PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ÉIN OKTOBER OVERLEG
MIGRATIE SURINAMERS
Dit jaar wellicht 9,5
procent prijsstijging
Gemeente Middelburg wil in toekomst
ook zelf organiseren in concertzaal
Steun
landbouw
erdeeld
Minister De Gaay Fortman kondigt aan:
CHILI DAAGT
MOSKOU EN
HAVANNA UIT
Paus: kerk is in gevaar
FORD: GEEN ALGEMEEN PARDON
J17e jaargang - no. 214
donderdag 1 2 sept. 1974
M onze parlementaire
jedactie).
0 HAAG De melkveehou
derij en de akkerbouwbedrijven
jyllen niet mee profiteren van
H115 miljoen gulden die minis-
*fVan der Stee van landbouw
onder de noodlijdende bedrij
en in land- en tuinbouw zal
verdelen. Ook land- en
tuinbouwers die van hun bedrijf
i hoofdberoep maken, krij-
niets. Voor de resterende
bedrijven heeft de minister uit
dringen toegekend tussen de
gen3.050 gulden. Deze bedra-
zullen uiterlijk 1 januari
iorden uitbetaald door de
Uitvoering Landbouw-
maatregelen (STILM).
r Van der Stee is er bij de
van de steunuitkeringen van
dat de zwakste sectoren het
se: moeten profiteren van de 115
iljoen die beschikbaar zijn. Melk-
Rfflouderij en akkerbouwbedrijven
'aar niet bij, meent hij. De
i in de sectoren glastuin-
bloembollenteelt, fruitteelt,
topignonteelt en gemengde bedrij
en iiijgen, afhankelijk van de be-
èillsgrootfce, uitkeringen van 1250 tot
in de sectoren mestvee-
roduköe, kalvermesterij, varkenshou-
srij en pluimveehouderij krijgen, af-
aMjk van de bedrijfsomvang, he
ngen tussen de 1700 en 3050 gulden,
u kleinste bedrijven die niet in een
an deze sectoren vallen en ook geen
melkveehouderij of akkerbouwbedrijf
ïjn, krijgen een eenmalige uitkering
ran 800 gulden. De uit te keren bedra-
gen zuto wel belastingplichtig zijn.
De 115 miljoen gulden die de minis
ter op deze wijze gaat verdelen, wa-
ikelijfc uitgetrokken voor de
BTW-compensatie ten be
de landbouw. De tweede
echter twee weken gele-
■d met het voorstel deze
gelden vooral ten goede te doen ko-1
sen san de zwakste bedrijven in de i
getroffen sectoren. Vooral voor dei
Eêlkveehouderij is de verdeling van
'J n door de minister een grote
er. Tot, nu toe konden deze
mee profiteren van de 2
BTW-compensatie, maar nu
hen iedere financiële
DE GAAY FORTMAN
Minister De Gaay Fortman, die dit gis
teren op een persconferentie in Para
maribo meedeelde, zei principieel te
genstander te zi,jn van het invoeren
van beperkende maatregelen voor de
migratie van Surinamers en AniLUia-
nen. Hij voegde er aan toe ook prak-
POLITIEKE GEVANGENEN VRIJ ALS
RUSSEN EN CUBANEN DAT OOK DOEN
SANTIAGO (RTR, UPI) De Chileense militaire leider, generaal
Augusto Pinochet, is bereid bijna alle politieke gevangenen het
land uit te laten gaan als de Sowjet-Unie hetzelfde doen met een
even groot aantal van hun politieke gevangenen. Pinochet richtte
deze opmerkelijke uitdaging tot Moskou en Havanna tijdens een
toespraak ter gelegenheid van de eerste verjaardag van de mili
taire staatsgreep in Chili. Met deze coup kwam een einde aan het
bewind van Salvador Allende.
PARAMARIBO (ANP-GPD) Minister De Gaay Fortman heeft
namens het kabinet de Surinaamse regering verzocht in de eerste
week van oktober in Den Haag een bespreking te hebben over
het vraagstuk van de migratie van Surinamers naar Nederland.
