PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
POLITIEKE REL OVER
VISIE VREDELING
OP COLLEGA'S
Landbouwschap
niet geheel
tevreden
Spanning in kabinet
over hulp Suriname
Protest vier Zeeuwse waterschappen
tegen stopzetting Oosterscheldewerk
WD wil directe reactie Den Uyl-
politici geschokt door uitspraken
Laga licht anker
de krant
van zeeland
Boeren blokkeren
2 september
Belgische wegen
PR0DUKTSCHAP
PLUIMVEE
WIL STEUN
REGERING
271e jaargang - no. 202
Donderdag 29 aug. 1974
(Vanonze speciale verslaggever)
DEN HAAG Openhartige uitspraken van defensie-minister ir. H. Vredeling in een interview met
Vrij Nederland hebben in politieke kringen grote opschudding doen ontstaan. Politici hebben ge
schokt gereageerd op de termen waarin minister Vredeling ongezouten zijn mening heeft gegeven
over collega's als premier Den Uyl en de ministers Van der Stoel en Pronk. Ook de secretaris-gene
raal van de NAVO, mr. Luns moet het in het interview ontgelden. Oud-defensie-minister De Koster,
nu kamerlid voor de VVD, heeft het oordeel van premier Den Uyl gevraagd over zijn minister van
defensie. Hij wil vanochtend antwoord anders zal hij de kamer toestemming voor een spoed-inter-
pellatie vragen. Premier Den Uyl heeft geen direct commentaar willen geven. Hij wacht op de ver
gadering van de ministerraad vandaag, waarin de 'zaak-Vredeling'direct aan de orde zal komen.
Minister Vredeling van defensie
heeft woensdag voor opschudding
gezorgd door ongezouten uitspra
ken over huidige en vroegere col
lega's in een interview met Bibeb
i het weekblad Vrij Nederland.
De ministerraad zal vandaag zijn
vergadering wijden aan de 'affaire-
Vredeling'. De oppositie heeft ge
schokt gereageerd op het vraag
gesprek en KVP- en AR-fraclies
verwachten uitvoerig commentaar
i premier Den Uyl.
daicj
Het interview met de minister, dat
is afgenomen door de journaliste Bi
beb, verscheen woensdagavond in Vrij
Nederland onder de hoofdkop: „Ik
hoor nu tot het soort waar ik zelf zo
de schurft aan had."
Over de PvdA en de premier merkt
minister Vredeling in het vraagge
sprek op: „Die jongens van Nieuw
Links hebben niet in de gaten dat de
PvdA internationaal niets voorstelt.
De PvdA is zo nationalistisch als de
pest. Joop den Uyl is de grootste
nationalist, die er bestaat. Dat heb ik
hem recht in z'n smoel gezegd, in een
ministerraadvergadering. Dan kijkt-ie
heel ongelukkig. Ik bedoel dat pedago
gisch".
Terwijl waarnemers reeds over het
aftreden van minister Vredeling spe
culeerden, reageerde de PvdA met een
haastig opgestelde verklaring. Gezegd
werd dat het interview hoogst onge
bruikelijk is voor iemand op zo'n
hoge post.
„We nemen echter aan", aldus de
«.•klaring van de PvdA, „dat deze
uillatlngen onderling tussen de betrok-
M'kabinetsleden zullen wórden uit
gepraat. Overigens zijn wij van me
ning dat ieder vogeltje zingt zoals het
gebekt is en Vredeling is bepaald geen
nachtegaal".
Een woordvoerder van minister
Vredeling zei woensdagavond dat de
bewindsman het interview van tevo
ren heeft gelezen en goedgekeurd.
„Het blijkt een persoonlijke zaak te
rijn-geweest tussen de minister en de
journalist, en de minister heeft van
het interview niemand van tevoren in
kennis gesteld", aldus de defensie-
woordvoerder.
Over eventuele consequenties van
het Vrij Nederland-interview maakt
ile heer Vredeling zelf al de nodige
toespelingen. „Als ze zouden vinden
dat ik het verkeerd doe", zo noteerde
Bibeb, „dan zeggen ze het maar. Dan
stap ik op. Je moet aan dit baantje
niet al te sterk hangen, dan ga je
foute dingen doen". En aan het slot
zegt hij: „Ik ben iemand, die altijd de
consequenties van zijn daden aan
vaard. Ik aanvaard ook de consequen
tiesvan dit vreemde gesprek".
