PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DA COSTA GOMES VOLGT
DE SPINOLA OP ALS
PRESIDENT PORTUGAL
m
ZLM kondigt 'harde acties' aan als aan
belastingeisen boeren niet wordt voldaan
Verschuiving naar links:
Éi
■p;|:v
Beveiligingsproef
centrale personen-
administratie
„CENTRAAL AKKOORD IS
EEN HANDENBINDER"
de krant
van zeeland
VOEDSEL VOOR
GIJZELAARS EN
GUERRILLA'S
WATERGATE-PROCES BEGINT
Chinese muren
in Europa
'Brabantia
nostra...'
Pagina 4
217e jaargang - no. 230
Dinsdag 1 oktober 1974
(Van onze correspondent)
LISSABON-MADRID De 60-jarige generaal Fransisco da Costa Gomes heeft maandagmiddag het
a.mbt van president van Portugal overgenomen na een chaotisch weekeinde, dat zijn climax bereikte
met het aftreden van zijn voorganger, genei-aal Antonio de Spinola. De machtsovername duidt op een
verschuiving naar links, naar een versterking van de positie van de Beweging der Strijdkrachten, die
door jonge, progressieve officieren wordt geleid en door de linkse regeringspartijen wordt gesteund.
Het was deze organisatie die op 25 april van dit jaar een staatsgreep uitvoerde en het rechtse regime,
dat bijna 50 jaar had standgehouden, verjoeg.
SANTO DOMINGO (AFP. DPA, RTR)
De stad «guerrillastrijders die sinds
vrijdag in het consulaat van Venezue
la in Santo Domingo, de hoofdstad
van de Dominicaanse republiek, zes
gijzelaars vasthouden hebben er maan
dag in toegestemd dat zij en hun gijze
laars iedere dag twee maal van eten
en drinken worden voorzien. Een aan
bod van de Dominicaanse autoriteiten
ook schuimrubbermatrassen te zen
den wezen zij echter van de hand. De
stroomvoorziening is hersteld, alleen
de telefoon blijft afgesloten.
Alle door de guerrillos gestelde ulti
matums zijn afgewezen. Voor zover
maandagavond bekend was, is geen
van de zes gegijzelden een haar ge
krenkt.
Gevreesd wordt thans dat de Bewe
ging der Strijdkrachten nog enkele
harde acties zal trachten te onderne
men. Men zou op het punt- staan de
zogenaamde „junta van nationale red
ding" geheel terzijde te schuiven met
het doel een revolutionaire raad te
vormen, waarin de belangrijkste bij
de staatsgreep betrokken officieren
zitting zullen nemen.
Beëdiging
Da Costa Gomes werd maandaga
vond om 20.00 uur in het Belem-paleis
in Lissabon beëdigd als staatshoofd.
In zijn daaropvolgende rede bracht
hij hulde aan generaal De Spinola die
met zijn boek 'Portugal en de toe
komst' het startsignaal had gegevn
voor het ontwaken van een natie. Hij
verzekerde dat de akkoorden van Loe-
saka betreffende de onafhankelijkheid
van Mozambique gerespecteerd zullen
worden. Voor Timor, Sao Tome en de
Kaapverdische eilanden kondigde hij
een volksraadpleging aan.
Da Costa Gomes noemde generaal
De Spinola 'een groot man en een
groot soldaat'. Tevens maakte hij ech-
WASHINGTON Vandaag be
gint in Washington liet Waterga-
te-proces. Bob Haldeman, ex-staf
chef van het Witte Huis, John
Mitchell, ex-minister van justitie,
Robert Mardian, ex-assistent van
Mitchell, John Ehrlichman, ex-ad-
viseur van het Witte Huis voor
binnenlandse aangelegenheden en
Kenneth Parkinson, juridisch
raadsman van het comité voor
de herverkiezing van Nixon, zul
len zich moeten verantwoorden
voor pogingen de inbraak in het
Watergate-gebouw in de doofpot
te stoppen. Federale rechter John
Sirica hield gisteren nog een
hoorzitting. Bob Haldeman
(rechts) komt hier met zijn
raadsman aan bij het gerechtsge
bouw (zie pag. 3).
ter duidelijk dat naar zijn mening nog
steeds wordt gewerkt in de geest van
het programma van de strijdkrachten.