Van Nederlandse zijde zal aan dit overleg worden deelgenomen
door de minister van crm, Van Doorn en minister De Gaay Fort
man. Van Surinaamse zijde zal vermoedelijk minister-president
Arron vergezeld van een minister naar Den Haag komen.
tische bezwaren te zien. Het migratie
probleem is trouwens een zaak die Ne
derland en Suriname gezamenlijk aan
gaat, aldus de minister, die niet wilde
zeggen wat hij van het overleg in Den
Haag verwacht.
Rascime
Een aspect bij het migratievraagstuk
is het zich in toenemende mate open
baren van racisme in Nederland. De
criminaliteit onder de Surinamers in
Nederland is niet groter dan die on
der Europese Nederlanders, aldus de
Nederlandse minister, die zei zijn uit
spraak te baseren op de mening van
de officier van Justitie in Amsterdam.
De stemming in Nederland tegen Suri
namers, Antillianen en ook gastarbei
ders heeft volgens de Nederlandse
bewindsman niets te maken met éco
nomische motieven. In de brieven die
hij ontvangt wordt niet gerept over
concurrentie op het vlak van de werk
gelegenheid. Wat wel duidelijk tot uit
drukking komt, is dat de Nederlan
ders zich stoten aan leefgewoonten,
die niet in hun cultuurpatroon passen.
ra.
FRISDRANKEN
TWEE CENT
DUURDER
HAAG De consument zal
ort twee cent per liter meer
betalen voor frisdranken. De-
begint de industrie deze prijs-
ig geleidelijk door te bereke-
..aar het kan nog wel even
ta> voordat alle prijzen zijn aange-
j™' ?e stijging is een gevolg van
hoging der suikerprijzen voor in-
taieel gebruik met f 13,30 per 100
.^Prijsverhoging kost de frisdran-
adustrie f75 miljoen. Pogingen
tie snel afgekondigde prijsverho-
doordat de regering de prijs
tat, ongedaan te maken, zijn niet
fegd. Wel is van overheidszijde
«seegd dat individuele bedrijven,
«ui moeilijkheden zouden komen,
ipbilp kunnen rekenen.
Wite arbseidsorigeschiktheidsverze-
ran?. Staatssecretaris Mertens (so-
aRen) heeft dit aan de tweede
meegedeeld.
Ruilverkaveling
jtë TWEEDE KAMER is akkoord
met het wetsontwerp over
aveling... (pag. 3).
Mozambique
BIJ DE ONGEREGELDHEDEN
"e hoofdstad Lourenco Mar-
wes van Mozambique zijn rond
doden gevallen
(pag. 3)
yon
WON WAS VOOR één dag het
pnngscentrum van Frankrijk...
(pag. 15)
Nieuws uit Zeeland op de
RBRtaa's 2, 5, 7, 9 en 11;
D- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 15;
en 18;
de pagina's 16, 17
en televisie op pag.
nieuws op
Het Chileense staatshoofd kondigde
tevens aan dat de staat van "binnen
landse oorlog' die sinds een jaar van
kracht ir, wordt opgeheven maar dat
de staat van hcleg en de avondklok
(van 01.00 uur tot 05.30 uur) van
kracht blijven.
Voorwaarde
.JTe regering is bereid", zo zei Pino
chet, .het definitieve vertrek toe te
slaan vim die politieke gevangenen die
het nationaal grondgebied wensen te
verbaten, met ui wondering van enkele
uiterst ernstig© gevallen". Aan zijn
aanbod verbond hij echter de voor
waarde dat Moskou en Havanna een
zelfde daad stellen. Hij zoi dat zijn
regering 'alvorens dit besluit to active
ren' het ais haar 'morele plicht be
schouwt de Sowjet-Unie en Cuba uit
te dagen, onder supervisie van het
internationale Rode Kruis, het recht
toe te staan aan eenzelfde aantal
gevangenen die landen fe verlaten
Onze wil is nu duidelijk uitgespro
ken". ze: Pinochet. „Het woord is nu
aan de Russische on Cubaanse rege
ringen. die we hebben uitgekozen om
dat. het de twee communistische rege
ringen waren die heft lef haddon voor
te gaan in de beschuldigingen tegen
ons".
