PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
AMERIKAANSE AMBASSADEUR
OP CYPRUS DOODGESCHOTEN
Gemeenten, natuurbeschermers en
landbouw: 150 kV-leiding ondergronds
Betoging liep uit op schietpartij en brandstichting
KISSINGER: TOEZEGGING
VAN TURKIJE AAN VS
Mutaties
Griekse
militaire
top
Olieindustrie: geen
lagere benzineprijs
de krent
ven zeelend
Verbijsterende
verhoging
Duitse badgasten
verdronken
s ml
J17e jaargang - no. 194
Wasdag 20 aug. 1974
NICOSIA Dodelijk getroffen
door schoten van Grieks-Cyprioten
wrdt de Amerikaanse ambassa
dor Rodgers Davies door soldo-
Itn weggedragen, terwijl rechts
president Clerides van Cyprus met
gasmasker op de stoet volgt.
NICOSIA (RTR, UPI, AFP, AP) Bij een bestorming van de Amerikaanse ambassade in Nicosia
door Grieks-Cyprische betogers uit protest tegen het feit dat de Amerikanen geen eind hebben ge
maakt aan de Turkse invasie op Cyprus, is maandag de Amerikaanse ambassadeur, de 53-jarige Rod
ger Davies, dodelijk door kogels getroffen. Bij de betogers waren mannen, gekleed in het uniform
van de Eoka-b, de organisatie die streeft naar aansluiting van Cyprus bij Griekenland. Zij waren
bewapend met machinepistolen en granaten en vuurden volgens ooggetuigen rechtstreeks op het am
bassadegebouw. Bij de bestorming is ook een 32-jarige Grieks-Cyprische secretaresse om het le
ven gekomen.
Volgens sommige berichten werden de kogels die ambassadeur Davies dodelijk troffen van buiten het
gebouw afgevuurd door sluipschutters.
WAPENSTILSTAND EN BEREIDHEID OVER
TERUGTREKKING TE ONDERHANDELEN
WASHINGTON (AFP, RTR) De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, Henry Kissinger,
heeft maandag op een persconferentie in Washington verklaard, dat de Verenigde Staten de verzeke
ring hebben gekregen van de Turkse regering, dat Turkije zich strikt zal houden aan de wapenstil
stand op Cyprus.
Daarenboven had de Turkse premier, Bulent Ecevit, Kissinger verzekerd, dat Turkije bereid is te on
derhandelen over terugtrekking uit de stellingen, die Turkse troepen thans op Cyprus bezetten.
Aan de bestorming van de ambassade
in Nicossia ging een demonstratie
vooraf waaraan ongeveer 2000 men
sen deelnamen. De menigte stak een
afbeelding van de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken, Henry
Kissinger, een vijftal auto's die voor
de ambassade stonden en een Ameri
kaanse vlag in brand. Grieks-Cypri
sche politiemannen bestookten de me
nigte met traangasgranaten, maar dit
haalde niets uit. Op een gegeven ogen
blik begonnen rond 700 betogers op te
trekken naar het ambassadegebouw.
Zij hadden spandoeken bij zich waar
op stond: „Moordenaars, jullie mas
ker is gevaUen" en „NAVO-moorde-
naars van Cyprus". Toen de betogers
vlak bij de ambassade waren, begon
nen Amerikaanse mariniers te schie
ten.. Zij vuurden over de hoofden van
de demonstranten om te voorkomen
dat zij het gebouw binnendrongen.
Het grootste deel van de groep viel j
toen terug, maar
De Turkse minister van buitenlandse
zaken. Gunes, bracht in een toespraak
tot het Turkse parlement het dood
schieten van de ambassadeur in ver
band met de moord die de vorige
week in Pathos op Cyprus op Turkse
(Zie slot pagina kolom 5
NICOSIA Tijdens de bestor,
ming van de Amerikaanse ambas
sade in Nicosia, is ambassadeur
Rodger Davies dodelijk getroffen
door schoten van Grieks-Cypri
sche betogers. Met een van bloed
doordrenkt overhemd ligt hij hier
bij de ambassade vlak na de aan-
vlrrn
slag.
