PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
INVOERING VERPLICHTE
AUTOKEURING LATER
Gentse hoogleraren weigeren plaats in
werkgroep schonere lucht kanaalzone
Westerterp in brief aan kamer:
Minister opent
keuzemogelijkheid
Minister Vorrink: beperking
zwavelgehalte brandstoffen
Portugal
RIJKSAMBTE
NAREN OP
VIJF MEI VRIJ
Dertien jaar voor
doden agent
KISSINGER NAAR SOWJET-UNIE
217e jaargang - no. 231
Woensdag 2 oktober 1974
DEN HAAG (ANP) De invoering van de verplichte autokeu
ring zal worden vertraagd. Minister Westerterp (verkeer en water
staat) heeft dit in een brief aan de tweede kamer meegedeeld.
de bewindsman, moet het. rijk, ook
verliezen vergoeden, bij verkoop of
verder gebruik geleden, waartegeno
ver ook de mogelijkheid van compen
serende winst staat. Hoe groot het
bedrag is, dat het rijk zou moeten
vergoeden, kan nu niet worden bere
kend. In ieder geval, aldus minister
Westerterp, zou dit slechts een klein
deel van het bedrag van 6,9 miljoen
zijn.
Hij wijst erop dat de ANWB met
betrekking tot het aantrekken van
personeel nog geen verplichtingen
heeft aangegaan en dat op zijn ver
zoek ook voorlopig niet zal doen.
LISSABON (RTR, UPI) In Portu-
Sal was dinsdag, na een roerig week
end en het spectaculaire aftreden
van generaal De Spinola op maandag,
de rust weergekeerd. Premier Vasco
Goncalves. die wordt gezien als de
nieuwe 'sterke man' voerde besprekin
gen met de nieuwe president Francis
co da Costa Gomes. Het overleg ging
onder meer over de benoeming van
vier nieuwe leden van de zeven man
sterke militaire junta en van twee
ministers. Maandag vertrokken met
De Spinola drie conservatieve topmili-
tairen uit de junta en namen de
ministers van voorlichting en van de
fensie, ook medestanders van De Spi
nola, ontslag.
Premier Goncalves zei verder
veranderingen in de regering te
wachten. De regering trad maandag
automatisch af na het aftreden van
president De Spinola. Maar de eerste
daad van de nieuwe president was d
herbenoeming van premier Goncalves.
Volgens regeringskringen zal premier
Goncalves mogelijk zelf de post van
minister van voorlichting op zich ne
men. De regering bestaat uit socialis
ten, communisten, centrum-Liberalen
en militairen.
Op een persconferentie herhaalde
Goncalves de belofte voor vrije ver
kiezingen voor het parlement en het
presidentschap in het komend voor
jaar. Hij bevestigde dat de dekoloni
satiepolitiek in Afrika zal worden
voortgezet en kritiseerde De Spinola
voor diens 'apocalyptische' schilclerin*
van de toestand in Portugal.
De indiening van het wetsontwerp tot
invoering van de verplichte autokeurin.
gen was in het algemeen met instem
ming in de tweede kamer ontvangen,
maar ten aanzien van de wijze van
uitvoering werden kritische vragen ge
steld. Met name werd er bezwaar
tegen gemaakt dat de keuringen uit
sluitend door de ANWB zouden wor
den uitgevoerd.
In zijn brief aan de tweede kamer
zegt minister Westerterp nu er van
uit te gaan dat in het systeem van
periodieke keuringen een keuzemoge
lijkheid gelaten wordt tussen het ver
richten van een periodieke onder
houdsbeurt in een particuliere garage
en een keuring bij een keuringsinstan
tie.
In zijn bfief aan de kamer laat de
bewindsman weten dat de ANWB
middels ten behoeve van de keuring
van lichte motorvoertuigen uitgaven
en verplichtingen heeft gedaan respec
tievelijk aangegaan tot een totaalbe
drag van 6,9 miljoen. Deze investe
ringen die verder nog voor de eerste
fase waren voorzien bij de invoering
van de verplichte keuring zullen nood
zakelijk zijn, aldus de bewindsman.