Piclionet liet er overigens geen twijfel
over bestaan dat een eventuele vrijla
ting slechts geldt voor diegenen die Chi
li willen verlaten. Voor politieke gevan
genen die dat niet willen blijft de
situatie waarin zij verkeren gehand
haafd.
Over de opheffing van de staat van
"binnenlandse oorlog' zei de gene
dat „dit niet het einde betekent
de juridische noodtoestand". De mili
taire rechtbanken zullen personen blij
ven berechten die worden geacht mis
daden te hebben begaan tijdens het
bewind van Allende. Verder blijft de
staat van beleg nog zeker zes maan
den gehandhaafd. Deze stelt de rege
ring in staat personen van de ene
plaats naar de andere in het land
over te brengen, huiszoekingen en ar
restaties te verrichten, politieke bij-
(Zie slot pagina 3 kolom 1
Over de bestemming van de miljoe
nen -waarop Suriname via het tweede
vijfjarenplan nog aanspraak maakt
(70 miljoen Surinaamse gulden on
geveer 105 miljoen Nederlandse gul
den) bussen nu en de onafhankelijk
heid, zal de Surinaamse regering voor
1 november aanstaande voorstellen
doen toekomen aan de Nederlandse
regering. Minister De Gaay Fortman
heeft verklaard dat Nederland daarop
binnen een maand zal reageren.
Behalve de tachtig miljoen Nederlandse
gulden voor 1975, het nog onbestede
bedrag van 105 miljoen en de 25
miljoen extra, zal Nederland uit het
(Zie slot pagina kolom 5)
CASTELGANDOLFO. ITALIë
Paus Paulus VI poseert met een
indianentooi tijdens de wekelijkse
audiëntie, waarin hij o.m. deze
yroep indianen uit het Amerikaan-
Michigan ontving.
CASTELGANDOLFO (AFP) De
paus heeft woensdag op zijn wekelijk
se audiëntie gewaarschuwd dat de
kerk in gevaar is. Zijn toespraak
wordt opgevat als een noodkreet tot
de rooms-katholieken en de bisschop
pen, die over 16 dagen in Rome een
synode houden over 'de evangelisatie
van de wereld van vandaag'.
De paus sprak van geloofsafval van
hele volkeren, het materialisme van
de massa, de ongevoeligheid voor
geestelijke oproepen, de zonen (van
de kerk) die haar verlaten na haar
liefde en trouw gezworen te hebben,
de talloze bijna lege seminaries en de
moeite die de religieuze orden hebben
door het gebrek aan toetredingen
De kerk wordt daardoor van binnen
uitgehold, aldus de paus.
PINOCHET
CBS: LEVEN TOT NU TOE 6,6 PROCENT DUURDER
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG Gezien de mate waarin de prijsbeweging zich voortzet, mag voorzichtig worden ver
wacht dat de totale prijsstijging dit jaar op ongeveer 9,5 procent zal uitkomen. Dan mogen zich
echter geen bijzondere tegenslagen voordoen. Aldus een mening van deskundigen naar aanleiding
van het nieuwste prijsindexcijfer dat het CBS woensdag bekend maakte. De prijzen stegen tot dus
ver dit jaar met 6,6 procent.
WASHINGTON (UPI) President
Ford zal verzoeken om clementie van
Watergate-beklaagden afzonderlijk, op
individuele basis, in overweging nemen
maar denkt nog niet aan een algemeen
pardon, zo heeft de republikeinse se
naatsleider Hugh Scott woensdag mee
gedeeld na een onderhoud met Ford.
Er wordt momenteel evenmin bestu
deerd in hoeverre de president macht
tot kwijtschelding heeft.
Verzoeken zullen apart worden beke
ken, maar de president heeft er nog
niet een ontvangen, aldus Scott.
Zowel Scott als zijn collega Rhodes van
het huis van afgevaardigden zeiden dat
zij het eens zijn met Ford's besluit om
Nixon vrijheid van strafvervolging te
verlenen.