ATHENE (UPI, RTR) De
Griekse regering heeft maandag
de opperbevelhebber van de
strijdkrachten 'ontslagen en een
gepensioneerde generaal in zijn
plaats benoerpd. Dit is van of
ficiële zijde in Athene vernomen.
Gedraal Grigorios Bonanos die tot.
®srer opperbevelhebber was, is met
Wsoen gestuurd, evenals negen an-
generaals. Zijn opvolger is de 62-
J4p-ge generaal Dionysios Arboezis,
oi8 op 21 april 1967. na de militaire
staatsgreep, naar huis was gestuurd,
wneraal Ioannis Davos, de comman
dant van het belangrijke derde leger
corps in Noord-Griekenland, is aange-
als stafchef van het leger,
opperofficier die een belangrijke
beeft gespeeld bij het aan de
®jcnt komen van de burgerregering
ooaer premier Karamanlis, volgt luite-
gnt-generaal Andreas Galatsanos op.
oonanos en Galatsanos zaten achter
staatsgreep van 25 november 1973
,e President Papadopoelos verving
aoorhet huidige staatshoofd, generaal
rnaedon Ghizikis. Zij worden ook ver
antwoordelijk geacht voor de coup op
t-ypms waarbij aartsbisschop Makari-
M werd afgezet.
Boerenbonden
WBTB-voorzitter Mertens is van
vr?mf< dat het merendeel van de
«eaerlandse boeren achter de cen
tals organisaties staat. (pag. 3J.
Nieuws uit Zeeland op
Pag-2,4,5,6 en 7
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 3 en 9
Sportoppag.il
Radio en tv op pag. 12
Financieel nieuws pag. 13
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken legde er de nadruk op,
dat de Verenigde Staten niet van plan
zijn hun militaire en economische
steun aan Turkije te staken. Een der
gelijke maatregel zon naar het oor
deel van Kissinger in strijd zijn met
de belangen van de bij de crisis op
Cyprus betrokken partijen. Kissinger
verklaarde voorts, dat hij een beroep
gedaan had op premier Ecevit, soepel
heid te betrachten met betrekking tot
de kwestïe-Cyprus.
Kissinger verklaarde ook, dat hoewel
de Verenigde Staten niet voor altijd
inhouding van militaire hulp aan Tur
kije uitsloten, een dergelijke stap
sechts gedaan zou worden onder ex
treme omstandigheden/ die hij niet
voorzag.
De minister zei, dat zijn aan de pers
voorgelezen verklaring door president
Ford was goedgekeurd.
Naar de mening van Kissinger dienen
de Turken soepelheid te betrachten en
rekening te houden met Griekse ge
voeligheden, zowel wat grondgebied
als omvang van strijdkrachten op Cy
prus betreft, aangezien de Turken op
de grond de sterksten waren.
Onderhandelingen
De Turkse premier had Kissinger te
verstaan gegeven, dat Turkije van me
ning is, dat over de demarcatielijn
tussen de Griekscyprische en Turkse
strijdkrachten op Cyprus te onderhan
delen valt. De Turkse leider had eraan
toegevoegd, dat Turkije de bepalingen
van de Geneefse overeenkomst, die
voorzien in geleidelijke beperking van
troepen in acht zal nemen. Kissinger
(Zie slot pagina 3 kolom 4)
TERSCHELLING (ANP) De 40-
jarige R. K. R. Poehler uit Bochum
(Did) en zijn 17-jarige zoon hebben
maandagmiddag een zwemtocht voor
de kust van Terschelling met de dood
bekocht. Een tweede zoon (19 jaar)
van de familie Poehler, die met va
kantie op Terschelling vertoefde, kon
ongedeerd worden gered.
