PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
PZC
STRIJD GESTAAKT
OP CYPRUS
Geheim overleg
Soares-Frelimo
Onderzoek naar beweegbaar systeem
in open caissondam Oosterschelde
Itudtich ciltcii
ÏÏEPIP*
G ÓP CYPRU5
Sterke anti-Amerikaanse
stemming in Griekenland
ailcrieur
MINDER WARM,
UL ZONNIG
Meester Barend
ol doctorandus
Marinus?
217e jaargang - no. 192
Zaterdag 17 aug. 1974
E Otlfl TA UlOOaBUOG lilifOON *>11601 13IM
GRIEKENLAND WEIGER1
HERVATTING GESPREK IN GENÈVE
VERENIGDE NATIES (AFP, RTR, UPI) De woordvoerder van de Verenigde Naties heeft vrijdag
avond meegedeeld, dat het bestand op Cyprus, met uitzondering van sporadische incidenten, geëer-
De bekendmaking volgde nadat secretaris-generaal Waldheim omstreeks 21.00 uur onze tijd een
telegram had ontvangen van de commandant van de VN-macht op Cyprus.
Het bestand door Turkije aangeboden ging in om vijf uur gisteravond nadat het door president
Glafkos Clerides van Cyprus was aanvaard.
De Grieks-Cyprische leider maakte bekend dat hij met het bestandsvoorstel akkoord ging, terwijl
de Turkse strijdkrachten de Grieks-Cyprische nationale garde onder de voet liepen en een groot
gedeelte van het eiland onder Turkse controle hadden gebracht.
Premier Konstantin Karamanlis van Griekenland heeft afwijzend gereageerd op een voorstel van
Turkije de besprekingen over Cyprus maandag in Genève te hervatten.
Premier Ecevit van Turkije had de Britse minister van buitenlandse zaken, James Callaghan, ge
vraagd deel te nemen aan het overleg tussen de garantiemogendheden, Griekenland, Turkije en Enge-
jjet zou naïef zijn te geloven dat
Griekenland bereid is aan deze bespre
kingen mee te werken en te onderhan
delen onder de druk van een voldon
gen feit," zo liet premier Karamanlis
In een vrijdagavond in Athene uitgege
ven verklaring weten.
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Henry Kissinger, heeft
vrijdag gezegd dat hij bereid is naar
Cyprus te gaan als de bij het conflict
betrokken partijen daarom zouden
vragen.
Tegenover journalisten verklaarde
Kissinger dat hij veel liever zijn be
middelingspogingen in Washington
zou doen. Griekenland heeft echter
een uitnodiging van president Ford
I (Van onze weerkundige medewer
ker)
Achter een zwak frontje dat
via ons land naar het oosten
trekt met tijdelijk wat bewolking
en een klein buienkansje bereikt
ons drogere lucht waarin het
vandaag en zondag iets minder
ivarm zal zijn in liet binnenland.
Daarbij zal de zon wel aanwezig
rijn. zodat het weekeinde een zo
mers karakter houdt waarbij zich
geleidelijk van de oceaan via de
Britse eilanden een nieuw hoge-
drukgebied komt aandienen. Dit
maakt ook voor begin volgende
week de vooruitzichten gun
stig.
In Limburg werd vrijdagmid
dag rond 30 graden gemeten, op
de Wadden en vlak langs de kust
20 tot 22 graden. In Duitsland
kwam Frankfort en Freiburg op
35 graden, in Zuid-Frankrijk werd
39 graden bereikt. In de Alpenlan
den is het ook warm met maxi
ma boven de 30 graden, zoals
ook in Italië. Verleden jaar was
het rond dit weekeinde van mid-
augustus ook zeer warm met
16 augustus 32 graden in
Maastricht. Ook langs het strand
al het weekeinde dit keer zo
mers zijn.
Belasting
DE ZLM kan niet akkoord gaan
met de maatregelen die de rege
ring tot nog toe voor de land
bouw in het vooruitzicht heeft
gesteld; aan de ZLM-leden wordt
geadviseerd de betaling van de
voorlopige aanslagen inkomsten
belasting 1974 onmiddellijk op te
(Pag. 2).