Dinsdagavond maakte senator Walter
Mondale bekend, dat hij een amende
ment op de grondwet zal voorstellen,
dat het congres zal toestaan toekomsti
ge presidentiële gratieverleningen on
geldig te verklaren.
De senatoren Sam Ervin, democraat, en
Robert Taft, republikein, verklaarden
dat een generaal pardon voor de rriis-
schien meer dan 40 Watergateschuldi-
gen een aanfluiting van het recht zou
zijn waaraan zij niet zouden meewer-
Geeien de sombere voorspellingen
ten tijde van de oliecrisis er wer
den toen cijfers van 10,5 a 11 procent
genoemd valt de trend in ons land
mee. Zeker wanneer men die verge
lijkt met de prijsbeweging in andere
EEG-landen (o.a. Engeland met ruim
20 procent), behalve West-Duitsland,
ctót nog lager zit. De tijd dat Neder
land koploper was in de prijsinflatie,
is voorlopig voorbij.
Niettemin is 9,5 procent prijsstij
ging in één jaar nog een record
(vorig jaar 8 procent). Rekening moet
echter ..worden gehouden met het feit
dat er zich een enorme prijsverhoging
voor grondstoffen heeft voorgedaan,
die van invloed is op met name de
prijzen na vorige winter.
Van half juli tot half augustus steeg
het prijsindexcijfer van 141,8 tot 142,9
(basis is 1969 als 100). Dat komt
neer op 0,7 procent stijging, tegen 0.5
procent in de overeenkomstige perio
de
Voor 60 procent van het pakket
goederen en diensten werd een stij
ging geconstateerd waarbij te vermel
den is dat nu het nitverkoopeffect is
verdwenen. De prijzen van brood, ge
bak. koek, aardappelen, fruit, eieren,
onderhoud woning door derden (schil
deren e.d.), woningtextiel, kappers en
sigaretten (gedeeltelijk, rekening hou
dend met oude voorraden) gingen
omhoog. In prijs daalden o.a. vlees en
vleeswaren.
BINNEN NIEUW OP TE ZETTEN EIGEN CULTURELE DIENST
MORGEN OPENING
DOOR COMMISSARIS
MR. J. VAN AARTSEN
MIDDELBURG De gemeente
Middelburg heeft vergevorderde
plannen om voor de vernieuwde
concert- en gehoorzaal, die mor
gen (vrijdag) officieel wordt ge
opend, zelf programma's te or
ganiseren. Dat moet dan gebeu
ren via een culturele dienst, die
op dit moment binnen de ge
meente in oprichting is.
De gemeentelijke inbreng in de pro
grammering is echter niet eerder
rtan in het seizoen 1975/'76 te ver
wachten. De organisatie van een cultu
rele dienst, waaronder naast de con
certzaal, ook de schouwburg en de
Vleeshal als expositieruimte zullen
vallen, moet nog zijn beslag krijgen.
Het streven is om met de culturele
dienst per 1 januari 1975 te beginnen.
Overigens beklemtoonde wethouder
M. A. L. Hubregtse woensdag op een'
persconferentie over de ingebruikna
me van de concertzaal dat de gemeen
telijke inbreng maar van beperkte
omvang zal zijn. „We hebben als ge
meente maar een heel klein budget,
maar we willen in ieder geval nu zelf
ook iets doen", zei hij.
De concert- en gehoorzaal zal vrijdag
na de ingrijpende verbouwing en ver
nieuwing officieel warden
der konigin, mr. J.
van Aartsen. Dat gebeurt 's avonds
om half acht. Na een korte plechtig
heid ligt de nadruk verder op de
muziek.
De muzikale opening van de accom
modatie zal zoals bekend worden ver
richt door het. Gewestelijk Orkest
voor Zuid-Holland en de Middelburgse
koninklijke zangvereniging Tot oefe
ning en uitspanning".