De rede van De Spinola gaf slechts
diens 'persoonlijke en subjectieve ana
lyse' van de situatie weer. Volgens Da
Costa Gomes is Portugal in zijn deko
lonisatiepolitiek niet afgeweken van
het programma van de strijdkrachten.
„We kunnen niet altijd de tevoren
uitgestippelde ideeën volgen, maar
moeten rekening houden met voortdu
rende veranderingen in de politieke
realiteit. Naar mijn mening zijn de
tot dusver bereikte resultaten zo goed
a,ls verwacht mocht worden", aldus
Da Costa Gomes.
Over Angola zei hij dat vastgehouden
zal worden aan het beleid van de
junta (dat zelfbeschikking binnen
twee jaar inhoudt) .Hij kondigde aan
dat Portugal alle internationale ver
dragen en verplichtingen, met inbe
grip van het NAVO-verdrag zal blijven
eerbiedigen.
Hij gaf toe dat hel nieuwe bewind bij
het democratiseringsproces niet altijd
heeft kunnen vermijden dat werd af
geweken van de ware weg naar de
vrijheid. Maar het is de vraag of
enige revolutie, zo diepgaand als die
van Portugal uitgevoerd zou kunnen
worden met zo weinig bloedvergieten,
leed en schade, aldus het nieuwe
staatshoofd.
Beweging". aldus liet afgetreden
staatshoofd. „De kern van deze geest
is de harmonie lussen alle politieke
overtuigingen".
De zeven leden tellende „junta van
nationale redding" is inmiddels meer
dan gehalveerd. Niet alleen generaal
De Spinola ligt eruit, maar ook de als
conservatief geschetste generaals Ma
nuel Diogo Neto, Jaime Silverio Mar
ques en Carlos Galvao de Melo. Vol
gens radioberichten is de laatste zelfs
gearresteerd.
Onder „reactionaire elementen"
aldus dezelfde radioberichten zou
den in totaal 238 arrestaties zijn ver
richt. De gevangenen, onder wie zich
ministers van het regime-Caetano zou
den bevinden, zijn overgebracht naar
(Zie slot pagina 3 kolom 5)
Steun
Een verbitterde De Spinola ver
klaarde bij zijn aftreden als president
dat zijn trouw aan de idealen van
vrijheid en democratie hem ervan
hadden weerhouden mee te wei-ken
aan de „revolutionaire structuren" die
in Portugal in voorbereiding zouden
zijn. „Ik ban en wil niet deelnemen
aan het verraad aan de geest van de
LISSABON Duizenden Portuge
zen hebben maandag bij het Sao
Benlo valeis in Lissabon gedemon
streerd ten gunste van de nieuwe
regering met generaal De Costa
Gomes aan het hoofd.
GENERAAL DA COSTA GOMEZ
EXPERIMENT IN 4 GEMEENTEN
DEN HAAG (ANP) Met het.
oog op een eventuele centrale
personenadministratie zal bin
nenkort met de bevolkingsboek
houding van vier gemeenten
worden proefgedraaid inzake de
uitwisseling van gegevens met
een centraal punt. In de radio
uitzending van het ministerie
KANDIDAAT-VOORZITTER INDUSTRIEBOND NKV:
UTRECHT (ANP) „Een lapmiddel" en „een handenbinder voor
het streven naar democratisering". Deze mening over een centraal
(loon)akkoord. geeft de heer P. Spijkers in 'Ruim Zicht', het offi
ciële orgaan van het Nederlandse Katholiek Vakverbond. De heer
Spijkers, is onlangs benoemd tot kandidaat voorzitter van de In
dustriebond NKV. Het is de bedoeling, dat hij in oktober 1975 het
voorzitterschap overneemt van de heer P. Brussel.