Hij wijst de kamer erop, dat de ƒ6,9
miljoen niet het bedrag weergeeft, dat
het rijk aan de ANWB zou moeten
betalen wanneer het wetsontwerp on
verhoopt geen doorgang zou vinden.
Overeengekomen is, aldus minister
Westerterp, dat in dat geval alleen de
directe schade voor vergoeding
aanmerking komt. Dit houdt in dat
loet rijk indien de investeringen voor
andere doeleinden kunnen worden
bruikt of zonder verlies kruinen v
den verkocht, maximaal alleen rente,
afschrijving en onderhoudskosten
goedt. In het andere geval, zo schrijft
DEN HAAG (ANP) De dertigste
j verjaardag van de bevrijding zuller.
de rijksdiensten zoveel mogelijk geslo-
i ten zijn en het rijkspersoneel zal die
dag voor zover de dienst het toelaat
verlof krijgen.
Dit heeft de ministerraad in een brief
bekend gemaakt aan de colleges van
b. en w. Het kabinet verzoekt de
gemeenten voor personeel in gemeen-
tedienst een zelfde gedragslijn te vol-
'vsnrfaag' ;A
W erkgelegenheid
VOORZITTER Van Boven van
het NCW heeft er gisteren voor
gepleitmeer werkgelegenheid te
scheppen via de particuliere sec
tor. (pag. 3)
EEG
EEN enquête heeft uitgewezen,
dat er in kleine landen meer
tevredenheid over de EEG be
staat dan in grote. (pag. 11)
Nieuws uit Zeeland
op pag. 2, 4, 5, 6, 7 en 9
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 3, 11 en 17
Sport op pag. 13 en 15
Radio en tv op pag. 16
Beurs en economie pag. 17
AMSTERDAM (ANP) Voor het
doodschieten van de 21-jarige Amster
dam agent van politie Simon Land
man en zware mishandeling van de
23-jarige marechaussee J. M. van den
Berg uit Weesp heeft de rechtbank in
Amsterdam dinsdag de 21-jarige Itali
aan Gennarco C. veroordeeld tot der
tien jaar gevangenisstraf met aftrek.
Voor medeplichtigheid hieraan werd
de zelfde straf opgelegd aan de 22-
jarige Fransman Christian B. De, fata
le schietpartij deed zich voor op de
Prinsengracht te Amsterdam op 29
april j.l., toen het tweetal (van wie
Bernhard voor opsporing stond gesig
naleerd) op straat werd aangehouden.;
Jongetje gedood
door trein
LOCHEM (ANP) De zesjarige Jan-
Arend Koops uit Bathmen bij Lochem
is dinsdag om het leven gekomen toen
hij op een met knipperlichten bevei
ligde overweg in Bathmen onder de
trein uit Hengelo liep. De jongen was
met vriendjes bij de overweg aan het
spelen.
TILBURG - Deze Belgische vracht
auto. onderweg van de Ardennen
naar Duitsland, werd gisteren
door de politie bij Tilburg van de
weg gehaald: de wagen was 20
ton te zwaar geladende stam
men waren ca. 23 meter lang.
zodat de totale lengte van de
combinatie 26 meter bedroeg en
bovendien vertoonde de wagen
technische gebreken.
'HOGE ZIJE' TWEEDEHANDS
EINDHOVEN (ANP) De Ko
ninklijke Zijden-Hoedenfabriek J.
Spoorenberg in Eindhoven de
enige ter wereld die nog hoge
hoeden maakte heeft de poor
ten gesloten. De vraag naar de
ouderwetse 'hoge zije' is zo kein.
dat een lonende produklie niet
meer mogelijk is.
Vijj generaties lang sinds 1814
heelt de familie Spoorenberg
hoge hoeden gemaakt met als
bijprodukten ministerssteken en
gildehoeden. De apparatuur
tot voor kort bediend door een
twintig werknemers was tach
tig tot honderd jaar oud. Een
machine voor het maken van
zogenaamde klaphoeden gaat
naar een Amerikaanse zakenman,
die deze hoeden wil maken speci
aal voor goochelaars De andere
apparaten zijn overgenomen door
een antiquair.