In het interview zegt Vredeling over
zichzelf:
„Bij die jongens van de VVDM voel
ik me meer thuis dan bij de gene
raals. Ik ben in de vakbeweging groot
BRUSSEL (AFP) Het Groene Front
vm België, bestaande uit de Alliance
Ajricole Beige, de Unions Professionel-
Je Aericoles en de Boerenbond, heeft
«sloten op maandag 2 september een
rationale actie op de autowegen te or-
Ramen.
Het doel van de actie is, aandacht te
Tosugen op de situatie in de landbouw
tuinbouw aan de vooravond van
oe voorvergadering van de EEG-minis-
terraad. Ze maakt deel uit van de al-
pcenê actie waartoe de Europese
landbouworganisaties hebben besloten
net licht van de bijeenkomst van de
'op 23 september.
Nieuws uit Zeeland op de
Pagina's 2,4,5,7 en 9.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 11.
Sport op pagina 13.
Radio en t.v. op pagina 16.
financieel nieuws op pag. 17,
en in de
VOETBALKRANT
4Hes over het Zeeuwse voetbal,
^PetiKSt. mn de niSUWe
geworden, dus dat klikt altijd méér.
Dat solidariteitsgevoel heb ik ten op
zichte van militairen niet. In feite ben
ik volstrekt allergisch voor unifor
men. Of het nou politie is of... Komt
door de Duitse tijd. Een uniform
geeft een mens vaak een status, die
hem rechtens niet toekomt".
Consequenties
En nog eens over zichzelf:
„Ik hen een soort vrijbuiter.
Liefst zou ik de zaken kritisch volgen,
en acties maken voor een goéd doel.
Ik ben me er altijd van bewust ge
weest dat er in het Europese veel
meer zit dan in het Nederlandse kabi
net. Maar ik stap er verdomd gemak
kelijk uit. Ja, waarom ga je er dan
bij... Ze hadden me bij m'n kladden.
Jawel, ik had nee kunnen zeggen,
maar dan moet je uit de politiek. Ik
denk dat ik het ook leuk vond. Niet
om het geld. De eerlijkheid gebiedt
me dat te zeggen. Ik ben wel ambi
tieus. Ik had in Europa Mansholt
willen opvolgen. Dat had ik erg gTaag
gewild".
Over Pronk en de studenten:
„Ik heb in Nieuwspoort gezegd: ik
pleit voor het goed recht van de
arbeiders niet te weten waar Guinee-
Bissau ligt. Dan denken die jongens:
hij hoort bij de rechtse hap. Misver
stand. Ik bedoelde, wil je geen poli
tiek van de happy few bedrijven, dan
moet je de tussenfasen niet overslaan,
't Is veel belangrijker dat je de
textielarbeiders in Twente over de
ontwikkelingssamenwerking vertelt
dan dat je in Boekarest gaat praten
over de economische groei. Dat is
mijn grief tegen Jan Pronk. Dat
een elitedenker, een Corps-pik. Die
vreselijke elite is zogenaamd links.
Studenten? Wat zijn dat eigenlijk.
Vertegenwoordigers van de happy
few, op enkele uitzonderingen na. Ik
hoor ze wel, maar versta er geen
moer van. Laat ze maar blaten. Al die
aangeleerde zogenaamde radicale wijs
heden".
Over Marcel van Dam en zijn reac
tie op de laatste:
„Marcel van Dam heeft tegen dit
interview gewaarschuwd. Dat werkt
op mij averechts. Daar ga ik dwars
tegen in. Ais iemand tegen me zegt:
geen borrel dan neem ik er drie".
Opnieuw over de WDM, maar
agressiever:
„...Als ze Baader Meinhof en de IRA
nadoen, hoeft het van mij niet. Dat
moet de VVDM wel goed weten. Als
ze die kant uitgaan, breek ik ze de
poten. De dienst, voor massa jongens
een grote ellende en op z'n minst een
gat vol verveling. Beroepsleger? Als je
niet oppast, wordt dat een negatieve
selectie".
Over Groenevelt:
„Ik heb destijds de vakbeweging
verweten dat ze niets aan een betere
behandeling van gastarbeiders doet.