De heer Spijkers vindt een centraal
loonbeleid verkeerd, omdat de vak
bondsleden daarin veel te weinig in
breng hebben. Ze kunnen hun eigen
situatie niet werkelijk beïnvloeden en
zo kan vervreemding ontstaan tussen
de leden en de vakbond. „Het is heel
begrijpelijk dat in zo'n systeem de
nsen niet naar vergaderingen van
bond komen, want de grote lijnen
en vaak zeLfs de kleine liggen
toch al vast. De betrokkenheid gaat
verloren als de mensen geen werkelij
ke invloed hebben", aldus de heer
Spijkers.
De vakbeweging heeft de laatste jaren
een centraal akkoord afgesloten om
dat zij via dat akkoord en haar
urgentieprogram maatschappelijke en
economische doelstellingen probeert
te verwezenlijken. Maar volgens de
heer Spijkers beperkt een centraal
akkoord niet alleen de macht van de
werkgevers, maar ook de medezeggen
schap van de werknemers.
De heer Spijkers vindt versterking
van de invloed van de vakbondsleden
op alle belangrijke punten nodig.
Daarom is hij voor een verdere uit
breiding van het bedrijvenwerk. Ook
zou hij zoveel mogelijk 'gewone' vak
bondsleden willen opnemen in de vak
bondsafvaardiging die de cao in hun
onderneming of bedrijfstak afsluit.
„Maar dan moet je ze natuurlijk wel
de ruimte geven om iets te kunnen
bedisselen en ze niet aan een centraal
akkoord vastketenen".
De vakcentrales zullen zich volgens de
Zie slot pagina 3 kolom 1
van binnenlandse zaken 'Den
Haag aan de lijn' van maandag
werd dit bekendgemaakt.
De proef dient om uit te maken
w-elke van de diverse technische mo
gelijkheden die cr zijn om in een
geautomatiseerde administratie gege
vens uit te wisselen de best mogelijke
bescherming en beveiliging van
persoonlijke gegevens' biedt.
Op 15 oktober wordt gestart met de
gegevens van de gemeente Leidschen-
dam, op 1 november komen die
Dordrecht in het spel, op 1 december
gevolgd door Zoetermeer. Als begin
1975 ook Amersfoort erbij betrokken
is. draaien in totaal de gegevens
225.000 burgers in de proef mee. aldus
binnenlandse zaken.
Gedurende de hele proef, die volgens
bet ministerie op het punt, van de
beveiliging zo goed mogelijk is voor
bereid, zal op het centrale punt een
beveiligingsambtenaar van binnenland
se zaken voortdurend de 'vinger aan
de pols houden'. Bovendien zal een
begeleidingscommissie bestaande uit
de heren prof. Van Braam, Loerakker
en prof. Zoutendijk, de proef van het
begin tot het einde nauwlettend vol
gen-
Het einde van de proef verwacht men
na anderhalf jaar. Men denkt dan
ervaring te hebben opgedaan met het
verwerken van zo'n 100.000 wijzigin
gen en hoopt men niet alleen theore
tisch maar ook uit het werken in de
praktijk een zo goed mogelijk beeld
te hebben van de mogelijkheden om
de privacy van de burger te bescher
men bij een eventuele invoering van
de cent.rale-personenadministratie.
De uitwisseling van gevangenen op
Cyprus zal later deze week worden
hervat. Dit is maandag bekendge
maakt na afloop van de vierde ont
moeting van de Grieks-Cyprische pre
sident Glafcos Clerides en de Turks-
Cyprische vice-president Rauf Denk-
tas'n.
Ruimtereis
EEN Amerikaanse en een Russi
sche astronaut hebben gisteren
bij de opening van een ruimte
vaart-congres in Amsterdam mee
gedeeld, dat de tegenslag met de
Russische Sojoez-capsules geen
gevaar inhoudt voor een gezamen
lijke Russiscli-Amerikaanse ruim
tereis (pag. 3).
