
in de tweede helft van 1975 kan
starten;
de dijkverzwaring bij Hansweert,
waarvoor ten aanzien van de uit
voering ook nog op 1975 wordt
gemikt;
In Zeeuwsch-Vlaanderen:
het westelijk deel van de Hoofd
plaatpolder, 4,5 kilometer, waarvan
men "Dij provinciale waterstaat, dat
(Zie slot pagina 7 kolom 5)
Brief aan een
landgenoot
IPI
brief schrijverij van
Den Uyl aan Mansholt
iffi'Oj&i komt dit kabinet niet erg
ÉSct Belegen. zo vlak voor de
gssy algemene beschouwingen.
Aan het adres van de mi-
nister-presldent zijn als ge
volg van deze brief harde bwchuldi-
gingen geuit, waarbij zelfs het woord
'leugens' ls gebruikt. Wanneer men de
diverse punten van deze affaire nog
eens onder elkaar zei moet eerst en
vooral de vraag worden beantwoord;
wanneer wordt nu eigenlijk met de
bouw van nieuwe kerncentrales in
Nederland begonnen? Lubbers heeft
bij de presentatie van zijn nota het
jaar 1976 genoemd een jaar dat hij
gisteren nog weer eens heeft herhaald
in antwoord op vragen van een aantal
kamerleden. De ministerpresident
daarentegen zou aan Mansholt hebben
geschreven dat niet vóór 1979 wordt
begonnen. Wanneer men echter de
energienota er op naleest men mag
toch aannemen dat deze nota een ka
binetsstuk is dan heeft Lubbers ge
lijk.
Wat staat er precies in die nota?
Het kabinet heeft in beginsel be
sloten om in of omstreeks 1985 de ca
paciteit van de kernenergie met drie
duizend megav/att 'drie central») uit
te breiden. Vooraf echter moet aan
vier voorwaarden zijn voldaan, name
lijk: in de eerste plaats dient er een
nieuwe organisatiestructuur voor de
toepassing van kernenergie te zijn ver
wezenlijkt, het staatsmonopolie waar
door regering en parlement primair
verantwoordelijk zullen worden voor
de ontwikkeling: in de tweede plaats
moet. er een risico-analyse komen, een
rapport dat vóór 1
juni 1975 moet zijn
uitgebracht; in de
derde plaats be
hoort er een advies
te komen over de
invloed van kernenergie op volksge
zondheid en milieu, eveneens vóór 1
juni 1975; tenslotte komt er een rap
port over veiligheidsaspecten onder
meer handelend over opslag en trans
port van splijtstoffen en ook in dit
geval is 1 juni van volgend jaar de
uiterste datum. Deze drie rapporten
kunnen van invloed zijn op de uitvoe
ring en zelfs leiden tot 'een meer fun
damentele herziening' van het pro
gramma. Parallel met deze studies
wordt nagegaan wéér de drie centra
les gebouwd moeten worden en daar
bij wordt met name gelet op de zone
ringsnormen' en de problematiek van
het koelwater. Al deze studies vormen
met elkaar de voorbereiding van
tevens de voorwaarden tot het
bouwprogramma van drie nieuwe
kerncentrales.
Nu zegt dat allemaal nog niets over
de vraag of nu in 1976 dan wel
in 1979 zal worden begonnen. De ener
gienota geeft daarover zij het indi
rect alle nodige informatie. Het
stuk stelt namelijk vast dat de uitvoe
ringsbeslissingen van het kabinetsbe
sluit bouw van drie kerncentrales
in fasen genomen kunnen worden,
met dien verstande dat het hele pro
gramma in 1985 moet zijn afgewerkt.
Daarbij dient er rekening mee te wor
den gehouden dat de bouwtijd per
centrale zes jaar is. Wanneer men nu
die zes jaar aftrekt van 1985 komt
men inderdaad op het magische jaar
1979. Heeft dus Den Uyl gelijk? Nee.
want zegt de nota de drie cen
trales worden niet gelijk, maar na
elkaar 'in aanbouw genomen'. En nog
maals: het totale programma dient in
1985 klaar te zijn. Daaruit valt af te
leiden dat omstreeks 1976 inderdaad
met de eerste centrale zal worden be
gonnen, namelijk als de voorstudies
achter de rug zijn. Minister Lubbers
heeft dat gisteren nog eens bevestigd
en het aldus geformuleerd; „Om het
hele bouwprogramma met tussenfa
sen van anderhalf jaar in 1985 gereed
te hebben moet met de bouw van de
eerste centrale in 1976 worden begon
nen". Zó komen de feiten uit de rege
ringsstukken naar voren.
Wat de politieke kant van deze zaak
betreft: men moet aannemen dat
de aanvankelijke ontkenning van de
minister-president op een misverstand
berust. Hem was namelijk gevraagd
of hij een brief aan partijgenoten' had
geschreven. In PvdA-kring wordt bij
een dergelijke uitdrukking gedacht aan
een vrij-breed verspreid stuk, vandaar
dat Den Uyl bij de beantwoording niet
dacht aan de privébrief aan Mansholt.
Nu evenwel dit misverstand aan het
licht is getreden, is tegelijkertijd dui
delijk geworden dat de minister-presi
dent wél een persoonlijke brief over
de energie-nota aan Mansholt heeft ge
schreven. een brief waarin zo heeft
de ontvanger van het epistel althans
verklaard staat dat niet vóór 1979
met de bouw van kerncentrales wordt
begonnen. Als dat inderdaad zo zou
zijn geformuleerd, dan is daarmee een
onjuiste interpretatie van de energie-
nota gegeven. Tenzij en daar gaat
het hier in het bijzonder om er een
meningsverschil bestaat tussen de pre
mier en de minister van economische
zaken. De laatste zou dan concreet in
197R willen beginnen met de eerste
kerncentrale, de eerste zou daar echter
niets voor voelen en schrijft daarom
sussend in een privé-brief: „We begin
nen niet vóór 1979", zo in de geest van
'dan zien we weer wel'. Deze veronder
stelling gaat overigens alleen op indien
Mansholt gelijk heeft met zijn citaat
uit de particuliere correspondentie van
de premier.
particuliere correspondentie? Ja en
nee. Ja, omdat het hier om een
persoonlijke brief van Joop a«n Sicco
ging, nee omdat niet kan worden ver-
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