Groenevelt geldt nu als de radikale
haan. Ik moet hierover het eerste
woord nog van hem horen. En daar-
'De goal in'
Over Luns:
.Die man irriteert me zo geweldig.
Als ik die vent nog één keer voor m'n
voetert krijg, schop ik.hem de goal in.
Hij praat naar dat-ie verstand heeft
en dat is niet veel. Hij mag. Vrijheid
van meningsuiting staat bij mij heel
hoog genoteerd, maar niet alleen voor
hem".
Over de NAVO:
„Ik ben ook een beetje tegen de
Nato in de zin dat het een fremdkor
per is. In feite is het Amerika. We
zouden de zaken zelfstandiger moeten
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
AARD ONTWIKKELINGSHULP INZET
(Van onze palementaire redactie)
DEN HAAG Binnen het kabinet dreigt een ernstig conflict tussen minister De Gaay Fortman, die
belast is met Surinaamse en Antilliaanse zaken, enerzijds en minister-president Den Uyl en minister
Van Doorn anderzijds. Inzet van het geschil is de opvang van de stroom Surinamers die in het vooruit
zicht van de Surinaamse onafhankelijkheid naar Nederland komt.
ACTIEGROEPEN BERADEN ZICH
DEN HAAG Hoewel de regering op een aantal punten aan de
eisen van de georganiseerde land- en tuinbouw tegemoet is geko
men, heeft zij toch de minimum-eisen op het terrein van het bin
nenlands beleid niet helemaal ingewilligd. Het is daarom van des
te meer belang, dat zowel door de EEG-ministerraad in Brussel
als door de regering, op Prinsjesdag, besluiten worden genomen.
Tot deze conclusie komt het dagelijks bestuur van het Landbouw
schap na kennis genomen te hebben van het debat in de tweede
kamer over de nota inkomenspositie in de land- en tuinbouw en
de toezeggingen van landbouwminister Van der Stee hierover.
De overheid is bereid het bedrag
voor een directe inkomensverbetering
te verhogen overeenkomstig ae wen
sen van het georganiseerd bedrijfsle
ven, namelijk van één drie kwart tot
twee procent BTW. Het dagelijks be
stuur betreurt echter dat in dit be
drag niet twee procent voor de sier-
teeltprodukten begrepen is. Ten aan
zien van de uitkering van het bedrag
blijkt ae meerderheid van de Tweede
Kamer en de minister van landboir
af te wijken van het voorstel van het
landbouwschap, waarin een uitkering
via de BTW aanbevolen werd. Het
dagelijks bestuur vreest dat een bil
lijk systeem van uitkering in de vorm
van toeslagen op korte termijn niet te
verwezenlijken is.
De verhoging van de consumptie-
melkprijs acht het dagelijks bestuur
een goede zaak. Het -.-raagt, zich af in
welke mate deze prijsverhoging op
korte termijn leidt tot een inkomens
verbetering voor de producent. Er
bestaat een relatie tussen consumptie-
melk en industriemelk. Daarom past
bij een prijsverhoging voor consump-
tïemelk volgens het dagelijks bestuur
ook een prijsverhoging voor industrie-
melk, waartoe in Brussel besloten
dient te worden.
Het dagelij te bestuur beoordeelt de
overheidsbeslissing 'de suikerprijs met-
zeven cent per kilo te verhogen even
zeer als gunstig. Het meent echter dat
een directe inkomensverbetering voor
de telers van suikerbieten volgens
minister Van der Stee tien gulden per
ton suikerbieten, dat is vijfhonderd
gulden per hectare niet alleen af
hangt van de huidige marktsituatie,
maar ook van de marktontwikkelin
gen in het komende jaar.
Met betrekking tot het aardgasbe
leid constateert het dagelijks bestuur
dat de overheid de inkomensontwikke
ling m de komende jaren betrekt bij
de vaststelling van de aardgasprijzen
voor de tuinbouw.