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2,4,5,6,7 en 9.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 11.
Sport op pagina 21.
Radio en t.v. op pagina 23.
Financieel nieuws op pagina
25, en in de
zaterdagkrant
m 15:
pa 17. 16:
Laboratoriumspel met
Oosterscheldecaisson in
'De Voorst'.
Op 30 augustus begint in
Noordwijlcerhout het
tweede landelijk Pasto
raal overleg van de rk-
kerkprovincie in Neder
land: Stemmen uit de
Kerken.
Bekroonde schrijver-illu
strator Wim Holman:
'Kinderboeken moeten
Been zoethoudertjes zijn';
Een dagje schieten bij
het jubilerende 'Concor
dia' in 's-Heerenhoek.
om premier Karamanlis naar de Vere
nigde Staten te zenden van de hand
gewezen en eerder al had minister
van buitenlandse zaken van Grieken
land, George Mavros een dergelijk
De president van Cyprus, Glafkos Cle
rides, die tijdens het hoogtepunt van
de strijd om Nicosia met leden van
zijn regering de hoofdstad had verla
ten. is later op de avond in Nicosia
teruggekeerd. Hij was naar Limassol
gegaan om te praten met vluchtelin
gen uit de door de Turken
gebieden.
Het toegeven van Clerides, die de dag
tevoren nog had opgeroepen de strijd
tegen de Turkse invallers tot. het
einde toe vol te houden, volgde na
een dag van zware bombardementen
op de hoofdstad Nicosia.
Intussen hadden de Turken nieuwe
successen behaald na hun verovering
van de haves tad Famagusta. Zij
stootten vrijdag door naar het westen
en voltooiden de zogenoemde 'Attila
lijn', die het noorden van Cyprus van
de rest van het eiland afsluit en dat
bestemd is om voortaan een zuiver
Turks-Cyprisch deel te worden. De
laatste stad die werd veroverd was
Lefka.
geven aan de resolutie van de Veilig
heidsraad en de Grieks-Cyprische
strijdkrachten opdracht had gegeven
het vuren te staken.
De ambassades van Frankrijk en Ita
lië, alsmede de kantoren van de Brit
se hoge commissaris in Nicosia zijn
vrijdag in verband met de zware
beschietingen en bombardementen
ontruimd.
Vluchtelingen
Duizenden vluchtelingen stroomden
vrijdag naar de bij Famagusta gele
gen Britse soevereine basis in Dhekeli-
a. Volgens een functionaris van het
Rode Kruis bevinden zich momenteel
bijna 30.000 vluchtelingen in de basis,
nagenoeg de helft van de bevolking
van Famagusta. De Britten verschaf
fen hun voedsel en medische hulp en
de Gurkhas, de Britse elitetroepen,
zorgen voor hun veiligheid.
In Nicosia is tot aan het bestand nog
zwaar gevochten. De Turken probeer
den kennelijk het vliegveld in handen
te krijgen voordat het bestand van
kracht zou worden. De luchthaven zelf
wordt beschermd door Britse en Ca
nadese VN-troepen, die over pantser
wagens, tanks, zware mortieren en
verscheidene moderne vuurwapens be-
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
ENSCHEDE Aangelokt door de
zomerse warmte typte Truus de
Graaf vrijdagmiddag in de Ensche-
iese buitenlucht voor het ITC-ge-
bouw een brief aan Gerald ter
Horst, sinds kort perschef van de
Amerikaanse president Ford. Ge
rald ter Horst wordt uitgenodigd
naar Enschede te komen, waar zijn
vader werd geboren en vanwaar
hij naar de States emigreerde.