De laatste directeur. Jan Spoor
enberg f71). heelt ook zijn laat
ste hoge hoeden verkocht aan
enkele begrafentsonderijnemers-
Hij zegt dat er nu nergens ter
wereld meer hoge hoeden en mi
nisterssteken op industriële wijze
worden gemaakt. Minister en am
bassadeurs zullen het voortaan
moeten doen met een tweede
hands.
Het Eindhovense bedrijf heeft rui
de oorlog nog in totaal een half
miljoen hoge hoeden ajgeleverd.
PER 1 NOVEMBER A.S.
DEN HAAG (ANP) Minister Vorrink (volksgezondheid en
milieuhygiëne) heeft in een regeling grenzen gesteld aan het zwa
velgehalte van brandstoffen. Deze regeling, een algemene maatre
gel van bestuur, treedt 1 november in werking. Deze datum is het
startpunt voor een stapsgewijze reductie van het zwavelgehalte
van brandstoffen.
WASHINGTON (AFP) Het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse za
ken heeft dinsdag officieel bekendge
maakt, dat de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken, Kissinger, van
23 tot 27 oktober in de Sowjet-Unie is
voor besprekingen met de Sow,iet
leiders over zaken van wederzijds be
lang.
Van Moskou reist Kissinger door
naar Bangla Desj, India, Pakistan en
Perzië. Op de terugweg doet de minis
ter Rome aan, waar hij begin novem
ber het woord zal voeren op de
wereldvoedselconferentie.
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken had maandag reeds
aangekondigd, dat Kissinger van 9 tot
13 oktober in het Midden-Oosten is..
Hij zal dan successievelijk besprekin
gen voeren met de regeringsleiders
van Egypte, Syrië, Jordanië en Is
raël.
Zware stookolie met meer dan 2,9 pro
cent, lichte stookolie (huisbrandolie
II) met meer dan 0,9 procent, gasolie
en huisbrandolie I met meer dan 0,7
procent en andere brandstoffen (steen
kolen, benzine en petroleum daaronder
begrepen) met meer dan 1,5 procent
zwavel mogen dan niet meer als brand
stof worden gebruikt, geïmporteerd of
verhandeld. Een uitzondering wordt ge
maakt voor brandstoffen bestemd i
export of zeeschepen.
De luchtverontreiniging door zwavel-
dioxyde is, dankzij het gebruik
aardgas, de laatste jaren niet toegeno
men en komt voor grote delen van ons
land niet boven de door de gezond
heidsraad geadviseerde grenswaarde.
Over het gèheel genomen is in Neder
land de verontreiniging door zwavel-
dioxyde dan ook niet. onaanvaardbaar
te noemen, aldus minister Vorrink. Zij
wil echter bereiken dat in bepaalde
sterk geïndustrialiseerde en stedelijke
gebieden de zwaveldioxydeuitworp om
laag gaat. Ook wil zij toename van de
totale uitworp voorkomen, ook wan
neer in de toekomst het gebruik van
stookolie toeneemt.
De minister wil de zwavelgrenzen ge
leidelijk verlagen. Directe invoering van
lage grenzen zou door het beperkte
aanbod van zwavelarme aardolie, tot
aanzienlijke prijsstijgingen leiden
tot verstoring van de energievoorzie
ning aanleiding kunnen geven.
Het besluit voorziet verder in het te
rugbrengen van het toegestane zwavel
gehalte van zware stookolie op 2,7 pro
cent per 1 juli 1975 en op 2,5 procent
per 1 juli 1976. De grenzen voor lichte
stookolie en gasolie worden per 1 de
cember 1975 gebracht op respectieve
lijk 0,7 en 0,5 procent.
Het verbruik van aardolicprodukten
zal door het bereiken van de maximale
capaciteiten van de aardgasvoorziening
omstreeks 1975 toenemen. Afgaande op
schattingen van die toename zal tegen
het eind van de jaren zeventig vermin
dering van het zwavelgehalte van zwa
re stookolie tot 1.5 procent noodzake
lijk zijn. om de huidige totale zwavel-
dloxyde-uitworp niet te overschrijden.
Onzekerheid over de ontwikkeling van
de ontzwavelingstechnieken maakt het
onmogelijk nu reeds aan te geven in
welk tempo die vermindering moet ver
lopen.