De vader en zijn twee zoons raakten
tijdens him zwempartij in moeilijkhe
den. Bij een gezamenlijke reddingsac
tie van de Search and Rescue dienst
van de luchtmacht en de strandred-
dingsbrigade konden de 40-jarige
Poehler en zijn oudste zoon door de
op Terschelling gestationneerde red
dingshelikopter van de luchtmacht uit
het water gehaald worden. De zoon
kerngezond, maar de vader in zorg
wekkende toestand. Kort nadat hij
was overgebracht naar het Sint Boni-
fatiusziekenhuis in Leeuwarden over
leed de rader. De jongste zoon bleek
echter spoorloos.
Clerides
Toen hij het nieuws van de betoging
vernam, verliet president Glafkos Cle
rides in allerijl een persconferentie
om te proberen de demonstratie in de
kiem te smoren. In een radiorede
noemde hij later het doodschieten van
de ambassadeur een gruwelijke mis
daad. Deze misdaad, aldus Clerides,
vormt het hoogtepunt van de tragedie
op Cyprus en is gepleegd op een
ogenblik waarop zich tekenen hebben
voorgedaan die duiden op een wijzing
in de publieke opinie ten gunste
Cyprus.
In een maandagavond door de rege
ring van Cyprus afgegeven verklaring
werd gezegd dat zij "reden heeft om
te geloven dat het tragische gebeuren
voor rekening komt van onverant
woordelijke, moeilijkheden veroorza
kende elementen wier activiteiten de
regering met beslistheid wil onder
drukken".
Er zal een onmiddellijk onderzoek
worden ingesteld naar de misdaad en
de schuldigen zullen worden gestraf
President Clerides, aldus de vei
ring, was meteen na het bekendwor-
den van de demonstratie naar de
ambassade gegaan om persoonlijk in
te grijpen en de menigte te versprei
den, „in weerwil van het gevaar dat
hij zou terecht komen in spervuur",
Zodra vernomen werd dat ambassa
deur Davies was omgekomen had Cle
rides zich in verbinding gesteld met
minister van buitenlandse zaken Kis
singer en deze zijn meest oprechte
deelneming betuigd. „De tragische ge
beurtenis zal op geen enkele wijze
de betrekking tussen de Verenigde
Staten en Cyprus verstooren", aldus
eindigde de officiële verklaring.
Premier Karamanlis van Griekenland
sprak van een afgrijselijke daad die
niet gerechtvaardigd kan worden. In
tegendeel, aldus Karamanlis. dergelij
ke daden vergroten de smart en be
zorgdheid van de Grieken. De Ameri
kaanse minister van buitenlandse za
ken. Henry Kissinger, zou Griekenland
de steun van Washington hebben toe
gezegd als premier Karamanlis zijn
invloed gebruikt om de anti-Ameri
kaanse betogingen tegen te gaan. Ka
ramanlis heeft na de bestorming van
de ambassade in Nicosia de Griekse
bevolking ernstig gewaarschuwd geen
nieuwe betogingen tegen de VS meer
te houden.
WEL GERINGE PRIJSVERHOGING
DEN HAAG (ANP) De overproduk-
tie van ruwe aardolie en de prijsda
ling op de' vrije markt voor benzine
hebben geen wijziging gebracht in het
standpunt van de in Nederland opere
rende oliemaatschappijen, dat
pompprijs van merkbenzine te laag is.
Wel vindt de olie-industrie, dat praten
over de mate van verhoging van de
benzineprijs moet gebeuren in het
hcht van de veranderde omstandighe
den op de oliemarkt. Met andere
woorden: de olie-industrie wenst
een kleinere benzineprijsverhoging
dan in maart jl. werd gevraagd. Een
van de argumenten voor een prijsver
hoging is, dat de Nederlandse benzine
prijs (zonder accijns) de laagste is in
heel Europa.
