PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DE SPINOLA GEEFT TOE
AAN LEGER EN LINKS
In Zeeland niet al te drastisch meer
rooien in het hard-fruit-areaal"
99
IMPASSE IN GIJZELING
IN SANTO DOMINGO
Tankboot vergaan
OUD-MINISTER SMALLENBR0EK
(65) OVERLEDEN
ARRESTANTEN
IN ISRAËL:
PAS NA TWEE
WEKEN HULP
ADVOCAAT
D'66 zonder
penningmeesters paeina 3
217e jaargang - no. 229
Maandag 30 september 1974
RECHTSE STAATSGREEP ZOU IN KIEM ZIJN GESMOORD
LISSABON (RTR, UPI) De linksgeoriënteerde beweging van de strijdkrachten in Portugal heeft
zondag haar vertegenwoordigers naar president Antonio de Spinola gestuurd om de 'logische politieke
consequenties' van de situatie te bespreken. Dat gebeurde na een dag van troepenbewegingen, arresta
ties en verklaringen dat een rechtse staatsgreep was verijdeld. Kringen die in nauw contact met de
regering in Lissabon staan zeggen dat de politiek gematigde De Spinola momenteel worstelt om zijn
greep te behouden op het land, dat zich zo plotseling geplaatst ziet voor verdeeldheid en geschokt is
door berichten dat 'reactionairen' plannen hebben gesmeed om de nieuwe leiders te vermoorden.
De Amerilcaanse diplomate Barba-1
ra Hutchinson die in Santo Do-1
mingo is ontvoerd en het andere I
gijzelaars wordt vastgehouden in I
het Venezolaanse consulaat.
De Spinola sprak zondag met de raad
van state, het hoogste adviserende col
lege in Portugal, en had vervolgens
een onderhoud met de vertegenwoor
digers van de beweging van de strijd
krachten, de groep officieren die vijf
maanden geleden een einde maakte
aan het rechtse regime van premier
Marcelo Caetano en De Spinola als
voorlopig president installeerde.
Over de uitslag van de tegen het eind
van de middag beëdigde vergadering is
niets bekendgemaakt.
Zaterdag moest De Spinola een naar
wat in politieke kringen genoemd
wordt gevoelige nederlaag incasseren
toen hij op het laatste moment een
betoging afgelastte die door een zich
'de zwijgende meerderheid' noemende
beweging ten gunste van hem was ge
organiseerd.
Linkse partijen, vakbonden en studen
tengroeperingen kwamen met de be
schuldiging dat de betoging op touw
was gezet door aanhangers van het
bewind van Caetano. De beweging van
de strijdkrachten en premier Vasco
dos Santos Goncalves, de leider van de
staatsgreep van 25 april, zouden hevi
ge druk op de president hebben uit
geoefend de betoging af te gelasten.
De Spinola hield echter aanvankelijk
het been stijf en vrijdag gaf hij er of
ficieel toestemming voor. Binnen enke
le uren stond links Portugal op de ach
terste benen. Socialisten en communis
ten wierpen op de toegangswegen tot
Lissabon barricaden op en doorzoch-
REGERING WIJST EISEN GUERRILLA'S AF
SANTO DOMINGO (AP, RTR) De gijzelaars in. het Venezolaanse consulaat in Santo Domingo
hebben zondag voor de eerste maal sinds vrijdag drank en voedsel gekregen. De levensmiddelen zijn
door aartsbisschop Hugo Polanco naar binnen gebracht. Volgens Polanco, die de Amerikaanse diplo
mate Barbara Hutchinson heeft gezien, verkeert de vrouw na twee dagen gijzeling in goede conditie.
De terroristen hebben de bisschop gezegd dat er een gewonde in het gebouw is. Of dit een terrorist of
een gijzelaar is, kon niet worden vastgesteld. Over het aantal gijzelaars bestaat nog onzekerheid. Er
wordt gesproken over zeven tot elf mensen.
