PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
CYPRUS-OVERLEG
IN IMPASSE
Onrust op St. Maarten
Verkeer op Zeelandbrug na inzinking
in juni en juli nu weer hersteld
KNLC kiest voor
hardere lijn
Prijsindexcijfer
0,4 procent omhoog
Stijging tot nu toe 5,7 procent
Shag, pijp- en
pruimtabak in
september duurder
ZOMER
BREEKT DOOR
Hel eerste
amendement
De kraan
Pagina 2
is ppen
Jl7e jaargang - no. 189
Woensdag 14 aug. 1974
BRITSE EN VN-TROEPEN IN
STAAT VAN PARAATHEID
(Van onze speciale verslaggever)
GENÈVE De crisis rond het eiland Cyprus heeft zich de laatste 24 uur scherp toegespitst. Britse
én V.N.-troepen zijn in staat van paraatheid gebracht en de 450 Britse commando's die eind vorige
week naar Engeland kwamen voor een verlof, worden vanochtend teruggevlogen naar Cyprus. Tur
kije heeft in Genève een directe uitspraak geëist over het Turkse plan voor een geografische verde
ling van het eiland.
De adempauze waarom vier van de vijf onderhandelaars bij het beraad over de staatkundige toe
komst van Cyprus hadden gevraagd, was rond middernacht nog steeds niet toegekend. Ankara, dat
rich de hele dinsdag tegen een onderbreking van de tweede onderhandelingsronde had verzet, bleef
ook in de eerste plenaire zitting sinds zaterdag dwars liggen. Het bleef vasthouden aan zijn eis
onmiddellijke resultaten te willen zien. De Turkse minister van buitenlandse zaken Gunes had dit
maandagavond gesteld in een ultimatum, dat dinsdagmorgen nog eens door premier Ecevit werd
De voorlopige president van
Cyprus nam op de zesde dag
ran het moeizame Cyprus-over-
leg het Britse voorstel tot on
derbreking over met de motive
ring dat de partijen de gelegen
heid moesten hebben het Turkse
■kantonnale plan' voor Cyprus
te bestuderen. Bovendien zou
den de betrokken regeringen uit
voerig geraadpleegd kunnen
worden.
Clerides vroeg om een onderbreking
van 48 uur, maar zou bereid zijn hier
36 uur van te maken en desnoods 24
uur. Niet alleen de Griek Mavros en
de Brit Callaghan ondersteunden zijn
voorstel, maar ook de Turks-Cyprische
leider Denktash, aldus een Engelse
woordvoerder.
Om negen uur dinsdagavond werd de
ruim twee uur durende plenaire zitting
verdaagd om de ministers en hun de
legatie in de gelegenheid te stellen in
NA GEBEURTENISSEN
IN LANDBOUWWERELD
OTRECHT (ANP) Het Koninklijk Nederlands Landbouwco-
mité KNLC dient in de toekomst een hardere lijn te volgen.
Tot deze conclusie is het hoofdbestuur van het KNLC in een dins
dag te Utrecht gehouden vergadering gekomen op grond van de
gebeurtenissen in de landboutvwereld in de laatste weken, incl. de
zaterdag jl in Utrecht gehouden protestbijeenkomst van de drie
centrale landbouworganisaties.
Het communiqué dat het KNLC na afloop van -zijn hoofdbestuursvergadering
uitgaf, luidt als volgt: „Het hoofdbestuur van het Koninklijk Nederlands Land-
bouwcomité heeft de gebeurtenissen in de landbouwwereld sinds zijn verga
dering van twee weken geleden besproken. In de daarop volgende dagen is uit
vele spontane acties en ook tijdens de demonstratieve bijeenkomst in Utrecht
de ontevredenheid van boeren en tuinders duidelijk gebleken. De protestverga
dering te Utrecht was van grote betekenis.
De regering, de volksvertegenwoordiging en het hele Nederlandse volk werden
doordrongen van de ernst van de situatie en van de noodzaak van maatregelen
op korte termijn.
Het hoofdbestuur is van oordeel dat de gebeurtenissen van de laatste weken
hebben geleerd, dat het KNLC in de toekomst een hardere lijn dient te volgen".