Het aanvragen van ontheffing is moge
lijk. Ontheffing zal steeds worden ver
leend aan diegenen die voorzieningen
treffen waardoor de uitworp bij ge
bruik van zwavelrijke brandstof niet
hoger is dan die bij gebruik van soort
gelijke brandstof met het voor dat
soort toegestane maximale zwavel
gehalte.
Bij raffinage van aardolie ontstaan
hoog-zwavelige residuen die bij de hui
dige technische mogelijkheden slechts
via verbranding milieuhygiënisch ver
antwoord zijn te verwijderen. Deze re-
siduale fracties dienen daarom om te
voorzien in een deel van de brandstof
behoefte van de raffinaderijen.
Een speciale regeling voor raffinade
rijen staat dit toe. mits het totale
brandstofverbruik door een raffinade
rij niet tot een hogere uitworp van
zwaveldioxyde leidt dan het geval zou
zijn bij uitsluitend gebruik van zware
stookolie met het toegestane maximale
zwavelgehalte. Deze regeling heeft een
voorlopig karakter en zal verdwijnen
als een betere oplossing is gevonden
voor het probleem van de residuale
fracties.
ARRESTATIES
MOORDZAAK
GORINCHEM (ANP) In verband
met de op 17 september gepleegde
moord op de industrieel Courrech-
Staal heeft de politie van Gorinchem
in de nacht van maandag op dinsdag
twee arrestaties verricht. In het belang
van het onderzoek wilde de politie nog
geen nadere mededelingen doen.
Met of zonder
Wilhelmus
BELGISCHE REGERING WORDT LAKSHEID EN INERTIE VERWETEN:
„BELGIË IS VOOR DE INDUSTRIE LUILEKKERLAND
PLEIDOOI VOOR
HERZIENING VAN
VERGUNNINGEN
VOOR VESTIGING
(Van één onzer redacteuren)
GENT Een breed samengestelde
werkgroep zal voorstellen doen ter be
teugeling van de luchtverontreiniging
in de Gentse kanaalzone. De werkgroep
is dinsdag opgericht op initiatief van
de Belgische staatssecretaris voor het
leefmilieu, IS. Poma, tijdens eeu bijeen
komst van alle bij het milieuprobleem
betrokken partijen in het stadhuis van
Gent.
Het is de bedoeling dat de werkgroep
de uitvoeringsbesluiten zal voorberei
den die nodig zijn om in België te
kunnen optreden tegen luchtverontrei
niging. Het gaat hierbij in hoofdzaak
om het stellen van normen. De werk
groep zal advies uitbrengen aan een
interministerieel comité, waarna op
regeringsniveau beleidsbeslissingen zul
len worden genomen.
Voorzitter van de werkgroep is prof.
dr. Hacquaert, directeur van het Bel
gisch studie- en documentatiecentrum
voor water (Becewa), dat vorig jaar
al een rapport heeft gepubliceerd over
de luchtverontreiniging in de Gentse
kanaalzone. In de werkgroep zijn ver
der vertegenwoordigd de ministeries
van tewerkstelling en arbeid, volksge
zondheid en gezin, openbare werken,
de staatssecretariaten van economische
zaken en streekeconomie, ruimtelijke
ordening en buisvesting, het bestuur
van de provincie Oost-Vlaanderen, de
gemeentebesturen van Gent, Zelzate,
Ertvelde, Oostakker, Evergem, Wondel-
gem en Wachtebeke, wetenschappelijke
instellingen van de universiteit van
Gent, actiecomité's in de kanaalzone,
natuurbeschermingsorganisaties en de
vakbonden.