De besprekingen over de eisen
23 stadguerilla's zijn in een impasse
nadat de regering van de Dominicaanse
Republiek zondag bekendmaakte
zij niet op de eisen wil ingaan. De guer
rilla's wilen een miljoen, dollar voor de
vrijating van Barbara Hutchinson en
de vrijlating van 37 politieke gevange
nen. Van Amerikaanse zijde is nog niet
gereageerd op de eis dat de VS het los
geld moet betalen.
De mannen maken echter geen aanstal
ten om gijzelaars te doden of het ge-
bouw op te blazen, maatregelen waar
mee ze steeds hebben gedreigd.
Intussen heeft de Venezolaanse
ring in Caracas bekend gemaakt
de ambassadeur van de Dominikaanse
republiek in Jamaica zichzelf als gijze
laar heeft aangeboden in ruil voor de
ze-s in het consulaat. Deze ambassadeur
Carlos Nowel, heeft laten weten dat hij
naar Santo Domingo zal reizen en zich
als onderhandelaar zal
Telefoongesprek
Een van de gijzelaars, de consulaat-sse-
cretaresse Ambrosina Axes slaagde er
zaterdagavond in een telefoongesprek
met haar vader te voeren. Ze zei daar
in dat de gijzelaars voor hun leven vre
zen. Deze hadden maar mondjesmaat
te eten en te drinken gekregen. De Do
minicaanse autoriteiten hebben de
stroom- en watertoevoer afgesneden-
Een andere gijzelaar, een Japanner
slaagde er zaterdag in door
raampje te ontsnappen.
BANKROOF IN GOKSTAD
RENO (RTR) Drie gewapende man
nen met carnavalsmaskers op hebben
vrijdagavond een bank beroofd in het
centrum van de gokstad Reno In de
Amerikaanse staat Nevada. Ze gingen
er vandoor met ongeveer 2,75 miljoen
gulden.
GESLAAGDE OPERATIE
VROUW PRESIDENT FORD
WASHINGTON Mevrouw Betty Ford
beeft een 'redelijk goede' nacht gehad
nadat zaterdag in een drie uur durende
operatie haar rechterborst was afgezet
waarin een kankergezwel was ontdekt.
Dit i-s zondag bekendgemaakt door het
Marinehospitaa.1 te Bethesda in Mary
land. Verwacht wordt dat de 56-jarige
presidentsvrouw tien dagen in het hos
pitaal zal moeten blijven.
Nieuws uit Zeeland op de pa
gina's 2, 4 en 5.
Nieuws uit binnen- en bui
tenland op de pagina's 1 en
3.
Radio en televisie op pag. 6.
Sport op de pagina's 9, 10,
11, 12, 13 en 14.
Het consulaat is omsingeld door Domi
nicaanse militairen. Op de daken van
gebouwen in de nabijheid zijn scherp -
schuters geposteerd. De bezetters zijn
gewapend me handgranaten en machi
nepistolen.
De leider van de groep, Radhames
Mendez, kaapte in 1970 een vliegtuig
waarmee hij naar Cuba uitweek. Na
zijn vrijwillige terugkeer werd hij in de
Verenigde Staten tot een langdurige
gevangenisstraf veroordeeld. Hij profi
teerde echter van een amnestie en
kwam na een jaar op vrije voeten.
Intussen heeft de politie de echtgenote
van Mendez en een van zijn broers on
der huisarrest geplaatst,
linkse beweging van de 12e januari
De Guerrillastrijders behoren tot de
genoemd naar een vuurgevecht op die
datum in 1972 waarbij militairen een
tiental guerrileros doodschoten. Een
van hun eisen is de vrijlating van de
leider van de beweging, Plinio Matos.
ten naar de stad rijdende auto's op
wapens.
De regering sloot de kranten en de
radio, behalve de onder staatstoezicht
staande en maakte bekend dat zij alle
maatregelen zou nemen om te verzeke
ren dat de betoging vredig gehouden
kon worden.
Op dat moment kwam de beweging
van de strijdkrachten in actie en nam
de officiële radiozender onder haar
controle om een veroordeling uit te
spreken over de 'groeiende activiteit
van personen die relaties onderhouden
met de meest reactionaire kringen'.