Het bestuur van de Katholieke Nederlandse Boeren- en Tnindersbond heeft
dinsdagavond vergaderd ter bespreking van de actuele situatie in de land- en
tuinbouw. Bij deze gelegenheid heeft het bestuur zijn onverminderd vertrou
wen in de voorzitter, de heer Mertens, uitgesproken.
,De verantwoordelijke bestuurders van de standsorganisaties zijn zelf voor
een groot deel verantwoordelijk voor de enorme kritiek die er vanuit de ach
terban op hen is geuit". Dit zei drs. L. E. Zijlstra, voorzitter van de Nederland
se Christelijke Boeren- en Tuindersbond op een bijeenkomst van die organi
satie dinsdagavond in Steenwijk. „Wij hebben in het verleden te veel ge
wezen op de dir.gen die we niet bereikt hebben inplaats van de resultaten die
door overleg zijn behaald naar voren te bréngen. De achterban krijgt dan de
indruk dat er nooit iets bereikt wordt. Voor die houding krijgen we nu de re
uring gepresenteerd. We zullen dan ook'moeten peilen of wij als verantwoor
delijke bestuurders nog wel voldoende gesteund worden door onze leden, aldus
<ps. Zijlstra. „Maar ik laat mij niet wegstemmen door „boe-geroep" in een sta-
olra en de reacties die ik uit brede kring na zaterdag gekregen heb, geven mij
voldoende moed om op dit moment door te gaan".
hun hotel te gaan eten. Op dat mo
ment hield Gunes nog altijd voet bij
stuk. Hij toonde zich slechts bereid aan
de conferentie te blijven deelnemen,
als de Turkse eis Cyprus in autonome
Turkse en Griekse districten op te de
len staande de vergadering werd aan
vaard.
Of het om een werkelijke tijdbom
ging, of slechts om een poging de Griek
se onderhandelaars voor het blok te
zetten, was op dat moment nog niet
bekend.
Overal m de wereld werd echter
rekening "gehouden met het uitbreken
van nieuwe vijandelijkheden, getuige
het wapengekletter, zowel in Athene
als in Ankara, de alarmtoestand op Cy
prus en de ononderbroken stroom van
diplomatieke interventies van de kant
van Washington.
Volgens waarnemers kan noch de
Griekse regering noch president Cleri
des een kantonnale staatkundige struc
tuur van Cyprus aanvaarden, zonder
op het thuisfront blijvend gezichtsver
lies te lijden. Ankara is weliswaar te
ruggekomen van zijn eis Cyprus in
een Griekse en een Turkse zone te ver
delen, maar de zes autonome distric
ten die het thans voorstaat, met de
streek rond Kyrenia als hoofdgebied,
zou toch een eerste stap betekenen op
Zie slot pagina 3 kolom 4)
DACCA. BANGLADESH Beeld
van het centrum van Dacca van
het afgelopen weekeinde. Mensen
aan de knlen en fietstaxi's
tot aan de assen in het water.
Praktisch het gehele land is ge
teisterd door de ergste overstro
mingen sinds 20 jaarzeker 2000
mensen hebben het leven verloren
2 nog steeds komen er meldingen
van nieuwe choléra-haar den. Dins-
i begon het water te zakken
?n men hoopt daarom binnenkort
I een inzicht te krijgen in de ware
I grootte van de ramp. die nu al
I voor miljarden schade heeft aan-
gericht.
DEN HAAG (ANP)
indexcijfer van de
- Het prijs-
gezinscon-
BESTUURSKANTOOR AFGEBRAND
PHILIPSBURG, SINT-MAAR
TEN (ANP) Op het boven
windse eiland Sint-Maarten
heerst grote onrust. Maandag
nacht zijn vijfentwintig man
extra politiepersoneel naar het
eiland overgevlogen. Er zijn sta
kingen uitgebroken en maandag
avond brandde het bestuurskan-
toor en de ambtswoning van de
gezaghebber tot de grond toe af.
Men vermoedt dat de brand is
aangestoken.
In verband met de gespannen toe
stand heeft de Antilliaanse premier
Juancho Evertsz zijn reis naar Santo
Domingo uitgesteld. Hij zou daar na
mens het koninkrijk de inauguratie
van president Balaguer bijwonen.