Het gemeentebestuur heeft bij de
uitnodiging een aansteker met het
stadswapen naar de perschef ge
stuurd.
k STÓP DE OOR
In Amsterdam en Rotterdam zijn
gisteren demonstraties gehouden
tegen de oorlog op Cyprus. Aan
die in de hoofdstad, georganiseerd
door PvdA, PPR. PSP, ARP. KVP
?n CPN deden 750 mensen mee,
die in de Maasstad was georgani
seerd door de afdeling Rijnmond
van PvdA. PPR. PSP en CPN. Op
de foto: de demonstranten in Am
sterdam.
PAPANDREOE MET GEJUICH INGEHAALD
HERAKLION (AFP, RTR) De Amerikaanse basis op Kreta is vrijdag onder uitgebreide politie
bewaking gesteld nadat de bevolking van dit gebied had gedreigd de basis in brand te zullen steken.
Verscheidene duizenden mensen verzamelden zich in de loop van de avond in het centrum van He-
raklion voor een anti-Amerikaanse betoging. De betogers riepen dat de Amerikanen uit Griekenland
moesten verdwijnen. De politie belette dat zij met autobussen op weg gingen naar de vijftien ki
lometer van de stad gelegen Amerikaanse basis.
IN DAR-ES-SALAAM
DAR-ES-SALAAM (RTR)
De Portugese minister van bui
tenlandse zaken, Mario Soares,
is vrijdag in Dar-es-Salaam, de
hoofdstad van Tanzania, bespre
kingen met de Frelimo-leiders
begonnen over onafhankelijk
heid voor Mozambique. Dit is in
diplomatieke kringen vernomen.
Van de zijde van het Frelimo. het be
vrijdingsfront voor Mozambique, ne
men aan het overleg deel de vice-pre
sident Marcellino dos Santos en de
vertegenwoordiger van de organisatie
in Tanzania, Joachim Cassano, die be
schouwd wordt als de derde man in
de hiërarchie van het Frelimo.
Minister Soares kwam donderdag on
aangekondigd aan in Dar-es-Salaam. I
Naar verluidt heeft hij zich onder een
aangenomen naam in een hotel laten
inschrijven.
Het ministerie van buitenlandse zaken
van Tanzania en het bureau van het
Frelimo in Dar-es-Salaam wilden zijn
aankomst niet bevestigen. Volgens di
plomatieke kringen zal de leider van
de onafhankelijkheidsbeweging. Sa-
mor Machel, later aan de besprekingen
deelnemen.
Het officiële overleg begon in juni te
Loesaka, de hoofdstad van Zambia.
Toen stelde het Frelimo drie eisen:
Portugal moet openlijk en onherroepe
lijk het recht van het Mozambiquaan-
se volk op onafhankelijkheid erken
nen, het moet de macht overdragen
aan het Mozambiquaanse volk en
moet Frelimo erkennen als de enige
v/ettige vertegenwoordiger van dat
volk.
Angola
De volksbeweging voor de bevrijding
van Angola (MPLA) heeft tijdens een
congres in Loesaka het zaterdag jJ. ge
publiceerde Portugese plan voor een
voorlopige coalitieregering van Angola
afgewezen, zo meldt de Zambia Daily
Mail, die eigendom is van de regering.
Het Portugese plan voorzag in een pro
cedure waarbij binnen twee of drie
jaar een representatieve regering voor
Angola tot stand zou komen.
In een resolutie, die eenstemmig werd
aangenomen, bestempelde MPLA het
Portugese plan als een 'kolonialistische
manoeuvre', de bevrijdingsstrijd zal
tot het bittere eind worden voortgezet.
De verzetsbeweging Nationaal Front
voor de Bevrijding van Angola (FNLA)
had zich al eerder tegen het plan uit
gesproken, met name op het punt van
de vertegenwoordiging van etnische
groeperingen.
Landbouwer gedood
bij schoonmaken
van revolver
ALMELO (ANP) Een 48-jarige
landbouwer uit Den Ham (O) is door
een schot uit zijn revolver om het'
leven gekomen. Hij heeft zich. volgens
de politie, bij het schoonmaken van
dit wapen in de borst geschoten.