Zij maakte de arrestatie van 238 per
sonen bekend en troepen kwamen de
burgers op de controleposten bij de
invalswegen assisteren.
CIA
Na een ochtend van spoedvergaderin
gen bleek De Spinola door de knieën
gegaan te zijn en deelde hij mee dat
de betoging was verboden 'teneinde
confrontaties te voorkomen'.
De radio zond daarna voortdurend
verklaringen van de beweging van de
strijdkrachten uit waarin deze mee
deelde de situatie volkomen meester
te zijn en dat grote hoeveelheden wa
pens in beslag waren genomen 'die be
stemd waren om door vijanden van de
vrijheid tegen de democratische orde
te worden gebruikt'. Radioberichten
en linkse pamfletten meldden dat door
het optreden van de militairen een 'sa
menzwering van reactionairen' was
verijdeld. Volgens een communistisch
pamflet was de Amerikaanse geheime
dienst, CIA, bij het complot betrokken.
De socialistische partij maakte bekend
dat In een huis tegenover dat van pre
mier Goncalves een geweer met een
telescoopvizier was ontdekt.
De gehele zondag bleven de wegver
sperringen door burgers en militairen
bemand, hoewel de beweging van de
strijdkrachten had laten weten dat de
militairen het nu best zelf aan kon
den en de burgers zich van het aan
houden en doorzoeken van auto's dien
den te onthouden. De burgerwachten,
van wie sommigen armbanden droe
gen met het opschrift liga van jonge
communisten' weigerden echter aan
het bevel gevolg te geven.. Zij reikten
pamfletten uit waarin zij iedereen op
riepen de volksbarricaden tegen 'de
oprukkende reactionairen' te verster
ken en de vrijheid te verdedigen.
Het afgelasten van de betoging wordt
door waarnemers gezien als een zwa
re klap voor het prestige van De Spi
nola. Deze had op 10 september de
'zwijgende meerderheid' van zijn meer
gematigde aanhangers opgeroepen op
te staan om het land te beschermen
tegen wat hij noemde 'de krachten van
het totalitarisme'. Aangezien de staats
radio en de linkse politieke partijen de
voorgenomen betoging hebben veroor
deeld als een contrarevolutionaire sa
menzwering wordt de verklaring van
de beweging van de strijdkrachten,
dat zij vastbesloten is 'elke reactionai
re manoeuvre tegen het Portugese
volk en de democratie, van welke kant
ook, de kop in te drukken' algemeen
gezien als een duidelijke veroordeling
van de president zelf.
Arrestanten
Onder de gearresteerden bevinden zich
veel prominente Portugezen zoals Al
berto Franco N'ogueira, een voormalig
minister van buitenlandse zaken onder
de regering-Caetano, Joaquim Silva
Cunha, tot aan de staatsgreep minister
van defensie, Cesar Morcira Baptista,
die toen minister van binnenlandse za
ken was, Nuno Jose Serra Alves Cae
tano, zoon van de afgezette premier,
rZie slot pagina 3 kolom 5)
LISSABON: Militairen doorzoeken
hier de bagage van een automo
bilist. die zaterdag de Portugese
hoofdstad wilde binnenrijden. Bi)
de strubbelingen zaterdag tn Por
tugal zijn twee mensen gedood
toen zij wegversperringen wilden
opbreken.
TOKIO (L'PI) Een Panamese tank.
boot van 3500 ton, de Sun Shang, Is
zaterdag 400 mijl ten oosten van Hong
kong vergaan in de storm Wendy, zo
meldt de Japanse kustwacht.
Een Japanse tanker heeft drie van de
34 opvarenden gered. De overigen zijn
hoogstwaarschijnlijk verdronken.
SANTO DOMINGO: Politiemannen
en soldaten dragen hier en ge
wonde Jappanner weg nadat de
mandie een van de gijzelaars in
het Venezolaanse consulaat was,
wist te ontsnappen, docht daar
bij in de borst werd geschoten.