Behalve door een kleine groep autori
teiten zal dit concert worden bijge
woond door een uitgebreid gezelschap
smbelangstellenden. Het grootste ge
deelte van de beschikbare plaatsen
waren eerder deze week gratis ter
beschikking. Binnen een kwartier gin
gen alle 360 plaatsbewijzen de deur
uit..
Zaterdag is er in de concertzaal open
huis. Dit open huis duurt een groot
deel van de middag en de avond.
Buiten het bezichtigen van de ver
nieuwde accommodatie zullen de be
zoekers optredens kunnen volgen van
het brede scala van muziekgroepen
dat in Middelburg aanwezig is.
Het doel van deze open dag, waar
voor de gemeente Middelburg op een
grote belangstelling hoopt is tweede
lig- Enerzijds wil men een groot deel
van de bevolking het resultaat van de
ingrijpende verbouwing kosten zo'n
1,7 miljoen laten zien. Anderzijds is
het de bedoeling om bet. grote publiek
in contact te brengen met het Middel
burgse muziekleven.
Overigens krijgt de accommodatie
met alleen een culturele bestemming
Verschillende van de nieuw gecreëer
de zaalruimten zijn ook opgezet voor
gebruik als vergaderruimte. Zo aal
bijvoorbeeld de Middelburgse PvdA de
concertzaalcomplex als vaste verga
derruimte kiezen nu dat in de 'Gou
den Poorte' niet meer mogelijk is.
De nieuwe zaalruimten die ook een
vergaderbestemming krijgen, liggen op
de eerste en tweede verdieping aan de
zijde van de Singelstraat, waar vroe
ger de beheerderswoning was. De
nieuwe beheerder van het complex
krijgt nu een woning in de Verwerij-
straat bij de achterzijde van het ge
bouw.
Jitotlijn
ziet wethouder Hubregtse, zo
zei hij desgevraagd op de persconfe
rentie, ook wel mogelijkheden in de
accommodatie als conferentieruimte.
(Zie slot pagina 7 kolom 6) j
Bij het heen
gaan van Mes
i Wandaag moet in deze krant
het overlijden worden ge-
Ir^fVl meld van oud-gedeputwtr-
d* Me-' een man die veie
I* 'r Jaren lang In de Zeeuwse ge-
meenschap oen belangrijke
plaats heeft ingenomen. Me*
opzet noteren we hier het woord 'ge-
meenschap': Mes was namelijk meer
dan vertegenwoordiger van de Katho
lieke Volkspartij, hij wist zich in de
eerste plaats bestuurder van deze pro
vineie en dat bepaalde zijn optreden
Op dit ogenblik overdenkend wat Mms
voor Zeeland heeft betekend, realise
ren we ons tevens hoe sterk de afge
lopen jaren de verhoudingen ln en de
doelstellingen van het Zeeuwse beleid
zich hebben gewijzigd. In de periode
waarin Mes gedeputeerde was. kende
men wel het, woord maar niet het ver
schijnsel 'polarisatie'. In de staten wa
ren over het algemeen de beleidsdoelen
redelijk afgebakend en meningsver
schillen waren zelden diepgaand. In
deze sfeer werd Mes hogelijk gewaar
deerd: hij tbonde zich een spits en
gevat man voor wie noch de politiek
noch het bestuur enig geheim had.
Sommigen noemden hem 'de Zeeuwse
Romme', een vergelijking die enige
zin had. Met name binnen de KVP-
Zeeland was het onmogelijk politiek
te bedrijven buiten Mes om: af en toe
werd dat wel eens gepoogd, maar dat
liep steeds op niets uit. want of men
nu wilde of niet men kwam toch
weer bij Mes uit. Hij had relaties ln de
partijtop en bij het. episcopaat, wie in
katholiek Nederland Zeeland zei. zei
in feite Mes, Maar hij was geen ulfera-
montaan in de ouderwetse zin van bet
woord, hij was voor
iedereen toeganke
lijk ongeacht van
welke partij. Als ka
tholiek in het over
wegend protestantse
Zeeland geboren, kende hij de verhou
dingen hier bijzonder goed en dat gaf
hem als bestuurder van de KVP een
grote mate van relativiteit. Vele lijnen
kwamen bij hem samen: het was geen
overdrijving wanneer in die dagen en
binnen de provinciale verhoudingen
Mes wel eens werd aangeduid als een
'machtig man'.