Samen met de politieversterking is
ook de Antilliaanse minister van ver
keer Ernest Voges, die zelf van de
bovenwinden afkomstig is, naar Sint-
Maarten vertrokken. De Antilliaanse
minister van justitie Watty Vos, die
op Aruba verbleef, is met spoed naar
Willemstad teruggekeerd.
Het was maandag overdag al onmsti;
DEN HAAG (ANP) De prijzen van
shag-, pijp- en pruimtabak gaan in
september met 15 cent per pakje van
50 gram omhoog. Het ministerie van
economische zaken heeft de Vereni
ging Nederlandse Kerftabakindustrie
toegestaan deze prijsverhoging door
te voeren.
De industrie zal met ingang van 9
september beginnen met de aflevering
tegen de verhoogde prijzen. Oorzaak
van de prijsverhoging is onder meer
het stijgen van de wereldprijs van
tabak.
op Sint-Maarten nadat er zondag een
staking was uitgebroken bij het Ja
panse visbedrijf 'Curacao Pionering
Company'. Dertien havenarbeiders
weigerden een schip te lossen, totdat
men onderhandelingen met de vak
bond UFA zou beginnen over be'
lonen. Maandag werden de dertien op
staande voet ontslagen, wat tot gevolg
had dat de vakbond alles op i"
wilde zetten om het lossen van het
schip te verhinderen. De politie sloot
echter de weg naar de pier af, zo'
de UFA niet bij het betrokken sc
kon komen.
Maandaavond om half tien werd
brand gemeld in het bestuursgebouw
annex ambtswoning in de Voorstraat
van Sint-Maarten. In dit gebouw
woont op de bovenverdieping de ge
zaghebber van de bovenwinden R. O.
van Delden en was een deel van zijn
kantoor gevestigd. Op de benedenver
dieping waren de kantoren van de
gedeputeerden (wethouders) Sam Ha
zel en Joe Richardson en ook van
statenlid Claude Wathey. Verder
(Zie slot pagina 3 kolom 6)
sumptie is van medio juni tot
medio juli opgelopen van 141,3
tot 141,8, hetgeen neerkomt op
een stijging van 0,4 procent. De
totale stijging van het prijsin
dexcijfer sinds het begin van dit
jaar bedraagt 5,7 procent. Het
ministerie van economische za
ken heeft dit dinsdagavond
meegedeeld.
Het prijsindexcijfer van de gezinscon
sumptie wordt maandelijks vastge
steld door het Centraal Bureau voor
de Statistiek op basis 1969- 100.
Van de goederen en diensten waar
voor het CBS geregeld prijsgegevens
verzamelt gaf in juli 50 procent een
stijging te zien met een invloed op
het totaalindexcijfer van 1,1 procent.
Stijging deed zich onder meer voor
bij brood, verse groenten en vers
fruit, suiker, dranken, bloemen en
planten, huishoudelijke artikelen, elek
tridteit en dagbladen, honoraria van
artsen en specialisten, kraamverple-
ging alsmede ziekenbuistarieven. Voor
28 procent van de goederen en dien
sten traden prijsdalingen op met een
invloed op het totaal indexcijfer van
0,7 procent, terwijl voor de resteren
de 22 procent de situatie ongewijzigd
bleef. De waargenomen dalingen wa
ren voornamelijk het gevolg -.-an uit
verkopen van kleding en schoeisel
Ook werd een daling geregistreerd
voor eieren.
De trendmatige prijsontwikkeling ver
toont de laatste maanden een geleide
lijke stijging van rond 0.1 procent,
aldus het ministerie van economische
zaken.
Het ministerie merkt nog op dat in
de prijsindexcijfers van april 1974 af]
een correctie aangebracht moest wor
den in verband met de post genees
middelen. De herziene indexcijfers
voor de maanden april tot en met
juni zijn hierdoor als volgt: april
140.2 (140,3), mei 140,8 (140,9) en juni
141.3 (141,4).
Een verheugend bericht, de zo
mer breekt door. In de komende
dagen zijn In het hele land hoge
re temperaturen te verwachten
dan tot dusver in deze zeer koele
zomer gemeten. In de Bilt was
tot vandaag 25.5 graden op 14
juni gemeten, de hoogste waarde.