Ontwikkelings
hulp
PRESIDENT Macnamara van de
Wereldbank heeft de dood van
miljoenen mensen voorspeld bij
het uitblijven van drastische in
ternationale hulpverlening aan de
arme landen, (pag. 9).
Nieuws uit Zeeland op
pag. 2, 4, 5, 6 en 7
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 3, 9 en 13
Sport op pag. 10
R&dio en tv op pag. 11
Beurs en economie pag. 13
SCHEIDENDE VOORZITTER J. B. BECU: „WAT BEREIKT IS. IS
ONVOLDOENDE VOOR GELIJKWAARDIG INKOMEN VOOR DE BOER"
'ALGEMENE VERGADERING'
NAM EISENPAKKET AAN
GOES „We hebben ongetwijfeld
wat bereikt. Maar dat is onvoldoende
om de boer een gelijkwaardig verteer
baar inkomen te geven als aan verge
lijkbare andere groepen van de bevol
king. We moeten doorvechten. Onze
ingezette krachten kunnen we niet
terugtrekken". Dat zei voorzitter .T. B.
Becu van de ZLM maandagmiddag tot
de algemene vergadering van deze
landbouworganisatie, die bijeen was
in buitengewone vergadering in de
'Prins van Oranje' te Goes.
„Ten enenmale onvoldoende", noemde
de ZLM-voorzitler de door de rege
ring toegezegde tegemoetkoming aan
zelfstandigen in hel fiscale vlak. Hij
uitte kritiek op tal van punten in het
landbouwbeleid van regering en EEG.
Aan het eind van de vergadering ging
men dan ook akkoord met een door
de ZLM ingediend eisenpakket
werd in een motie onder meer aange
drongen op uitvoering van alle door
de landbouworganisaties gestelde be
lastingeisen. De vergadering achtte in'
die moties harde, gerichte acties no
dig als niet aan die eisen tegemoet
wordt gekomen.
„De Nederlandse regering snapt niet
dat men inkomens- en vermogensvor
ming bij zelfstandigen anders moet
behandelen dan bij loontrekkenden",
riep de heer Becu uit. Hij somde een
reeks van sociale en belastingmaatre
gelen op, onder meer ook een verder
gaande vrijstelling van de vermogens
belasting. Hij achtte inwilliging daar
van nodig, „omdat men nu in andere
landen kritischer wordt ten aanzien
van concurrentievervalsing door Ne
derland, onder andere door de subsi
die op aardgas".
.Als de belastingmaatregelen in ande
re landen meespelen met. het niet
verder opvoeren van de EEG-produk-
tieprijzen, en men bovendien niet in
staat is de belasting in andere landen
aan de onze aan te passen, dan dienen
onze belastingen in de orde van groot
te van de belastingbedragen die de
collega-boer in Frankrijk, Duitsland
en België betaalt teruggebracht te
worden", riep de heer Bscu onder luid
applaus uit. Hij deelde mee dat er
een onderhoud met minister Duisen-
berg van financiën is aangevraagd, en
dat er overleg met de middenstands
bonden zal komen.
ZLM-voorzit/ter Becu gaf in zijn ope
ningsrede een uitvoerig overzicht van
de crisissituatie in de landbouw, daar
bij venvijzenre naar voorgaande cri
ses in de jaren '80 van de vorige
eeuw en in de jaren '30 van deze. Hij
herinnerde aan de verwachtingen en
moed waarmee men destijds de EEG
was begonnen: verwachtingen betref
fende stijgende prijzen en ongestoor
de export.