Intussen verzamelden talrijke dorpe
lingen en boeren, die in de buurt van
de basis wonen, zich en dreigde met
een aanval op het militaire steunpunt
van de Amerikanen. Slechts een bij
zonder grote politiemacht wist te be
letten dat zij het grondgebied van de
basis betraden om hun plannen uit te
voeren.
De Amerikaanse militaire presenti
Griekenland, momenteel een delicate
aangelegenheid tussen deze twee lan
den, wordt gevormd door meer dan
vierduizend man en bijna 6.500 gezins
leden van de bemanning van schepen
van de in de Middellandse Zee gestati
oneerde zesde vloot Zes torpedoja
gers van deze vloot hebben hun basis
in de marinebasis van Athene,
marine en de luchtmacht van de Ame
rikanen beschikken in Griekenland
over verbindingscentra en Amerikanen
die bij de NAVO-strijdraacht zijn inge
deeld zijn op het Griekse vasteland en
Kreta gestationeerd. Op Kreta contro
leren Amerikaanse militairen een
voorraad atoomkoppen voor eventueei
gebruik door de Griekse en andere
NAVO-strijakrachten. NAVOeenheden
met Amerikanen zijn gelegerd in
Suda-öaai van Kreta en op het vaste
land in Micre, Nea Ancmales. Araxes
en Tanagra. De regering heeft inmid
dels duidelijk gemaakt dat een spoe
dig bezoek aan Athene van NAVO-
secretaris-generaal Luns niet op prijs
gesteld werd.
Papandreoe
Het besluit van premier Karamanlis
tot terugtrekking van de Griekse troe
pen uit de NAVO ontneemt inmiddels
een belangrijk punt aan het politieke
program van Andreas Papandreoe. de
leider van ae Panhellenistische Bevrij
dingsbeweging (pak).
Een uitzinnig juichende menigte van
naar schatting 100.000 mensen heeft
Papandreoe vrijdagavond in Athene
verwelkomd. De reusachtige betoging
op het vliegveld Ellenikon, waar Pa
pandreoe vanuit Rome aankwam,
stond geheel in het teken van het
Griekse anti-Amerikanisme.
Vele spandoeken gericht tegen de VS,
de NAVO en de CIA werden meege
dragen. De menigte scandeerde uit
wel 50 000 kelen "Yero seko, na ton
dies' ('Sta op ouwe, en aanschouw je
(Zie slot paginr 3 kolom 4)
WATERLOOPKUNDIG LABORATORIUM 'DE VOORST'
TWEEDE
KERING
VOOR NOOD
(Van een onzer redacteuren)
VOLLENHOVE (NOP) Stu
dies in het waterloopkundig la
boratorium 'De Voorst' in de
Noordoostpolder zullen moeten
uitwijzen of het mogelijk is in de
open caissondam voor de Ooster
schelde een oplossing waar
voor het kabinet-Den Uyl in be
ginsel heeft gekozen een be-
(2e) stormvloedke
ring te bouwen, die in noodge
vallen kan worden neergelaten.
„Zo'n tweede rooster zou een ex
tra weerstand kunnen zijn en de
bouw van een aparte storm
vloedkering later overbodig ma
ken", aldus ir. J. J. Vinjé, hoofd
van het laboratorium.
Hoewel men in 'De Voorst' erkent dat
het hier gaat om een extra moeilijke
opgave bovenop de vele problemen
die de open caissondam toch al aan
de waterbouwkundigen stelt, worden
de kansen op een positief resultaat
uit de laboratoriumproeven beslist
hoog aangeslagen.