Het dagelijks bestuur constateert
dat na de toezegging van de minister
om het voorschot voor de lichte olie
Minister De Gaay Fortman voelt
zich gepasseerd door minister Van
Doorn, die zijn opvattingen in het
kabinet wil doordrukken. Van Doom
is van mening dat Nederland alle
Nederlandse sociale voorzieningen
moet invoeren in het onafhankelijke
Suriname, zodat veel Surinamers in
ons land weer naar him geboorteland
zouden terugkeren. Van Doom heeft
al laten berekenen dat Nederland 500
miljoen gulden zou moeten betalen
aan Suriname om de sooiale zeker
heid van de Surinamers gedurende de
eerste vijf jaren te waarborgen.
De Gaay Fortman sr. wijst een
dergelijke oplossing fel van de hand.
Ben dergelijke manier van ontwikke
lingssamenwerking acht hij in strijd
met de opvattingen van de VN over
ontwikkelingshulp. Verder vreest hij
dat het invoeren van bijvoorbeeld een
gunstige WW-regeling in Suriname tot
grote passiviteit zou kunnen leiden
van bepaalde groepen van de bevol
king. De ontwikkelingsgelden zouden
volgens De Gaay Fortman beter be
steed kunnen worden aan opbouwpro
gramma's, zoals het tweede vijfjaren
plan. Dit plan, dat uitgevoerd moet
worden tussen 1972 en 1976, kost
Nederland 400 miljoen gulden. Hoewel
het program al loopt, moet het nog
door de tweede kamer worden goed
gekeurd.
Het geschil tussen de bewindslieden
kwam woensdag aan het licht, toen
minister De Gaay Fort-man zich boos
uitliet over het feit dat minister Van
Doom onuitgenodigd toch - aanwezig
was tijdens het overleg met de vaste
tweede-kamercommissie. Minister Van
Doom kwam mee met de minister
president. die wel uitgenodigd was. De
premier haalde de voorzitter van de
commissie, de PvaA'èr Franssen, over
om ook minister Van Doom aan het
woord te laten.
Hoewel in het kabinet nog geen
beslissing is' gevallen óver de te ne
men maatregelen, is al duidelijk dat-
er een felle strijd uitgevochten zal
worden tussen de progressieve en
(Zie slot pagina 3 kolom 1)
BESTEMMING ONBEKEND
DEN HAAG De treiler 'Laga',
'die sinds het, weekeinde op.de
Noordzee ligt tussen de radio-
'sehepen Veronica en Noordzee,
heeft woensdagmiddag zijn an
kers gelicht en is op eigen
kracht met onbekende bestem
ming in westelijke richting weg
gevaren.
Voordat de treiler wegvoer heeft een
sleepboot uit de haven van Schevenin-
gen geprobeerd zich aan de 'Laga'
vast te maken. De sleepboot verdween
echter snel, toen de mijnenveger "Dru
nen' van de marine, die 'toevallig' in
de buurt was, een kijkje kwam ne
men, aldus een woordvoerder van
marine. De rijkspolitie te water
maakt zich over het verdwijnen van
de onder het beslag uitgevaren "Laga'
niet erg druk. Hetzelfde geldt voor de
officier van justitie, mr. J. C. H,
Pieters, wiens commentaar woensda
gavond luidde: „Wij moeten gewoon
afwachten waar Olijhoek zijn schip
naa: toevaart Als hij eenmaal in een
buitenlandse haven ligt, kunnen de'
schuldeisers eventueel proberen op
nieuw beslag op het schip te laten
leggen. Meer kan er niet worden ge
daan."
IN BRIEVEN AAN TWEEDE KAMER EN MINISTER WESTERTERP
'RIJK NU VOOR
TOENEMENDE
ONVEILIGHEID
VERANTWOORDELIJK'
ZIERIKZEE De vier waterschap
pen rondom de Oosterschelde hebben
besloten in protest te gaan tegen de
(voorlopige) beslissing van het kabi
net-Den Uyl om de afsluitingswerken
volgens het bestaande deltaplan in de
monding van deze zeearm stop te
zetten. In een gezamenlijke brief aan
de tweede kamer en minister Wester
terp van verkeer en waterstaat schrij
ven zij dat 'de tot nu toe vastgestelde
plannen onverwijld dienen te worden
voortgezet. Vervolgens (na de afslui
ting) heeft men dan voldoende gele
genheid na te gaan of en zo ja op
welke wijze herstel van een beperkte
getijbeweging kan worden bewerkstel
ligd".