Bewindsman van binnenlandse
zaken in kabinet-Cals
WASSENAAR (ANP) Zondag
is op 65-jarige leeftijd overleden
het lid van de Raad van State,
oud-minister J. Smallenbroek.
De heer Smallenbroek was ern
stig ziek.
Hij is op 21 februari 1909 geboren in
Assen. De heer Smallenbroek volgde
een opleiding registratie en notariaat-
Zijn ambtelijke loopbaan begon hij als
bij de registratie en do
meinen. In 1936 werd hij benoemd tot
ontvanger bij deze dienst te Oldeber-
koop en in hetzelfde jaar te Elburg.
Van 1941 tot 1945 was hij ontvanger
van registratie en domeinen te Assen.
In 1942 was hij bevorderd tot inspec
teur van 's rijksbelastingen. In 1947
tot hoofdinspecteur op non-actief.
Al jong was hij actief in de politiek:
in 1929 was hij één der oprichters van
de ARJA (anti-revolutionaire jongeren
afdeling). In Elburg werd hij in 1939
gekozen tot lid van de gemeenteraad.
Hij kreeg de functie van wethouder en
waarnemend burgemeester.
Hij maakte de oorlogsdagen in 1940
mee als reserve-officier. In 1941 ging
hij terug naar zijn geboorteplaats As
sen. Een bevordering tot inspecteur in
Zwolle ging niet door, omdat hij wei
gerde de jodenverklaring te tekenen.
In 1942 besloot hij onder te duiken om
zich in de illegale AR-pariij aan het
actieve verzet te wijden. Als lid van de
Trouw-groep reisde hij onder verschil
lende namen door het hele land: 12
januari 1945 werd hij gearresteerd en
als Todeskandiaat' in Amsterdam op
gesloten. Hij overleefde echter de oor
log.
Na de bevrijding volgde zijn benoe
ming tot inspecteur van de belastingen
met terugwerkende kracht tot 1942.
Toen hij in 1947 tot lid van gedepu
teerde staten van Drente gekozen werd,
kwam hij op non-actief.
Hij bekleedde verschillende openbare
functies: voorzitter Stichting 1940-1945,
lid van de buitengewone pensioenraad,
lid van de adviescommissie verzetsda
den.
In 1945 kreeg hij zitting in het nood-
parlement, dat tot 3 juni 1946 optrad.
Bij de uitbreiding van de staten-gene-
raal in 1956 werd hij lid van de 2e
kamer, sinds 1964 als fractievoorzitter.
Hij was voorzitter van de AR-partij.
In het kabinet-Cals in 1965 trad hij op
als minister van binnenlandse zaken.
Zijn beleid in de affaire van de Amster
damse politie (het ontslag van hoofd
commissaris Van der Molen) ontmoet
te veel kritiek. Op 13 juli 1966 veroor
zaakte de heer Smallenbroek een aan
rijding. Er ontstond nogal wat rumoer,
toen bleek dat hij was doorgereden,
hoewel hij de volgende morgen contact
opnam met de eigenaar van de auto.
Naar aanleiding van deze zaak nam hij
het besluit ontslag aan te vragen als
minister.
In 1967 volgde zijn benoeming tot lid
van de raad van state.
VOORZITTER ZLM TUINBOUWCOMMISSIE: M. J. GOUD:
VÓÓR 1971 WERD
AL 1650 HA GEKAPT
BAARLAND „Van wat we in
Zeeland nog aan hard fruit-
areaal hebben kan niet zoveel
meer worden gerooid, behalve
dan nog wat oude opstand. Wil
len we de bedrijfstak van de
fruitteelt gezond houden, dan
dienen we gunstige regelingen
te scheppen, voor hen die er
mee willen ophouden. Ik denk
dan ook aan de 'ontmenging'
van gemengde bedrijven". Dat
zegt de heer M. J. Goud te Baar
land. fruitkweker en voorzitter
van de tuinbouwcommissie van
de ZLM. De heer Goud meent
dat bij het bepalen van de posi
tie van de fruitkwekers niet al
leen de marktsituatie in Euro
pees verband, maar ook de fisca
le situatie n eigen land een be
langrijke rol speelt.