Mes had een zwakke gezondheid,
maar zij remde zijn activiteiten
zelden. Hij was altijd bezig, waar
bij specialisatie hem eigenlijk vreemd
was: hij had interesse voor alles. Zo
nodig kon hij boelend spreken over
gemeenterecht om vervolgens uiteen te
zetten hoe het beheer van de waterlea-
ciingbedrijven in Zeeland was ontstaan,
Met, verve presideerde hij de culturele
raad en de Zeeuwse Muziekschool lood
ste hij de eerste moeilijke jaren door.
In eigen kring ging hij zo nodig tegen
daar heersende opvattingen of plannen
in: toen overwogen werd een katholiek
vormingscentrum te stichten, z-orgde
hij er voor dat Hedenesse aanvan
kelijk een hervormd instituut kon
worden omgebouwd tot een instelling
met een brede basis, waaraan ook ka
tholieken meededen. Zo werd versnip
pering voorkomen. Jarenlang was hij
voorzitter van de afdeling Zeeland van
de Vereniging van Nederlandse Ge
meenten hoewel hij toen al geruime
i tijd burgemeester af was. Men koo6 en
herkoos hem echter in die functie, een
ongebruikelijke combinatie met het
lidmaatschap van gedeputeerde staten,
maar men vond nu eenmaal in ge
meentelijke kring dat Mes het gezag
en de bekwaamheid voor dit voorzit
terschap had.
De laatste jaren zag men hem zelden
na het overlijden van zijn vrouw
was hij vereenzaamd en boven
dien was zijn gezondheid uiterst broos.
Een hoogst enkele maal bezocht hij
nog wel eens een receptie, waar dan
zijn kleine gestalte toch altijd weer het
middelpunt was van diegenen met wie
hij in vroeger jaren had samenge
werkt. Zijn overlijden betekent het
definitieve afscheid van een beminne
lijk mens, van een eminent bestuurder
en van een katholiek die verdraag
zaamheid oefende in een tijd waarin
dat nog tamelijk ongewoon was. Zijn
kerk kent een indrukwekkende hymne
op het pinksterfeest met als slotstrofe
de bede "Da salutis exitum, da perenne
gaudium', in de vertaling van profes
sor F. van der Meer: 'Schenk een uit
einde ten heil, schenk de vreugde zon
der eindt Velen in deze provincie zul
len kennisnemend van het heengaan
van mr. dr. A. J. J. M. Mes de ge
voelens delen die in deze eeuwenoude
hymne zijn verwoord.
NEERGESCHOTEN
MEISJE BUITEN
LEVENSGEVAAR
APELDOORN (ANP) De dinsdag
avond neergeschoten Heieen Mooren
(18) uit Epse (gem. Gorssel) is ern
stig gewond, maar verkeert niet in
Iuevensgevaar. De politie heeft haar
woensdagmiddag kunnen horen.
Volgens het meisje was haar ver-
krachier een slanke Nederlander van
tussen de 25 en 30 jaar. lengte 1,85
meter en reed hij in een rode Ford
Taunus met zwarte bekleding. Nadar.
hij haar verkracht had stuurde hij
haar de auto uit en zei haar naar he*,
langs de weg lopende kanaal te gaan.
Toen het meisje vlak bij het kanaa'.
was. werd tij neergeschoten. Het
meisje hield zich dood, waarop de
onbekende snel wegreed.
Heieen Mooren wist zich naar <V;
overkant van óe weg te slepen, waar
tij zich twee uur verborgen hield uir.
angst dat de man terug zou komen.
Toen werd tij door twee bromfietsers
gevonden, die een automobilist aan
hielden, die haar naar ce politie in
Eerbeek bracht. Dé politie is woens
dag onmiddellijk met een uitgebreid
buurtonderzoek begonnen in Eerbeek.
Dii heeft tot dusver niets o