Ir. Vinjé liet ons overigens weten dat
het een groot verschil itmaakt of de
caissons
de afsluiting van de
Oosterschelde met behoud van getij-
beweging als een tijdelijke dan wel
als een definitieve oplossing moeten
worden beschouwd. Bij het, ontwerp
van de caisson, de drempel waarop
deze komt te staan en de bodembe
schermingsconstructie die daarvoor
nodig is moet volgens hem van mest
af rekening worden gehouden met de
uiteindelijke bestemming. Minister
Westerterp van verkeer en waterstaat
heeft medio juli aan de tweede kamer
geschreven dat het kabinet 'over de
mogelijke aanleg van een stormvloed
kering (kosten geschat op ongeveer
2 miljard) eerst later zal besluiten,
'eventueel nadat met ae caissondam
feitelijke ervaring zal zijn
Het wordt steeds duidelijker dat be
slissingen over een mogelijk definitief
karakter van de caissondam in de
Oosterschelde zo vroeg mogelijk zul
len moeten worden genomen met het
oog op speciale voorzieningen, die
daarvoor nodig zijn.
Bij de studies naar en de proeven
met een beweegbare extra storm
vloedkering in de open caissons wordt
uitgegaan van stalen kleppen die in
normale omstandigheden omhoog
klapt bovenin de caissons hangen. De
caissons zouden daartoe moeten wor
den verdeeld in vakken of segmenten
van 10 meter lengte, elk 'beschermd'
door één klep. Er wordt rekening
gehouden dat een dergelijk
systeem centraal of in groepen
moeten worden bediend.
Een beweegbare extra stormvloedke
ring in de open caissons zou als
voordeel kunnen hebben dat de vaste
weerstandsroosters in de vorm van
schotbalken (voorlopig ontwerp van
Dijksbouw) wat wijdmaziger zouden
kunnen worden opgezet, waardoor een
zou kunnen worden
ten.
Een ander voordeel is dat de storm
vloedreductie onder alle omstandighe
den is gewaarborgd, ook in een periode
die eventueel zou liggen tussen een
open caissondam en definitieve storm
vloedkering. Nadeel van een dergelij
ke 'extra voorziening' aan de open
caissons is dat het systeem kwets
baarder wordt. Dat geldt voor de
totale constructie, het geldt ook ai;
het gaat om een garantie da: het
bewegingsmechanisme onder alle om
standigheden 'werkt*.
De proeven en onderzoekingen naar
deze oplossing verkeren op het ogen
blik nog slechts in een beginstadium.
(Voor een reportage over de
Oosterschelde-activiteiten in het
waterloopkundig laboratorium
De Voorst' zie pagina 15).
fjantlijn
Eind volgende maand »sd
het kabnx* de voordracht
gereed hebben voor «en
aantal belangrijke benoemln-
gen. zo heef», deze week da
minister-president laten we
re-n. En hij specificeerde dat
het daarbij ging om het burgcrm*-»-
terschap van Rotterdam en de oom-
mLssartsfunctie in Zeeland. In Rotter
dam rekent men er op dat André van
der Louw er burgemeester wordt, voor
de commissarisplaats in Zeeland zijn
de twee voornaamste kandidaten mr.
Barend Biesheuvel en drs. Marinus C.
Verburg. Biesheuvel is de man van de
confessionele partijen. Inclusief de
S GP- terwijl de VVD het met deze
keus eens zou zijn ondanks een «gen
kandidaat. Verburg 1* naar voren ge
schoven door de PvdA. hij t*. eerste-
kamerlid voor deze partij en heeft in
Den Haag en uiteraard vooral in
Zeeland een uitstekende reputatie.
Om deze twee gaat hel derhalve.
Bij een dergelijke benoeming is on
vermijdelijk dat allerlei politieke
overwegingen een even belang
rijke rol spelen als beschouwingen
van persoonlijke aard. De benoeming
in Zeeland kan bijvoorbeeld niet wor
den losgezien van de vervulling van
een aantal andere posten in Neder
land. Om een voorbeeld te noemen:
de VVD-er Vonhoff is tot burgemees
ter in Utrecht benoemd en dat heeft
geleld tot een extra-claim van de AR
op de commissarispo'-t in Zeeland:
Aantjes heeft daarvan tn het openbaar
melding gemaakt. Zijn betoog kwam
er op neer dat de
AR op dit ogenblik
geen enkele burge
meesterspost in een
grote gemeente be
zit, zodat het nu
niet aangaat aan de AR ook nog de
commissarispost Zeeland te ontnemen.