„Teleurstellingen zijn ons niet ge
spaard gebleven. De consumentenpoli-
tiek op korte termijn heeft het vaak
'Miljoenen'
De heer Becu ging de gevolgen van
revaluatie en oliecrisis na, wees op
het plotseling beëindigen van de btw,
de prijzendruk van Brussel, de kosten
stijgingen en de toegenomen onrust
onder de boeren. Grote kritiek had hij
onder meer op het uitvoerverbod van
gTanen toen de wereldmarkt 'opliep':
„Hierdoor is een groot gedeelte van
onze tarwe blijven zitten en ter inter
ventie ingeleverd. Bij de export van
deze tarwe en import van voergranen
waren er miljoenen voor de EEG te]
verdienen geweest, en was de boer
aan zijn richtprijs gekomen".
Ook de 'onverantwoordelijke druk'
van economische zaken op de melk en j
suikerprijs en Tiet vleesdrama' wer-i
den door de heer Becu op de korrel
genomen: „Duizenden guldens zijn be-
fjanthjn
steed aan mestveestallen-met-subsidie,
en spoedig daalden de vleesprijzen.
Brussel heeft namelijk veel te lang de
import bevorderd en toegestaan".
De boeren hebben zich in hun reacties
op deze agrarische politiek van Den
Haag en Brussel waardig gedragen,
stelde voorzitter Becu, wijzende op de
massale demonstraties destijds in het
utrechtse stadion Galgewaard. Hij
wees er op dat voor de eerste maal;
in de geschiedenis de Europese boe
ren dezelfde dag (die na Prinsjesdag)
massaal de straat op zijn gegaan.
De ZLM-voorzitter maakte vervolgens
de balans op van wat bereikt is en
betreurde dat door een veto van Bonn
de tussentijdse vijf procent prijsver-'
hoging en een beter markt- en prijsbe- j
leid is opgeschort.
„Laat men beseffen dat geen enkele
bevolkingsgroep zoiets kan en zal ac-|
Zie slot pagina 4 kolom 1j
E-r )S de Jwu.mo jaren In
Europa een opvallend"
\A ~Z4 W^lkkeling aan de gang.
de opstand van de mdona-
ie minderheden. Bij de ko
mende Britse verkiezingen
bijvoorbeeld kijken de drie
'gevestigde' partijen met grote arg
waan naar wal zij beschouwen als re
gionale splinterpartijen. Daarvan is de
Schotse Nationale Partij de sterkste,
vorige week heeft zij een uitgebreid
verkiezingsmanifest gepubliceerd dat
vermoedelijk de Schotten als doedel-
zakmuzdek in de oren heeft geklonken
maar dat de regering ln Londen wei
nig plezier zal hebben bezorgd. Dw*
Schotse Nationalisten willen uiteinde
lijk een onafhankelijk Schotland, dat
als enige binding met het Engelse deel
van het Verenigd Koninkrijk slechts
een lidmaatschap mag hebben met hel
Britse Gemenebest. Allee moet zo na
tionalistisch mogelijk: eigen ambassa
des, paspoorten, parlement en zelfs
een gescheiden defensie. Voorts willen
de Schotten zo spoedig mogelijk het
beheer van de olie- en gasvelden op
het continentale plat in eigen hand
nemen en uit de opbrengsten moet
dan een Schots ontwikkelingsplan wor
den gefinancierd. Het lijkt er op alsof
de geschiedenis wordt teruggedraaid:
een denationalisering ten gunste van
een gebied dat de laatste eeuwen van
uit Londen gezien voornamelijk een
regionale betekenis had.
TAergelijke verschijnselen doen zich
Lr ook elders in Europa voor. In
Bretagne bijvoorbeeld werd vorig Jaar
een telerisiemast opgeblazen als pro
test tegen Frans-nationale program
ma's. In Joegoslavië maken Kroaten
en Serven nog altijd ruzie met elkaar
en ondermijnen daardoor Tito's staat.