In de laatste 125 jaar is het in de
Bilt nimmer zo lang zo koel
gebleven. De stroming zowel in
de hogere luchtlagen als ook aan
de grond, heeft zich gunstig ge
wijzigd en is meer zuidelijk ge
worden.
De warme lucht uit Frankrijk,
waar gistermiddag 28 tot 34 gra
den werd gemeten, stroomt nu in
de richting van ons land. In het
zuiden vandaag al 26 tot 28 gra
den, elders 22 tot 26 graden. Het
is mogelijk dat het kwik donder
dag of vrijdag, voordat het tot
enkele verspreide onweersbuien
komt, tot bij de 30 graden stijgt.
Een soortgelijke situatie deed
zien in 1898 voor, toen de romer
met bijzonder koel weer tot 12
augustus op zich liet wachten.
Eerst toen werd het in augustus
en ook in september met enkele
warmtegol ven waarbij meer dan
30 graden, zeer warm. Tegen een
herhaling van dit fenomeen zul-
zajn.
Premier Den Uyl heeft geen behoefte
aan ren ambtswoning bij het Catshuis
m net park Sorgvliet te Den Haag.
Hij heeft dit dinsdagavond laten blij-
Jen °P zijn wekelijkse persconferentie.
Eerste veto Ford
WASHINGTON (AFP) President
tord tan de Verenigde Staten lieeft
zijn eerste veto uitgesproken.
nctrof een wet die voorzag in
Tcrhoglng van de salarissen van de
federale officieren van justitie.
Ford verklaarde zijn veto te hebben
Wigesproken omdat hij de maatregel
ongepast en discriminerend' achtte.
Nieuws uit Zeeland op de
Pagina's 2, 4, 5, 6 en 7.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3,
7 en 9.
Sport op pagina 11.
Radio en t.v. op pagina 12.
financieel nieuws op pagina
13.
In juli 15.500 auto's minder
Jn de rede van president
VLLft/ Gereid Ford dinsdag
rfl ii'l VOOT het congres - was
wn pav-age opgenomen over
h" j de Amerikaanse grondwet:
,jk geloof ln het eerste amen
dement", zet de president, .jen in dm
absolute noodzakelijkheid van een
vrije pers". Deze passage vormt een
belangrijke bijdrage op het hoogste
niveau tot een discussie die al sinds
vele maanden de politieke en journa
listieke gemoederen ln de Verenigde
Staten bezighoudt: de gevolgen van de
Watergate affaire voor de vrijheid van
drukpers. In de pen ode waarin deae
naargeestige zaak steeds verder naar
bulten kwam. werd de pen meer dan
alleen rapporteur van feiten Regering
en congres begonnen namelijk een
aantal kranten vooral de Washing
ton Post en de Ne-*- Vork Times
als partij in het conflict te beschou
wen. Er werd op deze kranten ge
sneerd, men betichtte hen van een on
verantwoordelijke houding en zowel
bij republikeinen als bij democraten
werd betoogd dat het niet langer moer
zo kon.
Nu de Watergate-zaak voor een be
langrijk deel is afgewikkeld en er
een nieuwe president is opgetre
den. komt zonder enig»- twijfel in po
litieke kringen van Washington de
vraag aan de orde: kan het zo door
gaan met de onbeperkte drukpersvrij
heid? Bij de republikeinen zal deze
vraag worden geopperd omdat men
zich daar slachtoffer voelt, slachtoffer
van een pers die geen regering ontzag
en geen leugen-om-best wil wenste te
accepteren. Bij de democraten speelt
een stuk zelfverwijt mee: deze partij
heeft het 'vuile werk' overgelaten aan
de kranten en toon
de zelf weinig ini
tiatief, er werd af
gewacht. Een hou
ding die mede te
maken heeft met de
algemene politieke malaise in de Ver
enigde Staten van de laatste Jaren: er
werd weinig echte oppositie gevoerd.
Het verwijt treft overigens niet alleen
de democraten onder Nlxon. onder
Johnson was het bij de republikeinen
precies zo: zij lieten de Vietnam-oppo-
sitie over aan de universiteiten. Deze
houding bij beide partijen doet de
jjartijpolitici met een wantrouwend
oog naar de pers kijken. Kranten prr>
beren vaak de lelijke werkelijkheid
te ontdekken in de fraaie kleurenfoto,
die de regenng de kiezers voorhoudt.