Het overschot aan olie en olieproauk-
ten is ontstaan, doordat de wereldolie-
produktie nog niet is afgestemd op de
verbruiksdaling, die overal in de we
reld valt te constateren. Bepaalde
olieprodukten dalen in prijs als ge
volg van deze situatie, maar of dit
van blijvende aard is valt nog niet te
bezien, zo stelt de olie-industrie. De
prijsdaling zou zijn bepaald door de
opslagcapaciteit, die in bepaalde ge-
rallen, bijvoorbeeld in Rotterdam,
kort schiet.
Niet alle olieprodukten zijn in prijs
gedaald: stookolie en gasolie zijn tot
nu toe zeer stabiel in prijs gebleven
en vertonen zelfs een lichte stij
ging.
Het ontstaan van de overproduktie
van ruwe aardolie brengt ook geen
daling mee van de ruwe-olieprijs, zo
merkt men in kringen van de olie
industrie op. Dat gebeurde vroeger
wel. maar tegenwoordig heeft de olie-
industrie vaste, door de olielanden
bepaalde, prijzen voor het overgrote
merendeel van de ruwe olie te beta
len.
TUSSEN GOES EN ZIERIKZEE:
KOSTEN 12 A 13
MILJOEN HOGER
GOES Landbouw, gemeenten
en natuurbeschermers zijn
eensgezind van mening dat de
150 kV-leiding van Goes naar
Zierikzee onder de grond moet
gaan lopen. Dat bleek maandag
morgen duidelijk tijdens de
hoorzitting, die de commissie
elektriciteitswerken hield naar
aanleiding van het door de
PZEM ontworpen bovengrondse
tracé. Tijdens de hoorzitting
stond het gedeelte tussen het
bestaande 150 kV-station bij,
Goes en een punt bij de Zee-
landbrug ter discussie. De lei
ding is verder door de kruip
ruimten in de Zeelandbrug ge
pland. Het stukje Zeelandbrug-
Zierikzee blijft volgens de opzet
van de PZEM ook onder de
grond.
PZEM-directeur ir. M. D. Dalebout liet
er geen twijfel over bestaan dat de
leiding eventueel onder de grond kan
worden gelegd. „Technisch is dat mo
gelijk bij een 150kV-leïding", aldus de
heer Dalebout. ..Alleen wordt alles
dan veel duurder. Het stuk Goes-
Zeelandbrug gaat met een hoogspan
ningsleiding zo'n 4,8 miljoen gulden
kosten. Voor een kabel onder de
grond bunnen we daar rustig nog
eens 12 a 13 miljoen gulden bij tellen.
Dat betekent dat de hele transportlei
ding van Goes naar Zierikzee geen 21
miljoen gulden gaat bosten, maar on-1
geveer 34 miljoen. En dat is nogal
een verschil".
Van die kosten waren de verschillen-
de tegenstanders van de hoogspan
ningsleiding niet zo erg onder de
indruk. „Nu we inmiddels in een tijd
leven, waarin voor bepaalde zaken j
met miljoenen wordt gestrooid alsof j
het pepernoten zijn, waarbij de land
bouw als het ware een gevecht op
leven en dood moet voeren voor het. j
verkrijgen van een redelijk bestaan.!
maakt het al dan niet duurder zijn
van een ondergrondse hoogspannings
lijn op de boeren geen enkele indruk
meer", aldus de secretaris van de
gewestelijke raad voor Zeeland van
het Landbouwschap, de heer W. Goe
man.
En voorzitter A. Haandrikman van
het Zeeuws Coördinatieorgaan voor
landschaps-, natuur- en milieubescher
ming: „Ik ben van mening dat in de
toekomst iedereen moet gaan betalen
voor nuttige zaken, zoals het onder
gronds leggen van zo'n leiding. Niet
alleen de boeren, maar iedere burger
zal moeten bijdragen voor de bescher
ming van landschap en milieu".