De dagelijkse besturen van de water
schappen Schouwen-Duiveland, Tholen,
Noord-Beveland en de brede watering
van Zuid-Beveland laten minister Wes
terterp weten dat zij 'in ieder geval
iedere verantwoordelijkheid voor een
voortdurende en zelfs toenemende on
veiligheid van alle belanghebbenden
uitdrukkelijk moeten afwijzen". De
verantwoordelijkheid voor gevaren en
nadelen, die uit de wijziging in het
beleid voortvloeien komt volgens de
waterschappen volledig bij het rijk.
„Op grond van hetgeen tot nu
bekend is geworden vrezen wij dat
werken ter hand zullen worden geno
men waarvan wij nog zullen moeten
afwachten of de uitvoering slaagt en
of ze in de toekomst gehandhaafd
kunnen worden. Dat zou betekenen
dat de onveiligheid van ons gebied nog
gedurende een onbepaald aantal jaren
zal blijven bestaan", aldus de vier
waterschappen. Over de nu in Den
Haag gevolgde gedragslijn spreken zij
dan ook het 'onaanvaardbaar' uit. Bo
vendien lénden zij het in strijd met
de deltawet dat de werkzaamheden in
de Oosterschelde zijn gestaakt zonder
dat vast staat op welke wijze afdoen-:
de maatregelen ter bescherming van
de gebieden rond de zeearm zullen en
kunnen worden genomen.
De waterschapsbesturen beklagen zich
erover dat zij als direct betrokken
partij zo onvolledig over de hele gang
van zaken zijn ingelicht. Het caisson-
plan van de Combinatie Dijksbouw is
hen alleen bekend via de pers. „Op
grond van onze verantwoordelijkheid
voor de veiligheid van de eilanden
rondom de Oosterschelde zullen wij
gaarne in de gelegenheid worden ge
steld van de ontwikkelde plannen ken
nis te nemen, teneinde in staat te zijn
ons een behoorlijk gefundeerd oordeel
te vormen", zo wordt minister Wes
terterp gevraagd.
Consequenties
In hun brief aan de tweede kamer
schrijven de waterschappen dat zij
allerminst gerust zijn op de conse
quenties voor de gebieden achter de
Oosterschelde. Zij zetten de onzeker
heden en twijfels rondom de nu in
Er is volstrekt onvoldoende nage
gaan welke invloeden de zeer aan
zienlijke stromingen door de ope
ningen van een caissondam hebben
op de bestaande oevers en dijken.
De waterschappen wijzen daarbij
vooral op de zeer kwetsbare oever
van Noord-Beveland. De noordelij
ke waterkering van dit eiland, die
in het verleden telkens weer ern
stig werd aangetast door oever- en
dijkvallen, wordt ernstig bedreigd
door de thans reeds toegenomen
snelheid van de stroom in de zeer
diepe geulen vlak langs de oever.
De waterschapsbesturen: „Indien
de sluiting van de Oosterschelde
niet spoedig tot stand komt zullen
zeer omvangrijke en kostbare wer
ken tot bescherming van die oever
noodzakelijk zijn". Het gei
neemt ook aanzienlijk toe indien
'n dam met vele. waarschijnlijk heel
grote doorstroomopeningen tussen
de Roompot en de Schaar van
Roggenplaat zou worden gemaakt.
Dit geldt volgens de waterschappen
niet alleen voor Noord-Beveland,
maar ook voor de andere eilan
den.
I De verlaging van de stormvloed-
hoogte bij uitvoering van de gewij
zigde plannen is zo beperkt, dat
aan vele aijksgeaeelten min of
meer omvangrijke werken tot ver
sterking moeten worden uitgevoerd
om het overstromingsrisico terug
te brengen tot het niveau dat aan-
vaardbaar voor de bevolking werd
beschouwd. In ait verband verwij
zen de waterschapsbesturen nog
eens naar wat daarover in de zoge
naamde 'stormnota' van minister
V/es terterp is gezegd.
I De omstandigheden op de eilanden
rond de Oosterschelde zijn niet
meer dezelfde als in 1953. Toen
woonde een groot deel van de
bevolking nog in de oude stads- en
dorpskernen, die veelal hoger gele
gen waren dan het omringende
land. Sinds het rampjaar is c
(Zie slot pagina 9 kolom 2)
van drie op vijf cent per liter te
brengen, nog een zeer duidelijk ver
schil blijft met de eis van het georga
niseerd bedrijfsleven. Die eis was
twintig cent per liter.