In deze sfeer nu van wantrouwen je
gens de pers heeft president Ford ln
deze eerste congresrede al stelling ge
nomen: hij Is medestander van de vrije
pers.
Tjantlijn
EERSTE WEEK
AUGUSTUS
HOGER AANBOD
MIDDELBURG Het lijkt er
op, dat het verkeersaanbod op
de Zeelandbrug weer hersteld is
na de inzinkingen die de afgelo
pen twee maanden volgde na de
beschadiging van de klap van de
brug bij een aanvaring. In juni
en juli bleven de vervoerscijfers
aanzienlijk beneden die van vo
rig jaar, de eerste week van au
gustus boekte men bij de tol
kantoren van de Zeelandbrug
een groter aanbod dan in dezelf
de week van 1973.
De vervoerscijfers van juni 1973 gaven
z.o'n 185.000 auto's aan, in juni 1974
passeerden 172.000 auto's de brug. Te
genover de 232.000 personenauto's van
juli vorig jaar stonden vorige maand
216.500 auto's, een vermindering met
15.500 of bijna 7 procent: opmerkelijk
is wel. dat zowel het aantal lichte als
zware vrachtauto's over de brug steeg
ten opzichte van de cijfers van juli
'73: namelijk 11.700 tot 12.400 en van
4G60 tot 5720. Als gevolg van (le ta
riefsverhoging in oktober 1973 ging de
daling van het vervoersaanbod niet ge
paard met een verminderende tolop-
brengst. Die steeg met bijna 6 procent,
al tekent men daar bij de provincie
onmiddellijk bij aan: De verwachting
was uiteraard, dat de stijging aanzien
lijk hoger zou zijn geweest."
Overigens vraagt men zich bij de pro
vincie af. of het verminderde aanbod
van auto's over de brug volledig op
rekening van de beschadigingen en de
noodoplossing via nog geen 100 meter
baileybrug kan worden geschreven.
„Juli is geen topmaand voor het ver
keer geweest, die tendens signaleert
men vrij algemeen. Aan de andere kant
is er de eerste vijf maanden van dit
jaar wel een stijging van het autoaan
bod geweest," Daarbij tekent de heer
J. Wagenvoort, chef afdeling financiën
op de griffie, aan, dat de eerste week
van augustus ook weer een stijging
van het verkeer over de brug te zien
heeft gegeven: 49.700 auto's tegen
48.500 in de eerste augustus week van
1973. "We nemen nu aan, dat we in
het verkeersaanbod vrijwel niet meer
de gevolgen van het ongeluk met de
klap ondervinden," zo zei hij desge
vraagd. „Over de invloed van het ge
beurde op de eindcijfers van 1974 is
nog weinig te zeggen".
Beion
Zoals gemeld is bet herstel van de
brugblep vorige week gegund aan het
Havenbedrijf Vlaand ingen-Oost voor
ruim een miljoen gulden. Het tijdsche
ma voorziet ln een herstel van de brug
in vijftien weken. Als dat wordt ge
haald kan de brug eind november klaar
zijn. Vorige week zijn de restanten van
de klep uit de kelder verwijderd en
kon men de beschadiging aan het be
ton nauwkeurig gaan bekijken.
Er volgt nu een nauwgezet onderzoek
op scheuren in de betonconstructie.
„De indruk bestaat, dat het beton zich
goed heeft gehouden," aldus de heer
H. C. Geuze van provinciale waterstaat,
die er we! melding van maakt, dat er
ongeveer één kubieke meter beton moet
worden verwijderd en opnieuw moet
worden 'ingezet'.
Van het machinegedeelte van de brug-1
klep zullen op korte termijn röntgen
foto's worden genomen om na te gaan
of en waar beschadigingen zijn opge
treden. „Onze indruk is. dat de schade
ook hier meevalt", aldus de heer Geu
ze. Wel is intussen duidelijk, dat een
as van 100 mm doorsnee in een tand
wiel zal moeten worden vernieuwd.
Bij het nu gegunde herstel zit nog niet
de reparatie van het machmegedeelte.
De bedoeling is wel, dat dit karwei on-i
geveer gelijktijdig met het inbrengen!
van de vernieuwde klep zal gebeuren.