Als eerste bracht maandagmorgen
burgemeester mr. F. G. A. Huber van
Goes bezwaren tegen de door de
PZEM geplande hoogspanningsleiding
naar voren. Hij vertelde er een beetje
moeite mee te hebben dat de commis
sie elektriciteitswerken een advies
commissie van de minister van econo
mische zaken is. .Dat zou ondanks
de evenwichtige samenstelling van de
commissie kunnen betekenen dat
er wat al teveel belang aan economi
sche aspecten wordt gehecht. En dat
terwijl de laatste jaren het behoud
van het landschap en de natuur zo in,
de aandacht staan". De heer Huber'
vond dat het ministerie van ruimtelij-
ke ordening bij de discussie over
hoogspanningsleidingen eigenlijk ook!
betrokken hoort te worden. De voor
zitter van de commissie, prof. ir. K. J.
H. Stigter, vertelde dat de commissie
voor economische zaken is ingesteld,
omdat de energievoorziening onder
tegenwoordigers in.
f
Belemmeringen
Concreet toonde burgemeester Huber
zich bevreesd voor de planologische
belemmeringen, die de hoogspannings
leiding bij de verdere ontwikkelingj
van Goes met zich mee zal brengen.
„Er lopen al twee hoogspanningslei-
dingen door onze gemeente", aldus de
heer Huber. ..Nu zou er dan een ten
westen van de kern Goes, voor welk
gebied al uitbreidingsplannen bestaan,
bij moeten komen".
De heer Huber wees ook op de scha-,
de voor het landschap en daardoor j
voor het woonklimaat. „Een onder
grondse leiding lijkt mij zeker ge-
rechtvaardigd", aldus de burgemeester!
van Goes. „Het is een hele investe-
(Zie slot pagina 4 kolom 1) I
D',
Jimtlijn
je regering in van plan de
toegangsprijzen voor de
MS, rijksmusea met vijftig pr»
L£%.l cent te verbogen, een voor
nemen dat hier en daar al
101 het nodige verzet aaxüet-
ding heeft gegeven. Zo ver
klaarde het kamerlid Voogd van de
PvdA aan de NRC zelfs 'verbijsterd'
te zijn over deze verhoging. En hij
herinnerde er aan dat onder het ka
binet-Blesheuvel de prijzen al «ais
met honderd procent omhoog waren
gegaan, een besluit dat toen werd ge
baseerd op het 'profijtbeginsel'. De
heer Voogd vond het nu toch wei «sn
'ironische situatie' dat uitgerekend het
kabinet-Den Uyi, dat uitgaat van een
geheel andere filosofie, met een soort»
gelijk besluit is gekomen. Hel. PvdA-
kamerlid wil op korte termijn een ge
sprek tussen minister Van Doom
de vaste commissie van cultuur, re
creatie en maatschappelijk werk uit
de tweede kamer: hij wil kennelijk
proberen de verhoging tegen te hou
den.
Een kabinet met een andere filoso
fie: bij de linkse partijen huldigt
men namelijk het standpunt dat open
bare musea in principe vrij toeganke
lijk moeten zijn voor iedereen. Het
gaat immers om verzamelingen, die
uit de openbare middelen worden ge
financierd, om cultuurgoederen die ge
meenschappelijk bezit zijn: zij moeten
zonder betaling kunnen worden beke
ken, aldus deze opvatting. Inderdaad
een duidelijk ver
schil met het stand
punt dat destijds
in het kabinet-
Biesheuvel werd
gehuldigd ten aan
zien van bepaalde openbare voorzie
ningen Dat heeft dat kabinet oven-
gens wél geweten: alle moeilijkheden
rond de collegegelden om maar een
voorbeeld te noemen waren een
gevolg van het befaamde 'profijtbegin
sel' dat met name door dr. Drees jr.
in het kabinet was ingebracht. Het
woord kwam zelfs in de regeringsver
klaring van het kabinet voor en leek
toen op het eerste gehoor nogal
nieuw. Dat was het echter niet: Drees
had dit stokpaard al vele malen eer
der en bekwaam bereden.