Actiegroepen
Landelijk actleleider K. Olieman uit
Zevenhuizen (ZH) is niet tevreden
over de uitslag van het kamerdebat
over de landbouw. De eisen van de
actiegroepen zullen aanvaard moeten
worden. Pas dan, zegt hij, zullen die
groepen min of meer tevreden zijn.
Als voornaamste pijler van het door
hem en zijn aanhang gewenste beleid
ziet hij prijsaanpassingen, waardoor
het besteedsbare uurloon van boer en
tuinder gelijke tred houdt met de
(Zie slot pagina 3 kolom 5
ZEIST (ANP) Het bestuur van het
produktschap voor pluimvee en eieren
heeft minister Van der Stee (land
bouw en visserij) woensdag per telex
gevraagd om een gesprek op zo kort
mogelijke termijn over de crisissitua
tie in de pluimveehouderij.
De moeilijkheden beperken zich vol
gens het schap niet alleen tot de
producenten, ze strekken zich ook uit
tot de handel en de verwerkende
industrie. Bovendien brengen ze de
werkgelegenheid in de totale bedrijfs
tak in gevaar- Een van de meest
urgente problemen is de liquiditeitspo
sitie van de slachterijen, die kampen
met voorraadvorming en een stagne
rende afzet, In enkele gevallen dreigt
zelfs de uitbetaling aan de producen
ten te worden gestaakt. Het produkt
schap vraagt de regering daarom, een
tegemoetkoming te verstrekken in de
opslagkosten en in een deel van de
v/aarde van de opgeslagen braaükui-
kens. Verder heeft het schap het- kabi
net gevraagd, de keuringskosten die
verband houden met de invoering van
een EEG-richtlijn voor vers geslacht
pluimvee en waardoor de concurren
tiepositie van Nederland als grote ex
porteur nadelig wordt beïnvloed, tot
begin 1976 van het bedrijfsleven over
te nemen, Tijdens het gevraagde ge
sprek met de minister wil het schap
ook de problemen in de sector eieren
en eiprodukten aan de orde stellen.
De voorzitter van het produktschap.
de heer J. T. Mellema, zei woensdag
op de openbare vergadering in Zeist,
dat voor het boekjaar 1974-1975 op
brengst prijzen worden verwacht die
voor de eieren 10 procent onder de
kostprijs liggen en voor slachtkuikens
5 cent (per kilo). Voor de slachtsec-
tor komt daar nog 2 cent bij aan
onaerbezettingskosten in verband met
de produktiebeperlong.
MIDDENSTAND
VRAAGT
STEUN
DEN HAAG (ANP) Het overlegor
gaan van de centrale ondernemingsor
ganisaties in het midden- en kleinbe
drijf heeft woensdag in een open
brief aan de tweede kamer, een klem
mend beroep gedaan om de midden
stand metterdaad bij te staan.
Het overlegorgaan wil, dat de tweede
kamer het tot nu toe gevoerde beleid
'hoogst onvoldoende', aldus de
open brief ombuigt, omdat het.
anders 'tot onherstelbare schade zal
leiden'.
Het overlegorgaan kreeg woensdag
middag van premier Den Uyl het
bericht, dat de regering niet van plan
is vóór prinsjesdag maatregelen voor
het midden- en kleinbedrijf bekend te
maken.
'Onbegrijpelijk' is de reactie daarop
van het overlegorgaan. „Wij moeten
concluderen, dat het kabinet onvol
doende beseft in welke noodsituaties
vele zelfstandigen verkeren en welke
beroeringen in de achterban daardoor
zijn ontstaan." aldus de open brief,
die vervolgt: „Wij -.-ragen ons dan ook
met toenemende zorg af. of de be
leidsvoornemens van de regering wel
een werkelijk antwoord zullen zijn op
ons programma met korte-termijn-
maatregelen'.
Het overlegorgaan (Koninklijk Ver
bond van Ondernemers, Nederlands
Christelijk Ondernemers Verbond, Ne
derlands Katholiek Ondernemers Ver
bond) vindt, dat tot op heden 'nog
geen werkelijk soelaas is ge"
het midden- en kleinbedrijf.