„De lucht in de Gentse kanaalzone is
sterk vervuild. Er komen veel klachten
over binnen. Aan de bestaande wetten
wordt geen gevolg gegeven omdat de
uitvoeringsbesluiten nog steeds ontbre
ken", zei staatssecretaris Poma giste
ren. Het voorkomen van luchtveront
reiniging is in België geregeld in een
wet die dateert van 1964. Het uitvoe
ringsbesluit is toen evenwel niet ver
schenen, waardoor de overheid niet
daadwerkelijk kan optreden tegen de
vervuilers. Ook de rechterlijke macht
is niet in staat vonnissen uit te spre
ken omdat de normen op dit. gebied
ontbreken.
lelzate
Het Becewa-rapport dat uitgangspunt
is van de nieuw ingestelde werkgroep,
heeft aangetoond dat de luchtveront
reiniging in de Gentse kanaalzone voor
namelijk wordt veroorzaakt door de in
dustrieën. Gedurende drie maanden is
op 40 plaatsen de lucht nagemeten op
het voorkomen van S02, stikstofoxy-
den, stof en gassen, waarna het mate
riaal is verzameld op vijf richtpunten:
Evergem-Kerkbrugge. Ertvelde-Rieme,
Zelzate, St. Kruis-Wïnkel en Oostak
ker. In Zelzate werd de hoogste con
centratie aan zwaveldioxyde gemeten,
waardoor ook de grensoverschrijdende
luchtverontreiniging tamelijk hoog a
De waarnemingen van de reukbelasting
direct ten zuiden van de grens met Ne
derland waren minder alarmerend.
Staatssecretaris Poma gaf gisteren toe
dat de oorzaak mede moet worden ge
zocht in de laksheid van het Belgische
regeringsapparaat. „We moeten nu
door samenspraak een eind maken aan
deze laksheid, die niet zozeer door men
sen als wel door het systeem is ver
oorzaakt. Het is bekend dat de indu
strie zich graag in België vestigt om
dat hier geen normen zijn voor de
luchtverontreiniging in tegenstelling
tot andere landen. We moeten nu in de
Gentse kanaalzone een begin maken
met een verbetering van de toestand.
Als we het probleem onder de knie
hebben, zal er al veel gewonnen zijn en
kunnen we verder werken."
Luilekkerland
Scherpe kritiek op de gang van zaken
in dc afgelopen jaren leverde gisteren
prof. ar. Heyndrickx. directeur van het
laboratorium voor toxicologie van de
Gentse universiteit, tevens voorzitter
van het centrum voor lucht-, water- en
bodemverontreiniging in het Antwerp
se industriegebied. In deze laatste kwa
liteit heeft prof. Heyndrickx de laatste
vier jaar studies verricht en voorstel
len gedaan aan de minister van volks
gezondheid. Deze voorstellen behelzen
allereerst een herziening van de exploi
tatievergunningen van de Belgische in
dustrieën. .Bat kost geen geld en de
industrieën zullen niet klagen. België
is voor de industrie Luilekkerland. Ner-j
gens kan de industrie zoveel doen als I
(Zie slot pagina 2 kolom 2) I
fiantlijn
Haarlem staat bekend
als een man die zich op be
LvPaJ paalde punten snel geraakt
toont. Zo liep hij deze wwk
kwaad weg uJt de Concert,
zaal van zijn gemeente om
dat daar een bijeenkomst, niet was lx»
gonnen met het spelen van het Wil
helmus. Het betrof hier een jaarlijks
concert dat het bestuur van het. Noord-
hollands Filharmonisch Orkest aan
autoriteiten van provincie en gemeen
ten aanbood, een concert dat in de
voorgaande jaren wel met het Wilhel
mus was geopend. Dit jaar evenwel
had het orkestbestuur besloten het
volkslied weg te laten en daarover nu
toonde de Haarlemse burgemeester
zich verbolgen. Later liet hij weten
het spelen van het volkslied 'in deze
tijd van verdeeldheid' belangrijk te
vinden. Een opvatting waarbij men
neiging heeft de schouders te rechten,
maar die wel vatbaar ls voor kritiek.
De opvatting van de Haarlemse bur
gemeester kan namelijk nooit als
absolute regel worden toegepast. Bij
bepaalde gebeurtenissen fungeert het
volkslied als symbool voor de natie:
uit de aard der zaak gaat het daarbij
echter om evenementen van vaak zeer
uiteenlopend karakter. Een opening
van de staten-generaal bijvoorbeeld,
maar ook een internationale voetbal
wedstrijd met een
opgewekt meezin
gende Willem van
Hanegem. Er zijn
moeilijk preclese re
gels te geven voor
het gebruik van het volkslied: het
hangt mede af van de omstandigheden
op het bewuste moment, van een be
paalde sfeer enz. In dit verband lijkt
het ons de vraag of een betrekkelijk
willekeurig concert, in Haarlem ten
behoeve van de subsidiegevers van een
orkest nu wei de uitgezochte gelegen
heid is om er het Wilhelmus te laten
horen. Men .moet oppassen voor de
valuatie, er dient met nationale sym
bolen niet te makkelijk te worden
omgesprongen. Op het moment dat
men ze gebruikt behoort het inder
daad om gebeurtenissen te gaan waar
bij sprake is van een nationaal senti
ment.