In Spanje zorgen de
Basken voor pro
blemen en Neder
land kent zijn Frie
se partij. Het zou
overigens wat te ge
makkelijk zijn om deze strevingen
en er zijn er veel meer in dit oude we
relddeel onder één noemer te bren
gen: elk regionalisme heeft Immer*
zijn eigen kenmerken en zijn specifie
ke vraagstukken. Toch is er één gelij
ke karakteristiek, namelijk het verzet
tegen het centralisme, verzet tegen een
regering die streekgebonden opvattin
gen als folklore beschouwt. Ook Ne
derland kent dat centralisme binnen
de kleine schaal van dit, land. Zo gast.
het regeringsbeleid inzake de gewest,
vorming om maar één voorbeeld te
noemen er duidelijk mank aan. Den
Haag zoekt, hier vooral naar technisch
goed-1 opende bestuursstructuren en
maakt de regio's daaraan onderge
schikt. Overigens is hier de situatie
niet zodanig dat bij wijze van spreken
revolutionair-regionale bewegingen da
gelijks nodig zouden zijn. maar we',
treden er op allerlei gebied wrijvingen
op: Den Haag luistert soms bijzonder
slecht.
Het eigenaardige van hedendaagse
radicaal-regionale bewegingen is
vooral het separist.isch karakter: men
wil zich losmaken uit een groter ge
heel. En dat in een periode waarin
wordt geroepen om grotere eenheden,
ja om een Verenigd Europa. Onmid
dellijk na de tweede wereldoorlog was
dit separatisme niet of vrijwel niet
aanwezig, de regionale stromingen ao-
tiveerden in eigen gebied de zelfwerk
zaamheid en vroegen in een groter
verband erkenning van het eigen ka
rakter. Vanuit die houding werkte men
van harte mee aan grotere structuren.
Met name de Europese Beweging heef'
dit regionalisme altijd sterk gesteund,
zij wenste groei van beneden naar bo
ven, van zoals het in het moderne
jargon heet het 'grondvlak' uit..
Overigens niets nieuws: een kleine
tachtig jaar geleden werd dat al voor
treffelijk venvoord door de Vlaming
August Vermeylen.
Vermeylen nam destijds ln een be
roemd geworden opstel de hand
schoen op tegen Cyriel Buysse. die een
aantal negatieve karaktertrekken van
de Vlaamse beweging had opgesomd,
met name de 'ingekankerde en onver
zoenbare haat tegen alles wat Frans
is'. Buysse verzette zich tegen de nei
ging van sommige Vlamingen zich te
isoleren, zij wilden zoals Vermey
len het met andere woorden zei
'een Chinese muur optrekken'. Daar
van moest Vermeylen evenmin iets
hebben, maar hij meende dat echte
Vlamingen geen last hadden van di:
soort streven naar isolement. Tenslot
te vatte hij zijn opvatting in twee re
gels samen: „Om iets te zijn moeten
wij Vlamingen zijn. V/ij willen Vla
mingen zijn om Europeërs te wor
den". Een woord dat voor elke min
derheid kan gelden in het oude we
relddeel, een credo dat nog altijd van
kracht zou moeten zijn. Daarom is het
zo'n trieste ontwikkeling dat de re
gionale visie her en der ondergeschikt
wordt gemaakt aan polarisatie-ver
schijnselen, uiteindelijk leidend tot
onvruchtbaar geroep om afscheiding.
p worden inderdaad weer Chinese
■Li muren in Europa gebouwd, van
twee kanten wordt er aan gemetseld.
Enerzijds is sprake van technische en
vooral technocratische ontwikkelingen
die de afstand tussen burger en cen
traal bestuur haast onoverbrugbaar
maken, anderzijds ontstaan (mede als
reactie daarop) radicale bewegingen
in minderheidsgebieden die als hoog
ste wijsheid 'afscheiding' verkondigen
Deze radicale afscheidingsbewegingen
zouden wel eens een grotere bedrei
ging voor het vaderland Europa kun
nen vormen dan verschillen in land
bouwprijzen. Ze hebben bovendien
elkaar te maken: de kille techniek van
het landbouwbeleid in Brussel maakt
Schotse boeren en niet alleen hen
nationalistisch. In dit opzicht is er
geen reden tot optimisme voor Euro-