Zeeland heeft op dit moment nog een
areaal van 3000 ha aan appelbomen
en 1600 ha aan perebomen. Het areaal
ïs in de loop der jaren ook al vóór
de fruitcrisis, die omstreeks '69 begon
al drastisch ingekrompen. In 1967
waren er nog 4200 hectare met appe
len en 2000 hectare met paren be
plant. In totaal is er vóór 1971 in
Zeeland 1650 ha gerooid.
„Toen voornamelijk vanwege het ver
storen van het marktevenwicht door
Frankrijk de fruitcrisis zich doorzette,
stelde de regering een rooipremie in.
Dat verstoren van het evenwicht
kwam door de produktie van de enor
me aanplant, die de Fransen in de
vijftiger jaren hadden gedaan. In 1972
werd in EEG-verband een rooiregeling
afgekondigd, die inhield dat de eerste
vijf jaar geen nieuwe aanplant mocht
worden gerealiseerd. Ik zeg dit er
nadrukkelijk bij om verhaaltjes de
kop in te drukken, dat fruittelers van
die regeling gebruik zouden hebben
gemaakt om daaruit nieuwe aanplant
te bekostigen. Dat gaat niet van
3000,- per ha. Daar is minstens al
leen al voor aanplant en steunmateri-
aal 12.000,- tot f 15.000,- per ha voor
nodig, en dan praten we nog niet over
arbeidskosten, transport enz.", zegt de
heer Goud.
'Op de wip'
Om gebruik te maken van de rooirege
ling in 1973 moest men zich in 1972
aanmelden. In 1972 bleken door een
oogst, die 20 procent kleiner bleek, de
prijzen beter. Velen bleven toen wat
het rooien betreft 'op de wip' zitten.
„Maar in 1973 zaten we weer in de
dezelfde moeilijkheden. Toen was er
een volle oogst, en toen bleek dat de
Westeuropese markt die oogst niet op
kon nemen. De rooiregeling 1973 is er
niet meer. Men zou ze nu wel terug
willen als correctiemiddel, om ver
sneld nog wat oppervlakte kwijt te
kunnen", aldus de heer Goud.
Hij verwacht dat de Europese minis
terraad in Brussel een dezer dagen
wel met een besluit zal afkomen om
deze winter ae rooiregeling weer in te
stellen. „In Zeeland zullen daar nog
wel fruittelers dankbaar gebruik van
maken; zij, die er mee willen ophou
den en dan een tegemoetkoming kun
nen krijgen in de kosten van het
rooien. Meer is het niet, want we
spreken dan nog maar niet over het
kapitaalverlies, dat met het rooien
gepaard gaat".
Rooipremie dient dus om het te grote
fruitareaal in Europees verband te
verminderen. „In Zeeland heeft tussen
de jaren '67 en "70 een aantal fruitte
lers drastisch gerooid. Toch heeft het
niet veel geholpen, want de totale fruit-
produktie verminderde bijna niet. Er
gingen heel wat boomgaarden aan, ge
paard met kapitaalverlies, want er was
ook een jonge opstand bij en met de
Maar de intensieve platsystemen
en de verbeterde produktiemethoden
zorgden toen toch voor een bijna niet
ver-minderde opbrengst", aldus de
missie. „Het lijkt op een vicieuze
cirkel, maar die ontwikkeling naar
verbeterde produktiemethoden en aan-
plantsystemen is nu eenmaal het lijfs
behoud van ae individuele onderne
mer.
Areaal
Zeeland heeft das nog 3000 ha met
appelen en 1600 ha met peren. Daar
van zou nog wel wat gerooid moeten
en kunnen worden, „maar niet al te
veel meer", vindt de heer Goud. „Als
(Zie slot pagina 5 kolom 6)
DEN HAAG (ANP) Pas twee we-
ken. nadat zij waren cr-arresteerd.
hebben de Nederlandse meisjes, leden
van het Nederlands Palestina Comité,
die in Israel worden vastgehouden,
bezoek van een advocaat gekregen.