In het verleden is nogal eens wat te
doen geweest over het spelen van
het Wilhelmus. Bijna honderd jaar ge
leden deed zich in dit opzicht een
merkwaardig incident voor in Leiden,
waar in de Hooglandse kerk het der
de eeuwfeest van de universiteit werd
gevierd. Uitgerekend de man die het
veroorzaakte was koning Willem III.
Hij was kwaad omdat de bijeenkomst
werd begonnen met het spelen van
Wien Neerlands bloed, dat toen als
volkslied fungeerde, In diezelfde tijd
begon men namelijk weer belangstel
ling voor het Wilhelmus te krijgen,
maar dat kon nog moeilijk als 'natio
naal symbool' fungeren: bij sommigen
van met name het r-k volksdeel be
stonden bezwaren tegen dit protes
tants geachte lied. Koning Willem III
vond echter dat voor hem en voor
leden van zijn huls het Wilhelmus
moest worden gespeeld: dat was ten
slotte een lied over een prins van
Oranje. Vandaar dat hij woedend
werd toen in de Hooglandse kerk het
Wien Neerlands bloed werd ingezet.
Hoewel iedereen opstond bleef hij de
monstratief zitten, met het 'welbeken
de toornige gelaat', zoals een tijdge
noot vaststelde. Waarop de burge
meester van Leiden zich naar het or
kest haastte en kans zag het Wilhel
mus alsnog aan het slot van de bijeen
komst gespeeld te krijgen. Burgemees
ter De Gou van Haarlem zou dat niet
hebben gekund: hij zou namelijk al
weggelopen zijn.
Wermoedelijk was destijds Wien
V Neerlands bloed toch wel met op
zet gekozen. Zoals een ooggetuige van
het incident de koning had er ook
nog een heftige woordenwisseling over
met zijn echtgenote noteerde: "Vele
invloedrijke mannen in den lande die
door Willem III onaangenaam zijn be
jegend willen hem wel eens doen ge
voelen dat vorst en vaderland be
hoort te worden afgewisseld door va
derland en vorst'. Op dit niveau zijn
er gelukkig geen Wilhelmus-inciden-
ten meer, een bewijs dat dit volkslied
thans inderdaad een nationaal sym
bool is geworden, niet langer meer
omstreden. Maar juist daarom dient
er behoedzaamheid te worden be
tracht: men moet het tepas laten ho
ren en niet te onpas.
In dit Haarlemse geval lijkt ons de
burgemeester te licht geraakt. Een
concert voor subsidiegevers van een
orkest heeft niets van een nationaal
evenement, het heeft niets met de na
tionale eenheid te maken en heeft,
evenmin raakvlakken met 'deze tijd
van verdeeldheid'. Het was een con
cert waar vertegenwoordigers van de
overheid eens konden horen hoe goed
(laten we dat althans hopen) er dank
zij overheidsgelden kan worden gemu
siceerd. Dat kan best zonder er het
Wilhelmus bij te spelen.
'PRINSES'
VERDWIJNT
WAGENINGEN Het protestants-
christelijk damesweekblad Prinses zal
na 31 december van dit jaar niet meer
verschijnen. De hoofdredactie van KJu-
wer constateerd in een brief aan de
medewerkers van Zomer en Keuning
Tijdschriften dat het 'proaukt onvol
doende weerklank vindt". Zomer en
Keuning in Wageningen is een doch-
teronderneming van KI uwer in Deven
ter.
Het weekblad Prinses, dat eind
1961 op de markt kwam, heeft noo;t
tot de groteren onder de damesbladen
behoord. Volgens de laatst bekende
gegevens had het tijdschrift nog een
oplage van 159.000.