„Het tijdschema lijkt wel
maar de draaipunten voor de klep moe
ten uit Zweden komen en het is de
vraag of men ze daar in voorraad heeft,
aldus de heer Geuze. „Bovendien valt
het herstel en het invaren van de klep
voor een groot deel in het najaar en
is de aannemer mede afhankelijk van
de weersomstandigheden".
Verzekering
Intussen is ook de juridische touwtrek
kerij rond de verzekering aan de gang.
De Brugmaatschappij is verzekerd te
gen casco-schade in Londen, tegen vijf
miljoen gulden per ongeval maximaal.
De heer Wagenvoort onderstreepte des
gevraagd, dat er op de tegenpartij
Smit Tak als eigenaar van de bok.
die de klep aanvoer de bedrijfsscha
de wordt verhaald: de verminderde tol-
opbrengsten omdat de brug een aantal
dagen dicht is geweest, de kosten voor
het invaren van de baileybruggen en
de huur van deze bruggen. De verwach
ting bij de provincie is, dat ook de
verzekeringsmij in Londen een claim
zal leggen op de verzekeringsmij van
Smit-Tak in verband met de cascoscha-
de en dat bij toewijzing beide partijen
verzekering in Londen en provincie,
bij deze claim eikaars 'concurrenten'
het bedrag ponds-ponds gewijs zul
len delen.
De president verwees met opzet naar
het eerste amendement, de bepa
ling in de Amerikaanse grondwet
waarin de vrijheid van godsdienst.,
meningsuiting, drukpers, vergadering
en petitie duidelijk is vastgelegd. Zij
maakt deel uit van de zg. "Bill of
rights', de tien artikelen die onmiddel
lijk na de aanvaarding van de grond
wet als aanvulling werden ontworpen.
Een aantal staten wilde namelijk niet
tot ratificatie van de nieuwe grondwet
overgaan als niet tevens de 'vrijheden
van de individuele burger werden vast
gelegd. James Madison diende daarop
in 1789 de tien artikelen in, die ver
volgens zonder moeite in het huis en
in de senaat werden geaccepteerd. Op
vallend is vooral het dwingende karak
ter van dit eerste amendement: het
congres wordt zonder meer verboden
wetten te maken die de vrijheid van
meningsuiting en drukpers kunnen be
knotten. Bij de indiening van de wet
onderstreepte Madison dit dwingende
karakter: „De vrijheid van drukpers
wordt hier buiten het bereik van de
regering gebracht". Met andere woor
den: het gaat hier om een absoluut
voorschrift.
In de jaren van de koude oorlog ts
over dit absoluut karakter van bet
eersje amendement veel geschreven
en gesproken. Zo werd in sommige
kringen betoogd, dat bepaalde omstan
digheden het congres toch wel konden
dwingen tot beknotting van bepaalde
vrijheden over te gaan, bijvoorbeeld
als zou blijken dat de publieke zaak
zou worden geschaad. Watergate was
overigens daar een fraai voorbeeld
van: vanaf het eerste moment werd
van regeringskant betoogd dat het be
lang van Amerika er niet mee was ge
diend deze affaire voortdurend in de
publieke belangstelling te brengen. En
president Nizon raakte min of meer
op voet van oorlog met de media.
Sinds Watergate werden dan ook de
verdedigers van de theorie dat- het
eerste amendement een dwingend
voorschrift inhield, steeds weer over
schreeuwd. Zo zei een republikeins po
liticus tegen een journalist van de
Washington Post: „Voor de rest van
deze eeuw zul je moeten vechten voor
je burgerlijke vrijheden als nooit te
voren en ik ben er niet zeker van of
je wel zult winnen". Gelukkig dat Ford
er anders over denkt.
In Washington wordt de "Bill of
rights' bewaard in het Nationaal
Archief, een imposant gebouw,
waarop met grote letters staat gebei
teld: "Eternal vigilance is the price of
libertyhetgeen vrij mag wor
den vertaald met: vrijheid eis: voort
durende waakzaamheid. Gerald Ford
heeft in zijn eerste rede tot het con
gres als president duidelijk gemaakt
•A-aar hij in dit opzicht staat: hij be
hoort tot de 'wakers' en zal er mede
voor zorgen dat de vrijheden van het
eerste amendement niet worden aan
getast.