Twee meisjes bevinden zich sedert 13
september in hechtenis, de Nederland,
se jongeman werd 21 september gear
resteerd.
Op 27 september werd een advocaat
tot hen toegelaten, maar vdór die dag
waren de gearresteerden herhaaldelijk
verhoord, soms zeer langdurig. Z:j
waren toen ook al enige keren voor
de rechter geweest, aldus het Palesti
na Comité, dat zondag het ANP erop
wees. dat de twee meisjes niet sedert
de vorige week in hechtenis zijn,
zoals het ANP verkeerd had gemeld,
maar reeds sedert 13 september, dat
was zondag dus al zestien dagen.
De gearresteerden zouden volgens een
vrijdagavond uitgegeven persbericht
van de Israëlische ambassade in Den
Haag inmiddels een bekentenis heb
ben afgelegd. Het Palestina Comité
vraagt zich af, onder welke omstan
digheden dat dan wel is gebeurd,
gezien het feit, dat de gearresteerden
al die tijd verstoken zijn geweest van
contact met hun advocaat, men heeft
de gearresteerden niet gewezen op het
recht te zwijgen, totdat zij contact
zouden hebben gehad met hun advo
caat. De verhoren hebben plaatsge
had zonder dat de jongelui bijstand
kregen van een advocaat, hoewel die
rechtskundige bijstand iets is, waarop
iedere verdachte recht heeft, ook vol
gens de Israëlische wetgeving.
Behalve de rechtsbedeling laat vol
gens het Palestina Comité ook de
hygiënische verzorging van de gearres
teerden te wensen over, dit gezien het
feit, dat zij om toiletpapier en zeep
hebben moeten vragen.
Ook de Nederlandse ambassade in
Israël is pas laat op de hoogte gesteld
van de arrestatie, namelijk op 17
sep tem oer. Het heeft daarna nog
meer dan een week geduurd, voordat
een vertegenwoordiger van de ambas
sade werd toegelaten tot de arrestan
ten. Bekentenissen, die onder die om
standigheden zijn verkregen, doen het
vermoeden rijzen, dat er van intimida
tie en/of dwang sprake
aldus het Palestina Comité.
Zionistenbond
Het bondsbestuur van de Nederlandse
Zionistenbond heeft zaterdag in een
open brief aan de tweede-kamerleden:
Beekmans 'd'66), Van der Spek
'psp), Ter Beek (pvüa) en Walthams
'por) er zijn verbazing over uitge
sproken dat deze kamerleden vragen
aan _de minister van buitenlandse za
ken hebben gesteld over de arrestatie
van drie Nederlanders in Israël en
over hun rechtsbedeling daar.
Het bondsbestuur verwondert zich in
zijn brief erover dat dergelijke vragen
gesteld zijn. Zij zegt dat Israël een
democratische staat is met dezelfde
rechtszekerheid die in Nederland be
staat.
LID JEZUSBEWEGING
GESCHORST ALS LERARES
GRONINGEN ..De Juffrouw
praat de hele les nergens anders over
dan over de bijbel. Normaal les krij
gen we niet". Dat zegt een leerling
over Jenny Manschot, die donderdag
werd geschorst als lerares Nederlands
op de christelijke mavo in Schoone-
beek. omdat zij in haar lessen te veel
praatte over de bijbel en foldermate
riaal over Jezus uitdeelde. Jenny Man
schot is lid van de zogenoemde Jezus-
beweging.
Omdat zij het met de schorsing niet
eens is. ging ze vrijdag in gezelschap
van Luc Goeree. de landelijk leider
van de Jezus-beweging, toch naar haar
school- Daar probeerden ze pamflet
ten te verspreióen. Op last van de
directie namen de leerlingen die niet
aan. Dat laatste ontkent de directeur,
die overigens over de hele gang van
zaken geen commentaar wil geven-