Een dergelijk betoog heeft inderdaad
alleen met de nationale politiek te
maken en gaat voorbij aan een over
weging van provinciale aard. namelijk
dat de AR maar vier statenzetels meer
heeft. Landelijk is voorts in het go-
ding dat ook in Drente een commissa
ris moet worden benoemd, maar daar
over is iedereen het eens dat een
PvdA-benoeming vanzelfsprekend is:
mevrouw mr. Schil thuis is de voor
naamste kandidaat. Voor Rotterdam
komt de PvdA eveneens in aanmer
king. zodat zowel de vacature in Dren
te als die in Rotterdam de positie voor
de PvdA-kandidaat in Zeeland moeilij
ker maken.
Aanvankelijk bestond er enige twij
fel over de vraag of Biesheuvel
we! voor Zeeland beschikbaar
was. Hij had niet gesolliciteerd, al
ging het gerucht zowel in Den Haag
als in Zeeland dat hij wel beschikbaar
zou zijn. Van de kant van ae CDA-
fractie in de Zeeuwse staten is rech*
streeks bij Biesheuvel geïnformeerd en
daarbij bleek dat hij een eventuele
benoeming inderdaad zou aanvaarden.
De CDA-statenfractie heeft dat aan de
minister meegedeeld en vanaf dat mo
ment speelde de kandidatuur van de
oud-premier in het benoemingsspel
mee. Het is duidelijk dat Biesheuvel
over goede papieren beschikt; hij heeft
een lange ervaring als parlementariër,
als minister en minister-president. Een
niet onbelangrijke nevenoverweging is
voorts dat menigeen in politiek - Den
Haag Biesheuvel liever in Zeeland als
commissaris ziet dan als ambteloos
(en afwachtend» burger in de buurt
van het regeringscentrum. Die laatste
gevoelens worden gewoonlijk niet luid
uitgesproken, maar ze zijn wel een
feit. Biesheuvel is nu eenmaal de per
sonificatie van een bepaald denken in
de AR-partij en heeft als zodanig nog
een grote aanhang. Daarom zouden
voorstanders in de AR van het kabinet-
Den Uyl net liefst maar Biesheuvel
naar ae Middelburgse abdij zien ver
huizen. De kans dat hij van daaruit
naar de landspohtiek zal terugkeren
is gering: zodra hij commissaris der
koningin zou zijn. zou zijn rol als lan
delijke politicus zijn uitgespeeld. Der
gelijke geluiden worden niet alleen bij
de AR gehoord: ook in de PvdA wor
den dergelijke betogen
\X7e hebben begrepen dat er in Haag-
V se kring thans duidelijk de nei
ging bestaat om de kansen van
Biesheuvel aanzienlijk hoger te taxe
ren dan die van Verburg. Daarbij is
overigens niet in 'net geding dat de
laatste niet geschikt zou zijn voor de
commissarisposi: daarover wordt niet
getwijfeld. Als de PvdA deze benoe
ming zou krijgen, zou het zonder twij
fel Verburg worden. Het gaat echter
om andere factoren: gezien de totali
teit van een reeks actuele benoemin
gen vindt men in de Haagse politiek
dat de coalitiepartner AR deze com
missariszetel wel mag claimen, voorts
kent men Biesheuvel als een bekwaam
man. bovendien is hij de kandidaat
van de Zeeuwse confessionelen en ten
slotte is het wel rustig hem ir. Middel
burg te weten. Wanneer men het oor
te luisteren legt in kringen van het
Zeeuwse CDA. dan blijkt zelfs dat
men er daar vast op rekent dat Bies
heuvel de nieuwe commissaris van
Zeeland wordt.
Et is één element dat echter in staat
is deze stellingen te doen wijzi
gen. Dat is de eventuele invloed
van de PvdA-Zeeland op een aantal or
ganen van deze partij, zoals de kamer
fractie. het landelijk bestuur enz. Als
daar een lobby zou optreden, die zich
geheel en al voor Verburg inzet en
met name de minister-president en de
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