Jaren geleden al bepleitte hij in een
uitvoerige studie over ae uitgaven
van de overheid om ook In, Nederland
over te gaan tot een duidelijke classi
ficatie van overheidsuitgaven in 'col
lectieve' en 'individuele' goederen. Tot
de eerste categorie behoren diensten
of goederen, die voor iedereen gelden
en niet 'verkocht' kunnen worden, het
gebruik is dan ook niet te koppelen
aan een (entree)prijs. Tot deze groep
behoren om twee uiteenlopende
voorbeelden te noemen van Drees zelf
een •.-uurtoren of de bestrijding van
een malaria-epidemie, zaken derhalve
die ten dienste staan van allen in een
bepaald gebied, ook voor diegenen die
niets voor deze activiteiten voelen.
Het gebruik van individuele goede
ren uit de overheidssfeer kan daaren
tegen worden beperkt tot hen. die er
een prijs voor willen betalen. Onder
deze categorie rekent Drees concer
ten. onderwijs, sport enz. Toen hij
minister werd zorgde hij er voor dat
dit profijtbeginsel tot de ideologie van
het kabinet-Biesheuvel ging behoren.
Strikt genomen gaat het echter bij
de verhoging van deze museum-
taneven helemaal niet om aanvaar
ding of afwijzing van het profijtbegin
sel dat is slechts een metbode van
'overheidsboekhouding" maar om
de vraag of musea tot de collectieve
aan wel tot de individuele goederen
moeten worden gerekend. Van het ka
binet-Den Uyl het kamerlid Voogd
heeft daar gelijk in mocht worden
verwacht dat het musea zou indelen
ln de collectieve sfeer. Het omgekeer
de blijkt nu het geval. Is dat nu zo
erg? Zondigt het kabinet in het
bijzonder minister Van Doom te
gen een onwrikbaar principe, waar
over niet mag worden gediscussieerd?
Och, het lijkt ons geen zaak waarover
al te dogmatisch moet worden gedaan
Daartoe zou pas aanleiding bestaan
als deze verhoging er toe zou leiden
dat grote groepen van Nederlanders
niet meer in staat zouden zijn de
rijksverzamelingen te bezoeken. Maar
zo erg is het in géén geval: een ieder
die dat wil, kan zonder veel bezwaar
een toegangskaartje betalen voor een
museum, het vergt geen offer. De en
treeprijs is een gerechtvaardigde bij
drage van de belangstellende bezoeker
tot de niet geringe bedragen die de
overheid ten koste legt aan het aan
kopen. bewaren en tentoonstellen van
kunstwerken. In deze inflatietijd is
een prijsverhoging zeker verantwoord.
De kwalificatie 'verbijsterd' van het
kamerlid Voogd overigens een be
minnelijk en vooral ook bekwaam
volksvertegenwoordiger lijkt ons
overdreven. Zo verbijsterend is deze
verhoging niet.
Griekenland wil
zo snel mogelijk
in de EEG
ATHENE (DPA) Minister-president
Konstantin Karamanlis van Grieken
land heeft maandag de voorzitter van
het Europese parlement, mr. C. Berk-
houwer. in de Griekse hoofdstad te
verstaan gegeven, dat Griekenland zo
spoedig mogelijk lid van de EEG zou
willen worden.
Karamanlis legde er de nadruk op.
dat Griekenland snel en zeker op weg
is naar het herstel van de democratie,
hoewel het tegelijkertijd met een ui
terst kritieke nationale situatie gecon
fronteerd is. Bij zijn pogingen zou
Griekenland morele, politieke en eco
nomische bijstand nodig hebben.
